ਸ਼੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ
ਅੰਗ - 207
ਘੋਰਿ ਘੋਰਿ ਦਸੋ ਦਿਸਾ ਨਹਿ ਸੂਰਬੀਰ ਪ੍ਰਮਾਥ ॥
ਦਸਾਂ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸੂਰਵੀਰਾਂ ਨੇ ਘੇਰਾ ਘੱਤਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਆਇ ਕੈ ਜੂਝੇ ਸਬੈ ਰਣ ਰਾਮ ਏਕਲ ਸਾਥ ॥੬੮॥
ਇਕੱਲੇ ਰਾਮ ਨਾਲ ਆ ਕੇ ਸਾਰੇ ਸੂਰਮੇ ਰਣ-ਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਲੜ ਰਹੇ ਸਨ ॥੬੮॥
ਰਸਾਵਲ ਛੰਦ ॥
ਰਸਾਵਲ ਛੰਦ
ਰਣੰ ਪੇਖਿ ਰਾਮੰ ॥
ਰਣ-ਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਸਥਾਨ ਦੇ ਝੰਡੇ ਵਾਂਗ
ਧੁਜੰ ਧਰਮ ਧਾਮੰ ॥
ਰਾਮ (ਅਡੋਲ) ਦਿਸ ਰਹੇ ਸਨ।
ਚਹੂੰ ਓਰ ਢੂਕੇ ॥
ਚੌਹਾਂ ਪਾਸਿਆਂ ਤੋਂ (ਰਾਖਸ਼ ਨੇੜੇ) ਢੁੱਕੇ ਹੋਏ ਸਨ
ਮੁਖੰ ਮਾਰ ਕੂਕੇ ॥੬੯॥
ਅਤੇ ਮੂੰਹ ਤੋਂ ਮਾਰੋ ਮਾਰੋ ਬੋਲ ਰਹੇ ਸਨ ॥੬੯॥
ਬਜੇ ਘੋਰ ਬਾਜੇ ॥
ਘੋਰ ਵਾਜੇ ਵੱਜਦੇ ਸਨ।
ਧੁਣੰ ਮੇਘ ਲਾਜੇ ॥
(ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ) ਆਵਾਜ਼ ਅੱਗੇ ਬੱਦਲ (ਦੀ ਧੁਨੀ) ਲੱਜਾ ਰਹੀ ਸੀ।
ਝੰਡਾ ਗਡ ਗਾੜੇ ॥
ਪੱਕੇ ਝੰਡੇ ਗਡ ਕੇ
ਮੰਡੇ ਬੈਰ ਬਾੜੇ ॥੭੦॥
ਵੈਰ ਵਧਾ ਕੇ ਲੜ ਰਹੇ ਸਨ ॥੭੦॥
ਕੜਕੇ ਕਮਾਣੰ ॥
ਕਮਾਨਾਂ ਕੜਕਦੀਆਂ ਸਨ,
ਝੜਕੇ ਕ੍ਰਿਪਾਣੰ ॥
ਤਲਵਾਰਾਂ ਝਟਕਦੀਆਂ ਸਨ।
ਢਲਾ ਢੁਕ ਢਾਲੈ ॥
ਢਾਲਾਂ ਤੋਂ ਢੁੱਕ-ਢੁੱਕ ਕੇ ਸ਼ਬਦ ਹੁੰਦੇ ਸਨ
ਚਲੀ ਪੀਤ ਪਾਲੈ ॥੭੧॥
ਅਤੇ ਤਲਵਾਰਾਂ ਚਲਦੀਆਂ ਸਨ ॥੭੧॥
ਰਣੰ ਰੰਗ ਰਤੇ ॥
(ਯੋਧੇ) ਰਣ-ਰੰਗ ਵਿੱਚ (ਇਉਂ) ਰਤੇ ਹੋਏ ਸਨ,
ਮਨੋ ਮਲ ਮਤੇ ॥
ਮਾਨੋ ਮਸਤ ਮਲ ਫਿਰਦੇ ਹੋਣ।
ਸਰੰ ਧਾਰ ਬਰਖੇ ॥
ਤੀਰਾਂ ਦਾ ਮੀਂਹ ਵਸਦਾ ਸੀ।
ਮਹਿਖੁਆਸ ਕਰਖੈ ॥੭੨॥
ਵੱਡਿਆਂ ਧਨੁਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਖਿੱਚਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ॥੭੨॥
ਕਰੀ ਬਾਨ ਬਰਖਾ ॥
ਤੀਰਾਂ ਦੀ ਬਰਖਾ ਕਰਦੇ ਸਨ।
ਸੁਣੇ ਜੀਤ ਕਰਖਾ ॥
ਜਿੱਤ ਦੇ ਗੀਤ ਸੁਣਦੇ ਸਨ।
ਸੁਬਾਹੰ ਮਰੀਚੰ ॥
ਸੁਬਾਹੂ ਅਤੇ ਮਰੀਚ ਦੈਂਤ ਮੌਤ ਦੀ ਇੱਛਾ ਕਰਕੇ
ਚਲੇ ਬਾਛ ਮੀਚੰ ॥੭੩॥
(ਰਾਮ ਦੇ) ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਗਏ ॥੭੩॥
ਇਕੈ ਬਾਰ ਟੂਟੇ ॥
ਦੋਵੇਂ ਦੈਂਤ ਇਕੋ ਵਾਰ (ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ) ਟੁੱਟ ਕੇ ਆ ਪਏ,
ਮਨੋ ਬਾਜ ਛੂਟੇ ॥
ਮਾਨੋ ਬਾਜ ਛੁੱਟ ਕੇ ਆਏ ਹੋਣ।
ਲਯੋ ਘੋਰਿ ਰਾਮੰ ॥
(ਇਉਂ) ਰਾਮ ਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ
ਸਸੰ ਜੇਮ ਕਾਮੰ ॥੭੪॥
ਜਿਵੇਂ ਚੰਦ੍ਰਮਾ ਨੂੰ ਕਾਮਦੇਵ ਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ ਸੀ ॥੭੪॥
ਘਿਰਯੋ ਦੈਤ ਸੈਣੰ ॥
ਇਉਂ ਦੈਂਤ ਦੀ ਸੈਨਾ ਨੇ (ਰਾਮ ਨੂੰ) ਘੇਰ ਲਿਆ
ਜਿਮੰ ਰੁਦ੍ਰ ਮੈਣੰ ॥
ਜਿਵੇਂ ਰੁਦ੍ਰ ਨੂੰ ਕਾਮ ਨੇ ਘੇਰਿਆ ਸੀ।
ਰੁਕੇ ਰਾਮ ਜੰਗੰ ॥
ਰਾਮ ਜੀ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਇਉਂ ਡੱਟੇ ਹੋਏ ਸਨ
ਮਨੋ ਸਿੰਧ ਗੰਗੰ ॥੭੫॥
ਮਾਨੋ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਗੰਗਾ ਮਿਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ॥੭੫॥
ਰਣੰ ਰਾਮ ਬਜੇ ॥
ਰਣ ਵਿੱਚ ਰਾਮ ਲਲਕਾਰਦੇ ਸਨ,
ਧੁਣੰ ਮੇਘ ਲਜੇ ॥
(ਜਿਸ ਅੱਗੇ) ਬੱਦਲਾਂ ਦੀ ਧੁਨ ਸਰਮਸਾਰ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।
ਰੁਲੇ ਤਛ ਮੁਛੰ ॥
ਵੱਢੇ ਟੁੱਕੇ (ਸੂਰਮੇ) ਰੁਲ ਰਹੇ ਸਨ।
ਗਿਰੇ ਸੂਰ ਸ੍ਵਛੰ ॥੭੬॥
ਸ੍ਰੇਸ਼ਠ ਸੂਰਮੇ ਡਿੱਗੇ ਹੋਏ ਸਨ ॥੭੬॥
ਚਲੈ ਐਂਠ ਮੁਛੈਂ ॥
(ਰਾਖਸ਼) ਮੁੱਛਾਂ ਨੂੰ ਵੱਟ ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਚਲੇ ਆਉਂਦੇ ਸਨ,
ਕਹਾ ਰਾਮ ਪੁਛੈਂ ॥
ਪੁੱਛਦੇ ਸਨ-ਰਾਮ ਕਿੱਥੇ ਹੈ?
ਅਬੈ ਹਾਥਿ ਲਾਗੇ ॥
ਜੇ ਹੁਣ (ਸਾਡੇ) ਹੱਥ ਲੱਗ ਜਾਏ
ਕਹਾ ਜਾਹੁ ਭਾਗੈ ॥੭੭॥
ਤਾਂ ਫਿਰ ਕਿੱਥੇ ਭੱਜ ਕੇ ਜਾਏਗਾ ॥੭੭॥
ਰਿਪੰ ਪੇਖ ਰਾਮੰ ॥
ਰਾਮ ਨੇ ਵੈਰੀ ਨੂੰ ਵੇਖ ਲਿਆ
ਹਠਿਯੋ ਧਰਮ ਧਾਮੰ ॥
ਅਤੇ ਧਰਮ-ਧਾਮ ਸਰੂਪ (ਰਾਮ) ਡੱਟ ਗਏ।
ਕਰੈ ਨੈਣ ਰਾਤੰ ॥
(ਉਸ ਨੇ ਰੋਹ ਨਾਲ) ਨੈਣ ਲਾਲ ਕਰ ਲਏ,
ਧਨੁਰ ਬੇਦ ਗਯਾਤੰ ॥੭੮॥
ਉਹ ਧਨੁਰ ਵੇਦ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣਦੇ ਸਨ ॥੭੮॥
ਧਨੰ ਉਗ੍ਰ ਕਰਖਿਯੋ ॥
ਰਾਮ ਨੇ ਕਠੋਰ ਧਨੁਸ਼ ਨੂੰ ਖਿੱਚਿਆ
ਸਰੰਧਾਰ ਬਰਖਿਯੋ ॥
ਅਤੇ ਤੀਰਾਂ ਦੀ ਬਰਖਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।
ਹਣੀ ਸਤ੍ਰ ਸੈਣੰ ॥
ਵੈਰੀ ਸੈਨਾ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ।
ਹਸੇ ਦੇਵ ਗੈਣੰ ॥੭੯॥
(ਇਹ ਵੇਖ ਕੇ) ਆਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਦੇਵਤੇ ਹੱਸਣ ਲੱਗੇ ॥੭੯॥
ਭਜੀ ਸਰਬ ਸੈਣੰ ॥
ਸਾਰੀ ਸੈਨਾ ਭੱਜ ਗਈ।