श्री गुरु ग्रन्थ साहिबः

पुटः - 1038


ਸਾਮ ਵੇਦੁ ਰਿਗੁ ਜੁਜਰੁ ਅਥਰਬਣੁ ॥
साम वेदु रिगु जुजरु अथरबणु ॥

साम वेदः ऋग्वेदः जुजरवेदः अत्'हर्वा वेदः

ਬ੍ਰਹਮੇ ਮੁਖਿ ਮਾਇਆ ਹੈ ਤ੍ਰੈ ਗੁਣ ॥
ब्रहमे मुखि माइआ है त्रै गुण ॥

ब्रह्म मुखं कृत्वा; गुणत्रयं वदन्ति माया गुणत्रयम् |

ਤਾ ਕੀ ਕੀਮਤਿ ਕਹਿ ਨ ਸਕੈ ਕੋ ਤਿਉ ਬੋਲੇ ਜਿਉ ਬੋਲਾਇਦਾ ॥੯॥
ता की कीमति कहि न सकै को तिउ बोले जिउ बोलाइदा ॥९॥

तेषु कश्चन अपि तस्य मूल्यं वर्णयितुं न शक्नोति। यथा सः अस्मान् वक्तुं प्रेरयति तथा वयं वदामः। ||९||

ਸੁੰਨਹੁ ਸਪਤ ਪਾਤਾਲ ਉਪਾਏ ॥
सुंनहु सपत पाताल उपाए ॥

आदिशून्यात् सप्त अधः प्रदेशान् सृष्टवान् ।

ਸੁੰਨਹੁ ਭਵਣ ਰਖੇ ਲਿਵ ਲਾਏ ॥
सुंनहु भवण रखे लिव लाए ॥

प्राइमल शून्यात् सः प्रेम्णा स्वस्य निवासार्थं इदं जगत् स्थापितवान्।

ਆਪੇ ਕਾਰਣੁ ਕੀਆ ਅਪਰੰਪਰਿ ਸਭੁ ਤੇਰੋ ਕੀਆ ਕਮਾਇਦਾ ॥੧੦॥
आपे कारणु कीआ अपरंपरि सभु तेरो कीआ कमाइदा ॥१०॥

अनन्तेश्वरः एव सृष्टिं सृष्टवान् । यथा त्वया करोषि तथा सर्वे वर्तन्ते भगवन् | ||१०||

ਰਜ ਤਮ ਸਤ ਕਲ ਤੇਰੀ ਛਾਇਆ ॥
रज तम सत कल तेरी छाइआ ॥

तव शक्तिः त्रिगुणैः प्रसृता भवति- राजस्, गोसः, सत्वः च।

ਜਨਮ ਮਰਣ ਹਉਮੈ ਦੁਖੁ ਪਾਇਆ ॥
जनम मरण हउमै दुखु पाइआ ॥

अहङ्कारद्वारा जन्ममरणदुःखानि भोजयन्ति ।

ਜਿਸ ਨੋ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰੇ ਹਰਿ ਗੁਰਮੁਖਿ ਗੁਣਿ ਚਉਥੈ ਮੁਕਤਿ ਕਰਾਇਦਾ ॥੧੧॥
जिस नो क्रिपा करे हरि गुरमुखि गुणि चउथै मुकति कराइदा ॥११॥

तस्य प्रसादेन ये धन्याः भवन्ति ते गुरमुखाः भवन्ति; चतुर्थावस्थां प्राप्नुवन्ति, मुक्ताः च भवन्ति। ||११||

ਸੁੰਨਹੁ ਉਪਜੇ ਦਸ ਅਵਤਾਰਾ ॥
सुंनहु उपजे दस अवतारा ॥

प्राइमल शून्यात् दश अवताराः प्रवहन्ति स्म।

ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਉਪਾਇ ਕੀਆ ਪਾਸਾਰਾ ॥
स्रिसटि उपाइ कीआ पासारा ॥

विश्वं सृष्ट्वा सः विस्तारं कृतवान् ।

ਦੇਵ ਦਾਨਵ ਗਣ ਗੰਧਰਬ ਸਾਜੇ ਸਭਿ ਲਿਖਿਆ ਕਰਮ ਕਮਾਇਦਾ ॥੧੨॥
देव दानव गण गंधरब साजे सभि लिखिआ करम कमाइदा ॥१२॥

सः अर्धदेवान् राक्षसान्, स्वर्गवाचकान्, आकाशवाचकान् च निर्मितवान्; सर्वे स्वस्य पूर्वकर्मानुसारं वर्तन्ते। ||१२||

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਮਝੈ ਰੋਗੁ ਨ ਹੋਈ ॥
गुरमुखि समझै रोगु न होई ॥

गुरमुखः अवगच्छति, न च रोगं पीडयति।

ਇਹ ਗੁਰ ਕੀ ਪਉੜੀ ਜਾਣੈ ਜਨੁ ਕੋਈ ॥
इह गुर की पउड़ी जाणै जनु कोई ॥

गुरोः सीढीं इमां विदुर्बुधाः कथं दुर्लभाः |

ਜੁਗਹ ਜੁਗੰਤਰਿ ਮੁਕਤਿ ਪਰਾਇਣ ਸੋ ਮੁਕਤਿ ਭਇਆ ਪਤਿ ਪਾਇਦਾ ॥੧੩॥
जुगह जुगंतरि मुकति पराइण सो मुकति भइआ पति पाइदा ॥१३॥

युगेषु ते मुक्ति समर्पिताः भवन्ति, अतः ते मुक्ताः भवन्ति; एवं ते सम्मानिताः भवन्ति। ||१३||

ਪੰਚ ਤਤੁ ਸੁੰਨਹੁ ਪਰਗਾਸਾ ॥
पंच ततु सुंनहु परगासा ॥

आदिशून्यात् पञ्च तत्त्वानि प्रकटितानि अभवन् ।

ਦੇਹ ਸੰਜੋਗੀ ਕਰਮ ਅਭਿਆਸਾ ॥
देह संजोगी करम अभिआसा ॥

संयोगं कृत्वा शरीरं कर्मणि प्रवर्तते ।

ਬੁਰਾ ਭਲਾ ਦੁਇ ਮਸਤਕਿ ਲੀਖੇ ਪਾਪੁ ਪੁੰਨੁ ਬੀਜਾਇਦਾ ॥੧੪॥
बुरा भला दुइ मसतकि लीखे पापु पुंनु बीजाइदा ॥१४॥

अशुभं शुभं च ललाटे लिखितं, दुष्टगुणबीजम्। ||१४||

ਊਤਮ ਸਤਿਗੁਰ ਪੁਰਖ ਨਿਰਾਲੇ ॥
ऊतम सतिगुर पुरख निराले ॥

सच्चो गुरुः आदिभूतः उदात्तः विरक्तः।

ਸਬਦਿ ਰਤੇ ਹਰਿ ਰਸਿ ਮਤਵਾਲੇ ॥
सबदि रते हरि रसि मतवाले ॥

शबादस्य वचनस्य अनुकूलः सः भगवतः उदात्ततत्त्वेन मत्तः अस्ति।

ਰਿਧਿ ਬੁਧਿ ਸਿਧਿ ਗਿਆਨੁ ਗੁਰੂ ਤੇ ਪਾਈਐ ਪੂਰੈ ਭਾਗਿ ਮਿਲਾਇਦਾ ॥੧੫॥
रिधि बुधि सिधि गिआनु गुरू ते पाईऐ पूरै भागि मिलाइदा ॥१५॥

धनं, बुद्धिः, चमत्कारिकाः आध्यात्मिकशक्तयः, आध्यात्मिकप्रज्ञा च गुरुतः प्राप्यते; सम्यक् दैवद्वारा ते गृह्यन्ते। ||१५||

ਇਸੁ ਮਨ ਮਾਇਆ ਕਉ ਨੇਹੁ ਘਨੇਰਾ ॥
इसु मन माइआ कउ नेहु घनेरा ॥

एतत् मनः माया प्रेम्णा एवम् अस्ति।

ਕੋਈ ਬੂਝਹੁ ਗਿਆਨੀ ਕਰਹੁ ਨਿਬੇਰਾ ॥
कोई बूझहु गिआनी करहु निबेरा ॥

कतिपये एव आध्यात्मिकरूपेण बुद्धिमन्तः सन्ति ये एतत् अवगन्तुं ज्ञातुं च शक्नुवन्ति।

ਆਸਾ ਮਨਸਾ ਹਉਮੈ ਸਹਸਾ ਨਰੁ ਲੋਭੀ ਕੂੜੁ ਕਮਾਇਦਾ ॥੧੬॥
आसा मनसा हउमै सहसा नरु लोभी कूड़ु कमाइदा ॥१६॥

आशा-काम-अहङ्कार-संशयेन च लोभी पुरुषः मिथ्या-कर्म करोति। ||१६||

ਸਤਿਗੁਰ ਤੇ ਪਾਏ ਵੀਚਾਰਾ ॥
सतिगुर ते पाए वीचारा ॥

सत्यगुरुतः चिन्तनात्मकं ध्यानं लभ्यते।

ਸੁੰਨ ਸਮਾਧਿ ਸਚੇ ਘਰ ਬਾਰਾ ॥
सुंन समाधि सचे घर बारा ॥

ततः च, सच्चिदानन्देन सह तस्य आकाशगृहे, गहनतमसमाधिषु अवशोषणस्य प्राथमिकस्थितौ निवसति।

ਨਾਨਕ ਨਿਰਮਲ ਨਾਦੁ ਸਬਦ ਧੁਨਿ ਸਚੁ ਰਾਮੈ ਨਾਮਿ ਸਮਾਇਦਾ ॥੧੭॥੫॥੧੭॥
नानक निरमल नादु सबद धुनि सचु रामै नामि समाइदा ॥१७॥५॥१७॥

हे नानक, नादस्य निर्मलध्वनिप्रवाहः, शब्दस्य च संगीतं प्रतिध्वन्यते; एकः भगवतः सत्यनाम्नि विलीयते। ||१७||५||१७||

ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੧ ॥
मारू महला १ ॥

मारू, प्रथम मेहल : १.

ਜਹ ਦੇਖਾ ਤਹ ਦੀਨ ਦਇਆਲਾ ॥
जह देखा तह दीन दइआला ॥

यत्र यत्र पश्यामि पश्यामि भगवन्तं नम्रेषु दयालुम् |

ਆਇ ਨ ਜਾਈ ਪ੍ਰਭੁ ਕਿਰਪਾਲਾ ॥
आइ न जाई प्रभु किरपाला ॥

ईश्वरः दयालुः अस्ति; पुनर्जन्मनि न आगच्छति न गच्छति।

ਜੀਆ ਅੰਦਰਿ ਜੁਗਤਿ ਸਮਾਈ ਰਹਿਓ ਨਿਰਾਲਮੁ ਰਾਇਆ ॥੧॥
जीआ अंदरि जुगति समाई रहिओ निरालमु राइआ ॥१॥

सः सर्वान् भूतान् स्वस्य रहस्येन व्याप्तः; सार्वभौमः विरक्तः तिष्ठति। ||१||

ਜਗੁ ਤਿਸ ਕੀ ਛਾਇਆ ਜਿਸੁ ਬਾਪੁ ਨ ਮਾਇਆ ॥
जगु तिस की छाइआ जिसु बापु न माइआ ॥

जगत् तस्य प्रतिबिम्बम् अस्ति; तस्य पिता वा माता वा नास्ति।

ਨਾ ਤਿਸੁ ਭੈਣ ਨ ਭਰਾਉ ਕਮਾਇਆ ॥
ना तिसु भैण न भराउ कमाइआ ॥

तेन भगिनीं भ्रातरं वा न प्राप्तम्।

ਨਾ ਤਿਸੁ ਓਪਤਿ ਖਪਤਿ ਕੁਲ ਜਾਤੀ ਓਹੁ ਅਜਰਾਵਰੁ ਮਨਿ ਭਾਇਆ ॥੨॥
ना तिसु ओपति खपति कुल जाती ओहु अजरावरु मनि भाइआ ॥२॥

तस्य सृष्टिः विनाशः वा नास्ति; तस्य वंशः सामाजिकः स्थितिः वा नास्ति । अवयसः प्रभुः मम मनः प्रियः अस्ति। ||२||

ਤੂ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖੁ ਨਾਹੀ ਸਿਰਿ ਕਾਲਾ ॥
तू अकाल पुरखु नाही सिरि काला ॥

त्वं मृतः आदिमः जीवः असि। मृत्युः तव शिरसि न भ्रमति।

ਤੂ ਪੁਰਖੁ ਅਲੇਖ ਅਗੰਮ ਨਿਰਾਲਾ ॥
तू पुरखु अलेख अगंम निराला ॥

त्वं अदृष्टा दुर्गमः विरक्तः प्राइमलेश्वरः।

ਸਤ ਸੰਤੋਖਿ ਸਬਦਿ ਅਤਿ ਸੀਤਲੁ ਸਹਜ ਭਾਇ ਲਿਵ ਲਾਇਆ ॥੩॥
सत संतोखि सबदि अति सीतलु सहज भाइ लिव लाइआ ॥३॥

त्वं सत्यः सन्तुष्टः च असि; भवतः शब्दस्य वचनं शीतलं शान्तं च अस्ति। तस्य माध्यमेन वयं प्रेम्णा, सहजतया भवतः अनुकूलाः स्मः। ||३||

ਤ੍ਰੈ ਵਰਤਾਇ ਚਉਥੈ ਘਰਿ ਵਾਸਾ ॥
त्रै वरताइ चउथै घरि वासा ॥

त्रयः गुणाः व्यापकाः सन्ति; भगवान् स्वगृहे चतुर्थावस्थायां निवसति।

ਕਾਲ ਬਿਕਾਲ ਕੀਏ ਇਕ ਗ੍ਰਾਸਾ ॥
काल बिकाल कीए इक ग्रासा ॥

मृत्युं जन्म च अन्नदंशं कृतवान्।

ਨਿਰਮਲ ਜੋਤਿ ਸਰਬ ਜਗਜੀਵਨੁ ਗੁਰਿ ਅਨਹਦ ਸਬਦਿ ਦਿਖਾਇਆ ॥੪॥
निरमल जोति सरब जगजीवनु गुरि अनहद सबदि दिखाइआ ॥४॥

निर्मलं ज्योतिः सर्वस्य जगतः जीवनम् अस्ति। गुरुः शबादस्य अप्रहारं रागं प्रकाशयति। ||४||

ਊਤਮ ਜਨ ਸੰਤ ਭਲੇ ਹਰਿ ਪਿਆਰੇ ॥
ऊतम जन संत भले हरि पिआरे ॥

उदात्तं भद्रं च ते विनयशीलाः सन्ताः भगवतः प्रियाः।

ਹਰਿ ਰਸ ਮਾਤੇ ਪਾਰਿ ਉਤਾਰੇ ॥
हरि रस माते पारि उतारे ॥

भगवतः उदात्ततत्त्वेन मत्ताः, परं पारं वहन्ति।

ਨਾਨਕ ਰੇਣ ਸੰਤ ਜਨ ਸੰਗਤਿ ਹਰਿ ਗੁਰਪਰਸਾਦੀ ਪਾਇਆ ॥੫॥
नानक रेण संत जन संगति हरि गुरपरसादी पाइआ ॥५॥

नानकः सन्तसमाजस्य रजः; गुरुप्रसादेन भगवन्तं विन्दति। ||५||

ਤੂ ਅੰਤਰਜਾਮੀ ਜੀਅ ਸਭਿ ਤੇਰੇ ॥
तू अंतरजामी जीअ सभि तेरे ॥

त्वं अन्तःज्ञः हृदयानां अन्वेषकः असि। सर्वाणि भूतानि तव एव सन्ति।


सूचिः (1 - 1430)
जप पुटः: 1 - 8
सो दर पुटः: 8 - 10
सो पुरख पुटः: 10 - 12
सोहला पुटः: 12 - 13
सिरी राग पुटः: 14 - 93
राग माझ पुटः: 94 - 150
राग गउड़ी पुटः: 151 - 346
राग आसा पुटः: 347 - 488
राग गूजरी पुटः: 489 - 526
राग देवगणधारी पुटः: 527 - 536
राग बिहागड़ा पुटः: 537 - 556
राग वढ़हंस पुटः: 557 - 594
राग सोरठ पुटः: 595 - 659
राग धनसारी पुटः: 660 - 695
राग जैतसरी पुटः: 696 - 710
राग तोडी पुटः: 711 - 718
राग बैराडी पुटः: 719 - 720
राग तिलंग पुटः: 721 - 727
राग सूही पुटः: 728 - 794
राग बिलावल पुटः: 795 - 858
राग गोंड पुटः: 859 - 875
राग रामकली पुटः: 876 - 974
राग नट नारायण पुटः: 975 - 983
राग माली पुटः: 984 - 988
राग मारू पुटः: 989 - 1106
राग तुखारी पुटः: 1107 - 1117
राग केदारा पुटः: 1118 - 1124
राग भैरौ पुटः: 1125 - 1167
राग वसंत पुटः: 1168 - 1196
राग सारंगस पुटः: 1197 - 1253
राग मलार पुटः: 1254 - 1293
राग कानडा पुटः: 1294 - 1318
राग कल्याण पुटः: 1319 - 1326
राग प्रभाती पुटः: 1327 - 1351
राग जयवंती पुटः: 1352 - 1359
सलोक सहस्रकृति पुटः: 1353 - 1360
गाथा महला 5 पुटः: 1360 - 1361
फुनहे महला 5 पुटः: 1361 - 1363
चौबोले महला 5 पुटः: 1363 - 1364
सलोक भगत कबीर जिओ के पुटः: 1364 - 1377
सलोक सेख फरीद के पुटः: 1377 - 1385
सवईए स्री मुखबाक महला 5 पुटः: 1385 - 1389
सवईए महले पहिले के पुटः: 1389 - 1390
सवईए महले दूजे के पुटः: 1391 - 1392
सवईए महले तीजे के पुटः: 1392 - 1396
सवईए महले चौथे के पुटः: 1396 - 1406
सवईए महले पंजवे के पुटः: 1406 - 1409
सलोक वारा ते वधीक पुटः: 1410 - 1426
सलोक महला 9 पुटः: 1426 - 1429
मुंदावणी महला 5 पुटः: 1429 - 1429
रागमाला पुटः: 1430 - 1430