ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਨੂੰ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ॥੪੫੬॥
(ਸੂਰਵੀਰ) ਯੁੱਧ ਕਰਕੇ ਉਲਝ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਜੂਝ ਕੇ (ਹੋਰਨਾਂ) ਵੀਰਾਂ ਤੋਂ ਵਿਛੁੜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਮਾਸਾਹਾਰੀ (ਜੰਤੂ) ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਚਮਕਦਾਰ ਤੀਰਾਂ ਦੀ ਬਰਖਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ॥੪੫੭॥
ਕੁਝ (ਯੋਧੇ) ਝੁਰ ਰਹੇ ਹਨ
ਅਤੇ ਕਈ ਡਰ ਕਰਕੇ ਕੰਬਦੇ ਹਨ।
ਕਈ ਸੂਰਮੇ ਤਲਵਾਰ ਨੂੰ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਲੈ ਕੇ
ਉਠ ਕੇ ਫਿਰਨ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ॥੪੫੮॥
ਬੰਦੀਜਨ ਯਸ਼ ਉਚਾਰਦੇ ਹਨ।
ਵੀਰਾਂ ਨੂੰ ਧੱਸੀ ਫਿਰਦੇ ਹਨ।
(ਕ੍ਰੋਧ ਕਾਰਨ) ਨਰ ਸਿੰਘ ਵਾਂਗ ਕੰਬ ਰਹੇ ਹਨ।
ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਡਿੱਗਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ॥੪੫੯॥
ਤਿਲਕੜੀਆ ਛੰਦ
(ਵੀਰ) ਚੱਟਕ ਕਰਕੇ (ਤਲਵਾਰ ਦੀ) ਚੋਟ ਕਰਦੇ ਹਨ।
(ਅੱਗੋਂ ਦੂਜੇ ਸੈਨਿਕ) ਢਾਲ ਦੀ ਓਟ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
(ਫਿਰ) ਝਟਕ ਕੇ ਤਲਵਾਰ ਝਾੜਦੇ ਹਨ।
ਤੜ-ਤੜ ਕਰਦੀ (ਬੰਦੂਕ) ਨਾਲ ਭੁੰਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ॥੪੬੦॥
(ਆਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ) ਹੂਰਾਂ ਫਿਰਦੀਆਂ ਹਨ
ਅਤੇ ਸੂਰਮਿਆਂ ਨੂੰ ਵਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਜੋ ਕੋਈ ਘੁੰਘਰੂਆਂ ਦੀ ਛਣਕਾਰ ਵੇਖਦਾ ਹੈ
ਤਾਂ ਕ੍ਰੋਧ ਨਾਲ ਖੜਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ॥੪੬੧॥
ਜੋਗਣਾਂ ਖੱਪਰ ਭਰਦੀਆਂ ਹਨ,
ਅਸਤ੍ਰ ਟੁੱਟਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
(ਤਲਵਾਰਾਂ ਦੇ ਵਜਣ ਨਾਲ) ਚਿੰਗਾੜੀਆਂ ਝੜਦੀਆਂ ਹਨ।
(ਮਾਨੋ) ਜੁਗਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਣ ॥੪੬੨॥
(ਸੂਰਮਿਆਂ ਦੇ) ਸਿਰ ਦੇ ਟੋਪ ਟੁੱਟਦੇ ਹਨ
ਅਤੇ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ) ਟੋਲੇ (ਆਪਸ ਵਿੱਚ) ਜੁਟੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਤਲਵਾਰਾਂ ਚਮਕਦੀਆਂ ਹਨ,
(ਮਾਨੋ) ਅੱਗ ਨਿਕਲਦੀ ਹੋਵੇ ॥੪੬੩॥
ਬਾਣ ਚੱਲਦੇ ਹਨ,
ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਰੁਕ ਗਈਆਂ ਹਨ।
ਸ਼ਸਤ੍ਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਹਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ,
ਅਸਤ੍ਰਾਂ ਦੇ ਆਘਾਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ॥੪੬੪॥
ਸ਼ਸ਼ਤ੍ਰਧਾਰੀ ਸੂਰਮੇ ਖਹਿੰਦੇ ਹਨ,
ਅਸਤ੍ਰਾਂ ਵਾਲੇ ਭਿੜਦੇ ਹਨ।
ਬਾਣਾਂ ਦੀ ਬਰਖਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਤਲਵਾਰਾਂ ਚਮਕਦੀਆਂ ਹਨ ॥੪੬੫॥
ਦੋਹਰਾ
ਰਾਮ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ ਪੱਖ ਵਾਲੇ ਰਾਵਣ (ਦੀ ਸੈਨਾ) ਦੀਆਂ ਲੋਥਾਂ ਦੇ ਝੁੰਡ ਪਸਰੇ ਪਏ ਹਨ।
ਮਹੋਦਰ (ਨੂੰ ਮਰਦਾ ਵੇਖ ਕੇ)ਇੰਦਰ ਦਾ ਵੈਰੀ (ਮੇਘਨਾਦ) ਕ੍ਰੋਧ ਨਾਲ ਮੁੜ ਪਿਆ ਹੈ ॥੪੬੬॥
ਇਥੇ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਦੇ ਰਾਮਾਵਤਾਰ ਦੇ ਮਹੋਦਰ ਮੰਤਰੀ ਬਧਹਿ ਅਧਿਆਇ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ।
ਹੁਣ ਇੰਦਰਜੀਤ ਦੇ ਯੁੱਧ ਦਾ ਕਥਨ
ਸਿਰ ਖੰਡੀ ਛੰਦ
ਨਗਾਰੇ ਵੱਜੇ ਅਤੇ ਲੜਾਕੇ ਸੂਰਮੇ (ਆਪਸ ਵਿੱਚ) ਜੁੱਟ ਗਏ।
ਧੌਂਸੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਵਜੇ, (ਦੋਹਾਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਦਾ) ਮੁਕਾਬਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ।
ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਸਾਕੇ ਕਰ ਵਿਖਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸੂਰਮੇ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ।
ਤੀਰਾਂ ਦੀ ਬਰਖਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਮਾਨੋ ਡਰਾਉਣੇ ਬੱਦਲਾਂ ਤੋਂ ਬਰਖਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੋਵੇ ॥੪੬੭॥