ਸ਼੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ
ਅੰਗ - 252
ਕਛੰ ਕਛੇ ॥੪੯੬॥
ਕਾਤਰਾਂ (ਟੁਕੜੇ) ਲਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ॥੪੯੬॥
ਘੁਮੇ ਬ੍ਰਣੰ ॥
ਘਾਇਲ ਘੁਮੇਰੀ ਖਾਂਦੇ ਹਨ
ਭ੍ਰਮੇ ਰਣੰ ॥
ਅਤੇ ਰਣ-ਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਫਿਰਦੇ ਹਨ।
ਲਜੰ ਫਸੇ ॥
ਲਾਜ ਦੇ ਮਾਰੇ ਹੋਏ ਹਨ
ਕਟੰ ਕਸੇ ॥੪੯੭॥
ਅਤੇ ਕਮਰਕਸੇ ਕੀਤੀ ਫਿਰਦੇ ਹਨ ॥੪੯੭॥
ਧੁਕੇ ਧਕੰ ॥
ਧੱਕੇ ਤੇ ਧੱਕਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਟੁਕੇ ਟਕੰ ॥
ਟੱਕਾਂ ਨਾਲ ਟੁੱਕੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ਛੁਟੇ ਸਰੰ ॥
ਤੀਰ ਚਲਦੇ ਹਨ
ਰੁਕੇ ਦਿਸੰ ॥੪੯੮॥
(ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ) ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਰੁਕ ਗਈਆਂ ਹਨ ॥੪੯੮॥
ਛਪੈ ਛੰਦ ॥
ਛਪੈ ਛੰਦ
ਇਕ ਇਕ ਆਰੁਹੇ ਇਕ ਇਕਨ ਕਹ ਤਕੈ ॥
ਇਕ (ਸੂਰਮਾ) ਇਕ ਨਾਲ ਜੁਟਿਆ ਹੈ, ਇਕ ਇਕਨਾ ਵਲ ਤੱਕ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਕ ਇਕ ਲੈ ਚਲੈ ਇਕ ਕਹ ਇਕ ਉਚਕੈ ॥
ਇਕ ਯੋਧਾ ਇਕ ਨੂੰ ਲੈ ਚਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਕ ਨੂੰ ਇਕ ਚੁੱਕ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਕ ਇਕ ਸਰ ਬਰਖ ਇਕ ਧਨ ਕਰਖ ਰੋਸ ਭਰ ॥
ਇਕ-ਇਕ ਉੱਤੇ ਤੀਰਾਂ ਦੀ ਬਰਖਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਕ ਕ੍ਰੋਧਵਾਨ ਹੋ ਕੇ ਧਨੁਸ਼ ਖਿੱਚ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਕ ਇਕ ਤਰਫੰਤ ਇਕ ਭਵ ਸਿੰਧ ਗਏ ਤਰਿ ॥
ਕਈ ਇਕ ਡਿੱਗੇ ਹੋਏ ਤੜਪ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਕ ਸੰਸਾਰ ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ ਤਰ ਗਏ ਹਨ।
ਰਣਿ ਇਕ ਇਕ ਸਾਵੰਤ ਭਿੜੈਂ ਇਕ ਇਕ ਹੁਐ ਬਿਝੜੇ ॥
ਰਣ ਵਿੱਚ ਇਕ ਸੂਰਮਾ ਇਕ ਨਾਲ ਭਿੜ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਇਕ ਪਛੜ ਗਏ ਹਨ।
ਨਰ ਇਕ ਅਨਿਕ ਸਸਤ੍ਰਣ ਭਿੜੇ ਇਕ ਇਕ ਅਵਝੜ ਝੜੇ ॥੪੯੯॥
ਇਕ (ਸੂਰਮਾ) ਅਨੇਕਾਂ ਸ਼ਸਤ੍ਰਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਭਿੜ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਝੜਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਇਕੱਲਾ ਹੀ ਝਾੜ ਰਿਹਾ ਹੈ ॥੪੯੯॥
ਇਕ ਜੂਝ ਭਟ ਗਿਰੈਂ ਇਕ ਬਬਕੰਤ ਮਧ ਰਣ ॥
ਇਕ ਸੂਰਮੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਕੇ ਡਿੱਗ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਕ ਰਣ-ਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਲਲਕਾਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਕ ਦੇਵਪੁਰ ਬਸੈ ਇਕ ਭਜ ਚਲਤ ਖਾਇ ਬ੍ਰਣ ॥
ਇਕ ਸੁਅਰਗਪੁਰੀ ਜਾ ਵਸੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਕ ਜ਼ਖ਼ਮ ਖਾ ਕੇ ਭੱਜ ਚੱਲੇ ਹਨ।
ਇਕ ਜੁਝ ਉਝੜੇ ਇਕ ਮੁਕਤੰਤ ਬਾਨ ਕਸਿ ॥
ਇਕ ਲੜ ਕੇ ਡਿੱਗਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਕ ਤਲਵਾਰ ਦੀ ਵਾਢ ਨਾਲ ਡਿੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ।
ਇਕ ਅਨਿਕ ਬ੍ਰਣ ਝਲੈਂ ਇਕ ਮੁਕਤੰਤ ਬਾਨ ਕਸਿ ॥
ਇਕ (ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਉੱਤੇ) ਅਨੇਕਾਂ ਜ਼ਖ਼ਮ ਸਹਾਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਕ ਕੱਸ-ਕੱਸ ਕੇ ਤੀਰ ਛੱਡਦੇ ਹਨ।
ਰਣ ਭੂੰਮ ਘੂਮ ਸਾਵੰਤ ਮੰਡੈ ਦੀਰਘੁ ਕਾਇ ਲਛਮਣ ਪ੍ਰਬਲ ॥
ਰਣ-ਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਯੋਧੇ ਫਿਰਦੇ ਹਨ, 'ਦੀਰਘ-ਕਾਇ' ਦੈਂਤ ਅਤੇ 'ਲਛਮਣ' ਨੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਣ ਮੰਡਿਆ ਹੈ।
ਥਿਰ ਰਹੇ ਬ੍ਰਿਛ ਉਪਵਨ ਕਿਧੋ ਉਤਰ ਦਿਸ ਦੁਐ ਅਚਲ ॥੫੦੦॥
(ਦੋਵੇਂ ਸੂਰਮੇ ਇਉਂ ਖੜੋਤੇ ਹਨ ਮਾਨੋ) ਬਾਗ਼ ਵਿੱਚ ਦੋ ਬ੍ਰਿਛ ਖੜੇ ਹੋਣ ਜਾਂ ਇਉਂ ਸਮਝੋ ਕਿ ਉੱਤਰ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਦੋ ਪਹਾੜ ਹੋਣ ॥੫੦੦॥
ਅਜਬਾ ਛੰਦ ॥
ਅਜਬਾ ਛੰਦ
ਜੁਟੇ ਬੀਰੰ ॥
(ਦੋਵੇਂ ਬੀਰ ਜੁੱਟੇ ਹੋਏ ਹਨ,
ਛੁਟੇ ਤੀਰੰ ॥
ਤੀਰ ਛੱਡਦੇ ਹਨ
ਢੁਕੀ ਢਾਲੰ ॥
ਅਤੇ ਢਾਲਾਂ ਉੱਤੇ (ਵਾਰ ਹੋਣ ਨਾਲ) ਢੱਕ- ਢੱਕ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।
ਕ੍ਰੋਹੇ ਕਾਲੰ ॥੫੦੧॥
ਕ੍ਰੋਧ ਨਾਲ ਕਾਲ ਰੂਪ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ॥੫੦੧॥
ਢੰਕੇ ਢੋਲੰ ॥
ਢੋਲਾਂ ਤੇ ਡੱਗੇ ਵੱਜਦੇ ਹਨ।
ਬੰਕੇ ਬੋਲੰ ॥
ਕ੍ਰੋਧਵਾਨ ਹੋ ਕੇ ਬੋਲਦੇ ਹਨ।
ਕਛੇ ਸਸਤ੍ਰੰ ॥
ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਫੱਬ ਰਹੇ ਹਨ।
ਅਛੇ ਅਸਤ੍ਰੰ ॥੫੦੨॥
ਅਸਤ੍ਰ ਸ਼ੋਭ ਰਹੇ ਹਨ ॥੫੦੨॥
ਕ੍ਰੋਧੰ ਗਲਿਤੰ ॥
ਗੁੱਸਾ ਪੀ ਰਹੇ ਹਨ।
ਬੋਧੰ ਦਲਿਤੰ ॥
ਹੋਸ਼ ਨੂੰ ਛੱਡ ਰਹੇ ਹਨ।
ਗਜੈ ਵੀਰੰ ॥
ਸੂਰਮੇ ਗੱਜਦੇ ਹਨ।
ਤਜੈ ਤੀਰੰ ॥੫੦੩॥
ਤੀਰਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡਦੇ ਹਨ ॥੫੦੩॥
ਰਤੇ ਨੈਣੰ ॥
ਅੱਖਾਂ ਲਾਲ ਹਨ।
ਮਤੇ ਬੈਣੰ ॥
ਮਸਤੀ ਨਾਲ ਬੋਲਦੇ ਹਨ।
ਲੁਝੈ ਸੂਰੰ ॥
ਸੂਰਮੇ ਲੜਦੇ ਹਨ।
ਸੁਝੈ ਹੂਰੰ ॥੫੦੪॥
ਅਪਸਰਾਵਾਂ ਵੇਖਦੀਆਂ ਹਨ ॥੫੦੪॥
ਲਗੈਂ ਤੀਰੰ ॥
ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਤੀਰ ਲੱਗਦੇ ਹਨ।
ਭਗੈਂ ਵੀਰੰ ॥
(ਕਈ ਸੂਰਮੇ) ਭੱਜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਰੋਸੰ ਰੁਝੈ ॥
(ਕਈ) ਕ੍ਰੋਧਵਾਨ ਹੋ ਕੇ ਰੁਝੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ਅਸਤ੍ਰੰ ਜੁਝੈ ॥੫੦੫॥
(ਕਈ) ਅਸਤ੍ਰਾਂ ਨਾਲ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ ॥੫੦੫॥
ਝੁਮੇ ਸੂਰੰ ॥
ਸੂਰਮੇ ਝੂਮ ਰਹੇ ਹਨ।
ਘੁਮੇ ਹੂਰੰ ॥
ਹੂਰਾਂ ਘੁੰਮ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਚਕੈਂ ਚਾਰੰ ॥
ਚੌਹੀਂ ਪਾਸੇ ਦੇਖਦੇ ਹਨ।
ਬਕੈਂ ਮਾਰੰ ॥੫੦੬॥
ਮਾਰੋ-ਮਾਰੋ ਬੋਲਦੇ ਹਨ ॥੫੦੬॥
ਭਿਦੇ ਬਰਮੰ ॥
ਕਵਚ ਟੁੱਟ ਗਏ ਹਨ।