(ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਸਾਰੇ) ਸਾਮਾਨ ਸਮੇਤ ਵਾਜਿਆਂ ਨੂੰ ਵਜਦਿਆਂ ਵੇਖ ਕੇ (ਮੰਥਰਾ) ਛੇਤੀ ਨਾਲ ਸੁੰਦਰ ਮਹੱਲ ਉੱਪਰ ਚੜ੍ਹ ਗਈ ॥੧੯੮॥
ਬੰਸਰੀ ਬੀਣਾ ਤੇ ਮ੍ਰਿਦੰਗ ਆਦਿਕ ਵਾਜੇ ਵੱਜਦੇ ਸੁਣ ਕੇ (ਉਹ) ਇਸਤਰੀ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਈ।
(ਇੰਨੇ ਨੂੰ) ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਰਾਮ ਰਾਜ ਦੀ ਜੈ ਦੀ ਧੁਨ ਉੱਠੀ
(ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੁਣ ਕੇ ਉਹ ਹੇਠਾਂ ਉਤਰੀ ਅਤੇ ਅੰਦਰ) ਜਾਂਦਿਆਂ ਹੀ ਕੈਕਈ ਨਾਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲੱਗੀ।
(ਹੁਣ) ਗੱਲ ਹੱਥੋਂ ਨਿਕਲ ਚੱਲੀ ਹੈ, (ਤੂੰ ਸੁਆਮੀ ਪਾਸੋਂ ਉਹ) ਵਰ ਕਿਹੜੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਮੰਗੇਂਗੀ? ॥੧੯੯॥
ਕੈਕਈ ਨੇ ਜਦੋਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣੀ ਤਾਂ ਸਾਰੇ ਅੰਗਾਂ ਸਮੇਤ ਦੁਖੀ ਹੋ ਗਈ।
ਗਸ਼ ਖਾ ਕੇ (ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਡਿੱਗ ਪਈ) ਜਿਵੇਂ ਸੁੰਦਰ ਹਿਰਨੀ ਤੀਰ ਲੱਗਣ ਨਾਲ ਡਿੱਗਦੀ ਹੈ।
(ਜਦੋਂ ਸੁਰਤ ਪਰਤੀ ਤਾਂ) ਜਾਂਦਿਆਂ ਹੀ ਰਾਜੇ ਦਸ਼ਰਥ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੋਲਣ ਲੱਗੀ-ਹੇ ਰਾਜਨ!
ਮੈਨੂੰ ਵਰ ਦਿਓ (ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ) ਦੇਣ ਲਈ ਦੋ ਵਰ ਕਹੇ ਹੋਏ ਹਨ ॥੨੦੦॥
ਰਾਮ ਨੂੰ ਬਨਵਾਸ ਦਿਓ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਪੁੱਤਰ (ਭਰਤ) ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਰਾਜ ਦਿਓ।
ਰਾਜ ਦਾ ਸਾਮਾਨ, ਸੰਪੱਤੀ ਦੇਵੋ ਚੌਰ ਤੇ ਛਤਰ
ਅਤੇ ਦੇਸ਼-ਵਿਦੇਸ਼ ਦੀ ਹਕੂਮਤ ਇਹ ਸਭ ਮੇਰੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਦਿਓ।
ਤਦ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਤ, ਸ਼ੀਲ, ਜਤ ਤੇ ਬ੍ਰਤ ਨੂੰ ਪਾਲਣ ਵਾਲਾ ਪਛਾਣਾਂਗੀ ॥੨੦੧॥
(ਰਾਜੇ ਨੇ ਕਿਹਾ-) ਹੇ ਪਾਪਣੇ! ਬਨ ਵਿੱਚ ਰਾਮ ਨੂੰ ਕੱਢ ਕੇ ਕੀ ਯਸ਼ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੇਂਗੀ?
ਤੇਰੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਸੁਆਹ ਪੈ ਗਈ, ਇਹ ਤਲਵਾਰ ਦੀ ਕਾਟ ਵਰਗੀ ਗੱਲ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਹਿ ਦਿੱਤੀ?
ਫਿਰ ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਰਾਜਾ ਧਨੁਸ਼ ਲੈ ਕੇ (ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ)-ਇਸੇ ਵੇਲੇ ਤੈਨੂੰ ਕੱਟ ਦੇਵਾਂ,
ਪਰ ਤੇਰਾ ਨਾਸ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਤੈਨੂੰ ਇਸਤਰੀ ਵੇਖ ਕੇ ਛੱਡਦਾ ਹਾਂ ॥੨੦੨॥
ਨਗ ਸਰੂਪੀ ਛੰਦ
ਰਾਮ ਮਨੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਸੁਆਮੀ ਹੈ
ਅਤੇ ਭੇਦ ਰਹਿਤ ਧਰਮ ਦਾ ਘਰ ਹੈ।
ਹੇ ਬੇਵਕੂਫ਼ ਇਸਤਰੀ! ਤੂੰ (ਆਪਣੇ) ਮਨ ਤੋਂ
ਕਮਲੀ ਗੱਲ ਕਿਉਂ ਕਹਿ ਰਹੀ ਹੈਂ ॥੨੦੩॥
ਰਾਮ ਅੰਤ-ਰਹਿਤ ਅਗਾਂਹ ਦੇਵ ਹੈ,
ਤੱਤ੍ਵਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ੋਭਾ ਵਾਲਾ ਹੈ,