श्री गुरु ग्रन्थ साहिबः

पुटः - 252


ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी : १.

ਰੇ ਮਨ ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਜਹ ਰਚਹੁ ਤਹ ਤਹ ਬੰਧਨ ਪਾਹਿ ॥
रे मन बिनु हरि जह रचहु तह तह बंधन पाहि ॥

हे मनः- भगवन्तं विना यत्किमपि त्वां बद्धं तत् त्वां शृङ्खलाभिः बध्नाति।

ਜਿਹ ਬਿਧਿ ਕਤਹੂ ਨ ਛੂਟੀਐ ਸਾਕਤ ਤੇਊ ਕਮਾਹਿ ॥
जिह बिधि कतहू न छूटीऐ साकत तेऊ कमाहि ॥

अविश्वासः निन्दकः तानि कर्माणि करोति ये तस्य मुक्तिं कदापि न अनुमन्यन्ते।

ਹਉ ਹਉ ਕਰਤੇ ਕਰਮ ਰਤ ਤਾ ਕੋ ਭਾਰੁ ਅਫਾਰ ॥
हउ हउ करते करम रत ता को भारु अफार ॥

अहंकारे स्वार्थे अभिमाने च कर्म कुर्वन्तः संस्कारप्रेमाः दुःसहं भारं वहन्ति।

ਪ੍ਰੀਤਿ ਨਹੀ ਜਉ ਨਾਮ ਸਿਉ ਤਉ ਏਊ ਕਰਮ ਬਿਕਾਰ ॥
प्रीति नही जउ नाम सिउ तउ एऊ करम बिकार ॥

यदा नाम प्रेम न भवति तदा एते संस्काराः भ्रष्टाः भवन्ति।

ਬਾਧੇ ਜਮ ਕੀ ਜੇਵਰੀ ਮੀਠੀ ਮਾਇਆ ਰੰਗ ॥
बाधे जम की जेवरी मीठी माइआ रंग ॥

मृत्योः पाशः मयस्य मधुरस्वादप्रेमिणः बध्नति।

ਭ੍ਰਮ ਕੇ ਮੋਹੇ ਨਹ ਬੁਝਹਿ ਸੋ ਪ੍ਰਭੁ ਸਦਹੂ ਸੰਗ ॥
भ्रम के मोहे नह बुझहि सो प्रभु सदहू संग ॥

संशयमोहिताः ते न अवगच्छन्ति यत् ईश्वरः तेषां सह सर्वदा अस्ति।

ਲੇਖੈ ਗਣਤ ਨ ਛੂਟੀਐ ਕਾਚੀ ਭੀਤਿ ਨ ਸੁਧਿ ॥
लेखै गणत न छूटीऐ काची भीति न सुधि ॥

यदा तेषां लेखान् आह्वयते तदा ते न मुक्ताः भविष्यन्ति; तेषां पङ्कभित्तिः शुद्धं प्रक्षालितुं न शक्यते।

ਜਿਸਹਿ ਬੁਝਾਏ ਨਾਨਕਾ ਤਿਹ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਿਰਮਲ ਬੁਧਿ ॥੯॥
जिसहि बुझाए नानका तिह गुरमुखि निरमल बुधि ॥९॥

अवगन्तुं कृतं - नानक, स गुरमुखः अमलबोधं लभते। ||९||

ਸਲੋਕੁ ॥
सलोकु ॥

सलोक् : १.

ਟੂਟੇ ਬੰਧਨ ਜਾਸੁ ਕੇ ਹੋਆ ਸਾਧੂ ਸੰਗੁ ॥
टूटे बंधन जासु के होआ साधू संगु ॥

यस्य बन्धनानि छिन्नानि सन्ति सः पवित्रसङ्घस्य साधसंगतस्य सम्मिलितः भवति।

ਜੋ ਰਾਤੇ ਰੰਗ ਏਕ ਕੈ ਨਾਨਕ ਗੂੜਾ ਰੰਗੁ ॥੧॥
जो राते रंग एक कै नानक गूड़ा रंगु ॥१॥

एकेश्वरस्य प्रेम्णा ओतप्रोताः नानक तस्य प्रेमस्य गहनं स्थायिवर्णं गृह्णन्ति। ||१||

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी : १.

ਰਾਰਾ ਰੰਗਹੁ ਇਆ ਮਨੁ ਅਪਨਾ ॥
रारा रंगहु इआ मनु अपना ॥

रररा - भगवतः प्रेम्णः वर्णेन भवतः हृदयं रञ्जयतु।

ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਜਪਹੁ ਜਪੁ ਰਸਨਾ ॥
हरि हरि नामु जपहु जपु रसना ॥

भगवतः नाम हर हर - जिह्वाया जप ।

ਰੇ ਰੇ ਦਰਗਹ ਕਹੈ ਨ ਕੋਊ ॥
रे रे दरगह कहै न कोऊ ॥

भगवतः प्राङ्गणे कश्चित् त्वां परुषं न वदेत् ।

ਆਉ ਬੈਠੁ ਆਦਰੁ ਸੁਭ ਦੇਊ ॥
आउ बैठु आदरु सुभ देऊ ॥

सर्वे त्वां स्वागतं करिष्यन्ति, "आगच्छ, उपविशतु" इति।

ਉਆ ਮਹਲੀ ਪਾਵਹਿ ਤੂ ਬਾਸਾ ॥
उआ महली पावहि तू बासा ॥

तस्मिन् भगवतः सान्निध्यभवने गृहं प्राप्स्यसि ।

ਜਨਮ ਮਰਨ ਨਹ ਹੋਇ ਬਿਨਾਸਾ ॥
जनम मरन नह होइ बिनासा ॥

न तत्र जन्म मृत्युः, नाशः वा विद्यते।

ਮਸਤਕਿ ਕਰਮੁ ਲਿਖਿਓ ਧੁਰਿ ਜਾ ਕੈ ॥
मसतकि करमु लिखिओ धुरि जा कै ॥

यस्य ललाटे एतादृशं कर्म लिखितम् अस्ति,

ਹਰਿ ਸੰਪੈ ਨਾਨਕ ਘਰਿ ਤਾ ਕੈ ॥੧੦॥
हरि संपै नानक घरि ता कै ॥१०॥

हे नानक भगवतः धनं गृहे अस्ति। ||१०||

ਸਲੋਕੁ ॥
सलोकु ॥

सलोक् : १.

ਲਾਲਚ ਝੂਠ ਬਿਕਾਰ ਮੋਹ ਬਿਆਪਤ ਮੂੜੇ ਅੰਧ ॥
लालच झूठ बिकार मोह बिआपत मूड़े अंध ॥

लोभः, मिथ्या, भ्रष्टा, भावनात्मकः आसक्तिः च अन्धान् मूर्खान् च उलझन्ति।

ਲਾਗਿ ਪਰੇ ਦੁਰਗੰਧ ਸਿਉ ਨਾਨਕ ਮਾਇਆ ਬੰਧ ॥੧॥
लागि परे दुरगंध सिउ नानक माइआ बंध ॥१॥

माया बद्धो नानक दुर्गन्धस्तेषु लसति। ||१||

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी : १.

ਲਲਾ ਲਪਟਿ ਬਿਖੈ ਰਸ ਰਾਤੇ ॥
लला लपटि बिखै रस राते ॥

लल्लाः - जनाः भ्रष्टसुखप्रेमेण उलझन्ति;

ਅਹੰਬੁਧਿ ਮਾਇਆ ਮਦ ਮਾਤੇ ॥
अहंबुधि माइआ मद माते ॥

अहङ्कारबुद्धिमद्येन मत्ताः माया च |

ਇਆ ਮਾਇਆ ਮਹਿ ਜਨਮਹਿ ਮਰਨਾ ॥
इआ माइआ महि जनमहि मरना ॥

अस्मिन् मायां जायते म्रियन्ते च ।

ਜਿਉ ਜਿਉ ਹੁਕਮੁ ਤਿਵੈ ਤਿਉ ਕਰਨਾ ॥
जिउ जिउ हुकमु तिवै तिउ करना ॥

जनाः भगवतः आज्ञायाः हुकमस्य अनुसारं कार्यं कुर्वन्ति।

ਕੋਊ ਊਨ ਨ ਕੋਊ ਪੂਰਾ ॥
कोऊ ऊन न कोऊ पूरा ॥

न कश्चित् सिद्धः, न कश्चित् असिद्धः।

ਕੋਊ ਸੁਘਰੁ ਨ ਕੋਊ ਮੂਰਾ ॥
कोऊ सुघरु न कोऊ मूरा ॥

न कश्चित् ज्ञानी, न कश्चित् मूर्खः।

ਜਿਤੁ ਜਿਤੁ ਲਾਵਹੁ ਤਿਤੁ ਤਿਤੁ ਲਗਨਾ ॥
जितु जितु लावहु तितु तितु लगना ॥

यत्र यत्र भगवता कञ्चित् नियोजयति तत्र नियोजितः भवति।

ਨਾਨਕ ਠਾਕੁਰ ਸਦਾ ਅਲਿਪਨਾ ॥੧੧॥
नानक ठाकुर सदा अलिपना ॥११॥

नानक नः प्रभुः गुरुः सदा विरक्तः अस्ति। ||११||

ਸਲੋਕੁ ॥
सलोकु ॥

सलोक् : १.

ਲਾਲ ਗੁਪਾਲ ਗੋਬਿੰਦ ਪ੍ਰਭ ਗਹਿਰ ਗੰਭੀਰ ਅਥਾਹ ॥
लाल गुपाल गोबिंद प्रभ गहिर गंभीर अथाह ॥

मम प्रिय ईश्वरः, जगतः पालकः, जगतः स्वामी, गहनः, गहनः, अगाधः च अस्ति।

ਦੂਸਰ ਨਾਹੀ ਅਵਰ ਕੋ ਨਾਨਕ ਬੇਪਰਵਾਹ ॥੧॥
दूसर नाही अवर को नानक बेपरवाह ॥१॥

तस्य सदृशः अन्यः नास्ति; हे नानक, सः चिन्ता न करोति। ||१||

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी : १.

ਲਲਾ ਤਾ ਕੈ ਲਵੈ ਨ ਕੋਊ ॥
लला ता कै लवै न कोऊ ॥

लल्लाः - तस्य समः कोऽपि नास्ति ।

ਏਕਹਿ ਆਪਿ ਅਵਰ ਨਹ ਹੋਊ ॥
एकहि आपि अवर नह होऊ ॥

स एव एकः; अन्यः कदापि न भविष्यति।

ਹੋਵਨਹਾਰੁ ਹੋਤ ਸਦ ਆਇਆ ॥
होवनहारु होत सद आइआ ॥

सः इदानीं, सः आसीत्, सः सर्वदा भविष्यति।

ਉਆ ਕਾ ਅੰਤੁ ਨ ਕਾਹੂ ਪਾਇਆ ॥
उआ का अंतु न काहू पाइआ ॥

तस्य सीमां कदापि कश्चित् न प्राप्नोत्।

ਕੀਟ ਹਸਤਿ ਮਹਿ ਪੂਰ ਸਮਾਨੇ ॥
कीट हसति महि पूर समाने ॥

पिपीलिकायां गजे च सः सर्वथा व्याप्तः अस्ति।

ਪ੍ਰਗਟ ਪੁਰਖ ਸਭ ਠਾਊ ਜਾਨੇ ॥
प्रगट पुरख सभ ठाऊ जाने ॥

भगवान् आदिभूतः सर्वत्र सर्वैः ज्ञायते।

ਜਾ ਕਉ ਦੀਨੋ ਹਰਿ ਰਸੁ ਅਪਨਾ ॥
जा कउ दीनो हरि रसु अपना ॥

स यस्मै भगवता स्वप्रेम दत्ता

ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਤਿਹ ਜਪਨਾ ॥੧੨॥
नानक गुरमुखि हरि हरि तिह जपना ॥१२॥

- हे नानक, सः गुरमुखः भगवतः नाम हर, हर इति जपति। ||१२||

ਸਲੋਕੁ ॥
सलोकु ॥

सलोक् : १.

ਆਤਮ ਰਸੁ ਜਿਹ ਜਾਨਿਆ ਹਰਿ ਰੰਗ ਸਹਜੇ ਮਾਣੁ ॥
आतम रसु जिह जानिआ हरि रंग सहजे माणु ॥

यः भगवतः उदात्ततत्त्वस्य रसं जानाति, सः सहजतया भगवतः प्रेम्णः आनन्दं लभते।

ਨਾਨਕ ਧਨਿ ਧਨਿ ਧੰਨਿ ਜਨ ਆਏ ਤੇ ਪਰਵਾਣੁ ॥੧॥
नानक धनि धनि धंनि जन आए ते परवाणु ॥१॥

हे नानक धन्याः धन्याः धन्याः भगवतः विनयसेवकाः; तेषां जगति आगमनं कियत् सौभाग्यम् अस्ति! ||१||

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी : १.

ਆਇਆ ਸਫਲ ਤਾਹੂ ਕੋ ਗਨੀਐ ॥
आइआ सफल ताहू को गनीऐ ॥

कथं फलप्रदं लोके आगमनं, तेषां

ਜਾਸੁ ਰਸਨ ਹਰਿ ਹਰਿ ਜਸੁ ਭਨੀਐ ॥
जासु रसन हरि हरि जसु भनीऐ ॥

यस्य जिह्वा भगवन्नामस्तुतिं हर हर हर।

ਆਇ ਬਸਹਿ ਸਾਧੂ ਕੈ ਸੰਗੇ ॥
आइ बसहि साधू कै संगे ॥

ते पवित्रसङ्घस्य साधसंगतस्य सह आगत्य निवसन्ति;

ਅਨਦਿਨੁ ਨਾਮੁ ਧਿਆਵਹਿ ਰੰਗੇ ॥
अनदिनु नामु धिआवहि रंगे ॥

रात्रौ दिवा च प्रेम्णा नाम ध्यायन्ति।

ਆਵਤ ਸੋ ਜਨੁ ਨਾਮਹਿ ਰਾਤਾ ॥
आवत सो जनु नामहि राता ॥

धन्यं तेषां विनयशीलानाम् जन्मः ये नामानुरूपाः सन्ति;

ਜਾ ਕਉ ਦਇਆ ਮਇਆ ਬਿਧਾਤਾ ॥
जा कउ दइआ मइआ बिधाता ॥

भगवान् दैवस्य शिल्पकारः तान् दयां करोति।

ਏਕਹਿ ਆਵਨ ਫਿਰਿ ਜੋਨਿ ਨ ਆਇਆ ॥
एकहि आवन फिरि जोनि न आइआ ॥

सकृदेव जायन्ते - पुनर्जन्म न भविष्यन्ति।

ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਕੈ ਦਰਸਿ ਸਮਾਇਆ ॥੧੩॥
नानक हरि कै दरसि समाइआ ॥१३॥

भगवतः दर्शने भगवद्दर्शने लीनास्ते नानक। ||१३||

ਸਲੋਕੁ ॥
सलोकु ॥

सलोक् : १.

ਯਾਸੁ ਜਪਤ ਮਨਿ ਹੋਇ ਅਨੰਦੁ ਬਿਨਸੈ ਦੂਜਾ ਭਾਉ ॥
यासु जपत मनि होइ अनंदु बिनसै दूजा भाउ ॥

जपन् मनः आनन्देन पूरितः भवति; द्वन्द्वप्रेम निवर्तते दुःखदुःखकामानि च शाम्यन्ति।

ਦੂਖ ਦਰਦ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਬੁਝੈ ਨਾਨਕ ਨਾਮਿ ਸਮਾਉ ॥੧॥
दूख दरद त्रिसना बुझै नानक नामि समाउ ॥१॥

नानक मग्नं नाम भगवतः नामे । ||१||


सूचिः (1 - 1430)
जप पुटः: 1 - 8
सो दर पुटः: 8 - 10
सो पुरख पुटः: 10 - 12
सोहला पुटः: 12 - 13
सिरी राग पुटः: 14 - 93
राग माझ पुटः: 94 - 150
राग गउड़ी पुटः: 151 - 346
राग आसा पुटः: 347 - 488
राग गूजरी पुटः: 489 - 526
राग देवगणधारी पुटः: 527 - 536
राग बिहागड़ा पुटः: 537 - 556
राग वढ़हंस पुटः: 557 - 594
राग सोरठ पुटः: 595 - 659
राग धनसारी पुटः: 660 - 695
राग जैतसरी पुटः: 696 - 710
राग तोडी पुटः: 711 - 718
राग बैराडी पुटः: 719 - 720
राग तिलंग पुटः: 721 - 727
राग सूही पुटः: 728 - 794
राग बिलावल पुटः: 795 - 858
राग गोंड पुटः: 859 - 875
राग रामकली पुटः: 876 - 974
राग नट नारायण पुटः: 975 - 983
राग माली पुटः: 984 - 988
राग मारू पुटः: 989 - 1106
राग तुखारी पुटः: 1107 - 1117
राग केदारा पुटः: 1118 - 1124
राग भैरौ पुटः: 1125 - 1167
राग वसंत पुटः: 1168 - 1196
राग सारंगस पुटः: 1197 - 1253
राग मलार पुटः: 1254 - 1293
राग कानडा पुटः: 1294 - 1318
राग कल्याण पुटः: 1319 - 1326
राग प्रभाती पुटः: 1327 - 1351
राग जयवंती पुटः: 1352 - 1359
सलोक सहस्रकृति पुटः: 1353 - 1360
गाथा महला 5 पुटः: 1360 - 1361
फुनहे महला 5 पुटः: 1361 - 1363
चौबोले महला 5 पुटः: 1363 - 1364
सलोक भगत कबीर जिओ के पुटः: 1364 - 1377
सलोक सेख फरीद के पुटः: 1377 - 1385
सवईए स्री मुखबाक महला 5 पुटः: 1385 - 1389
सवईए महले पहिले के पुटः: 1389 - 1390
सवईए महले दूजे के पुटः: 1391 - 1392
सवईए महले तीजे के पुटः: 1392 - 1396
सवईए महले चौथे के पुटः: 1396 - 1406
सवईए महले पंजवे के पुटः: 1406 - 1409
सलोक वारा ते वधीक पुटः: 1410 - 1426
सलोक महला 9 पुटः: 1426 - 1429
मुंदावणी महला 5 पुटः: 1429 - 1429
रागमाला पुटः: 1430 - 1430