ശ്രീ ഗുരു ഗ്രന്ഥ് സാഹിബ്

പേജ് - 140


ਅਵਰੀ ਨੋ ਸਮਝਾਵਣਿ ਜਾਇ ॥
avaree no samajhaavan jaae |

എന്നിട്ടും അവർ മറ്റുള്ളവരെ പഠിപ്പിക്കാൻ പോകുന്നു.

ਮੁਠਾ ਆਪਿ ਮੁਹਾਏ ਸਾਥੈ ॥
mutthaa aap muhaae saathai |

അവർ വഞ്ചിക്കപ്പെട്ടു, അവർ തങ്ങളുടെ കൂട്ടാളികളെ വഞ്ചിക്കുന്നു.

ਨਾਨਕ ਐਸਾ ਆਗੂ ਜਾਪੈ ॥੧॥
naanak aaisaa aagoo jaapai |1|

ഓ നാനാക്ക്, അത്തരക്കാരാണ് മനുഷ്യരുടെ നേതാക്കൾ. ||1||

ਮਹਲਾ ੪ ॥
mahalaa 4 |

നാലാമത്തെ മെഹൽ:

ਜਿਸ ਦੈ ਅੰਦਰਿ ਸਚੁ ਹੈ ਸੋ ਸਚਾ ਨਾਮੁ ਮੁਖਿ ਸਚੁ ਅਲਾਏ ॥
jis dai andar sach hai so sachaa naam mukh sach alaae |

സത്യം ആരുടെ ഉള്ളിലാണോ കുടികൊള്ളുന്നത്, അവർക്ക് യഥാർത്ഥ നാമം ലഭിക്കുന്നു; അവർ സത്യം മാത്രം സംസാരിക്കുന്നു.

ਓਹੁ ਹਰਿ ਮਾਰਗਿ ਆਪਿ ਚਲਦਾ ਹੋਰਨਾ ਨੋ ਹਰਿ ਮਾਰਗਿ ਪਾਏ ॥
ohu har maarag aap chaladaa horanaa no har maarag paae |

അവർ കർത്താവിൻ്റെ പാതയിൽ നടക്കുന്നു, കർത്താവിൻ്റെ പാതയിൽ നടക്കാൻ മറ്റുള്ളവരെ പ്രചോദിപ്പിക്കുന്നു.

ਜੇ ਅਗੈ ਤੀਰਥੁ ਹੋਇ ਤਾ ਮਲੁ ਲਹੈ ਛਪੜਿ ਨਾਤੈ ਸਗਵੀ ਮਲੁ ਲਾਏ ॥
je agai teerath hoe taa mal lahai chhaparr naatai sagavee mal laae |

പുണ്യജലത്തിൻ്റെ ഒരു കുളത്തിൽ കുളിച്ച്, അവർ മാലിന്യത്തിൽ നിന്ന് കഴുകി വൃത്തിയാക്കുന്നു. പക്ഷേ, കെട്ടിക്കിടക്കുന്ന കുളത്തിൽ കുളിക്കുന്നതിലൂടെ, അവ അതിലും കൂടുതൽ മാലിന്യങ്ങൾ കൊണ്ട് മലിനമാകുന്നു.

ਤੀਰਥੁ ਪੂਰਾ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੋ ਅਨਦਿਨੁ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਧਿਆਏ ॥
teerath pooraa satiguroo jo anadin har har naam dhiaae |

യഥാർത്ഥ ഗുരു വിശുദ്ധ ജലത്തിൻ്റെ തികഞ്ഞ കുളമാണ്. രാവും പകലും അവൻ ഭഗവാൻ്റെ നാമം, ഹർ, ഹർ എന്ന് ധ്യാനിക്കുന്നു.

ਓਹੁ ਆਪਿ ਛੁਟਾ ਕੁਟੰਬ ਸਿਉ ਦੇ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਸਭ ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਛਡਾਏ ॥
ohu aap chhuttaa kuttanb siau de har har naam sabh srisatt chhaddaae |

അവൻ തൻ്റെ കുടുംബത്തോടൊപ്പം രക്ഷിക്കപ്പെട്ടു; ഭഗവാൻ്റെ നാമം നൽകി, ഹർ, ഹർ, അവൻ ലോകത്തെ മുഴുവൻ രക്ഷിക്കുന്നു.

ਜਨ ਨਾਨਕ ਤਿਸੁ ਬਲਿਹਾਰਣੈ ਜੋ ਆਪਿ ਜਪੈ ਅਵਰਾ ਨਾਮੁ ਜਪਾਏ ॥੨॥
jan naanak tis balihaaranai jo aap japai avaraa naam japaae |2|

സ്വയം നാമം ജപിക്കുകയും മറ്റുള്ളവരെയും അത് ചൊല്ലാൻ പ്രചോദിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന ഒരാൾക്കുള്ള ത്യാഗമാണ് സേവകൻ നാനാക്ക്. ||2||

ਪਉੜੀ ॥
paurree |

പൗറി:

ਇਕਿ ਕੰਦ ਮੂਲੁ ਚੁਣਿ ਖਾਹਿ ਵਣ ਖੰਡਿ ਵਾਸਾ ॥
eik kand mool chun khaeh van khandd vaasaa |

ചിലർ പഴങ്ങളും വേരുകളും പറിച്ചു തിന്നുകയും മരുഭൂമിയിൽ ജീവിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

ਇਕਿ ਭਗਵਾ ਵੇਸੁ ਕਰਿ ਫਿਰਹਿ ਜੋਗੀ ਸੰਨਿਆਸਾ ॥
eik bhagavaa ves kar fireh jogee saniaasaa |

ചിലർ കാവി വസ്ത്രം ധരിച്ച് യോഗികളായും സന്യാസിമാരായും ചുറ്റിനടക്കുന്നു.

ਅੰਦਰਿ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਬਹੁਤੁ ਛਾਦਨ ਭੋਜਨ ਕੀ ਆਸਾ ॥
andar trisanaa bahut chhaadan bhojan kee aasaa |

എന്നാൽ അവരുടെ ഉള്ളിൽ ഇപ്പോഴും വളരെയധികം ആഗ്രഹമുണ്ട് - അവർ ഇപ്പോഴും വസ്ത്രത്തിനും ഭക്ഷണത്തിനും വേണ്ടി കൊതിക്കുന്നു.

ਬਿਰਥਾ ਜਨਮੁ ਗਵਾਇ ਨ ਗਿਰਹੀ ਨ ਉਦਾਸਾ ॥
birathaa janam gavaae na girahee na udaasaa |

അവർ തങ്ങളുടെ ജീവിതം ഉപയോഗശൂന്യമായി പാഴാക്കുന്നു; അവർ ഗൃഹസ്ഥരോ പരിത്യാഗികളോ അല്ല.

ਜਮਕਾਲੁ ਸਿਰਹੁ ਨ ਉਤਰੈ ਤ੍ਰਿਬਿਧਿ ਮਨਸਾ ॥
jamakaal sirahu na utarai tribidh manasaa |

മരണത്തിൻ്റെ ദൂതൻ അവരുടെ തലയിൽ തൂങ്ങിക്കിടക്കുന്നു, അവർക്ക് മൂന്ന് ഘട്ടങ്ങളായുള്ള ആഗ്രഹത്തിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാൻ കഴിയില്ല.

ਗੁਰਮਤੀ ਕਾਲੁ ਨ ਆਵੈ ਨੇੜੈ ਜਾ ਹੋਵੈ ਦਾਸਨਿ ਦਾਸਾ ॥
guramatee kaal na aavai nerrai jaa hovai daasan daasaa |

ഗുരുവിൻ്റെ ഉപദേശം അനുസരിക്കുകയും ഭഗവാൻ്റെ ദാസന്മാരുടെ അടിമകളായി മാറുകയും ചെയ്യുന്നവരെ മരണം പോലും സമീപിക്കുന്നില്ല.

ਸਚਾ ਸਬਦੁ ਸਚੁ ਮਨਿ ਘਰ ਹੀ ਮਾਹਿ ਉਦਾਸਾ ॥
sachaa sabad sach man ghar hee maeh udaasaa |

ശബാദിൻ്റെ യഥാർത്ഥ വചനം അവരുടെ യഥാർത്ഥ മനസ്സിൽ വസിക്കുന്നു; സ്വന്തം ആന്തരിക ജീവികളുടെ വീടിനുള്ളിൽ, അവർ വേർപിരിഞ്ഞു നിൽക്കുന്നു.

ਨਾਨਕ ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੇਵਨਿ ਆਪਣਾ ਸੇ ਆਸਾ ਤੇ ਨਿਰਾਸਾ ॥੫॥
naanak satigur sevan aapanaa se aasaa te niraasaa |5|

ഓ നാനാക്ക്, തങ്ങളുടെ യഥാർത്ഥ ഗുരുവിനെ സേവിക്കുന്നവർ, ആഗ്രഹത്തിൽ നിന്ന് ആഗ്രഹമില്ലായ്മയിലേക്ക് ഉയരുന്നു. ||5||

ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੧ ॥
salok mahalaa 1 |

സലോക്, ആദ്യ മെഹൽ:

ਜੇ ਰਤੁ ਲਗੈ ਕਪੜੈ ਜਾਮਾ ਹੋਇ ਪਲੀਤੁ ॥
je rat lagai kaparrai jaamaa hoe paleet |

ഒരാളുടെ വസ്ത്രത്തിൽ രക്തം പുരണ്ടാൽ വസ്ത്രം മലിനമാകും.

ਜੋ ਰਤੁ ਪੀਵਹਿ ਮਾਣਸਾ ਤਿਨ ਕਿਉ ਨਿਰਮਲੁ ਚੀਤੁ ॥
jo rat peeveh maanasaa tin kiau niramal cheet |

മനുഷ്യരുടെ രക്തം കുടിക്കുന്നവർ - അവരുടെ ബോധം എങ്ങനെ ശുദ്ധമാകും?

ਨਾਨਕ ਨਾਉ ਖੁਦਾਇ ਕਾ ਦਿਲਿ ਹਛੈ ਮੁਖਿ ਲੇਹੁ ॥
naanak naau khudaae kaa dil hachhai mukh lehu |

ഓ നാനാക്ക്, ഹൃദയം നിറഞ്ഞ ഭക്തിയോടെ ദൈവനാമം ജപിക്കുക.

ਅਵਰਿ ਦਿਵਾਜੇ ਦੁਨੀ ਕੇ ਝੂਠੇ ਅਮਲ ਕਰੇਹੁ ॥੧॥
avar divaaje dunee ke jhootthe amal karehu |1|

മറ്റെല്ലാം വെറും പൊള്ളയായ ലൗകിക പ്രദർശനവും കപടമായ പ്രവൃത്തികളും മാത്രം. ||1||

ਮਃ ੧ ॥
mahalaa 1 |

ആദ്യ മെഹൽ:

ਜਾ ਹਉ ਨਾਹੀ ਤਾ ਕਿਆ ਆਖਾ ਕਿਹੁ ਨਾਹੀ ਕਿਆ ਹੋਵਾ ॥
jaa hau naahee taa kiaa aakhaa kihu naahee kiaa hovaa |

ഞാൻ ആരുമല്ലാത്തതിനാൽ ഞാൻ എന്ത് പറയും? ഞാൻ ഒന്നുമല്ലാത്തതിനാൽ, ഞാൻ എന്തായിരിക്കും?

ਕੀਤਾ ਕਰਣਾ ਕਹਿਆ ਕਥਨਾ ਭਰਿਆ ਭਰਿ ਭਰਿ ਧੋਵਾਂ ॥
keetaa karanaa kahiaa kathanaa bhariaa bhar bhar dhovaan |

അവൻ എന്നെ സൃഷ്ടിച്ചതുപോലെ ഞാനും പ്രവർത്തിക്കുന്നു. അവൻ എന്നെ സംസാരിക്കാൻ പ്രേരിപ്പിക്കുന്നതുപോലെ ഞാനും സംസാരിക്കുന്നു. ഞാൻ നിറഞ്ഞു, പാപങ്ങളാൽ നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നു-എനിക്ക് അവ കഴുകിക്കളയാൻ കഴിയുമെങ്കിൽ!

ਆਪਿ ਨ ਬੁਝਾ ਲੋਕ ਬੁਝਾਈ ਐਸਾ ਆਗੂ ਹੋਵਾਂ ॥
aap na bujhaa lok bujhaaee aaisaa aagoo hovaan |

എനിക്ക് എന്നെത്തന്നെ മനസ്സിലാകുന്നില്ല, എന്നിട്ടും ഞാൻ മറ്റുള്ളവരെ പഠിപ്പിക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നു. അങ്ങനെയാണ് ഞാൻ വഴികാട്ടി!

ਨਾਨਕ ਅੰਧਾ ਹੋਇ ਕੈ ਦਸੇ ਰਾਹੈ ਸਭਸੁ ਮੁਹਾਏ ਸਾਥੈ ॥
naanak andhaa hoe kai dase raahai sabhas muhaae saathai |

ഓ നാനാക്ക്, അന്ധനായവൻ മറ്റുള്ളവർക്ക് വഴി കാണിക്കുകയും തൻ്റെ എല്ലാ സഹജീവികളെയും വഴിതെറ്റിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

ਅਗੈ ਗਇਆ ਮੁਹੇ ਮੁਹਿ ਪਾਹਿ ਸੁ ਐਸਾ ਆਗੂ ਜਾਪੈ ॥੨॥
agai geaa muhe muhi paeh su aaisaa aagoo jaapai |2|

പക്ഷേ, പരലോകത്തേക്ക് പോകുമ്പോൾ, അവനെ തല്ലുകയും മുഖത്ത് ചവിട്ടുകയും ചെയ്യും; അപ്പോൾ, അവൻ എങ്ങനെയുള്ള വഴികാട്ടിയായിരുന്നുവെന്ന് വ്യക്തമാകും! ||2||

ਪਉੜੀ ॥
paurree |

പൗറി:

ਮਾਹਾ ਰੁਤੀ ਸਭ ਤੂੰ ਘੜੀ ਮੂਰਤ ਵੀਚਾਰਾ ॥
maahaa rutee sabh toon gharree moorat veechaaraa |

എല്ലാ മാസങ്ങളിലും ഋതുക്കളിലും മിനിറ്റുകളിലും മണിക്കൂറുകളിലും, കർത്താവേ, ഞാൻ നിന്നിൽ വസിക്കുന്നു.

ਤੂੰ ਗਣਤੈ ਕਿਨੈ ਨ ਪਾਇਓ ਸਚੇ ਅਲਖ ਅਪਾਰਾ ॥
toon ganatai kinai na paaeio sache alakh apaaraa |

സത്യവും അദൃശ്യവും അനന്തവുമായ കർത്താവേ, സമർത്ഥമായ കണക്കുകൂട്ടലുകളാൽ ആരും നിങ്ങളെ പ്രാപിച്ചിട്ടില്ല.

ਪੜਿਆ ਮੂਰਖੁ ਆਖੀਐ ਜਿਸੁ ਲਬੁ ਲੋਭੁ ਅਹੰਕਾਰਾ ॥
parriaa moorakh aakheeai jis lab lobh ahankaaraa |

അത്യാഗ്രഹവും അഹങ്കാരവും അഹന്തയും നിറഞ്ഞ ആ പണ്ഡിതൻ വിഡ്ഢിയാണെന്ന് അറിയപ്പെടുന്നു.

ਨਾਉ ਪੜੀਐ ਨਾਉ ਬੁਝੀਐ ਗੁਰਮਤੀ ਵੀਚਾਰਾ ॥
naau parreeai naau bujheeai guramatee veechaaraa |

അതിനാൽ നാമം വായിക്കുക, നാമം മനസ്സിലാക്കുക, ഗുരുവിൻ്റെ ഉപദേശങ്ങൾ ധ്യാനിക്കുക.

ਗੁਰਮਤੀ ਨਾਮੁ ਧਨੁ ਖਟਿਆ ਭਗਤੀ ਭਰੇ ਭੰਡਾਰਾ ॥
guramatee naam dhan khattiaa bhagatee bhare bhanddaaraa |

ഗുരുവിൻ്റെ ഉപദേശങ്ങളിലൂടെ, ഞാൻ നാമത്തിൻ്റെ സമ്പത്ത് സമ്പാദിച്ചു; ഭഗവാനോടുള്ള ഭക്തിയാൽ കവിഞ്ഞൊഴുകുന്ന കലവറകൾ എനിക്കുണ്ട്.

ਨਿਰਮਲੁ ਨਾਮੁ ਮੰਨਿਆ ਦਰਿ ਸਚੈ ਸਚਿਆਰਾ ॥
niramal naam maniaa dar sachai sachiaaraa |

നിഷ്കളങ്ക നാമത്തിൽ വിശ്വസിക്കുന്ന ഒരാൾ, കർത്താവിൻ്റെ യഥാർത്ഥ കോടതിയിൽ സത്യമായി വാഴ്ത്തപ്പെടുന്നു.

ਜਿਸ ਦਾ ਜੀਉ ਪਰਾਣੁ ਹੈ ਅੰਤਰਿ ਜੋਤਿ ਅਪਾਰਾ ॥
jis daa jeeo paraan hai antar jot apaaraa |

ആത്മാവിൻ്റെയും ജീവശ്വാസത്തിൻ്റെയും ഉടമയായ അനന്തമായ ഭഗവാൻ്റെ ദിവ്യപ്രകാശം ആന്തരിക സത്തയിൽ ആഴത്തിലാണ്.

ਸਚਾ ਸਾਹੁ ਇਕੁ ਤੂੰ ਹੋਰੁ ਜਗਤੁ ਵਣਜਾਰਾ ॥੬॥
sachaa saahu ik toon hor jagat vanajaaraa |6|

കർത്താവേ, നിങ്ങൾ മാത്രമാണ് യഥാർത്ഥ ബാങ്കർ; ലോകത്തിൻ്റെ മറ്റു ഭാഗങ്ങൾ നിങ്ങളുടെ ചെറുകിട കച്ചവടക്കാർ മാത്രമാണ്. ||6||

ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੧ ॥
salok mahalaa 1 |

സലോക്, ആദ്യ മെഹൽ:

ਮਿਹਰ ਮਸੀਤਿ ਸਿਦਕੁ ਮੁਸਲਾ ਹਕੁ ਹਲਾਲੁ ਕੁਰਾਣੁ ॥
mihar maseet sidak musalaa hak halaal kuraan |

കാരുണ്യം നിങ്ങളുടെ പള്ളിയായിരിക്കട്ടെ, നിങ്ങളുടെ പ്രാർത്ഥന പായയിൽ വിശ്വസിക്കുക, നിങ്ങളുടെ ഖുർആൻ സത്യസന്ധമായി ജീവിക്കുക.

ਸਰਮ ਸੁੰਨਤਿ ਸੀਲੁ ਰੋਜਾ ਹੋਹੁ ਮੁਸਲਮਾਣੁ ॥
saram sunat seel rojaa hohu musalamaan |

വിനയം നിൻ്റെ പരിച്ഛേദനയും നല്ല പെരുമാറ്റവും നിൻ്റെ ഉപവാസവും ആക്കുക. ഈ രീതിയിൽ, നിങ്ങൾ ഒരു യഥാർത്ഥ മുസ്ലീം ആകും.

ਕਰਣੀ ਕਾਬਾ ਸਚੁ ਪੀਰੁ ਕਲਮਾ ਕਰਮ ਨਿਵਾਜ ॥
karanee kaabaa sach peer kalamaa karam nivaaj |

നല്ല പെരുമാറ്റം നിങ്ങളുടെ കഅബയും, സത്യം നിങ്ങളുടെ ആത്മീയ വഴികാട്ടിയും, സൽകർമ്മങ്ങളുടെ കർമ്മവും നിങ്ങളുടെ പ്രാർത്ഥനയും ജപവും ആയിരിക്കട്ടെ.

ਤਸਬੀ ਸਾ ਤਿਸੁ ਭਾਵਸੀ ਨਾਨਕ ਰਖੈ ਲਾਜ ॥੧॥
tasabee saa tis bhaavasee naanak rakhai laaj |1|

നിങ്ങളുടെ ജപമാല അവൻ്റെ ഹിതത്തിന് പ്രസാദകരമായിരിക്കട്ടെ. ഓ നാനാക്ക്, ദൈവം നിങ്ങളുടെ ബഹുമാനം കാത്തുസൂക്ഷിക്കും. ||1||


സൂചിക (1 - 1430)
ജപ പേജ്: 1 - 8
സോ ദാർ പേജ്: 8 - 10
സോ പുരഖ് പേജ്: 10 - 12
സോഹിലാ പേജ്: 12 - 13
സിറി റാഗ് പേജ്: 14 - 93
റാഗ് മാജ് പേജ്: 94 - 150
റാഗ് ഗൗരീ പേജ്: 151 - 346
റാഗ് ആസാ പേജ്: 347 - 488
റാഗ് ഗുജ്രി പേജ്: 489 - 526
റാഗ് ദൈവ് ഗന്ധാരീ പേജ്: 527 - 536
റാഗ് ബിഹാഗ്രാ പേജ്: 537 - 556
റാഗ് വധൻസ് പേജ്: 557 - 594
റാഗ് സോറത്ത് പേജ്: 595 - 659
റാഗ് ധനാശ്രീ പേജ്: 660 - 695
റാഗ് ജേത്സ്രീ പേജ്: 696 - 710
റാഗ് തോഡീ പേജ്: 711 - 718
റാഗ് ബൈറാറി പേജ്: 719 - 720
റാഗ് tilang പേജ്: 721 - 727
റാഗ് സോഹി പേജ്: 728 - 794
റാഗ് ബിലാവൽ പേജ്: 795 - 858
റാഗ് ഗോണ്ട് പേജ്: 859 - 875
റാഗ് രാമ്കളി പേജ്: 876 - 974
റാഗ് നത് നാരായൺ പേജ്: 975 - 983
റാഗ് മാളി ഗൗരാ പേജ്: 984 - 988
റാഗ് മാർനു പേജ്: 989 - 1106
റാഗ് തുകാരി പേജ്: 1107 - 1117
റാഗ് കൈദാരാ പേജ്: 1118 - 1124
റാഗ് ഭൈരാവോ പേജ്: 1125 - 1167
റാഗ് ബസന്ത് പേജ്: 1168 - 1196
റാഗ് സാരംഗ് പേജ്: 1197 - 1253
റാഗ് മലാർ പേജ്: 1254 - 1293
റാഗ് കാന്രാ പേജ്: 1294 - 1318
റാഗ് കല്യാൻ പേജ്: 1319 - 1326
റാഗ് പ്രഭാതി പേജ്: 1327 - 1351
റാഗ് ജയജവന്തി പേജ്: 1352 - 1359
സലോക് സെഹ്ശ്ക്രിതി പേജ്: 1353 - 1360
ഗാഥാ ഫിഫ്ത് മെഹ്ൽ പേജ്: 1360 - 1361
ഫുൻഹേ ഫിഫ്ത് മെഹ്ൽ പേജ്: 1361 - 1363
ചൗബോളസ് ഫിഫ്ത് മെഹ്ൽ പേജ്: 1363 - 1364
സലോക് കബീർ ജി പേജ്: 1364 - 1377
സലോക് ഫരീദ് ജി പേജ്: 1377 - 1385
സ്വൈയയ് ശ്രീ മുഖ്ബക് മെഹ്ൽ 5 പേജ്: 1385 - 1389
സ്വൈയയ് ഫസ്റ്റ് മെഹ്ൽ പേജ്: 1389 - 1390
സ്വൈയയ് സെക്കന്റ് മെഹ്ൽ പേജ്: 1391 - 1392
സ്വൈയയ് തേഡ് മെഹ്ൽ പേജ്: 1392 - 1396
സ്വൈയയ് ഫോർത്ത് മെഹ്ൽ പേജ്: 1396 - 1406
സ്വൈയയ് ഫിഫ്ത് മെഹ്ൽ പേജ്: 1406 - 1409
സലോക് വാർൻ തൈ വധീക് പേജ്: 1410 - 1426
സലോക് നൈന്ത് മെഹ്ൽ പേജ്: 1426 - 1429
മുണ്ടഹാവനി ഫിഫ്ത് മെഹ്ൽ പേജ്: 1429 - 1429
രാഗ് മാല പേജ്: 1430 - 1430