ਸ਼੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ
ਅੰਗ - 576
ਹਮਕੇ ॥
ਬੋਲ ਬੁਲਾਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ (ਜਾਂ ਘਬਰਾਹਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ)
ਝੜਕੇ ॥
(ਹਥਿਆਰ) ਵਜਦੇ ਹਨ
ਛਟਕੇ ॥੨੪੭॥
ਅਤੇ (ਬਾਣ) ਛੁਟਦੇ ਹਨ ॥੨੪੭॥
ਸਗਾਜੈ ॥
(ਸੂਰਮੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ) ਗਜਦੇ ਹਨ,
ਸਸਾਜੈ ॥
(ਸ਼ਸਤ੍ਰਾਂ ਨਾਲ) ਸਜਦੇ ਹਨ,
ਨ ਭਾਜੈ ॥
ਭਜਦੇ ਨਹੀਂ ਹਨ,
ਬਿਰਾਜੈ ॥੨੪੮॥
(ਸਾਹਮਣੇ) ਡਟੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ॥੨੪੮॥
ਨਿਖੰਗੀ ॥
(ਉਹ ਸੂਰਮੇ) ਭੱਥਿਆ ਵਾਲੇ,
ਖਤੰਗੀ ॥
ਬਾਣਾਂ ਵਾਲੇ,
ਸੁਰੰਗੀ ॥
ਸੁੰਦਰ ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਬਸਤ੍ਰਾਂ ਵਾਲੇ
ਭਿੜੰਗੀ ॥੨੪੯॥
ਅਤੇ ਭਿੜਨ ਦੇ ਚਾਹਵਾਨ ਹਨ ॥੨੪੯॥
ਤਮਕੈ ॥
ਕ੍ਰੋਧ ਕਰਦੇ ਹਨ,
ਪਲਕੈ ॥
ਉਛਲਦੇ ਹਨ,
ਹਸਕੈ ॥
ਹਸਦੇ ਹਨ,
ਪ੍ਰਧਕੈ ॥੨੫੦॥
(ਪਿਛਾਂਹ ਨੂੰ) ਧਕਦੇ ਹਨ ॥੨੫੦॥
ਸੁ ਬੀਰੰ ॥
ਸ੍ਰੇਸ਼ਠ ਸੂਰਮੇ ਹਨ,
ਸੁ ਧੀਰੰ ॥
ਵੱਡੇ ਧੀਰਜ ਵਾਲੇ ਹਨ,
ਪ੍ਰਹੀਰੰ ॥
ਤਿਖੇ ਤੀਰ
ਤਤੀਰੰ ॥੨੫੧॥
ਛਡਦੇ ('ਪ੍ਰਹੀਰੰ') ਹਨ ॥੨੫੧॥
ਪਲਟੈ ॥
(ਵੈਰੀ ਨੂੰ) ਪਲਟ ਸੁਟਦੇ ਹਨ,
ਬਿਲਟੈ ॥
(ਆਪ ਵੀ) ਪਛਾੜ ਖਾਂਦੇ ਹਨ।
ਨ ਛੁਟੈ ॥
(ਜੋ ਤੀਰ ਸ਼ਰੀਰ ਵਿਚੋਂ) ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੇ,
ਉਪਟੈ ॥੨੫੨॥
(ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ) ਪੁਟ ਰਹੇ ਹਨ ॥੨੫੨॥
ਬਬਕੈ ॥
ਬੜਕਾਂ ਮਾਰਦੇ ਹਨ,
ਨ ਥਕੈ ॥
ਥਕਦੇ ਨਹੀਂ ਹਨ,
ਧਸਕੈ ॥
(ਵੈਰੀ ਦਲ ਵਿਚ) ਧਸ ਜਾਂਦੇ ਹਨ
ਝਝਕੈ ॥੨੫੩॥
ਅਤੇ (ਵੈਰੀ ਨੂੰ) ਝੰਝੋੜ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ॥੨੫੩॥
ਸਖਗੰ ॥
ਸੁੰਦਰ ਖੜਗਾਂ (ਤਲਵਾਰਾਂ) ਵਾਲੇ ਹਨ,
ਅਦਗੰ ॥
ਦਾਗ਼ੇ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਣ ਵਾਲੇ ਹਨ,
ਅਜਗੰ ॥
ਅਲੌਕਿਕ (ਸਰੂਪ) ਵਾਲੇ ਹਨ
ਅਭਗੰ ॥੨੫੪॥
ਅਤੇ (ਯੁੱਧ ਤੋਂ) ਭਜਣ ਵਾਲੇ ਨਹੀਂ ਹਨ ॥੨੫੪॥
ਝਮਕੈ ॥
(ਸ਼ਸਤ੍ਰਾਂ ਨੂੰ) ਚਮਕਾਉਂਦੇ ਹਨ,
ਖਿਮਕੈ ॥
(ਬਿਜਲੀ ਵਾਂਗ) ਲਿਸ਼ਕਾਉਂਦੇ ਹਨ,
ਬਬਕੈ ॥
ਲਲਕਾਰਦੇ ਹਨ
ਉਥਕੈ ॥੨੫੫॥
ਅਤੇ ਉਛਲ ਕੇ (ਮਾਰ) ਦਿੰਦੇ ਹਨ ॥੨੫੫॥
ਭਗਉਤੀ ਛੰਦ ॥
ਭਗਉਤੀ ਛੰਦ:
ਕਿ ਜੁਟੈਤ ਬੀਰੰ ॥
ਕਿਤੇ ਸੂਰਮੇ (ਯੁੱਧ ਵਿਚ) ਜੁਟੇ ਹੋਏ ਹਨ,
ਕਿ ਛੁਟੈਤ ਤੀਰੰ ॥
ਤੀਰਾਂ ਨੂੰ ਛਡਦੇ ਹਨ,
ਕਿ ਫੁਟੈਤ ਅੰਗੰ ॥
ਸ਼ਰੀਰਾਂ ਨੂੰ ਫੋੜਦੇ ਹਨ,
ਕਿ ਜੁਟੈਤ ਜੰਗੰ ॥੨੫੬॥
ਜੰਗ ਵਿਚ ਜੁਟੇ ਹੋਏ ਹਨ ॥੨੫੬॥
ਕਿ ਮਚੈਤ ਸੂਰੰ ॥
ਕਿਤੇ ਸੂਰਮੇ (ਕ੍ਰੋਧ ਨਾਲ) ਮਚੇ ਹੋਏ ਹਨ,
ਕਿ ਘੁਮੈਤ ਹੂਰੰ ॥
ਹੂਰਾਂ (ਆਕਾਸ਼ ਵਿਚ) ਘੁੰਮ ਰਹੀਆਂ ਹਨ,
ਕਿ ਬਜੈਤ ਖਗੰ ॥
ਤਲਵਾਰਾਂ ਵਜਦੀਆਂ ਹਨ
ਕਿ ਉਠੈਤ ਅਗੰ ॥੨੫੭॥
(ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ) ਅੱਗ (ਦੀਆਂ ਚਿਣਗਾਂ) ਨਿਕਲਦੀਆਂ ਹਨ ॥੨੫੭॥
ਕਿ ਫੁਟੇਤਿ ਅੰਗੰ ॥
ਕਿਤੇ ਅੰਗ ਫੁਟ ਰਹੇ ਹਨ,
ਕਿ ਰੁਝੇਤਿ ਜੰਗੰ ॥
(ਸੂਰਮੇ) ਜੰਗ ਵਿਚ ਰੁਝੇ ਹੋਏ ਹਨ,
ਕਿ ਨਚੇਤਿ ਤਾਜੀ ॥
ਘੋੜੇ ਨਚ ਰਹੇ ਹਨ,
ਕਿ ਗਜੇਤਿ ਗਾਜੀ ॥੨੫੮॥
ਲੜਾਕੇ ਸੂਰਮੇ ਗਜ ਰਹੇ ਹਨ ॥੨੫੮॥