श्री गुरु ग्रन्थ साहिबः

पुटः - 140

ਅਵਰੀ ਨੋ ਸਮਝਾਵਣਿ ਜਾਇ ॥

अवरी नो समझावणि जाइ ॥

तथापि, ते अन्येषां शिक्षणार्थं बहिः गच्छन्ति।

ਮੁਠਾ ਆਪਿ ਮੁਹਾਏ ਸਾਥੈ ॥

मुठा आपि मुहाए साथै ॥

वञ्चिताः भवन्ति, ते च सहचराः वञ्चयन्ति।

ਨਾਨਕ ਐਸਾ ਆਗੂ ਜਾਪੈ ॥੧॥

नानक ऐसा आगू जापै ॥१॥

हे नानक, तादृशाः पुरुषनायकाः। ||१||

ਮਹਲਾ ੪ ॥

महला ४ ॥

चतुर्थ मेहलः १.

ਜਿਸ ਦੈ ਅੰਦਰਿ ਸਚੁ ਹੈ ਸੋ ਸਚਾ ਨਾਮੁ ਮੁਖਿ ਸਚੁ ਅਲਾਏ ॥

जिस दै अंदरि सचु है सो सचा नामु मुखि सचु अलाए ॥

येषु सत्यं निवसति ते सत्यं नाम लभन्ते; ते केवलं सत्यमेव वदन्ति।

ਓਹੁ ਹਰਿ ਮਾਰਗਿ ਆਪਿ ਚਲਦਾ ਹੋਰਨਾ ਨੋ ਹਰਿ ਮਾਰਗਿ ਪਾਏ ॥

ओहु हरि मारगि आपि चलदा होरना नो हरि मारगि पाए ॥

ते भगवतः मार्गे गच्छन्ति, अन्येषां अपि भगवतः मार्गे गन्तुं प्रेरयन्ति।

ਜੇ ਅਗੈ ਤੀਰਥੁ ਹੋਇ ਤਾ ਮਲੁ ਲਹੈ ਛਪੜਿ ਨਾਤੈ ਸਗਵੀ ਮਲੁ ਲਾਏ ॥

जे अगै तीरथु होइ ता मलु लहै छपड़ि नातै सगवी मलु लाए ॥

पुण्यजलकुण्डे स्नात्वा मलिनाः प्रक्षालिताः भवन्ति। किन्तु, स्थगिततडागे स्नानेन ते अधिकतया मलिनतायाः दूषिताः भवन्ति।

ਤੀਰਥੁ ਪੂਰਾ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੋ ਅਨਦਿਨੁ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਧਿਆਏ ॥

तीरथु पूरा सतिगुरू जो अनदिनु हरि हरि नामु धिआए ॥

सच्चो गुरुः पवित्रजलस्य सम्यक् कुण्डः अस्ति। रात्रिदिनं ध्यायति नाम हरः हरः ।

ਓਹੁ ਆਪਿ ਛੁਟਾ ਕੁਟੰਬ ਸਿਉ ਦੇ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਸਭ ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਛਡਾਏ ॥

ओहु आपि छुटा कुटंब सिउ दे हरि हरि नामु सभ स्रिसटि छडाए ॥

सः त्रायते, स्वपरिवारेण सह; हर हर हर नाम प्रयच्छति जगत् सर्वं तारयति।

ਜਨ ਨਾਨਕ ਤਿਸੁ ਬਲਿਹਾਰਣੈ ਜੋ ਆਪਿ ਜਪੈ ਅਵਰਾ ਨਾਮੁ ਜਪਾਏ ॥੨॥

जन नानक तिसु बलिहारणै जो आपि जपै अवरा नामु जपाए ॥२॥

सेवकः नानकः यस्य स्वयं नाम जपति, अन्येषां अपि जपं प्रेरयति तस्य यज्ञः । ||२||

ਪਉੜੀ ॥

पउड़ी ॥

पौरी : १.

ਇਕਿ ਕੰਦ ਮੂਲੁ ਚੁਣਿ ਖਾਹਿ ਵਣ ਖੰਡਿ ਵਾਸਾ ॥

इकि कंद मूलु चुणि खाहि वण खंडि वासा ॥

केचन फलमूलानि चित्वा खादन्ति, प्रान्तरे च निवसन्ति।

ਇਕਿ ਭਗਵਾ ਵੇਸੁ ਕਰਿ ਫਿਰਹਿ ਜੋਗੀ ਸੰਨਿਆਸਾ ॥

इकि भगवा वेसु करि फिरहि जोगी संनिआसा ॥

केसरावस्त्रधारिणः केचित् योगिनः सन्यासीः इव भ्रमन्ति।

ਅੰਦਰਿ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਬਹੁਤੁ ਛਾਦਨ ਭੋਜਨ ਕੀ ਆਸਾ ॥

अंदरि त्रिसना बहुतु छादन भोजन की आसा ॥

परन्तु तेषु अद्यापि एतावत् इच्छा अस्ति-ते अद्यापि वस्त्रभोजनं च आकांक्षन्ति।

ਬਿਰਥਾ ਜਨਮੁ ਗਵਾਇ ਨ ਗਿਰਹੀ ਨ ਉਦਾਸਾ ॥

बिरथा जनमु गवाइ न गिरही न उदासा ॥

ते स्वप्राणान् व्यर्थतया अपव्यययन्ति; न गृहस्थाः न च त्यागिनः।

ਜਮਕਾਲੁ ਸਿਰਹੁ ਨ ਉਤਰੈ ਤ੍ਰਿਬਿਧਿ ਮਨਸਾ ॥

जमकालु सिरहु न उतरै त्रिबिधि मनसा ॥

तेषां शिरसि मृत्युदूतः लम्बते, ते त्रिचरणीयकामात् पलायितुं न शक्नुवन्ति।

ਗੁਰਮਤੀ ਕਾਲੁ ਨ ਆਵੈ ਨੇੜੈ ਜਾ ਹੋਵੈ ਦਾਸਨਿ ਦਾਸਾ ॥

गुरमती कालु न आवै नेड़ै जा होवै दासनि दासा ॥

गुरुशिक्षां अनुसृत्य, भगवतः दासानां दासाः भवन्ति, तेषां अपि मृत्युः न उपसृत्य गच्छति।

ਸਚਾ ਸਬਦੁ ਸਚੁ ਮਨਿ ਘਰ ਹੀ ਮਾਹਿ ਉਦਾਸਾ ॥

सचा सबदु सचु मनि घर ही माहि उदासा ॥

शबादस्य सत्यं वचनं तेषां सत्येषु मनसि तिष्ठति; स्वस्य अन्तःकरणस्य गृहे अन्तः विरक्ताः तिष्ठन्ति।

ਨਾਨਕ ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੇਵਨਿ ਆਪਣਾ ਸੇ ਆਸਾ ਤੇ ਨਿਰਾਸਾ ॥੫॥

नानक सतिगुरु सेवनि आपणा से आसा ते निरासा ॥५॥

सच्चिगुरुसेवकाः नानक कामाद् अनिच्छाम् उत्तिष्ठन्ति। ||५||

ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੧ ॥

सलोकु मः १ ॥

सलोक, प्रथम मेहल : १.

ਜੇ ਰਤੁ ਲਗੈ ਕਪੜੈ ਜਾਮਾ ਹੋਇ ਪਲੀਤੁ ॥

जे रतु लगै कपड़ै जामा होइ पलीतु ॥

वस्त्रं रक्तेन कलङ्कितं चेत् वस्त्रं दूषितं भवति ।

ਜੋ ਰਤੁ ਪੀਵਹਿ ਮਾਣਸਾ ਤਿਨ ਕਿਉ ਨਿਰਮਲੁ ਚੀਤੁ ॥

जो रतु पीवहि माणसा तिन किउ निरमलु चीतु ॥

ये मनुष्याणां रक्तं चूषयन्ति-कथं तेषां चैतन्यं शुद्धं भवेत्।

ਨਾਨਕ ਨਾਉ ਖੁਦਾਇ ਕਾ ਦਿਲਿ ਹਛੈ ਮੁਖਿ ਲੇਹੁ ॥

नानक नाउ खुदाइ का दिलि हछै मुखि लेहु ॥

नानक जप देवस्य नाम हृदि भक्त्या।

ਅਵਰਿ ਦਿਵਾਜੇ ਦੁਨੀ ਕੇ ਝੂਠੇ ਅਮਲ ਕਰੇਹੁ ॥੧॥

अवरि दिवाजे दुनी के झूठे अमल करेहु ॥१॥

अन्यत् सर्वं केवलं आडम्बरपूर्णं लौकिकप्रदर्शनं, मिथ्याकर्मणां च अभ्यासः। ||१||

ਮਃ ੧ ॥

मः १ ॥

प्रथमः मेहलः : १.

ਜਾ ਹਉ ਨਾਹੀ ਤਾ ਕਿਆ ਆਖਾ ਕਿਹੁ ਨਾਹੀ ਕਿਆ ਹੋਵਾ ॥

जा हउ नाही ता किआ आखा किहु नाही किआ होवा ॥

यतः अहं कश्चित् नास्मि, किं वदामि? यतः अहं किमपि नास्मि, अहं किं भवेयम् ?

ਕੀਤਾ ਕਰਣਾ ਕਹਿਆ ਕਥਨਾ ਭਰਿਆ ਭਰਿ ਭਰਿ ਧੋਵਾਂ ॥

कीता करणा कहिआ कथना भरिआ भरि भरि धोवां ॥

यथा सः मां सृष्टवान् तथा अहं कर्म करोमि। यथा सः मां वक्तुं प्रेरयति तथा अहं वदामि। अहं पूर्णः पापैः परिपूर्णः अस्मि-यदि अहं तान् प्रक्षालितुं शक्नोमि!