ਸ਼੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ
ਅੰਗ - 621
ਕੀਅ ਰਿਖਿ ਅਪਾਰ ॥੮੩॥
ਬਹੁਤ ਮਾਰ ਕੀਤੀ ॥੮੩॥
ਤਬ ਛੁਟਾ ਧ੍ਯਾਨ ॥
ਤਦ ਮਹਾਨ ਮਨ ਵਾਲੇ ਮੁਨੀ ਦਾ
ਮੁਨਿ ਮਨਿ ਮਹਾਨ ॥
ਧਿਆਨ ਛੁਟ ਗਿਆ
ਨਿਕਸੀ ਸੁ ਜ੍ਵਾਲ ॥
(ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚੋਂ) ਜੁਆਲਾ ਨਿਕਲੀ
ਦਾਵਾ ਬਿਸਾਲ ॥੮੪॥
ਜੋ ਜੰਗਲ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਅੱਗ ਵਰਗੀ ਸੀ ॥੮੪॥
ਤਰੰ ਜਰੇ ਪੂਤ ॥
(ਫਿਰ) ਦੂਤ ਨੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ
ਕਹਿ ਐਸੇ ਦੂਤ ॥
ਕਿ ਉਥੇ (ਤੁਹਾਡੇ) ਪੁੱਤਰ
ਸੈਨਾ ਸਮੇਤ ॥
ਸੈਨਾ ਸਮੇਤ ਸੜ ਗਏ ਹਨ,
ਬਾਚਾ ਨ ਏਕ ॥੮੫॥
(ਕੋਈ) ਇਕ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਚਿਆ ਹੈ ॥੮੫॥
ਸੁਨਿ ਪੁਤ੍ਰ ਨਾਸ ॥
ਰਾਜ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਸੁਣ ਕੇ
ਭਯੋ ਪੁਰਿ ਉਦਾਸ ॥
ਸਾਰਾ ਨਗਰ ਉਦਾਸ ਹੋ ਗਿਆ।
ਜਹ ਤਹ ਸੁ ਲੋਗ ॥
ਜਿਥੇ ਕਿਥੇ (ਉਥੋਂ ਦੇ) ਲੋਕ (ਪ੍ਰਜਾ)
ਬੈਠੇ ਸੁ ਸੋਗ ॥੮੬॥
ਸੋਗ ਵਿਚ ਡੁਬੇ ਬੈਠੇ ਸਨ ॥੮੬॥
ਸਿਵ ਸਿਮਰ ਬੈਣ ॥
(ਅੰਤ ਵਿਚ ਸਗਰ ਰਾਜੇ ਨੇ) 'ਸ਼ਿਵ ਸ਼ਿਵ' ਬਚਨ ਸਿਮਰ ਕੇ
ਜਲ ਥਾਪਿ ਨੈਣ ॥
ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਹੰਝੂ ਰੋਕ ਕੇ
ਕਰਿ ਧੀਰਜ ਚਿਤਿ ॥
ਚਿਤ ਵਿਚ ਧੀਰਜ ਕੀਤਾ
ਮੁਨਿ ਮਨਿ ਪਵਿਤ ॥੮੭॥
ਅਤੇ ਮੁਨੀ ਵਾਂਗ ਮਨ ਨੂੰ ਪਵਿਤ੍ਰ ਕੀਤਾ ॥੮੭॥
ਤਿਨ ਮ੍ਰਿਤਕ ਕਰਮ ॥
(ਉਸ ਨੇ) ਉਨ੍ਹਾਂ (ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੇ)
ਨ੍ਰਿਪ ਕਰਮ ਧਰਮ ॥
ਮ੍ਰਿਤਕ ਕਰਮ
ਬਹੁ ਬੇਦ ਰੀਤਿ ॥
ਅਤੇ ਵੇਦ ਰੀਤ ਅਨੁਸਾਰ
ਕਿਨੀ ਸੁ ਪ੍ਰੀਤਿ ॥੮੮॥
ਹੋਰ ਧਰਮਕਰਮ ਬੜੀ ਪ੍ਰੀਤ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ॥੮੮॥
ਨ੍ਰਿਪ ਪੁਤ੍ਰ ਸੋਗ ॥
ਫਿਰ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੇ ਸੋਗ ਵਿਚ ਹੀ
ਗਯੇ ਸੁਰਗ ਲੋਗਿ ॥
ਰਾਜਾ ਸਵਰਗ ਲੋਕ ਨੂੰ ਚਲਾ ਗਿਆ।
ਨ੍ਰਿਪ ਭੇ ਸੁ ਜੌਨ ॥
(ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ) ਜਿਹੜੇ (ਹੋਰ) ਰਾਜੇ ਹੋਏ,
ਕਥਿ ਸਕੈ ਕੌਨ ॥੮੯॥
(ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ) ਕਥਨ ਕੌਣ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ? ॥੮੯॥
ਇਤਿ ਰਾਜਾ ਸਾਗਰ ਕੋ ਰਾਜ ਸਮਾਪਤੰ ॥੪॥੫॥
ਇਥੇ ਰਾਜਾ ਸਗਰ ਦੇ ਰਾਜ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ। ਹੁਣ ਜੁਜਾਤਿ ਰਾਜੇ ਦੇ ਰਾਜ ਦਾ ਕਥਨ
ਅਥ ਜੁਜਾਤਿ ਰਾਜਾ ਕੋ ਰਾਜ ਕਥਨੰ
ਹੁਣ ਜੁਜਾਤਿ ਦੇ ਰਾਜ ਦਾ ਕਥਨ:
ਮਧੁਭਾਰ ਛੰਦ ॥
ਮਧੁਭਾਰ ਛੰਦ:
ਪੁਨਿ ਭਯੋ ਜੁਜਾਤਿ ॥
ਫਿਰ ਯਯਾਤਿ (ਜੁਜਾਤਿ) ਰਾਜਾ ਹੋਇਆ
ਸੋਭਾ ਅਭਾਤਿ ॥
(ਜਿਸ ਦੀ) ਅਲੌਕਿਕ ਸ਼ੋਭਾ ਸੀ।
ਦਸ ਚਾਰਵੰਤ ॥
ਚੌਦਾਂ ਵਿਦਿਆਵਾਂ ਦੇ
ਸੋਭਾ ਸੁਭੰਤ ॥੯੦॥
ਗਿਆਨ ਨਾਲ ਸ਼ੋਭਾਇਮਾਨ ਸੀ ॥੯੦॥
ਸੁੰਦਰ ਸੁ ਨੈਨ ॥
ਉਸ ਦੇ ਨੈਨ ਸੁੰਦਰ ਸਨ,
ਜਨ ਰੂਪ ਮੈਨ ॥
ਮਾਨੋ ਕਾਮਦੇਵ ਦਾ ਰੂਪ ਹੋਵੇ।
ਸੋਭਾ ਅਪਾਰ ॥
(ਉਹ) ਅਪਾਰ ਸ਼ੋਭਾ ਨਾਲ
ਸੋਭਤ ਸੁਧਾਰ ॥੯੧॥
ਸੁਸ਼ੋਭਿਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ ॥੯੧॥
ਸੁੰਦਰ ਸਰੂਪ ॥
(ਉਹ) ਸੁੰਦਰ ਸ਼ੋਭਾ
ਸੋਭੰਤ ਭੂਪ ॥
ਅਤੇ ਸਰੂਪ ਵਾਲਾ ਰਾਜਾ ਸੀ।
ਦਸ ਚਾਰਵੰਤ ॥
(ਉਹ) ਚੌਦਾਂ ਵਿਦਿਆਵਾਂ ਦਾ ਗਿਆਤਾ
ਆਭਾ ਅਭੰਤ ॥੯੨॥
ਅਤੇ ਅਲੌਕਿਕ ਪ੍ਰਭਾ ਵਾਲਾ ਸੀ ॥੯੨॥
ਗੁਨ ਗਨ ਅਪਾਰ ॥
(ਉਹ) ਅਪਾਰ ਗੁਣਾਂ ਵਾਲਾ,
ਸੁੰਦਰ ਉਦਾਰ ॥
ਸੁੰਦਰ ਅਤੇ ਉਦਾਰ ਸੀ।
ਦਸ ਚਾਰਿਵੰਤ ॥
ਚੌਦਾਂ ਵਿਦਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਨ ਵਾਲਾ
ਸੋਭਾ ਸੁਭੰਤ ॥੯੩॥
ਅਤੇ ਸ਼ੋਭਾ ਨਾਲ ਸ਼ੋਭਾਇਮਾਨ ਸੀ ॥੯੩॥
ਧਨ ਗੁਨ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥
ਧਨ ਦੌਲਤ ਅਤੇ (ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ) ਗੁਣਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਬੀਨ ਸੀ,
ਪ੍ਰਭ ਕੋ ਅਧੀਨ ॥
ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਅਧੀਨਗੀ (ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦਾ ਸੀ)
ਸੋਭਾ ਅਪਾਰ ॥
ਅਤੇ ਉਹ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਅਪਾਰ
ਸੁੰਦਰ ਕੁਮਾਰ ॥੯੪॥
ਸ਼ੋਭਾ ਵਾਲਾ ਸੀ ॥੯੪॥
ਸਾਸਤ੍ਰਗ ਸੁਧ ॥
(ਉਹ) ਸ਼ਾਸਤ੍ਰਾਂ ਦਾ ਸ਼ੁੱਧ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਗ ਸੀ।
ਕ੍ਰੋਧੀ ਸੁ ਜੁਧ ॥
ਯੁੱਧ ਵੇਲੇ ਕ੍ਰੋਧਵਾਨ ਸੀ।
ਨ੍ਰਿਪ ਭਯੋ ਬੇਨ ॥
(ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ) ਬੇਨ (ਨਾਂ ਦਾ) ਰਾਜਾ ਹੋਇਆ,
ਜਨ ਕਾਮ ਧੇਨ ॥੯੫॥
(ਇੰਜ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਸੀ) ਮਾਨੋ ਕਾਮ ਧੇਨੁ ਹੋਵੇ ॥੯੫॥
ਖੂਨੀ ਸੁ ਖਗ ॥
(ਉਹ) ਖ਼ੂਨਖ਼ਾਰ ਤਲਵਾਰ ਵਾਲਾ ਸੀ,
ਜੋਧਾ ਅਭਗ ॥
ਨਾ ਭਜਣ ਵਾਲਾ ਯੋਧਾ ਸੀ,
ਖਤ੍ਰੀ ਅਖੰਡ ॥
ਨਾ ਖੰਡੇ ਜਾ ਸਕਣ ਵਾਲਾ ਛਤ੍ਰੀ ਸੀ
ਕ੍ਰੋਧੀ ਪ੍ਰਚੰਡ ॥੯੬॥
ਅਤੇ ਪ੍ਰਚੰਡ ਕ੍ਰੋਧ ਵਾਲਾ ਸੀ ॥੯੬॥
ਸਤ੍ਰੂਨਿ ਕਾਲ ॥
(ਉਹ) ਵੈਰੀਆਂ ਲਈ ਕਾਲ ਸੀ
ਕਾਢੀ ਕ੍ਰਵਾਲ ॥
ਅਤੇ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਸਦਾ) ਤਲਵਾਰ ਕਢੀ ਰਖਦਾ ਸੀ।
ਸਮ ਤੇਜ ਭਾਨੁ ॥
(ਉਸ ਦਾ) ਤੇਜ ਸੂਰਜ ਵਰਗਾ ਸੀ,
ਜ੍ਵਾਲਾ ਸਮਾਨ ॥੯੭॥
ਅਥਵਾ ਅਗਨੀ ਦੇ ਸਮਾਨ ਸੀ ॥੯੭॥
ਜਬ ਜੁਰਤ ਜੰਗ ॥
ਜਦ ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਰੁਝ ਜਾਂਦਾ ਸੀ
ਨਹਿ ਮੁਰਤ ਅੰਗ ॥
ਤਾਂ (ਯੁੱਧ-ਭੂਮੀ ਵਿਚੋਂ) ਅੰਗ ਨਹੀਂ ਮੋੜਦਾ ਹੈ।
ਅਰਿ ਭਜਤ ਨੇਕ ॥
ਅਨੇਕ ਵੈਰੀ ਭਜ ਜਾਂਦੇ ਸਨ,
ਨਹਿ ਟਿਕਤ ਏਕ ॥੯੮॥
ਇਕ ਵੀ ਨਹੀਂ ਟਿਕਦਾ ਸੀ ॥੯੮॥
ਥਰਹਰਤ ਭਾਨੁ ॥
(ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤੋਂ) ਸੂਰਜ ਥਰਥਰ ਕੰਬਦਾ ਸੀ,
ਕੰਪਤ ਦਿਸਾਨ ॥
ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਡੋਲਦੀਆਂ ਸਨ।
ਮੰਡਤ ਮਵਾਸ ॥
ਆਕੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ
ਭਜਤ ਉਦਾਸ ॥੯੯॥
ਉਦਾਸ ਹੋ ਕੇ ਭਜੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ ॥੯੯॥
ਥਰਹਰਤ ਬੀਰ ॥
ਬੀਰ ਥਰਥਰ ਕੰਬਦੇ ਸਨ,
ਭੰਭਰਤ ਭੀਰ ॥
ਡਰਪੋਕ ਭਜੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ,
ਤਤਜਤ ਦੇਸ ॥
ਦੇਸ ਛਡ ਰਹੇ ਸਨ।
ਨ੍ਰਿਪਮਨਿ ਨਰੇਸ ॥੧੦੦॥
(ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ) ਸ਼ਿਰੋਮਣੀ ਰਾਜਾ ਸੀ ॥੧੦੦॥