न लभन्ते भगवतः नाम, वृथा प्राणान् अपव्ययन्ति; मृत्योः दूतः दण्डयति अपमानं च करोति नानक । ||२||
पौरी : १.
सः स्वयमेव सृष्टवान् - तस्मिन् समये, अन्यः नासीत्।
सः उपदेशार्थं स्वयमेव परामर्शं कृतवान्, यत् कृतवान् तत् च अभवत् ।
तस्मिन् समये न आकाशी ईथराः, न अधः प्रदेशाः, न च त्रयः लोकाः आसन् ।
तस्मिन् समये केवलं निराकारेश्वरः एव आसीत् - सृष्टिः नासीत् ।
यथा तस्य प्रीतिः, तथैव सः अपि अकरोत्; तस्य विना अन्यः नासीत्। ||१||
सलोक, तृतीय मेहल : १.
मम स्वामी शाश्वतः अस्ति। सः शब्दवचनस्य अभ्यासेन दृश्यते।
सः कदापि न नश्यति; पुनर्जन्मनि न आगच्छति न गच्छति।
अतः तस्य सेवां कुरुत, नित्यं नित्यं; सः सर्वेषु समाहितः अस्ति।
जातः, ततः म्रियते, परं किमर्थं सेवयेत्।
ये स्वेश्वरं गुरुं च न जानन्ति, तेषां चैतन्यं परेषु केन्द्रीकृत्य निष्फलं जीवनम्।
हे नानक, न ज्ञातुं शक्यते, कियत् दण्डं प्रजापतिः तान् प्रदास्यति। ||१||
तृतीय मेहलः १.
सत्यनामस्य ध्यानं कुरुत; सत्यः प्रभुः सर्वत्र व्याप्तः अस्ति।
भगवतः आज्ञायाः हुकम् अवगत्य नानक ग्राह्यः भवति, ततः सत्यफलं लभते।
सः बकबकं वदति च भ्रमति, परन्तु सः भगवतः आज्ञां सर्वथा न अवगच्छति। सः अन्धः, मिथ्यातमः मिथ्याणाम्। ||२||
पौरी : १.
संयोगं विरहं च सृजन् विश्वस्य आधाराणि स्थापितवान् ।
प्रकाशेश्वरः स्वस्य आज्ञानुसारं जगत् निर्मितवान्, तस्मिन् स्वस्य दिव्यं प्रकाशं च प्रविष्टवान् ।
प्रकाशेश्वरात् सर्वं ज्योतिः उत्पद्यते। सत्यगुरुः शबदस्य वचनं घोषयति।
ब्रह्मविष्णुशिवः त्रिप्रवृत्तिप्रभावेण कार्येषु स्थापिताः।
मयमूलं सृजत्, चतुर्थे चैतन्यावस्थायां प्राप्ता शान्तिः। ||२||
सलोक, तृतीय मेहल : १.
स एव जपः स एव गहनध्यानं सत्यगुरुप्रियम्।
सच्चिगुरुं प्रीणयन् गौरवमहात्म्यं लभ्यते।
नानक स्वाभिमानं परित्यागं गुरवे विलीयते। ||१||
तृतीय मेहलः १.
गुरुशिक्षाग्राहकाः कथं दुर्लभाः।
नानक एव गृह्णाति यम् भगवता स्वयं महिमामहात्म्येन आशीषयति। ||२||
पौरी : १.
माया प्रति भावनात्मकः आसक्तिः आध्यात्मिकः अन्धकारः एव; अतीव कठिनं तादृशं च गुरुभारम्।
एतावता पापशिलाभिः भारिता कथं नावः तरति ।
ये भगवतः भक्तिपूजने रात्रौ दिवा च अनुकूलाः भवन्ति ते पारं वहन्ति।
गुरुशब्दस्य निर्देशानुसारं अहंकारं भ्रष्टतां च पातयति, मनः निर्मलं भवति।
भगवतः नाम ध्याय हर, हर; प्रभुः हरः हरः अस्माकं त्राणकृपा अस्ति। ||३||
सलोक् : १.
हे कबीर मुक्तिद्वारं संकीर्णं सर्षपस्य दशमांशात् न्यूनम् ।
मनः गजवत् विशालं जातम्; कथं अनेन द्वारेण गमिष्यति ?
यदि तादृशं सच्चं गुरुं मिलति प्रीत्या दयां करोति।
ततः, मुक्तिद्वारं विस्तृतं भवति, आत्मा च सहजतया गच्छति। ||१||
तृतीय मेहलः १.
हे नानक मुक्तिद्वारं सुसंकीर्णम्; केवलं अत्यल्पाः एव गन्तुं शक्नुवन्ति।
अहङ्कारद्वारा मनः प्रफुल्लितं जातम्। कथं गच्छति ?
सत्यगुरुं मिलित्वा अहङ्कारः प्रयाति दिव्यप्रकाशेन परिपूर्णः।