ਸ਼੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ
ਅੰਗ - 255
ਤਜੇ ਹੋਸੰ ॥੫੨੩॥
(ਜਿਸ ਕਰ ਕੇ) ਹੋਸ਼ ਠਿਕਾਣੇ ਨਹੀਂ ਹੈ ॥੫੨੩॥
ਕਜੇ ਸੰਜੰ ॥
(ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ) ਕਵਚਾਂ ਨਾਲ (ਤਨ) ਕੱਜੇ ਹੋਏ ਹਨ,
ਪੂਰੇ ਪੰਜੰ ॥
ਪੰਜ (ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਧਾਰਨ) ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ਜੁਝੇ ਖੇਤੰ ॥
ਰਣ-ਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ
ਡਿਗੇ ਚੇਤੰ ॥੫੨੪॥
ਅਤੇ ਅਚੇਤ ਹੋ ਕੇ ਡਿੱਗੇ ਪਏ ਹਨ ॥੫੨੪॥
ਘੇਰੀ ਲੰਕੰ ॥
ਬਾਂਕੇ ਸੂਰਮਿਆ ਨੇ
ਬੀਰੰ ਬੰਕੰ ॥
ਲੰਕਾ ਘੇਰ ਲਈ ਹੈ
ਭਜੀ ਸੈਣੰ ॥
ਅਤੇ ਸ਼ਰਮਿੰਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ
ਲਜੀ ਨੈਣੰ ॥੫੨੫॥
ਰਾਖਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸੈਨਾ ਭਜ ਗਈ ਹੈ ॥੫੨੫॥
ਡਿਗੇ ਸੂਰੰ ॥
ਸੂਰਮੇ ਡਿੱਗ ਪਏ ਹਨ,
ਭਿਗੇ ਨੂਰੰ ॥
(ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ) ਮੁਖ (ਲਹੂ ਨਾਲ) ਭਿੱਜੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ਬਯਾਹੈਂ ਹੂਰੰ ॥
(ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ) ਹੂਰਾਂ ਵਿਆਹ ਰਹੀਆਂ ਹਨ
ਕਾਮੰ ਪੂਰੰ ॥੫੨੬॥
ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਾਮਨਾ ਪੂਰੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ॥੫੨੬॥
ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕੇ ਰਾਮਵਤਾਰ ਮਕਰਾਛ ਕੁੰਭ ਅਨਕੁੰਭ ਬਧਹਿ ਧਯਾਇ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ॥
ਇਥੇ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਦੇ ਰਾਮਾਵਤਾਰ ਦੇ ਕੁੰਭ ਬਧਹਿ ਅਧਿਆਇ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ।
ਅਥ ਰਾਵਨ ਜੁਧ ਕਥਨੰ ॥
ਹੁਣ ਰਾਵਣ ਦੇ ਯੁੱਧ ਦਾ ਕਥਨ
ਹੋਹਾ ਛੰਦ ॥
ਹੋਹਾ ਛੰਦ
ਸੁਣਯੋ ਇਸੰ ॥
(ਦੈਂਤਾਂ ਦੇ) ਰਾਜੇ (ਰਾਵਣ) ਨੇ ਸੁਣਿਆ ਹੈ
ਜਿਣਯੋ ਕਿਸੰ ॥
ਕਿ ਬੰਦਰ ਜਿੱਤ ਗਏ ਹਨ।
ਚਪਯੋ ਚਿਤੰ ॥
ਉਹ ਚਿੱਤ ਵਿੱਚ ਖਿੱਝ ਗਿਆ
ਬੁਲਯੋ ਬਿਤੰ ॥੫੨੭॥
ਅਤੇ (ਆਪਣੇ) ਪੂਰੇ ਬਲ ਨਾਲ ਬੋਲਣ ਲੱਗਿਆਂ (ਬੰਦਰਾਂ ਦਾ ਰਾਜਾ ਜਿੱਤ ਗਿਆ) ॥੫੨੭॥
ਘਿਰਿਯੋ ਗੜੰ ॥
(ਬੰਦਰਾਂ ਦੁਆਰਾ) ਕਿਲੇ ਦਾ ਘਿਰਨ ਨਾਲ
ਰਿਸੰ ਬੜੰ ॥
(ਰਾਵਣ ਦਾ) ਕ੍ਰੋਧ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ।
ਭਜੀ ਤ੍ਰਿਯੰ ॥
(ਰਾਵਣ ਦੀਆਂ) ਇਸਤਰੀਆਂ ਭੱਜ ਗਈਆਂ ਹਨ
ਭ੍ਰਮੀ ਭਯੰ ॥੫੨੮॥
ਅਤੇ ਭੈ ਨਾਲ ਭਰਮੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ॥੫੨੮॥
ਭ੍ਰਮੀ ਤਬੈ ॥
(ਰਾਵਣ ਦੀਆਂ) ਭੈਭੀਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ
ਭਜੀ ਸਭੈ ॥
ਸਾਰੀਆਂ (ਇਸਤਰੀਆਂ) ਭੱਜੀ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਤ੍ਰਿਯੰ ਇਸੰ ॥
ਰਾਵਣ ਦੀ ਇਸਤਰੀ (ਮੰਦੋਦਰੀ) ਨੂੰ
ਗਹਯੋ ਕਿਸੰ ॥੫੨੯॥
ਬੰਦਰਾਂ ਨੇ ਫੜ ਲਿਆ ਹੈ ॥੫੨੯॥
ਕਰੈਂ ਹਹੰ ॥
ਹਾਇ-ਹਾਇ ਕਰਦੀ ਹੋਈ
ਅਹੋ ਦਯੰ ॥
(ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ ਕਿ) ਹੇ ਦੇਵ!
ਕਰੋ ਗਈ ॥
(ਜੇ ਕੋਈ) ਅਵੱਗਿਆ ਹੋ ਗਈ ਹੈ
ਛਮੋ ਭਈ ॥੫੩੦॥
ਤਾਂ ਖਿਮਾ ਕਰ ਦਿਓ ॥੫੩੦॥
ਸੁਣੀ ਸ੍ਰੁਤੰ ॥
(ਰਾਵਣ ਨੇ) ਉਸ (ਮੰਦੋਦਰੀ ਦੀ ਪੁਕਾਰ ਨੂੰ)
ਧੁਣੰ ਉਤੰ ॥
ਕੰਨੀਂ ਸੁਣ ਲਿਆ
ਉਠਯੋ ਹਠੀ ॥
ਤਾਂ ਹੱਠੀ (ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉੱਠਿਆ)
ਜਿਮੰ ਭਠੀ ॥੫੩੧॥
ਜਿਵੇਂ ਭੱਠੀ (ਵਿਚੋਂ ਅੱਗ ਦਾ ਲੰਬੂ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ) ॥੫੩੧॥
ਕਛਯੋ ਨਰੰ ॥
ਡਟ ਕੇ ਯੋਧੇ (ਰਾਵਣ ਨੇ)
ਤਜੇ ਸਰੰ ॥
ਤੀਰ ਛੱਡੇ
ਹਣੇ ਕਿਸੰ ॥
ਅਤੇ ਬੰਦਰ ਮਾਰ ਦਿੱਤੇ।
ਰੁਕੀ ਦਿਸੰ ॥੫੩੨॥
(ਸਾਰੀਆਂ) ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ (ਤੀਰਾਂ ਨਾਲ) ਭਰ ਗਈਆਂ ॥੫੩੨॥
ਤ੍ਰਿਣਣਿਣ ਛੰਦ ॥
ਤ੍ਰਿਣਣਿਣ ਛੰਦ (ਨੋਟ-ਇਸ ਨਾਂ ਅਧੀਨ ਲਿਖੇ ਗਏ ਛੰਦਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸ਼ਬਦ ਉਂਜ ਤਾਂ ਅਰਥਹੀਣ ਹਨ ਪਰ ਜੰਗ ਦਾ ਜੋਸ਼ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੇ ਗਏ ਹਨ।)
ਤ੍ਰਿਣਣਿਣ ਤੀਰੰ ॥
ਤੀਰ ਚੱਲਦੇ ਹਨ,
ਬ੍ਰਿਣਣਿਣ ਬੀਰੰ ॥
ਸੂਰਮੇ ਬੋਲਦੇ ਹਨ,
ਢ੍ਰਣਣਣ ਢਾਲੰ ॥
ਢਾਲਾਂ ਵੱਜਦੀਆਂ ਹਨ
ਜ੍ਰਣਣਣ ਜ੍ਵਾਲੰ ॥੫੩੩॥
ਅਤੇ ਵਿੱਚੋਂ ਅੱਗ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ ॥੫੩੩॥
ਖ੍ਰਣਣਣ ਖੋਲੰ ॥
(ਸਿਰ ਦੇ) ਟੋਪਾਂ ਵਿੱਚ
ਬ੍ਰਣਣਣ ਬੋਲੰ ॥
ਖੜਾਕ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ,
ਕ੍ਰਣਣਣ ਰੋਸੰ ॥
(ਸੂਰਮੇ) ਕ੍ਰੋਧ ਕਰਕੇ