ਸ਼੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ
ਅੰਗ - 275
ਗਣੰ ਦੇਵ ਹਰਖੇ ਪ੍ਰਬਰਖੰਤ ਫੂਲੰ ॥
ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਦਲ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਬਰਖਾ ਕਰਨ ਲੱਗੇ,
ਹਤਯੋ ਦੈਤ ਦ੍ਰੋਹੀ ਮਿਟਯੋ ਸਰਬ ਸੂਲੰ ॥੭੧੩॥
(ਕਿਉਂਕਿ) ਦ੍ਰੋਹੀ ਦੈਂਤ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਸਾਰੇ ਦੁੱਖ ਮਿਟ ਗਏ ॥੭੧੩॥
ਲਵੰ ਨਾਸੁਰੈਯੰ ਲਵੰ ਕੀਨ ਨਾਸੰ ॥
'ਲਵਣ' ਦੈਂਤ ਨੂੰ (ਸ਼ਤਰੂਘਨ ਨੇ) ਛਿਣ ਵਿੱਚ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ,
ਸਭੈ ਸੰਤ ਹਰਖੇ ਰਿਪੰ ਭੇ ਉਦਾਸੰ ॥
ਸਾਰੇ ਸੰਤ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋ ਗਏ ਤੇ ਵੈਰੀ ਦੁਖੀ ਹੋਏ।
ਭਜੈ ਪ੍ਰਾਨ ਲੈ ਲੈ ਤਜਯੋ ਨਗਰ ਬਾਸੰ ॥
(ਦੈਂਤ) ਪ੍ਰਾਣ ਲੈ ਕੇ ਭੱਜ ਗਏ ਅਤੇ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ) ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਨਿਵਾਸ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।
ਕਰਯੋ ਮਾਥੁਰੇਸੰ ਪੁਰੀਵਾ ਨਵਾਸੰ ॥੭੧੪॥
ਮਥੁਰਾ ਦੇ ਰਾਜੇ (ਸ਼ਤਰੂਘਨ) ਨੇ ਮਥੁਰਾ ਵਿੱਚ ਨਿਵਾਸ ਕੀਤਾ ॥੭੧੪॥
ਭਯੋ ਮਾਥੁਰੇਸੰ ਲਵੰਨਾਸ੍ਰ ਹੰਤਾ ॥
ਸ਼ਤਰੂਘਨ ਮਥੁਰਾ ਦਾ ਰਾਜਾ ਹੋਇਆ
ਸਭੈ ਸਸਤ੍ਰ ਗਾਮੀ ਸੁਭੰ ਸਸਤ੍ਰ ਗੰਤਾ ॥
ਜੋ ਸਾਰੇ ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਚਲਾਣ ਵਾਲਾ ਤੇ ਸ਼ੁਭ ਸ਼ਾਸਤ੍ਰਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਨ ਵਾਲਾ ਹੈ।
ਭਏ ਦੁਸਟ ਦੂਰੰ ਕਰੂਰੰ ਸੁ ਠਾਮੰ ॥
ਉਸ ਸਥਾਨ ਤੋਂ ਕਠੋਰ ਦੁਸ਼ਟ ਦੂਰ ਹੋ ਗਏ।
ਕਰਯੋ ਰਾਜ ਤੈਸੋ ਜਿਮੰ ਅਉਧ ਰਾਮੰ ॥੭੧੫॥
ਸ਼ਤਰੂਘਨ ਨੇ ਉਥੇ ਉਹੋ ਜਿਹਾ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਜਿਹੋ ਜਿਹਾ ਅਯੁੱਧਿਆ ਵਿੱਚ ਰਾਮ (ਕਰਦੇ ਸਨ) ॥੭੧੫॥
ਕਰਿਯੋ ਦੁਸਟ ਨਾਸੰ ਪਪਾਤੰਤ ਸੂਰੰ ॥
ਸੂਰਮਿਆਂ ਨੂੰ ਡਿਗਾਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਤਰੂਘਨ ਨੇ ਦੁਸ਼ਟ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਉਠੀ ਜੈ ਧੁਨੰ ਪੁਰ ਰਹੀ ਲੋਗ ਪੂਰੰ ॥
ਫਲਸਰੂਪ ਜੈ ਦੀ ਧੁਨੀ ਉਠੀ ਜੋ (ਤਿੰਨਾਂ) ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪਸਰ ਰਹੀ ਹੈ
ਗਈ ਪਾਰ ਸਿੰਧੰ ਸੁ ਬਿੰਧੰ ਪ੍ਰਹਾਰੰ ॥
ਅਤੇ ਬਿੰਧਿਆਚਾਲ ਤੋਂ ਪਾਰ ਸਮੁੰਦਰ ਤੱਕ ਚਲੀ ਗਈ ਹੈ।
ਸੁਨਿਯੋ ਚਕ੍ਰ ਚਾਰੰ ਲਵੰ ਲਾਵਣਾਰੰ ॥੭੧੬॥
ਚੌਹਾਂ ਚੱਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਣਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਸ਼ਤਰੂਘਨ ਨੇ 'ਲਵਣ' ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ॥੭੧੬॥
ਅਥ ਸੀਤਾ ਕੋ ਬਨਬਾਸ ਦੀਬੋ ॥
ਹੁਣ ਸੀਤਾ ਨੂੰ ਬਨਵਾਸ ਦੇਣ ਦਾ ਕਥਨ
ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੰਦ ॥
ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੰਦ
ਭਈ ਏਮ ਤਉਨੈ ਇਤੈ ਰਾਵਣਾਰੰ ॥
ਉਧਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ (ਗੱਲ) ਹੋਈ ਇਧਰ ਸੀਤਾ ਨੇ
ਕਹੀ ਜਾਨਕੀ ਸੋ ਸੁਕਥੰ ਸੁਧਾਰੰ ॥
ਬੜੇ ਸੁੰਦਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਰਾਮ ਨੂੰ ਕਿਹਾ
ਰਚੇ ਏਕ ਬਾਗੰ ਅਭਿਰਾਮੰ ਸੁ ਸੋਭੰ ॥
ਕਿ ਇਕ ਸੁੰਦਰ ਬਾਗ ਬਣਵਾਓ ਜਿਸ ਦੀ ਸ਼ੋਭਾ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ
ਲਖੇ ਨੰਦਨੰ ਜਉਨ ਕੀ ਕ੍ਰਾਤ ਛੋਭੰ ॥੭੧੭॥
ਇੰਦਰ ਦੇ 'ਨੰਦਨ' ਬਾਗ ਦੀ ਸ਼ੋਭਾ ਫਿਕੀ ਪੈ ਜਾਵੇ ॥੭੧੭॥
ਸੁਨੀ ਏਮ ਬਾਨੀ ਸੀਆ ਧਰਮ ਧਾਮੰ ॥
ਜਦ ਸੀਤਾ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਬਾਣੀ ਧਰਮ-ਧਾਮ (ਰਾਮ) ਨੇ ਸੁਣੀ
ਰਚਿਯੋ ਏਕ ਬਾਗੰ ਮਹਾ ਅਭਰਾਮੰ ॥
ਤਾਂ ਇਕ ਮਹਾਨ ਸੁੰਦਰ ਬਾਗ ਬਣਵਾਇਆ।
ਮਣੀ ਭੂਖਿਤੰ ਹੀਰ ਚੀਰੰ ਅਨੰਤੰ ॥
ਉਸ ਵਿੱਚ ਅਨੰਤ ਹੀ ਹੀਰੇ ਅਤੇ ਮਣੀਆਂ ਜੜ੍ਹੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ
ਲਖੇ ਇੰਦ੍ਰ ਪਥੰ ਲਜੇ ਸ੍ਰੋਭ ਵੰਤੰ ॥੭੧੮॥
ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਸ਼ੋਭਾ ਵਾਲਾ ਖਾਂਡਵ ਬਨ (ਇੰਦਰ ਪਥੰ) ਸ਼ਰਮਸਾਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ॥੭੧੮॥
ਮਣੀ ਮਾਲ ਬਜ੍ਰੰ ਸਸੋਭਾਇ ਮਾਨੰ ॥
ਉਸ ਵਿੱਚ ਮਣੀਆਂ ਤੇ ਹੀਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਲੜੀਆਂ ਸੁਭਾਇਮਾਨ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।
ਸਭੈ ਦੇਵ ਦੇਵੰ ਦੁਤੀ ਸੁਰਗ ਜਾਨੰ ॥
ਸਾਰੇ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਦੂਜਾ ਸੁਅਰਗ ਸਮਝਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਗਏ ਰਾਮ ਤਾ ਮੋ ਸੀਆ ਸੰਗ ਲੀਨੇ ॥
ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਸੀਤਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਉਸ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਗਏ।
ਕਿਤੀ ਕੋਟ ਸੁੰਦਰੀ ਸਭੈ ਸੰਗਿ ਕੀਨੇ ॥੭੧੯॥
ਕਈ ਕਰੋੜ (ਅਰਥਾਤ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ) ਸੁੰਦਰ ਦਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਸੀਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ॥੭੧੯॥
ਰਚਯੋ ਏਕ ਮੰਦ੍ਰੰ ਮਹਾ ਸੁਭ੍ਰ ਠਾਮੰ ॥
ਉਸੇ ਮਹਾਨ ਸੁੰਦਰ ਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਇਕ ਮਹੱਲ (ਮੰਦਰ) ਬਣਵਾਇਆ।
ਕਰਯੋ ਰਾਮ ਸੈਨੰ ਤਹਾ ਧਰਮ ਧਾਮੰ ॥
ਉਸ ਵਿੱਚ ਧਰਮ-ਧਾਮ (ਰਾਮ) ਨੇ ਬਿਸ਼ਰਾਮ ਕੀਤਾ।
ਕਰੀ ਕੇਲ ਖੇਲੰ ਸੁ ਬੇਲੰ ਸੁ ਭੋਗੰ ॥
ਉਥੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕ੍ਰੀੜਾ, ਭੋਗ ਅਤੇ ਬਿਲਾਸ ਕੀਤੇ।
ਹੁਤੋ ਜਉਨ ਕਾਲੰ ਸਮੈ ਜੈਸ ਜੋਗੰ ॥੭੨੦॥
ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸੀ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਰ ਵਿਹਾਰ ਪੂਰੇ ਕੀਤੇ ॥੭੨੦॥
ਰਹਯੋ ਸੀਅ ਗਰਭੰ ਸੁਨਯੋ ਸਰਬ ਬਾਮੰ ॥
ਸੀਤਾ ਨੂੰ (ਉਸ ਸਮੇਂ) ਗਰਭ ਠਹਿਰ ਗਿਆ, (ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ) ਸਾਰੀਆਂ ਇਸਤਰੀਆਂ ਨੇ ਸੁਣ ਲਿਆ।
ਕਹੇ ਏਮ ਸੀਤਾ ਪੁਨਰ ਬੈਨ ਰਾਮੰ ॥
ਫਿਰ ਸੀਤਾ ਨੇ ਇਹ ਬਚਨ ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੇ ਨਾਥ!
ਫਿਰਯੋ ਬਾਗ ਬਾਗੰ ਬਿਦਾ ਨਾਥ ਦੀਜੈ ॥
ਮੈਂ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਫਿਰ ਲਿਆ, ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਵਿਦਾ ਕਰੋ।
ਸੁਨੋ ਪ੍ਰਾਨ ਪਿਆਰੇ ਇਹੈ ਕਾਜ ਕੀਜੈ ॥੭੨੧॥
ਹੇ ਪ੍ਰਾਣ ਪਿਆਰੇ! ਸੁਣੋ ਅਤੇ ਇਹੀ ਕਾਰਜ ਕਰੋ ॥੭੨੧॥
ਦੀਯੌ ਰਾਮ ਸੰਗੰ ਸੁਮਿਤ੍ਰਾ ਕੁਮਾਰੰ ॥
ਲੱਛਮਣ ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਨੇ ਨਾਲ ਭੇਜਿਆ
ਦਈ ਜਾਨਕੀ ਸੰਗ ਤਾ ਕੇ ਸੁਧਾਰੰ ॥
ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੀਤਾ ਨੂੰ ਤੋਰ ਦਿੱਤਾ।
ਜਹਾ ਘੋਰ ਸਾਲੰ ਤਮਾਲੰ ਬਿਕ੍ਰਾਲੰ ॥
ਜਿਥੇ ਵੱਡੇ-ਵੱਡੇ ਸਾਲ ਤੇ ਤਮਾਲ ਦੇ ਭਿਆਨਕ ਬ੍ਰਿਛ ਸਨ,
ਤਹਾ ਸੀਅ ਕੋ ਛੋਰ ਆਇਯੋ ਉਤਾਲੰ ॥੭੨੨॥
(ਲੱਛਮਣ) ਉਥੇ ਸੀਤਾ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਛੇਤੀ ਨਾਲ ਮੁੜ ਆਇਆ ॥੭੨੨॥
ਬਨੰ ਨਿਰਜਨੰ ਦੇਖ ਕੈ ਕੈ ਅਪਾਰੰ ॥
ਅਪਾਰ ਨਿਰਜਨ ਬਣ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਸੀਤਾ ਨੇ ਜਾਣ ਲਿਆ
ਬਨੰਬਾਸ ਜਾਨਯੋ ਦਯੋ ਰਾਵਣਾਰੰ ॥
ਕਿ ਰਾਮ ਨੇ (ਮੈਨੂੰ) ਬਨਵਾਸ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਰੁਰੋਦੰ ਸੁਰ ਉਚੰ ਪਪਾਤੰਤ ਪ੍ਰਾਨੰ ॥
(ਉਸੇ ਵੇਲੇ) ਉੱਚੀ ਸੁਰ ਨਾਲ ਰੋਣ ਲੱਗੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਣਾਂ ਤੋਂ ਬੇਸੁੱਧ ਹੋ ਕੇ (ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ) ਡਿੱਗ ਪਈ,
ਰਣੰ ਜੇਮ ਵੀਰੰ ਲਗੇ ਮਰਮ ਬਾਨੰ ॥੭੨੩॥
ਜਿਵੇਂ ਰਣ ਵਿੱਚ ਨਾਜ਼ਕ ਥਾਂ 'ਤੇ ਬਾਣ ਲੱਗਣ ਨਾਲ ਸੂਰਮਾ ਡਿੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ॥੭੨੩॥
ਸੁਨੀ ਬਾਲਮੀਕੰ ਸ੍ਰੁਤੰ ਦੀਨ ਬਾਨੀ ॥
ਸੀਤਾ ਦੀ ਦੀਨ ਬਾਣੀ ਬਾਲਮੀਕ ਨੇ ਕੰਨੀਂ ਸੁਣੀ
ਚਲਯੋ ਕਉਕ ਚਿਤੰ ਤਜੀ ਮੋਨ ਧਾਨੀ ॥
ਤਾਂ ਚਿੱਤ ਵਿੱਚ ਚੌਂਕ ਕੇ ਅਤੇ ਕੁਟੀਆ ਛੱਡ ਕੇ ਤੁਰ ਪਿਆ।
ਸੀਆ ਸੰਗਿ ਲੀਨੇ ਗਯੋ ਧਾਮ ਆਪੰ ॥
ਸੀਤਾ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਚਲਾ ਗਿਆ
ਮਨੋ ਬਚ ਕਰਮੰ ਦੁਰਗਾ ਜਾਪ ਜਾਪੰ ॥੭੨੪॥
ਅਤੇ ਮਨ, ਬਚਨ ਅਤੇ ਕਰਮ ਕਰਕੇ ਦੁਰਗਾ ਦਾ ਜਾਪ ਜਪਣ ਲੱਗਾ ॥੭੨੪॥