वायुतः आरम्भः अभवत् । इति सच्चिगुरुशिक्षायाः युगम्।
शाबादः एव गुरुः, यस्मिन् अहं प्रेम्णा मम चेतनां केन्द्रीक्रियते; अहं चायलः शिष्यः।
अवाच्यभाषणं वदन् अहं असक्तः तिष्ठामि।
नानक युगेषु जगेश्वरः गुरुः मम।
एकदेवस्य वचनस्य शब्दस्य प्रवचनं चिन्तयामि।
अहङ्कारस्य अग्निं गुरमुखः निवारयति। ||४४||
"मोमदन्तैः कथं लोहं चर्व्यते?"
किं तत् अन्नं दर्पहरति?
कथं वसति प्रासादे हिमगृहे वह्निवस्त्रधारिणः ।
कुतः सा गुहा, यस्याभ्यन्तरे अकम्पितः तिष्ठेत् ।
तत्र तत्र व्याप्तं कस्य ज्ञातव्यम् ?
किं तत् ध्यानं यत् मनः स्वयमेव लीनः भवति?" ||४५||
अहङ्कारं व्यक्तिवादं च अन्तःतः उन्मूलनं कृत्वा, २.
द्वन्द्वं च मेटयन् मर्त्यः ईश्वरेण सह एकः भवति।
मूर्खस्य, स्वैच्छिकस्य मनमुखस्य कृते जगत् कठिनम्;
शब्दाभ्यासं कुर्वन् लोहं चर्वति।
एकं भगवन्तं विद्धि अन्तः बहिः च।
हे नानक, अग्निः शम्यते, सत्यगुरु इच्छासुखद्वारा। ||४६||
ईश्वरस्य सत्यभयेन ओतप्रोतः अभिमानः अपहृतः भवति;
सः एकः इति अवगत्य शब्दं चिन्तयतु।
हृदयस्य अन्तः स्थितेन सत्येन शब्देन सह,
शरीरं मनश्च शीतलं शान्तं च भगवतः प्रेम्णा वर्णितम्।
यौनकामक्रोधभ्रष्टाग्निः शम्यते ।
प्रसादकटाक्षं प्रयच्छति नानक। ||४७||
"चित्तस्य चन्द्रः शीतलः कृष्णः कथं बोधितः?"
कथं सूर्यः एतावत् तेजस्वी प्रज्वलति ?
कथं निवर्तते मृत्युदृष्टिः नित्यं प्रहरणम्।
केन अवगमनेन गुरमुखस्य गौरवः रक्षितः ?
को योद्धा, यः मृत्युं जयति?
प्रत्युत्तरं तव विचारणीयं देहि नानक।" ||४८||
शबादं स्वरं दत्त्वा मनसः चन्द्रोऽनन्तं प्रकाशते।
चन्द्रस्य गृहे सूर्यस्य वसति तदा तमः निवर्तते ।
सुखदुःखं च समानं, यदा नाम भगवतः नामस्य समर्थनं गृह्णाति।
सः स्वयमेव तारयति, अस्मान् पारं वहति च।
गुरुश्रद्धया मनः सत्ये विलीयते, २.
ततः च नानकः प्रार्थयति, मृत्युना न भक्ष्यते। ||४९||
नाम सारं भगवतः नाम सर्वेभ्यः उच्चतमं श्रेष्ठं च प्रसिद्धम्।
नाम विना दुःखमृत्युना पीडितः भवति ।
यदा सत्त्वं तत्त्वे विलीयते तदा मनः तृप्तं सिद्धं च भवति ।
द्वन्द्वं गतं, एकेश्वरस्य गृहं प्रविशति ।
निःश्वासः दशमद्वारस्य आकाशं पारं कृत्वा स्पन्दते।
नानक मर्त्यस्तदा सहजतया नित्यं अविचलेश्वरं मिलति। ||५०||
निरपेक्षः प्रभुः अन्तः गभीरः अस्ति; निरपेक्षः प्रभुः अस्माकं बहिः अपि अस्ति। निरपेक्षः प्रभुः सर्वथा त्रैलोक्यं पूरयति।
चतुर्थावस्थायां भगवन्तं वेद, गुणदोषाधीना न भवति।
एकैकं हृदयं व्याप्तं परमेश्वरस्य रहस्यं वेद ।
जानाति आदिभूतं निर्मलं दिव्यं प्रभुम्।
अमलनामसंयुक्तः स विनयशीलः सत्त्वः,
हे नानक, स्वयं एव प्राइमल भगवान् दैवस्य शिल्पकारः। ||५१||
अव्यक्तशून्यं ब्रह्मेश्वरं सर्वे वदन्ति ।
कथं एतत् निरपेक्षं शून्यं लभ्यते ?
के ते, ये अस्मिन् निरपेक्षशून्ये अनुकूलाः सन्ति?"
ते भगवतः सदृशाः यस्मात् उत्पन्नाः।
न जायन्ते न म्रियन्ते; न आगच्छन्ति गच्छन्ति च।
गुरमुखाः मनः उपदिशन्ति नानक। ||५२||
नवद्वारेषु नियन्त्रणं कृत्वा दशमद्वारस्य सम्यक् नियन्त्रणं प्राप्नोति ।
तत्र निरपेक्षेश्वरस्य अप्रहृतः शब्दप्रवाहः स्पन्दते प्रतिध्वन्यते च ।
सत्यं भगवन्तं नित्यं पश्य, तेन सह विलीयताम्।
सच्चिदानन्दः व्याप्तः एकैकं हृदयं व्याप्तः।