شري دسم گرنتھ

صفحو - 92


ਸੋ ਉਪਮਾ ਕਬਿ ਨੇ ਬਰਨੀ ਮਨ ਕੀ ਹਰਨੀ ਤਿਹ ਨਾਉ ਧਰਿਓ ਹੈ ॥
so upamaa kab ne baranee man kee haranee tih naau dhario hai |

شاعر ان منظر کي نهايت دلڪش انداز ۾ بيان ڪيو آهي.

ਗੇਰੂ ਨਗੰ ਪਰ ਕੈ ਬਰਖਾ ਧਰਨੀ ਪਰਿ ਮਾਨਹੁ ਰੰਗ ਢਰਿਓ ਹੈ ॥੧੫੬॥
geroo nagan par kai barakhaa dharanee par maanahu rang dtario hai |156|

سندس چوڻ موجب، اوچري جبل جو رنگ برسات جي موسم ۾ زمين تي پگهرجي ۽ ڪري پوندو آهي. 156.

ਸ੍ਰੋਣਤ ਬਿੰਦੁ ਸੋ ਚੰਡਿ ਪ੍ਰਚੰਡ ਸੁ ਜੁਧ ਕਰਿਓ ਰਨ ਮਧ ਰੁਹੇਲੀ ॥
sronat bind so chandd prachandd su judh kario ran madh ruhelee |

ڪاوڙ ۾ اچي چانڊڪا رتواجيءَ سان جنگ جي ميدان ۾ سخت جنگ ڪئي.

ਪੈ ਦਲ ਮੈ ਦਲ ਮੀਜ ਦਇਓ ਤਿਲ ਤੇ ਜਿਮੁ ਤੇਲ ਨਿਕਾਰਤ ਤੇਲੀ ॥
pai dal mai dal meej deio til te jim tel nikaarat telee |

هن ڀوتن جي لشڪر کي هڪدم دٻائي ڇڏيو، جيئن تيل وارو تيل کي دٻائيندو آهي.

ਸ੍ਰੋਉਣ ਪਰਿਓ ਧਰਨੀ ਪਰ ਚ੍ਵੈ ਰੰਗਰੇਜ ਕੀ ਰੇਨੀ ਜਿਉ ਫੂਟ ਕੈ ਫੈਲੀ ॥
sroaun pario dharanee par chvai rangarej kee renee jiau foott kai failee |

ڌرتيءَ تي رت ائين ٽٽي پيو آهي، جيئن ڊائر جي رنگن جو ٽٽڻ ۽ رنگ پکڙجي ٿو.

ਘਾਉ ਲਸੈ ਤਨ ਦੈਤ ਕੇ ਯੌ ਜਨੁ ਦੀਪਕ ਮਧਿ ਫਨੂਸ ਕੀ ਥੈਲੀ ॥੧੫੭॥
ghaau lasai tan dait ke yau jan deepak madh fanoos kee thailee |157|

ڀوتن جا زخم ٿانون ۾ چمڪندا آهن.157.

ਸ੍ਰਉਣਤ ਬਿੰਦ ਕੋ ਸ੍ਰਉਣ ਪਰਿਓ ਧਰਿ ਸ੍ਰਉਨਤ ਬਿੰਦ ਅਨੇਕ ਭਏ ਹੈ ॥
sraunat bind ko sraun pario dhar sraunat bind anek bhe hai |

رتوڇاڻ جو رت جتي به پيو، اُتي ڪيترائي رُڪتاويجا اُڀريا.

ਚੰਡਿ ਪ੍ਰਚੰਡ ਕੁਵੰਡਿ ਸੰਭਾਰਿ ਕੇ ਬਾਨਨ ਸਾਥਿ ਸੰਘਾਰ ਦਏ ਹੈ ॥
chandd prachandd kuvandd sanbhaar ke baanan saath sanghaar de hai |

چانڊيءَ پنهنجي زبردست ڪمان کي پڪڙي پنهنجي تير سان سڀني کي ماري ڇڏيو.

ਸ੍ਰਉਨ ਸਮੂਹ ਸਮਾਇ ਗਏ ਬਹੁਰੋ ਸੁ ਭਏ ਹਤਿ ਫੇਰਿ ਲਏ ਹੈ ॥
sraun samooh samaae ge bahuro su bhe hat fer le hai |

سڀني نئين ڄاول Raktavijas جي ذريعي مارجي ويا، اڃا به وڌيڪ Raktavijas اٿي، چانڊئي انھن سڀني کي ماري ڇڏيو.

ਬਾਰਿਦ ਧਾਰ ਪਰੈ ਧਰਨੀ ਮਾਨੋ ਬਿੰਬਰ ਹ੍ਵੈ ਮਿਟ ਕੈ ਜੁ ਗਏ ਹੈ ॥੧੫੮॥
baarid dhaar parai dharanee maano binbar hvai mitt kai ju ge hai |158|

اهي سڀ مري وڃن ٿا ۽ وري جنم وٺن ٿا، جيئن مينهن جي پيدا ٿيندڙ بلبلن وانگر ۽ پوءِ فوري طور تي ناپيد ٿي وڃن ٿا. 158.

ਜੇਤਕ ਸ੍ਰਉਨ ਕੀ ਬੂੰਦ ਗਿਰੈ ਰਨਿ ਤੇਤਕ ਸ੍ਰਉਨਤ ਬਿੰਦ ਹ੍ਵੈ ਆਈ ॥
jetak sraun kee boond girai ran tetak sraunat bind hvai aaee |

رت جا جيترا قطرا رت جا ڦڙا زمين تي ڪرندا آهن، تيئن ئي رت جا ڪيترائي قطرا وجود ۾ ايندا آهن.

ਮਾਰ ਹੀ ਮਾਰ ਪੁਕਾਰਿ ਹਕਾਰ ਕੈ ਚੰਡਿ ਪ੍ਰਚੰਡਿ ਕੇ ਸਾਮੁਹਿ ਧਾਈ ॥
maar hee maar pukaar hakaar kai chandd prachandd ke saamuhi dhaaee |

زور سان رڙ ڪري ”مار هن کي ماريو هن کي“، اهي ڀوت ڊوڙن ٿا چانڊئي جي اڳيان.

ਪੇਖਿ ਕੈ ਕੌਤੁਕ ਤਾ ਛਿਨ ਮੈ ਕਵਿ ਨੇ ਮਨ ਮੈ ਉਪਮਾ ਠਹਰਾਈ ॥
pekh kai kauatuk taa chhin mai kav ne man mai upamaa tthaharaaee |

ان موقعي تي اهو منظر ڏسي شاعر هن مقابلي جو تصور ڪيو،

ਮਾਨਹੁ ਸੀਸ ਮਹਲ ਕੇ ਬੀਚ ਸੁ ਮੂਰਤਿ ਏਕ ਅਨੇਕ ਕੀ ਝਾਈ ॥੧੫੯॥
maanahu sees mahal ke beech su moorat ek anek kee jhaaee |159|

يعني شيشي جي محلات ۾ فقط هڪ ئي شڪل پنهنجو پاڻ کي ضرب ڪري ٿو ۽ ظاهر ٿئي ٿو 159.

ਸ੍ਰਉਨਤ ਬਿੰਦ ਅਨੇਕ ਉਠੇ ਰਨਿ ਕ੍ਰੁਧ ਕੈ ਜੁਧ ਕੋ ਫੇਰ ਜੁਟੈ ਹੈ ॥
sraunat bind anek utthe ran krudh kai judh ko fer juttai hai |

ڪيترائي رُڪتاويجا اٿي کڙا ٿيا ۽ ڪاوڙ ۾، جنگ وڙهي رهيا آهن.

ਚੰਡਿ ਪ੍ਰਚੰਡਿ ਕਮਾਨ ਤੇ ਬਾਨ ਸੁ ਭਾਨੁ ਕੀ ਅੰਸ ਸਮਾਨ ਛੁਟੈ ਹੈ ॥
chandd prachandd kamaan te baan su bhaan kee ans samaan chhuttai hai |

چانديءَ جي زوردار ڪمان مان تير ائين لڳندا آهن جيئن سج جي شعاعن مان.

ਮਾਰਿ ਬਿਦਾਰ ਦਏ ਸੁ ਭਏ ਫਿਰਿ ਲੈ ਮੁੰਗਰਾ ਜਿਮੁ ਧਾਨ ਕੁਟੈ ਹੈ ॥
maar bidaar de su bhe fir lai mungaraa jim dhaan kuttai hai |

چانڊئي کين مارائي ناس ڪري ڇڏيو، پر اُھي وري اٿڻ لڳا، ديوتا انھن کي ائين ماريندو رھيو، جھڙيءَ طرح ڪاٺيءَ جي ڍڳيءَ سان چانھ کي ڪُٽيو ويندو آھي.

ਚੰਡ ਦਏ ਸਿਰ ਖੰਡ ਜੁਦੇ ਕਰਿ ਬਿਲਨ ਤੇ ਜਨ ਬਿਲ ਤੁਟੈ ਹੈ ॥੧੬੦॥
chandd de sir khandd jude kar bilan te jan bil tuttai hai |160|

چانڊئي پنهنجي ٻانهي تلوار سان انهن جا مٿا ائين جدا ڪري ڇڏيا آهن جيئن مرميلو جو ميوو وڻ مان ٽٽي پوي ٿو.160.

ਸ੍ਰਉਨਤ ਬਿੰਦ ਅਨੇਕ ਭਏ ਅਸਿ ਲੈ ਕਰਿ ਚੰਡਿ ਸੁ ਐਸੇ ਉਠੇ ਹੈ ॥
sraunat bind anek bhe as lai kar chandd su aaise utthe hai |

ڪيترا ئي رتوڇاڻا مٿي اُٿندا، جن جي هٿن ۾ تلوارون هيون، اهڙيءَ طرح چانڊئي ڏانهن وڌيون. اهڙا شيطان وڏي تعداد ۾ رت جي قطرن مان نڪرندا آهن، مينهن وانگر تيرن جي بارش ڪندا آهن.

ਬੂੰਦਨ ਤੇ ਉਠਿ ਕੈ ਬਹੁ ਦਾਨਵ ਬਾਨਨ ਬਾਰਿਦ ਜਾਨੁ ਵੁਠੇ ਹੈ ॥
boondan te utth kai bahu daanav baanan baarid jaan vutthe hai |

اهڙا شيطان وڏي تعداد ۾ رت جي قطرن مان نڪرندا آهن، مينهن وانگر تيرن جي بارش ڪندا آهن.

ਫੇਰਿ ਕੁਵੰਡਿ ਪ੍ਰਚੰਡਿ ਸੰਭਾਰ ਕੈ ਬਾਨ ਪ੍ਰਹਾਰ ਸੰਘਾਰ ਸੁਟੇ ਹੈ ॥
fer kuvandd prachandd sanbhaar kai baan prahaar sanghaar sutte hai |

چانڊئي وري به زوردار ڪمان پنهنجي هٿ ۾ کنيو، تيرن جي گولي هنئي سڀني کي ماري ڇڏيو.

ਐਸੇ ਉਠੇ ਫਿਰਿ ਸ੍ਰਉਨ ਤੇ ਦੈਤ ਸੁ ਮਾਨਹੁ ਸੀਤ ਤੇ ਰੋਮ ਉਠੇ ਹੈ ॥੧੬੧॥
aaise utthe fir sraun te dait su maanahu seet te rom utthe hai |161|

شيطان رت مان اڀرن ٿا، جيئن سردي جي موسم ۾ وار اڀرن ٿا. 161.

ਸ੍ਰਉਨਤ ਬਿੰਦ ਭਏ ਇਕਠੇ ਬਰ ਚੰਡਿ ਪ੍ਰਚੰਡ ਕੇ ਘੇਰਿ ਲਇਓ ਹੈ ॥
sraunat bind bhe ikatthe bar chandd prachandd ke gher leio hai |

ڪيترائي رُڪتاويجا گڏ ٿيا آهن ۽ زور ۽ تڪڙ سان چانڊئي جو گهيرو ڪيو آهي.

ਚੰਡਿ ਅਉ ਸਿੰਘ ਦੁਹੂੰ ਮਿਲ ਕੈ ਸਬ ਦੈਤਨ ਕੋ ਦਲ ਮਾਰ ਦਇਓ ਹੈ ॥
chandd aau singh duhoon mil kai sab daitan ko dal maar deio hai |

ديوتا ۽ شينهن گڏجي انهن سڀني ڀوتن کي ماري ڇڏيو آهي.

ਫੇਰਿ ਉਠੇ ਧੁਨਿ ਕੇ ਕਰਿ ਕੈ ਸੁਨਿ ਕੈ ਮੁਨਿ ਕੋ ਛੁਟਿ ਧਿਆਨੁ ਗਇਓ ਹੈ ॥
fer utthe dhun ke kar kai sun kai mun ko chhutt dhiaan geio hai |

ڀوتن وري اٿيا ۽ اهڙو بلند آواز پيدا ڪيو، جنهن ساجن جي سوچ کي ٽوڙي ڇڏيو.

ਭੂਲ ਗਏ ਸੁਰ ਕੇ ਅਸਵਾਨ ਗੁਮਾਨ ਨ ਸ੍ਰਉਨਤ ਬਿੰਦ ਗਇਓ ਹੈ ॥੧੬੨॥
bhool ge sur ke asavaan gumaan na sraunat bind geio hai |162|

ديوتا جون سڀ ڪوششون ضايع ٿي ويون، پر رتوڇاڻ جو غرور نه گھٽيو. 162.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

DOHRA,

ਰਕਤਬੀਜ ਸੋ ਚੰਡਿਕਾ ਇਉ ਕੀਨੋ ਬਰ ਜੁਧੁ ॥
rakatabeej so chanddikaa iau keeno bar judh |

اهڙيءَ طرح، چانڊڪا رتواجيءَ سان وڙهي،

ਅਗਨਤ ਭਏ ਦਾਨਵ ਤਬੈ ਕਛੁ ਨ ਬਸਾਇਓ ਕ੍ਰੁਧ ॥੧੬੩॥
aganat bhe daanav tabai kachh na basaaeio krudh |163|

ڀوت بيشمار ٿي ويا ۽ ديوي جو غضب بيڪار ٿي ويو. 163.،

ਸ੍ਵੈਯਾ ॥
svaiyaa |

سويا،

ਪੇਖਿ ਦਸੋ ਦਿਸ ਤੇ ਬਹੁ ਦਾਨਵ ਚੰਡਿ ਪ੍ਰਚੰਡ ਤਚੀ ਅਖੀਆ ॥
pekh daso dis te bahu daanav chandd prachandd tachee akheea |

ڏهن پاسن کان ڪيترن ئي ڀوتارن کي ڏسي طاقتور چانڊئي جون اکيون غصي سان لال ٿي ويون.

ਤਬ ਲੈ ਕੇ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਜੁ ਕਾਟ ਦਏ ਅਰਿ ਫੂਲ ਗੁਲਾਬ ਕੀ ਜਿਉ ਪਖੀਆ ॥
tab lai ke kripaan ju kaatt de ar fool gulaab kee jiau pakheea |

هن پنهنجي تلوار سان سڀني دشمنن کي گلاب جي پنن وانگر ڪٽي ڇڏيو.

ਸ੍ਰਉਨ ਕੀ ਛੀਟ ਪਰੀ ਤਨ ਚੰਡਿ ਕੇ ਸੋ ਉਪਮਾ ਕਵਿ ਨੇ ਲਖੀਆ ॥
sraun kee chheett paree tan chandd ke so upamaa kav ne lakheea |

رت جو هڪ قطرو ديوي جي جسم تي ڪري پيو، شاعر ان جو مقابلو هن طرح ڪيو آهي:

ਜਨੁ ਕੰਚਨ ਮੰਦਿਰ ਮੈ ਜਰੀਆ ਜਰਿ ਲਾਲ ਮਨੀ ਜੁ ਬਨਾ ਰਖੀਆ ॥੧੬੪॥
jan kanchan mandir mai jareea jar laal manee ju banaa rakheea |164|

سون جي مندر ۾، زيور ڳاڙهي زيور سان سينگاريو ويو آهي. 164.

ਕ੍ਰੁਧ ਕੈ ਜੁਧ ਕਰਿਓ ਬਹੁ ਚੰਡਿ ਨੇ ਏਤੋ ਕਰਿਓ ਮਧੁ ਸੋ ਅਬਿਨਾਸੀ ॥
krudh kai judh kario bahu chandd ne eto kario madh so abinaasee |

ڪاوڙ ۾، چندي هڪ ڊگهي جنگ وڙهندي هئي، جيڪا اڳ ۾ وشنو، ماڌو راکشس سان وڙهي هئي.

ਦੈਤਨ ਕੇ ਬਧ ਕਾਰਨ ਕੋ ਨਿਜ ਭਾਲ ਤੇ ਜੁਆਲ ਕੀ ਲਾਟ ਨਿਕਾਸੀ ॥
daitan ke badh kaaran ko nij bhaal te juaal kee laatt nikaasee |

ڀوتن کي ناس ڪرڻ لاءِ، ديوي پنهنجي پيشانيءَ مان باهه جو شعلو ڪڍيو آهي.

ਕਾਲੀ ਪ੍ਰਤਛ ਭਈ ਤਿਹ ਤੇ ਰਨਿ ਫੈਲ ਰਹੀ ਭਯ ਭੀਰੁ ਪ੍ਰਭਾ ਸੀ ॥
kaalee pratachh bhee tih te ran fail rahee bhay bheer prabhaa see |

ان شعله مان، ڪالي پاڻ کي ظاهر ڪيو ۽ سندس شان بزدلن ۾ خوف وانگر پکڙجي وئي.

ਮਾਨਹੁ ਸ੍ਰਿੰਗ ਸੁਮੇਰ ਕੋ ਫੋਰਿ ਕੈ ਧਾਰ ਪਰੀ ਧਰਿ ਪੈ ਜਮੁਨਾ ਸੀ ॥੧੬੫॥
maanahu sring sumer ko for kai dhaar paree dhar pai jamunaa see |165|

ائين پئي لڳو ته سمرو جي چوٽيءَ کي ٽوڙي، جمنا نديءَ هيٺ ڪري پئي.

ਮੇਰੁ ਹਲਿਓ ਦਹਲਿਓ ਸੁਰਲੋਕੁ ਦਸੋ ਦਿਸ ਭੂਧਰ ਭਾਜਤ ਭਾਰੀ ॥
mer halio dahalio suralok daso dis bhoodhar bhaajat bhaaree |

سمرو لرزجي ويو ۽ آسمان خوفزده ٿي ويو ۽ وڏا جبل تيزيءَ سان ڏهن طرفن ڏانهن وڌڻ لڳا.

ਚਾਲਿ ਪਰਿਓ ਤਿਹ ਚਉਦਹਿ ਲੋਕ ਮੈ ਬ੍ਰਹਮ ਭਇਓ ਮਨ ਮੈ ਭ੍ਰਮ ਭਾਰੀ ॥
chaal pario tih chaudeh lok mai braham bheio man mai bhram bhaaree |

چوڏهن ئي جهانن ۾ وڏو فساد مچي ويو ۽ برهما جي ذهن ۾ وڏو وهم پيدا ٿيو.

ਧਿਆਨ ਰਹਿਓ ਨ ਜਟੀ ਸੁ ਫਟੀ ਧਰਿ ਯੌ ਬਲਿ ਕੈ ਰਨ ਮੈ ਕਿਲਕਾਰੀ ॥
dhiaan rahio na jattee su fattee dhar yau bal kai ran mai kilakaaree |

شيو جي مراقبي حالت ڀڄي وئي ۽ زمين ڦٽي وئي جڏهن ڪالي وڏي زور سان رڙ ڪئي.

ਦੈਤਨ ਕੇ ਬਧਿ ਕਾਰਨ ਕੋ ਕਰਿ ਕਾਲ ਸੀ ਕਾਲੀ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਸੰਭਾਰੀ ॥੧੬੬॥
daitan ke badh kaaran ko kar kaal see kaalee kripaan sanbhaaree |166|

ڀوتن کي مارڻ لاءِ ڪالي موت جھڙي تلوار ھٿ ۾ کنئي آھي.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

DOHRA,

ਚੰਡੀ ਕਾਲੀ ਦੁਹੂੰ ਮਿਲਿ ਕੀਨੋ ਇਹੈ ਬਿਚਾਰ ॥
chanddee kaalee duhoon mil keeno ihai bichaar |

چانڊئي ۽ ڪالي ٻنهي گڏجي اهو فيصلو ڪيو.

ਹਉ ਹਨਿ ਹੋ ਤੂ ਸ੍ਰਉਨ ਪੀ ਅਰਿ ਦਲਿ ਡਾਰਹਿ ਮਾਰਿ ॥੧੬੭॥
hau han ho too sraun pee ar dal ddaareh maar |167|

”آءٌ ڀوتن کي ماري ڇڏيندس ۽ تون انهن جو رت پيئندين، اهڙيءَ طرح اسان سڀني دشمنن کي ماري ڇڏينداسين“ 167.

ਸ੍ਵੈਯਾ ॥
svaiyaa |

سويا،

ਕਾਲੀ ਅਉ ਕੇਹਰਿ ਸੰਗਿ ਲੈ ਚੰਡਿ ਸੁ ਘੇਰੇ ਸਬੈ ਬਨ ਜੈਸੇ ਦਵਾ ਪੈ ॥
kaalee aau kehar sang lai chandd su ghere sabai ban jaise davaa pai |

ڪالي ۽ شينهن کي پاڻ سان وٺي، چانڊئي سڀني رتواجيءَ کي باهه جي جهنگ وانگر گهيرو ڪيو.

ਚੰਡਿ ਕੇ ਬਾਨਨ ਤੇਜ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੇ ਦੈਤ ਜਰੈ ਜੈਸੇ ਈਟ ਅਵਾ ਪੈ ॥
chandd ke baanan tej prabhaav te dait jarai jaise eett avaa pai |

چانڊئي جي تيرن جي زور سان، ڀُٽي ۾ سرن وانگر سڙي ويا.