ਸ਼੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ

ਅੰਗ - 575


ਨਹੀ ਪਾਵ ਟਰਤ ॥

ਪੈਰ ਪਿਛੇ ਨਹੀਂ ਮੋੜਦੇ।

ਮਨਿ ਕੋਪ ਭਰਤ ॥੨੩੫॥

ਮਨ ਵਿਚ ਕ੍ਰੋਧ ਭਰਦੇ ਹਨ ॥੨੩੫॥

ਕਰ ਕੋਪ ਮੰਡਤ ॥

ਕ੍ਰੋਧਵਾਨ ਹੋ ਕੇ ਯੁੱਧ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਪਗ ਦ੍ਵੈ ਨ ਭਜਤ ॥

ਦੋ ਕਦਮ ਵੀ ਪਿਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟਦੇ।

ਕਰਿ ਰੋਸ ਲਰਤ ॥

ਕ੍ਰੋਧ ਕਰ ਕੇ ਲੜਦੇ ਹਨ।

ਗਿਰ ਭੂਮਿ ਪਰਤ ॥੨੩੬॥

(ਅੰਤ ਵਿਚ ਮਾਰੇ ਜਾ ਕੇ) ਧਰਤੀ ਉਤੇ ਡਿਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ॥੨੩੬॥

ਰਣ ਨਾਦ ਬਜਤ ॥

ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਨਾਦ ਵਜਦੇ ਹਨ

ਸੁਣਿ ਮੇਘ ਲਜਤ ॥

(ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਧੁਨ ਨੂੰ) ਸੁਣ ਕੇ ਬਦਲ ਸ਼ਰਮਿੰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਸਭ ਸਾਜ ਸਜਤ ॥

ਸਾਰੇ (ਸੂਰਮੇ) ਸਾਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਸਜਦੇ ਹਨ।

ਪਗ ਦ੍ਵੈ ਨ ਭਜਤ ॥੨੩੭॥

ਦੋ ਕਦਮ ਵੀ (ਪਿਛੇ ਨੂੰ) ਨਹੀਂ ਭਜਦੇ ॥੨੩੭॥

ਰਣਿ ਚਕ੍ਰ ਚਲਤ ॥

ਰਣ-ਭੂਮੀ ਵਿਚ ਚੱਕਰ ਚਲਦੇ ਹਨ

ਦੁਤਿ ਮਾਨ ਦਲਤ ॥

(ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲਿਸ਼ਕ) ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ('ਦੁਤਿ') ਦੇ ਮਾਣ ਨੂੰ ਵੀ ਨੀਵਾਂ ਵਿਖਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।

ਗਿਰਿ ਮੇਰੁ ਹਲਤ ॥

ਸੁਮੇਰ ਪਰਬਤ ਹਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਭਟ ਸ੍ਰੋਣ ਪਲਤ ॥੨੩੮॥

ਸੂਰਮੇ ਲਹੂ ਨਾਲ ਲਥ ਪਥ ਹਨ ॥੨੩੮॥

ਰਣ ਰੰਗਿ ਮਚਤ ॥

ਯੁੱਧ ਦਾ ਰੰਗ ਜੰਮ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਬਰ ਬੰਬ ਬਜਤ ॥

ਵੱਡੇ ਧੌਂਸੇ ਵਜਦੇ ਹਨ।

ਰਣ ਖੰਭ ਗਡਤਿ ॥

(ਸੂਰਮੇ) ਰਣ ਵਿਚ ਖੰਭੇ (ਵਾਂਗ) ਗਡੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।

ਅਸਿਵਾਰ ਮੰਡਤ ॥੨੩੯॥

ਤਲਵਾਰ-ਧਾਰੀ ('ਅਸਿਵਾਰ') ਯੁੱਧ ਮੰਡ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ॥੨੩੯॥

ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਕਿਰਤ ॥

ਤਲਵਾਰਧਾਰੀ (ਯੋਧੇ) ਕਰਤਬ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਕਰਿ ਕੋਪ ਭਿਰਤ ॥

ਕ੍ਰੋਧ ਕਰ ਕੇ ਲੜਦੇ ਹਨ।

ਨਹੀ ਫਿਰੈ ਫਿਰਤ ॥

ਮੋੜਿਆਂ ਮੁੜਦੇ ਨਹੀਂ ਹਨ।

ਅਤਿ ਚਿਤ ਚਿਰਤ ॥੨੪੦॥

ਚਿਤ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਖਿਝਦੇ (ਚਿੜ੍ਹਦੇ) ਹਨ ॥੨੪੦॥

ਚਾਚਰੀ ਛੰਦ ॥

ਚਾਚਰੀ ਛੰਦ:

ਹਕਾਰੈ ॥

(ਯੋਧੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ) ਬੁਲਾਂਦੇ ਹਨ,

ਪ੍ਰਚਾਰੈ ॥

ਲਲਕਾਰਦੇ ਹਨ,

ਪ੍ਰਹਾਰੈ ॥

ਤਲਵਾਰ ਨਾਲ

ਕਰਵਾਰੈ ॥੨੪੧॥

ਵਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ॥੨੪੧॥

ਉਠਾਵੈ ॥

(ਸ਼ਸਤ੍ਰ) ਉਠਾਉਂਦੇ ਹਨ,

ਦਿਖਾਵੈ ॥

ਵਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ,

ਭ੍ਰਮਾਵੈ ॥

ਘੁੰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ

ਚਲਾਵੈ ॥੨੪੨॥

ਅਤੇ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ ॥੨੪੨॥

ਸੁ ਧਾਵੈ ॥

(ਜੰਗ ਵਿਚ) ਭਜ ਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ,

ਰਿਸਾਵੈ ॥

ਕ੍ਰੋਧਵਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ,

ਉਠਾਵੈ ॥

(ਸ਼ਸਤ੍ਰ) ਉਠਾਉਂਦੇ ਹਨ

ਚਖਾਵੈ ॥੨੪੩॥

ਅਤੇ (ਵੈਰੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਾ) ਚਖਾਉਂਦੇ ਹਨ ॥੨੪੩॥

ਝੁਝਾਰੇ ॥

ਜੂਝਣ ਵਾਲੇ

ਅਪਾਰੇ ॥

ਯੋਧੇ ਬੇਹਿਸਾਬ ਹਨ।

ਹਜਾਰੇ ॥

ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਹਠੀਲੇ

ਅਰਿਆਰੇ ॥੨੪੪॥

(ਸੂਰਮੇ) ਹਨ ॥੨੪੪॥

ਸੁ ਢੂਕੇ ॥

(ਉਹ ਯੋਧੇ) ਨੇੜੇ ਢੁਕਦੇ ਹਨ,

ਕਿ ਕੂਕੇ ॥

ਲਲਕਾਰਦੇ ਹਨ,

ਭਭੂਕੇ ॥

(ਕ੍ਰੋਧ ਨਾਲ) ਅੱਗ ਦੇ ਅਲੰਬੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ,

ਕਿ ਝੂਕੇ ॥੨੪੫॥

ਮਾਨੋ (ਭਠੀ ਵਿਚ ਬਾਲਣ) ਝੋਕਿਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ ॥੨੪੫॥

ਸੁ ਬਾਣੰ ॥

ਉਹ ਬਾਣਾਂ ਦਾ

ਸੁਧਾਣੰ ॥

ਨਿਸ਼ਾਣਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ

ਅਚਾਣੰ ॥

ਅਤੇ ਅਚਾਨਕ ਜੁਆਨਾਂ

ਜੁਆਣੰ ॥੨੪੬॥

(ਨੂੰ ਫੰਡ ਦਿੰਦੇ ਹਨ) ॥੨੪੬॥

ਧਮਕੇ ॥

(ਯੁੱਧ ਵਿਚ) ਧੱਕੇ ਵਜਦੇ ਹਨ,