ਸ਼੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ
ਅੰਗ - 575
ਨਹੀ ਪਾਵ ਟਰਤ ॥
ਪੈਰ ਪਿਛੇ ਨਹੀਂ ਮੋੜਦੇ।
ਮਨਿ ਕੋਪ ਭਰਤ ॥੨੩੫॥
ਮਨ ਵਿਚ ਕ੍ਰੋਧ ਭਰਦੇ ਹਨ ॥੨੩੫॥
ਕਰ ਕੋਪ ਮੰਡਤ ॥
ਕ੍ਰੋਧਵਾਨ ਹੋ ਕੇ ਯੁੱਧ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਪਗ ਦ੍ਵੈ ਨ ਭਜਤ ॥
ਦੋ ਕਦਮ ਵੀ ਪਿਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟਦੇ।
ਕਰਿ ਰੋਸ ਲਰਤ ॥
ਕ੍ਰੋਧ ਕਰ ਕੇ ਲੜਦੇ ਹਨ।
ਗਿਰ ਭੂਮਿ ਪਰਤ ॥੨੩੬॥
(ਅੰਤ ਵਿਚ ਮਾਰੇ ਜਾ ਕੇ) ਧਰਤੀ ਉਤੇ ਡਿਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ॥੨੩੬॥
ਰਣ ਨਾਦ ਬਜਤ ॥
ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਨਾਦ ਵਜਦੇ ਹਨ
ਸੁਣਿ ਮੇਘ ਲਜਤ ॥
(ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਧੁਨ ਨੂੰ) ਸੁਣ ਕੇ ਬਦਲ ਸ਼ਰਮਿੰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਸਭ ਸਾਜ ਸਜਤ ॥
ਸਾਰੇ (ਸੂਰਮੇ) ਸਾਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਸਜਦੇ ਹਨ।
ਪਗ ਦ੍ਵੈ ਨ ਭਜਤ ॥੨੩੭॥
ਦੋ ਕਦਮ ਵੀ (ਪਿਛੇ ਨੂੰ) ਨਹੀਂ ਭਜਦੇ ॥੨੩੭॥
ਰਣਿ ਚਕ੍ਰ ਚਲਤ ॥
ਰਣ-ਭੂਮੀ ਵਿਚ ਚੱਕਰ ਚਲਦੇ ਹਨ
ਦੁਤਿ ਮਾਨ ਦਲਤ ॥
(ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲਿਸ਼ਕ) ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ('ਦੁਤਿ') ਦੇ ਮਾਣ ਨੂੰ ਵੀ ਨੀਵਾਂ ਵਿਖਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਗਿਰਿ ਮੇਰੁ ਹਲਤ ॥
ਸੁਮੇਰ ਪਰਬਤ ਹਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਭਟ ਸ੍ਰੋਣ ਪਲਤ ॥੨੩੮॥
ਸੂਰਮੇ ਲਹੂ ਨਾਲ ਲਥ ਪਥ ਹਨ ॥੨੩੮॥
ਰਣ ਰੰਗਿ ਮਚਤ ॥
ਯੁੱਧ ਦਾ ਰੰਗ ਜੰਮ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਬਰ ਬੰਬ ਬਜਤ ॥
ਵੱਡੇ ਧੌਂਸੇ ਵਜਦੇ ਹਨ।
ਰਣ ਖੰਭ ਗਡਤਿ ॥
(ਸੂਰਮੇ) ਰਣ ਵਿਚ ਖੰਭੇ (ਵਾਂਗ) ਗਡੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਅਸਿਵਾਰ ਮੰਡਤ ॥੨੩੯॥
ਤਲਵਾਰ-ਧਾਰੀ ('ਅਸਿਵਾਰ') ਯੁੱਧ ਮੰਡ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ॥੨੩੯॥
ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਕਿਰਤ ॥
ਤਲਵਾਰਧਾਰੀ (ਯੋਧੇ) ਕਰਤਬ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਕਰਿ ਕੋਪ ਭਿਰਤ ॥
ਕ੍ਰੋਧ ਕਰ ਕੇ ਲੜਦੇ ਹਨ।
ਨਹੀ ਫਿਰੈ ਫਿਰਤ ॥
ਮੋੜਿਆਂ ਮੁੜਦੇ ਨਹੀਂ ਹਨ।
ਅਤਿ ਚਿਤ ਚਿਰਤ ॥੨੪੦॥
ਚਿਤ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਖਿਝਦੇ (ਚਿੜ੍ਹਦੇ) ਹਨ ॥੨੪੦॥
ਚਾਚਰੀ ਛੰਦ ॥
ਚਾਚਰੀ ਛੰਦ:
ਹਕਾਰੈ ॥
(ਯੋਧੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ) ਬੁਲਾਂਦੇ ਹਨ,
ਪ੍ਰਚਾਰੈ ॥
ਲਲਕਾਰਦੇ ਹਨ,
ਪ੍ਰਹਾਰੈ ॥
ਤਲਵਾਰ ਨਾਲ
ਕਰਵਾਰੈ ॥੨੪੧॥
ਵਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ॥੨੪੧॥
ਉਠਾਵੈ ॥
(ਸ਼ਸਤ੍ਰ) ਉਠਾਉਂਦੇ ਹਨ,
ਦਿਖਾਵੈ ॥
ਵਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ,
ਭ੍ਰਮਾਵੈ ॥
ਘੁੰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ
ਚਲਾਵੈ ॥੨੪੨॥
ਅਤੇ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ ॥੨੪੨॥
ਸੁ ਧਾਵੈ ॥
(ਜੰਗ ਵਿਚ) ਭਜ ਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ,
ਰਿਸਾਵੈ ॥
ਕ੍ਰੋਧਵਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ,
ਉਠਾਵੈ ॥
(ਸ਼ਸਤ੍ਰ) ਉਠਾਉਂਦੇ ਹਨ
ਚਖਾਵੈ ॥੨੪੩॥
ਅਤੇ (ਵੈਰੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਾ) ਚਖਾਉਂਦੇ ਹਨ ॥੨੪੩॥
ਝੁਝਾਰੇ ॥
ਜੂਝਣ ਵਾਲੇ
ਅਪਾਰੇ ॥
ਯੋਧੇ ਬੇਹਿਸਾਬ ਹਨ।
ਹਜਾਰੇ ॥
ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਹਠੀਲੇ
ਅਰਿਆਰੇ ॥੨੪੪॥
(ਸੂਰਮੇ) ਹਨ ॥੨੪੪॥
ਸੁ ਢੂਕੇ ॥
(ਉਹ ਯੋਧੇ) ਨੇੜੇ ਢੁਕਦੇ ਹਨ,
ਕਿ ਕੂਕੇ ॥
ਲਲਕਾਰਦੇ ਹਨ,
ਭਭੂਕੇ ॥
(ਕ੍ਰੋਧ ਨਾਲ) ਅੱਗ ਦੇ ਅਲੰਬੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ,
ਕਿ ਝੂਕੇ ॥੨੪੫॥
ਮਾਨੋ (ਭਠੀ ਵਿਚ ਬਾਲਣ) ਝੋਕਿਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ ॥੨੪੫॥
ਸੁ ਬਾਣੰ ॥
ਉਹ ਬਾਣਾਂ ਦਾ
ਸੁਧਾਣੰ ॥
ਨਿਸ਼ਾਣਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ
ਅਚਾਣੰ ॥
ਅਤੇ ਅਚਾਨਕ ਜੁਆਨਾਂ
ਜੁਆਣੰ ॥੨੪੬॥
(ਨੂੰ ਫੰਡ ਦਿੰਦੇ ਹਨ) ॥੨੪੬॥
ਧਮਕੇ ॥
(ਯੁੱਧ ਵਿਚ) ਧੱਕੇ ਵਜਦੇ ਹਨ,