ਪੰਜਾਬੀ 
English 
پنجابی 
Español 
Français 
Deutsch 
Português 
Bahasa Indonesia 
Türkçe 
Tiếng Việt 
Filipino 
Svenska हिंदी संस्कृत 
Nederlands 
Română 
Magyar 
Polski 
Čeština 
Afrikaans 
Italiano Català 
Shqip 
Gaeilge Cymraeg 
Slovenčina 
Slovenščina 
Dansk 
Eesti 
Latviešu 
Lietuvių 
Norsk 
Malti 
Íslenska Galego 
Kreyòl Ayisyen 
Latin 
Bahasa Melayu 
Kiswahili 
Hrvatski 
Suomi 
Русский मराठी ગુજરાતી తెలుగు ಕನ್ನಡ தமிழ் മലയാളം 
বাংলা 
Ελληνικά 
日本語 
中文 اردو سنڌي 
فارسی 
العربية 
עברית 
한국어 ਸ਼੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ
ਅੰਗ - 285
ਤਿਹ ਹਮ ਜਾਏ ॥
ਰਾਮ ਜਾਣ ਗਏ,
ਹੈਂ ਦੁਇ ਭਾਈ ॥
ਚਿੱਤ ਵਿੱਚ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ) ਪਛਾਣ ਲਿਆ,
ਸੁਨਿ ਰਘੁਰਾਈ ॥੮੧੧॥
ਪਰ ਮੂੰਹੋਂ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਾ ਆਖੀ ॥੮੧੨॥
ਸੁਨਿ ਸੀਅ ਰਾਨੀ ॥
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਮੰਨ ਲਿਆ
ਰਘੁਬਰ ਜਾਨੀ ॥
ਅਤੇ ਅਤਿ ਬਲ ਵਾਲੇ ਜਾਣ ਲਿਆ,
ਚਿਤ ਪਹਿਚਾਨੀ ॥
ਫਿਰ ਵੀ ਹਠ ਨਾਲ ਯੁੱਧ ਕੀਤਾ ਹੈ
ਮੁਖ ਨ ਬਖਾਨੀ ॥੮੧੨॥
ਅਤੇ ਕੁਝ ਵੀ ਨਾ ਕਿਹਾ ॥੮੧੩॥
ਤਿਹ ਸਿਸ ਮਾਨਯੋ ॥
ਖਿੱਚ-ਖਿੱਚ ਕੇ ਤੀਰ ਮਾਰੇ,
ਅਤਿ ਬਲ ਜਾਨਯੋ ॥
ਪਰ ਬਾਲਕ ਨਹੀਂ ਹਾਰੇ।
ਹਠਿ ਰਣ ਕੀਨੋ ॥
(ਉਹ ਵੀ) ਬਹੁਤ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਤੀਰਾਂ ਨੂੰ
ਕਹ ਨਹੀ ਦੀਨੋ ॥੮੧੩॥
ਧਨੁਸ਼ ਤੋਂ ਖਿੱਚ-ਖਿੱਚ ਕੇ ਮਾਰਦੇ ਸਨ ॥੮੧੪॥
ਕਸਿ ਸਰ ਮਾਰੇ ॥
(ਲਵ ਕੁਸ਼ ਨੇ) ਅੰਗ-ਅੰਗ ਵਿੰਨ੍ਹ ਦਿੱਤਾ,
ਸਿਸ ਨਹੀ ਹਾਰੇ ॥
(ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਦੇ) ਸਾਰੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਛੇਕ ਦਿੱਤਾ।
ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਬਾਣੰ ॥
ਸਾਰੀ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋ ਗਿਆ
ਅਤਿ ਧਨੁ ਤਾਣੰ ॥੮੧੪॥
ਕਿ ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਜੂਝ ਗਏ ਹਨ ॥੮੧੫॥
ਅੰਗ ਅੰਗ ਬੇਧੇ ॥
ਜਦੋਂ ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਮਾਰੇ ਗਏ ਤਾਂ
ਸਭ ਤਨ ਛੇਦੇ ॥
ਸਾਰੀ ਸੈਨਾ ਹਾਰ ਗਈ,
ਸਭ ਦਲ ਸੂਝੇ ॥
ਬਹੁਤ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ
ਰਘੁਬਰ ਜੂਝੇ ॥੮੧੫॥
ਦੋਹਾਂ ਬਾਲਕਾਂ ਅੱਗੇ ਭੱਜ ਤੁਰੀ ॥੮੧੬॥
ਜਬ ਪ੍ਰਭ ਮਾਰੇ ॥
(ਸੈਨਿਕ) ਮੁੜ ਕੇ ਨਹੀਂ ਵੇਖਦੇ,
ਸਭ ਦਲ ਹਾਰੇ ॥
ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਨੂੰ ਚੇਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ,
ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਭਾਗੇ ॥
ਘਰ ਦਾ ਰਾਹ ਫੜ ਲਿਆ,
ਦੁਐ ਸਿਸ ਆਗੇ ॥੮੧੬॥
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਯੁੱਧ ਕੀਤਾ ॥੮੧੭॥
ਫਿਰਿ ਨ ਨਿਹਾਰੈਂ ॥
ਚੌਪਈ
ਪ੍ਰਭੂ ਨ ਚਿਤਾਰੈਂ ॥
ਤਦ ਦੋਹਾਂ ਬਾਲਕ ਨੇ ਰਣ-ਭੂਮੀ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ,
ਗ੍ਰਹ ਦਿਸਿ ਲੀਨਾ ॥
ਮਾਨੋ ਉਸ ਨੂੰ ਰੁਦ੍ਰ ਦਾ 'ਕ੍ਰੀੜਾ ਬਣ' ਸਮਝਿਆ ਹੋਵੇ।
ਅਸ ਰਣ ਕੀਨਾ ॥੮੧੭॥
ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਟੀ ਹੋਈ ਸੈਨਾ ਬ੍ਰਿਛਾਂ ਵਰਗੀ ਹੈ
ਚੌਪਈ ॥
ਅਤੇ ਸੂਰਮਿਆਂ ਦੇ ਅੰਗਾਂ ਤੋਂ ਉਭਰੇ ਗਹਿਣੇ (ਫੁੱਲਾਂ ਫਲਾਂ ਵਰਗੇ ਹਨ) ॥੮੧੮॥
ਤਬ ਦੁਹੂੰ ਬਾਲ ਅਯੋਧਨ ਦੇਖਾ ॥
ਜਿਹੜੇ ਬੇਹੋਸ਼ ਪਏ ਸਨ। (ਉਨ੍ਹਾਂ) ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਕੇ
ਮਨੋ ਰੁਦ੍ਰ ਕੀੜਾ ਬਨਿ ਪੇਖਾ ॥
ਘੋੜੇ ਸਮੇਤ ਉਥੋ ਚਲੇ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਮਾਤਾ (ਸੀਤਾ) ਬੈਠੀ ਸੀ।
ਕਾਟਿ ਧੁਜਨ ਕੇ ਬ੍ਰਿਛ ਸਵਾਰੇ ॥
ਜਦੋਂ ਸੀਤਾ ਨੇ ਮੂਰਛਿਤ ਪਤੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਵੇਖਿਆ ਤਾਂ ਰੋਣ ਲੱਗ ਪਈ
ਭੂਖਨ ਅੰਗ ਅਨੂਪ ਉਤਾਰੇ ॥੮੧੮॥
ਅਤੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ-ਹੇ ਪੁੱਤਰੋ! ਤੁਸਾਂ ਮੈਨੂੰ ਵਿਧਵਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ॥੮੧੯॥
ਮੂਰਛ ਭਏ ਸਭ ਲਏ ਉਠਈ ॥
ਇਥੇ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਦੇ ਰਾਮਾਵਤਾਰ ਦੇ ਲਵ ਦੇ ਘੋੜਾ ਬੰਨਣ ਅਤੇ ਰਾਮ-ਬਧ ਵਾਲੇ ਅਧਿਆਇ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ।
ਬਾਜ ਸਹਿਤ ਤਹ ਗੇ ਜਹ ਮਾਈ ॥
ਹੁਣ ਸੀਤਾ ਨੇ ਸਭ ਨੂੰ ਜੀਵਾਣ ਦਾ ਕਥਨ
ਦੇਖਿ ਸੀਆ ਪਤਿ ਮੁਖ ਰੋ ਦੀਨਾ ॥
ਸੀਤਾ ਨੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਪ੍ਰਤਿ ਕਿਹਾ-
ਕਹਯੋ ਪੂਤ ਬਿਧਵਾ ਮੁਹਿ ਕੀਨਾ ॥੮੧੯॥
ਚੌਪਈ
ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕੇ ਰਾਮਵਤਾਰ ਲਵ ਬਾਜ ਬਾਧਵੇ ਰਾਮ ਬਧਹ ॥
ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਲਕੜਾਂ ਲਿਆ ਦਿਉ
ਅਥ ਸੀਤਾ ਨੇ ਸਭ ਜੀਵਾਏ ਕਥਨੰ ॥
ਤਾਂ ਜੁ ਮੈਂ ਵੀ ਪਤੀ ਨਾਲ ਸੜ ਕੇ ਸੁਆਹ (ਮਸਾਨਾ) ਹੋਵਾਂ।
ਸੀਤਾ ਬਾਚ ਪੁਤ੍ਰਨ ਸੋ ॥
(ਸਾਰੀ ਵਾਰਤਾ) ਸੁਣ ਕੇ ਮੁਨੀ ਰਾਜ (ਬਾਲਮੀਕ) ਵੀ ਬਹੁਤ ਰੋਏ।
ਚੌਪਈ ॥
(ਅਤੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ-) ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਾਲਕਾਂ ਨੇ ਸਾਡੇ ਸੁੱਖ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ॥੮੨੦॥
ਅਬ ਮੋ ਕਉ ਕਾਸਟ ਦੇ ਆਨਾ ॥
ਜਦੋਂ ਸੀਤਾ ਨੇ ਚਾਹਿਆ ਕਿ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਜੋਗ ਅਗਨੀ ਕੱਢਾਂ
ਜਰਉ ਲਾਗਿ ਪਹਿ ਹੋਊਾਂ ਮਸਾਨਾ ॥
(ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ) ਛੱਡ ਦਿਆਂ,
ਸੁਨਿ ਮੁਨਿ ਰਾਜ ਬਹੁਤ ਬਿਧਿ ਰੋਏ ॥
ਤਦੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਕਾਸ਼ ਬਾਣੀ ਹੋਈ-
ਇਨ ਬਾਲਨ ਹਮਰੇ ਸੁਖ ਖੋਏ ॥੮੨੦॥
ਹੇ ਸੀਤਾ! ਕੀ ਤੂੰ ਇਆਣੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈਂ ॥੮੨੧॥
ਜਬ ਸੀਤਾ ਤਨ ਚਹਾ ਕਿ ਕਾਢੂੰ ॥
ਅਰੂਪਾ ਛੰਦ
ਜੋਗ ਅਗਨਿ ਉਪਰਾਜ ਸੁ ਛਾਡੂੰ ॥
(ਜਦ) ਸੀਤਾ ਰਾਣੀ ਨੇ
ਤਬ ਇਮ ਭਈ ਗਗਨ ਤੇ ਬਾਨੀ ॥
ਆਕਾਸ਼ ਬਾਣੀ ਸੁਣੀ,
ਕਹਾ ਭਈ ਸੀਤਾ ਤੈ ਇਯਾਨੀ ॥੮੨੧॥
ਪਾਣੀ ਮੰਗਵਾ ਕੇ