श्री गुरु ग्रन्थ साहिबः

पुटः - 581


ਹਉ ਮੁਠੜੀ ਧੰਧੈ ਧਾਵਣੀਆ ਪਿਰਿ ਛੋਡਿਅੜੀ ਵਿਧਣਕਾਰੇ ॥
हउ मुठड़ी धंधै धावणीआ पिरि छोडिअड़ी विधणकारे ॥

अहमपि वञ्चितः, लौकिकसंलग्नतां अनुसृत्य; मम पतिः प्रभुः मां त्यक्तवान् - अहं पतिं विना भार्यायाः दुष्कृतं करोमि।

ਘਰਿ ਘਰਿ ਕੰਤੁ ਮਹੇਲੀਆ ਰੂੜੈ ਹੇਤਿ ਪਿਆਰੇ ॥
घरि घरि कंतु महेलीआ रूड़ै हेति पिआरे ॥

प्रत्येकं गृहे, भर्तुः भगवतः वधूः सन्ति; ते स्वस्य सुन्दरं भगवन्तं प्रेम्णा स्नेहेन च पश्यन्ति।

ਮੈ ਪਿਰੁ ਸਚੁ ਸਾਲਾਹਣਾ ਹਉ ਰਹਸਿਅੜੀ ਨਾਮਿ ਭਤਾਰੇ ॥੭॥
मै पिरु सचु सालाहणा हउ रहसिअड़ी नामि भतारे ॥७॥

अहं मम सच्चिदानन्दस्य भगवतः स्तुतिं गायामि, नामद्वारा मम पतिनाम्नः माध्यमेन अहं प्रफुल्लितः अस्मि। ||७||

ਗੁਰਿ ਮਿਲਿਐ ਵੇਸੁ ਪਲਟਿਆ ਸਾ ਧਨ ਸਚੁ ਸੀਗਾਰੋ ॥
गुरि मिलिऐ वेसु पलटिआ सा धन सचु सीगारो ॥

गुरुणा सह मिलित्वा आत्मा वधूवेषः परिणमति, सा च सत्यविभूषिता।

ਆਵਹੁ ਮਿਲਹੁ ਸਹੇਲੀਹੋ ਸਿਮਰਹੁ ਸਿਰਜਣਹਾਰੋ ॥
आवहु मिलहु सहेलीहो सिमरहु सिरजणहारो ॥

आगच्छन्तु मया सह मिलित्वा भगवतः वधूः; प्रजापति भगवतः स्मरणेन ध्यानं कुर्मः।

ਬਈਅਰਿ ਨਾਮਿ ਸੁੋਹਾਗਣੀ ਸਚੁ ਸਵਾਰਣਹਾਰੋ ॥
बईअरि नामि सुोहागणी सचु सवारणहारो ॥

नामद्वारा आत्मा-वधूः भगवतः प्रियः भवति; सा सत्येन अलङ्कृता अस्ति।

ਗਾਵਹੁ ਗੀਤੁ ਨ ਬਿਰਹੜਾ ਨਾਨਕ ਬ੍ਰਹਮ ਬੀਚਾਰੋ ॥੮॥੩॥
गावहु गीतु न बिरहड़ा नानक ब्रहम बीचारो ॥८॥३॥

विरहगीतानि मा गप नानक; ईश्वरं चिन्तयन्तु। ||८||३||

ਵਡਹੰਸੁ ਮਹਲਾ ੧ ॥
वडहंसु महला १ ॥

वडाहान्स्, प्रथमः मेहलः : १.

ਜਿਨਿ ਜਗੁ ਸਿਰਜਿ ਸਮਾਇਆ ਸੋ ਸਾਹਿਬੁ ਕੁਦਰਤਿ ਜਾਣੋਵਾ ॥
जिनि जगु सिरजि समाइआ सो साहिबु कुदरति जाणोवा ॥

यः जगत् सृजति विलीयते च - स एव प्रभुः स्वामी च स्वस्य सृजनशक्तिं जानाति।

ਸਚੜਾ ਦੂਰਿ ਨ ਭਾਲੀਐ ਘਟਿ ਘਟਿ ਸਬਦੁ ਪਛਾਣੋਵਾ ॥
सचड़ा दूरि न भालीऐ घटि घटि सबदु पछाणोवा ॥

दूरं सत्यं भगवन्तं मा अन्वेष्यताम्; प्रत्येकं हृदये शबादस्य वचनं ज्ञातव्यम्।

ਸਚੁ ਸਬਦੁ ਪਛਾਣਹੁ ਦੂਰਿ ਨ ਜਾਣਹੁ ਜਿਨਿ ਏਹ ਰਚਨਾ ਰਾਚੀ ॥
सचु सबदु पछाणहु दूरि न जाणहु जिनि एह रचना राची ॥

शबदं ज्ञात्वा भगवन्तं दूरं मा मन्यताम्; सः एतां सृष्टिं सृष्टवान् ।

ਨਾਮੁ ਧਿਆਏ ਤਾ ਸੁਖੁ ਪਾਏ ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਪਿੜ ਕਾਚੀ ॥
नामु धिआए ता सुखु पाए बिनु नावै पिड़ काची ॥

नाम भगवतः नाम ध्यात्वा शान्तिं लभते; नाम विना सः हारितक्रीडां करोति।

ਜਿਨਿ ਥਾਪੀ ਬਿਧਿ ਜਾਣੈ ਸੋਈ ਕਿਆ ਕੋ ਕਹੈ ਵਖਾਣੋ ॥
जिनि थापी बिधि जाणै सोई किआ को कहै वखाणो ॥

यः विश्वं स्थापितवान्, सः एव मार्गं जानाति; किं कश्चित् वक्तुं शक्नोति ?

ਜਿਨਿ ਜਗੁ ਥਾਪਿ ਵਤਾਇਆ ਜਾਲੁੋ ਸੋ ਸਾਹਿਬੁ ਪਰਵਾਣੋ ॥੧॥
जिनि जगु थापि वताइआ जालुो सो साहिबु परवाणो ॥१॥

यः जगत् स्थापितवान् सः तस्य उपरि मायाजालं क्षिपत्; तं स्वेश्वरं गुरुं च स्वीकुरुत। ||१||

ਬਾਬਾ ਆਇਆ ਹੈ ਉਠਿ ਚਲਣਾ ਅਧ ਪੰਧੈ ਹੈ ਸੰਸਾਰੋਵਾ ॥
बाबा आइआ है उठि चलणा अध पंधै है संसारोवा ॥

हे बाबा, सः आगतः, अधुना सः उत्थाय गन्तव्यः; अयं संसारः केवलं मार्गस्थानम् एव अस्ति।

ਸਿਰਿ ਸਿਰਿ ਸਚੜੈ ਲਿਖਿਆ ਦੁਖੁ ਸੁਖੁ ਪੁਰਬਿ ਵੀਚਾਰੋਵਾ ॥
सिरि सिरि सचड़ै लिखिआ दुखु सुखु पुरबि वीचारोवा ॥

प्रत्येकं शिरसि सच्चिदानन्दः तेषां पूर्वकर्मानुसारं तेषां दुःखसुखभाग्यं लिखति।

ਦੁਖੁ ਸੁਖੁ ਦੀਆ ਜੇਹਾ ਕੀਆ ਸੋ ਨਿਬਹੈ ਜੀਅ ਨਾਲੇ ॥
दुखु सुखु दीआ जेहा कीआ सो निबहै जीअ नाले ॥

दुःखं सुखं च ददाति, यथा कृतं कर्म; एतेषां कर्मणां अभिलेखः आत्मानं सह तिष्ठति।

ਜੇਹੇ ਕਰਮ ਕਰਾਏ ਕਰਤਾ ਦੂਜੀ ਕਾਰ ਨ ਭਾਲੇ ॥
जेहे करम कराए करता दूजी कार न भाले ॥

स तानि कर्माणि करोति यत् प्रजापतिः प्रभुः तं कर्तुं प्रेरयति; सः अन्येषां कर्मणां प्रयासं न करोति।

ਆਪਿ ਨਿਰਾਲਮੁ ਧੰਧੈ ਬਾਧੀ ਕਰਿ ਹੁਕਮੁ ਛਡਾਵਣਹਾਰੋ ॥
आपि निरालमु धंधै बाधी करि हुकमु छडावणहारो ॥

स्वयं भगवान् विरक्तः, संसारः तु विग्रहे उलझितः; स्वाज्ञया सः तत् मुक्तं करोति।

ਅਜੁ ਕਲਿ ਕਰਦਿਆ ਕਾਲੁ ਬਿਆਪੈ ਦੂਜੈ ਭਾਇ ਵਿਕਾਰੋ ॥੨॥
अजु कलि करदिआ कालु बिआपै दूजै भाइ विकारो ॥२॥

सः अद्य एतत् स्थगयितुं शक्नोति, परन्तु श्वः सः मृत्युना गृहीतः भवति; द्वैतप्रेमेण भ्रष्टाचारं करोति। ||२||

ਜਮ ਮਾਰਗ ਪੰਥੁ ਨ ਸੁਝਈ ਉਝੜੁ ਅੰਧ ਗੁਬਾਰੋਵਾ ॥
जम मारग पंथु न सुझई उझड़ु अंध गुबारोवा ॥

मृत्युमार्गः कृष्णः विषादपूर्णः च अस्ति; मार्गः न दृश्यते।

ਨਾ ਜਲੁ ਲੇਫ ਤੁਲਾਈਆ ਨਾ ਭੋਜਨ ਪਰਕਾਰੋਵਾ ॥
ना जलु लेफ तुलाईआ ना भोजन परकारोवा ॥

जलं न रजतं गद्दा वा तत्र भोजनं नास्ति ।

ਭੋਜਨ ਭਾਉ ਨ ਠੰਢਾ ਪਾਣੀ ਨਾ ਕਾਪੜੁ ਸੀਗਾਰੋ ॥
भोजन भाउ न ठंढा पाणी ना कापड़ु सीगारो ॥

न तत्र भोजनं लभते न मानं न जलं न वस्त्रं न अलङ्कारम्।

ਗਲਿ ਸੰਗਲੁ ਸਿਰਿ ਮਾਰੇ ਊਭੌ ਨਾ ਦੀਸੈ ਘਰ ਬਾਰੋ ॥
गलि संगलु सिरि मारे ऊभौ ना दीसै घर बारो ॥

तस्य कण्ठे शृङ्खला स्थापिता, तस्य शिरः उपरि स्थितः मृत्युदूतः तं प्रहरति; सः स्वगृहस्य द्वारं न पश्यति।

ਇਬ ਕੇ ਰਾਹੇ ਜੰਮਨਿ ਨਾਹੀ ਪਛੁਤਾਣੇ ਸਿਰਿ ਭਾਰੋ ॥
इब के राहे जंमनि नाही पछुताणे सिरि भारो ॥

अस्मिन् मार्गे रोपितानि बीजानि न प्ररोहन्ति; पापभारं शिरसि वहन् पश्चात्तापं करोति पश्चात्तापं च करोति।

ਬਿਨੁ ਸਾਚੇ ਕੋ ਬੇਲੀ ਨਾਹੀ ਸਾਚਾ ਏਹੁ ਬੀਚਾਰੋ ॥੩॥
बिनु साचे को बेली नाही साचा एहु बीचारो ॥३॥

सत्येश्वरं विना कोऽपि तस्य मित्रं नास्ति; एतत् सत्यमिति चिन्तयन्तु। ||३||

ਬਾਬਾ ਰੋਵਹਿ ਰਵਹਿ ਸੁ ਜਾਣੀਅਹਿ ਮਿਲਿ ਰੋਵੈ ਗੁਣ ਸਾਰੇਵਾ ॥
बाबा रोवहि रवहि सु जाणीअहि मिलि रोवै गुण सारेवा ॥

हे बाब ते एव सत्यं रुदन्ति विलपन्ति च प्रसिद्धाः, ये मिलित्वा भगवतः स्तुतिं जपन्तः रोदन्ति।

ਰੋਵੈ ਮਾਇਆ ਮੁਠੜੀ ਧੰਧੜਾ ਰੋਵਣਹਾਰੇਵਾ ॥
रोवै माइआ मुठड़ी धंधड़ा रोवणहारेवा ॥

माया लौकिकप्रकरणैश्च वञ्चिताः रोदन्ति रोदिताः |

ਧੰਧਾ ਰੋਵੈ ਮੈਲੁ ਨ ਧੋਵੈ ਸੁਪਨੰਤਰੁ ਸੰਸਾਰੋ ॥
धंधा रोवै मैलु न धोवै सुपनंतरु संसारो ॥

लौकिककार्यार्थं रोदन्ति, स्वमलिनतां न प्रक्षालन्ति; जगत् स्वप्नमात्रम् अस्ति।

ਜਿਉ ਬਾਜੀਗਰੁ ਭਰਮੈ ਭੂਲੈ ਝੂਠਿ ਮੁਠੀ ਅਹੰਕਾਰੋ ॥
जिउ बाजीगरु भरमै भूलै झूठि मुठी अहंकारो ॥

अहङ्कार-अनृत-माया-मोहितः यथा जुगुप्सा युक्त्या वञ्चितः ।

ਆਪੇ ਮਾਰਗਿ ਪਾਵਣਹਾਰਾ ਆਪੇ ਕਰਮ ਕਮਾਏ ॥
आपे मारगि पावणहारा आपे करम कमाए ॥

भगवान् एव मार्गं प्रकाशयति; स एव कर्म कर्ता।

ਨਾਮਿ ਰਤੇ ਗੁਰਿ ਪੂਰੈ ਰਾਖੇ ਨਾਨਕ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਏ ॥੪॥੪॥
नामि रते गुरि पूरै राखे नानक सहजि सुभाए ॥४॥४॥

ये नामेन ओतप्रोताः, ते सिद्धगुरुणा नानक रक्षिताः; ते आकाशानन्दे विलीयन्ते। ||४||४||

ਵਡਹੰਸੁ ਮਹਲਾ ੧ ॥
वडहंसु महला १ ॥

वडाहान्स्, प्रथमः मेहलः : १.

ਬਾਬਾ ਆਇਆ ਹੈ ਉਠਿ ਚਲਣਾ ਇਹੁ ਜਗੁ ਝੂਠੁ ਪਸਾਰੋਵਾ ॥
बाबा आइआ है उठि चलणा इहु जगु झूठु पसारोवा ॥

हे बाबा, यः आगतः सः उत्थाय गमिष्यति; अयं संसारः केवलं मिथ्याप्रदर्शनम् एव।

ਸਚਾ ਘਰੁ ਸਚੜੈ ਸੇਵੀਐ ਸਚੁ ਖਰਾ ਸਚਿਆਰੋਵਾ ॥
सचा घरु सचड़ै सेवीऐ सचु खरा सचिआरोवा ॥

सत्यं गृहं सत्येश्वरस्य सेवनेन प्राप्यते; वास्तविकं सत्यं सत्यत्वेन लभ्यते।

ਕੂੜਿ ਲਬਿ ਜਾਂ ਥਾਇ ਨ ਪਾਸੀ ਅਗੈ ਲਹੈ ਨ ਠਾਓ ॥
कूड़ि लबि जां थाइ न पासी अगै लहै न ठाओ ॥

अनृतेन लोभेन च न विश्रामस्थानं लभ्यते, न च लोके इतः परं स्थानं लभ्यते।

ਅੰਤਰਿ ਆਉ ਨ ਬੈਸਹੁ ਕਹੀਐ ਜਿਉ ਸੁੰਞੈ ਘਰਿ ਕਾਓ ॥
अंतरि आउ न बैसहु कहीऐ जिउ सुंञै घरि काओ ॥

न कश्चित् तं प्रविश्य उपविष्टुं आमन्त्रयति। निर्जने गृहे काकः इव ।

ਜੰਮਣੁ ਮਰਣੁ ਵਡਾ ਵੇਛੋੜਾ ਬਿਨਸੈ ਜਗੁ ਸਬਾਏ ॥
जंमणु मरणु वडा वेछोड़ा बिनसै जगु सबाए ॥

जन्ममरणेन फसन् एतावत्कालं यावत् भगवतः विरक्तः भवति; सर्वं जगत् अपव्ययम् अस्ति।

ਲਬਿ ਧੰਧੈ ਮਾਇਆ ਜਗਤੁ ਭੁਲਾਇਆ ਕਾਲੁ ਖੜਾ ਰੂਆਏ ॥੧॥
लबि धंधै माइआ जगतु भुलाइआ कालु खड़ा रूआए ॥१॥

लोभः लौकिकाः उलझनानि च माया लोकं वञ्चयन्ति। मृत्युः तस्य शिरसि भ्रमति, तस्य रोदनं च करोति। ||१||


सूचिः (1 - 1430)
जप पुटः: 1 - 8
सो दर पुटः: 8 - 10
सो पुरख पुटः: 10 - 12
सोहला पुटः: 12 - 13
सिरी राग पुटः: 14 - 93
राग माझ पुटः: 94 - 150
राग गउड़ी पुटः: 151 - 346
राग आसा पुटः: 347 - 488
राग गूजरी पुटः: 489 - 526
राग देवगणधारी पुटः: 527 - 536
राग बिहागड़ा पुटः: 537 - 556
राग वढ़हंस पुटः: 557 - 594
राग सोरठ पुटः: 595 - 659
राग धनसारी पुटः: 660 - 695
राग जैतसरी पुटः: 696 - 710
राग तोडी पुटः: 711 - 718
राग बैराडी पुटः: 719 - 720
राग तिलंग पुटः: 721 - 727
राग सूही पुटः: 728 - 794
राग बिलावल पुटः: 795 - 858
राग गोंड पुटः: 859 - 875
राग रामकली पुटः: 876 - 974
राग नट नारायण पुटः: 975 - 983
राग माली पुटः: 984 - 988
राग मारू पुटः: 989 - 1106
राग तुखारी पुटः: 1107 - 1117
राग केदारा पुटः: 1118 - 1124
राग भैरौ पुटः: 1125 - 1167
राग वसंत पुटः: 1168 - 1196
राग सारंगस पुटः: 1197 - 1253
राग मलार पुटः: 1254 - 1293
राग कानडा पुटः: 1294 - 1318
राग कल्याण पुटः: 1319 - 1326
राग प्रभाती पुटः: 1327 - 1351
राग जयवंती पुटः: 1352 - 1359
सलोक सहस्रकृति पुटः: 1353 - 1360
गाथा महला 5 पुटः: 1360 - 1361
फुनहे महला 5 पुटः: 1361 - 1363
चौबोले महला 5 पुटः: 1363 - 1364
सलोक भगत कबीर जिओ के पुटः: 1364 - 1377
सलोक सेख फरीद के पुटः: 1377 - 1385
सवईए स्री मुखबाक महला 5 पुटः: 1385 - 1389
सवईए महले पहिले के पुटः: 1389 - 1390
सवईए महले दूजे के पुटः: 1391 - 1392
सवईए महले तीजे के पुटः: 1392 - 1396
सवईए महले चौथे के पुटः: 1396 - 1406
सवईए महले पंजवे के पुटः: 1406 - 1409
सलोक वारा ते वधीक पुटः: 1410 - 1426
सलोक महला 9 पुटः: 1426 - 1429
मुंदावणी महला 5 पुटः: 1429 - 1429
रागमाला पुटः: 1430 - 1430