ਸ਼੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ
ਅੰਗ - 594
ਕਰ ਅੰਸੁਮਾਲੀ ॥
ਜਿਵੇਂ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਹੋਣ,
ਸਰੰ ਸਤ੍ਰੁ ਸਾਲੀ ॥
ਉਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਣ ਵੈਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਲ੍ਹਦੇ ਹਨ।
ਚਹੂੰ ਓਰਿ ਛੂਟੇ ॥
ਚੌਹਾਂ ਪਾਸਿਆਂ ਤੋਂ (ਬਾਣ) ਛੁਟ ਰਹੇ ਹਨ।
ਮਹਾ ਜੋਧ ਜੂਟੇ ॥੪੨੯॥
ਮਹਾਨ ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਜੁਟੇ ਹੋਏ ਹਨ ॥੪੨੯॥
ਚਲੇ ਕੀਟਕਾ ਸੇ ॥
(ਉਹ ਸੈਨਾ) ਕੀੜਿਆਂ ਵਾਂਗ ਚਲ ਰਹੀ ਹੈ,
ਬਢੇ ਟਿਡਕਾ ਸੇ ॥
ਜਾਂ ਵੱਡੇ ਟਿੱਡੀ ਦਲ ਵਰਗੀ ਹੈ,
ਕਨੰ ਸਿੰਧੁ ਰੇਤੰ ॥
ਜਾਂ ਸਮੁੰਦਰ ਦੀ ਰੇਤ ਦੇ ਕਿਣਕਿਆਂ ਜਿੰਨੀ ਹੈ
ਤਨੰ ਰੋਮ ਤੇਤੰ ॥੪੩੦॥
ਜਾਂ ਸ਼ਰੀਰ ਦੇ ਰੋਮਾਂ ਜਿਤਨੀ ਹੈ ॥੪੩੦॥
ਛੁਟੇ ਸ੍ਵਰਣ ਪੁਖੀ ॥
ਸੋਨੇ ਦੇ ਖੰਭਾਂ ਵਾਲੇ ਤੀਰ ਛੁਟੇ ਹਨ।
ਸੁਧੰ ਸਾਰ ਮੁਖੀ ॥
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲੋਹੇ ਦੀ ਮੁਖੀ ਲਿਸ਼ਕ ਰਹੀ ਹੈ।
ਕਲੰ ਕੰਕ ਪਤ੍ਰੀ ॥
ਕਾਂ ਦੇ ਖੰਭਾਂ ਵਰਗੇ ਤੀਰ
ਤਜੇ ਜਾਣੁ ਛਤ੍ਰੀ ॥੪੩੧॥
ਮਾਨੋ ਛਤ੍ਰੀਆਂ ਨੇ ਛਡੇ ਹੋਣ ॥੪੩੧॥
ਗਿਰੈ ਰੇਤ ਖੇਤੰ ॥
ਰੇਤ ਦੇ (ਕਿਣਕਿਆਂ ਜਿੰਨੇ ਸੂਰਮੇ) ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਡਿਗ ਰਹੇ ਹਨ।
ਨਚੈ ਭੂਤ ਪ੍ਰੇਤੰ ॥
ਭੂਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਤ ਨਚ ਰਹੇ ਹਨ।
ਕਰੈ ਚਿਤ੍ਰ ਚਾਰੰ ॥
ਸੁੰਦਰ ਚਿਤਰ ਵਰਗੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ਤਜੈ ਬਾਣ ਧਾਰੰ ॥੪੩੨॥
ਬਾਣਾਂ ਦਾ ਮੀਂਹ ਬਰਸਾ ਰਹੇ ਹਨ ॥੪੩੨॥
ਲਹੈ ਜੋਧ ਜੋਧੰ ॥
ਯੋਧੇ ਯੋਧਿਆਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹਨ
ਕਰੈ ਘਾਇ ਕ੍ਰੋਧੰ ॥
ਅਤੇ ਕ੍ਰੋਧਿਤ ਹੋ ਕੇ (ਵੈਰੀ ਨੂੰ) ਘਾਉ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਖਹੈ ਖਗ ਖਗੈ ॥
ਤਲਵਾਰਾਂ ਨਾਲ ਤਲਵਾਰਾਂ ਖਹਿਬੜਦੀਆਂ ਹਨ।
ਉਠੈ ਝਾਲ ਅਗੈ ॥੪੩੩॥
(ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ) ਅੱਗ ਦੀਆਂ ਚਿੰਗਾਰੀਆਂ ਨਿਕਲਦੀਆਂ ਹਨ ॥੪੩੩॥
ਨਚੇ ਪਖਰਾਲੇ ॥
ਕਾਠੀਆਂ ਵਾਲੇ ਘੋੜ ਸਵਾਰ ਨੱਚਦੇ ਹਨ।
ਚਲੇ ਬਾਲ ਆਲੇ ॥
ਅਪੱਛਰਾਵਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਹਸੇ ਪ੍ਰੇਤ ਨਾਚੈ ॥
ਪ੍ਰੇਤ ਹਸਦੇ ਹੋਏ ਨਚਦੇ ਹਨ।
ਰਣੰ ਰੰਗਿ ਰਾਚੈ ॥੪੩੪॥
ਯੋਧੇ ਯੁੱਧ-ਕਰਮ ਵਿਚ ਮਗਨ ਹਨ ॥੪੩੪॥
ਨਚੇ ਪਾਰਬਤੀਸੰ ॥
ਸ਼ਿਵ ਨਚ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਮੰਡਿਓ ਜੁਧ ਈਸੰ ॥
ਉਸ ਨੇ ਯੁੱਧ ਮੰਡਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਦਸੰ ਦਿਉਸ ਕੁਧੰ ॥
ਦਸਾਂ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਕ੍ਰੋਧ ਛਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਭਯੋ ਘੋਰ ਜੁਧੰ ॥੪੩੫॥
ਭਿਆਨਕ ਯੁੱਧ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ॥੪੩੫॥
ਪੁਨਰ ਬੀਰ ਤ੍ਯਾਗ੍ਰਯੋ ॥
ਫਿਰ ਯੋਧਿਆਂ ਨੇ (ਯੁੱਧ) ਤਿਆਗ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਪਗੰ ਦ੍ਵੈਕੁ ਭਾਗ੍ਯੋ ॥
ਦੋ ਕੁ ਕਦਮ ਪਿਛੇ ਵਲ ਉਠਾਏ ਹਨ।
ਫਿਰ੍ਯੋ ਫੇਰਿ ਐਸੇ ॥
ਫਿਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਰਤੇ ਹਨ
ਕ੍ਰੋਧੀ ਸਾਪ ਜੈਸੇ ॥੪੩੬॥
ਜਿਵੇਂ ਕ੍ਰੋਧਿਤ ਸੱਪ ਪਿਛੇ ਨੂੰ ਪਰਤਦਾ ਹੈ ॥੪੩੬॥
ਪੁਨਰ ਜੁਧ ਮੰਡਿਓ ॥
ਫਿਰ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਸਰੰ ਓਘ ਛੰਡਿਓ ॥
ਬਹੁਤ ਅਧਿਕ ਤੀਰ ਛਡੇ ਹਨ।
ਤਜੈ ਵੀਰ ਬਾਣੰ ॥
ਵੀਰ ਯੋਧੇ ਬਾਣ ਛਡਦੇ ਹਨ,
ਮ੍ਰਿਤੰ ਆਇ ਤ੍ਰਾਣੰ ॥੪੩੭॥
(ਮਾਨੋ) ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਮੌਤ ਆ ਗਈ ਹੋਵੇ ॥੪੩੭॥
ਸਭੈ ਸਿਧ ਦੇਖੈ ॥
ਸਾਰੇ ਸਿੱਧ ਲੋਕ ਵੇਖ ਰਹੇ ਹਨ।
ਕਲੰਕ੍ਰਿਤ ਲੇਖੈ ॥
(ਕਲਕੀ ਅਵਤਾਰ ਦੀ) ਕੀਰਤੀ ਲਿਖ ਰਹੇ ਹਨ।
ਧਨੰ ਧੰਨਿ ਜੰਪੈ ॥
ਧੰਨ ਧੰਨ ਜਪਦੇ ਹਨ
ਲਖੈ ਭੀਰ ਕੰਪੈ ॥੪੩੮॥
(ਜਿਸ ਨੂੰ) ਵੇਖ ਕੇ ਕਾਇਰ ਲੋਕ ਕੰਬਦੇ ਹਨ ॥੪੩੮॥
ਨਰਾਜ ਛੰਦ ॥
ਨਰਾਜ ਛੰਦ:
ਆਨਿ ਆਨਿ ਸੂਰਮਾ ਸੰਧਾਨਿ ਬਾਨ ਧਾਵਹੀਂ ॥
ਸੂਰਮੇ ਆ ਆ ਕੇ ਬਾਣਾਂ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਣਾ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਅਗੇ ਵਧਦੇ ਹਨ।
ਰੂਝਿ ਜੂਝ ਕੈ ਮਰੈ ਸੁ ਦੇਵ ਨਾਰਿ ਪਾਵਹੀਂ ॥
(ਜੋ) ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਰੁਝ ਕੇ ਮਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਅਪੱਛਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
ਸੁ ਰੀਝਿ ਰੀਝਿ ਅਛਰਾ ਅਲਛ ਸੂਰਣੋ ਬਰੈਂ ॥
(ਉਹ) ਦੇਵ ਇਸਤਰੀਆਂ ਰੀਝ ਰੀਝ ਕੇ ਅਣਦਿਖ (ਅਥਵਾ ਅਦਾਗ਼) ਸੂਰਮਿਆਂ ਨੂੰ ਵਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਪ੍ਰਬੀਨ ਬੀਨਿ ਬੀਨ ਕੈ ਸੁਧੀਨ ਪਾਨਿ ਕੈ ਧਰੈਂ ॥੪੩੯॥
ਪ੍ਰਬੀਨ (ਯੋਧਿਆਂ) ਨੂੰ ਚੁਣ ਚੁਣ ਕੇ (ਉਨ੍ਹਾਂ) ਸ੍ਰੇਸ਼ਠ ਸੁਧ ਬੁਧ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਹੱਥ ਧਾਰਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ॥੪੩੯॥
ਸਨਧ ਬਧ ਅਧ ਹ੍ਵੈ ਬਿਰੁਧਿ ਸੂਰ ਧਾਵਹੀਂ ॥
ਹਥਿਆਰ ਬੰਦ ਸੂਰਮੇ ਲਕ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ('ਬਧ ਅਧ') ਸਾਹਮਣੇ ਹੋ ਕੇ ਧਾਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਸੁ ਕ੍ਰੋਧ ਸਾਗ ਤੀਛਣੰ ਕਿ ਤਾਕਿ ਸਤ੍ਰੁ ਲਾਵਹੀਂ ॥
ਤੀਖਣ ਸਾਂਗਾਂ ਲੈ ਕੇ ਵੈਰੀ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਣਾ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਮਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਸੁ ਜੂਝਿ ਜੂਝ ਕੈ ਗਿਰੈ ਅਲੂਝ ਲੂਝ ਕੈ ਹਠੀਂ ॥
ਉਹ ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਜੂਝ ਕੇ ਡਿਗਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹਠੀ (ਯੋਧੇ) ਬੇਲਾਗ ਹੋ ਕੇ ਲੜਦੇ ਹਨ।