شري دسم گرنتھ

صفحو - 1152


ਸਿਰ ਮੋ ਖਾਇ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਜੁ ਤਿਹ ਕਟੁ ਬਚ ਕਹੈ ॥
sir mo khaae kripaan ju tih katt bach kahai |

جيڪو انهن سان تلخ لفظ ڳالهائيندو آهي، سو پنهنجي مٿي تي ڪرپن جو ڌڪ کڻندو آهي.

ਨਿੰਬੂਆ ਟਿਕ ਕਹਿ ਰਹੈ ਮੂੰਛਿ ਐਸੇ ਕੀਏ ॥
ninbooaa ttik keh rahai moonchh aaise kee |

هو مڇن کي اهڙيءَ طرح رکندا آهن (وات چڙهائي) جو انهن تي ليمون لڪي وڃن.

ਹੋ ਤੇ ਨਰ ਪੀਵਹਿ ਭਾਗ ਕਹਾ ਪਸੁ ਤੈਂ ਪੀਏ ॥੧੪॥
ho te nar peeveh bhaag kahaa pas tain pee |14|

اھي ماڻھو رڳو ڀنگ پيئن ٿا، توھان جھڙا جانور ڪٿي پيئن ٿا. 14.

ਅਗੰਜਾਨ ਜੋ ਗੰਜਤ ਸਦਾ ਅਗੰਜ ਨਰ ॥
aganjaan jo ganjat sadaa aganj nar |

جيڪي گنجي ويندا آهن اهي هميشه گنجا ماڻهو هوندا آهن.

ਤ੍ਰਸਤ ਤਾਪ ਤੁਟਿ ਜਾਇ ਨਿਰਖਿ ਜਿਹ ਖੜਗ ਕਰ ॥
trasat taap tutt jaae nirakh jih kharrag kar |

هٿ ۾ تلوار ڏسي ڊڄندڙن جو غم دور ٿي ويندو آهي.

ਤੇ ਪੀਵਤ ਹੈ ਭਾਗ ਅਧਿਕ ਜਿਨ ਜਸ ਲਏ ॥
te peevat hai bhaag adhik jin jas le |

اهي ڀنگ پيئن ٿا جن کي (دنيا ۾) وڌيڪ جست وٺڻي آهي.

ਹੋ ਦਾਨ ਖਾਡ ਕੈ ਪ੍ਰਥਮ ਬਹੁਰਿ ਜਗ ਤੇ ਗਏ ॥੧੫॥
ho daan khaadd kai pratham bahur jag te ge |15|

اهي پهريان دنيا کي تلوارون ڏيندا آهن، پوءِ دنيا ڇڏي ويندا آهن. 15.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

ٻٽي

ਤੇ ਨਰ ਕੈਫਨ ਕੋ ਪਿਯਤ ਤੈ ਕ੍ਯਾ ਪਿਯਹਿ ਅਜਾਨ ॥
te nar kaifan ko piyat tai kayaa piyeh ajaan |

اُھي ماڻھو رڳو دوائون کارائيندا آھن، اي اجن! توهان ڪهڙي دوا ڪندا؟

ਕਰ ਤਕਰੀ ਪਕਰਤ ਰਹਿਯੋ ਕਸੀ ਨ ਕਮਰ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ॥੧੬॥
kar takaree pakarat rahiyo kasee na kamar kripaan |16|

هن هميشه هٿ ۾ تلوار رکي آهي، (ڪڏهن به) هن ڪرپان کي ڪمان سان نه ڪٽيو آهي. 16.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

چوويهه:

ਯੌ ਸੁਨਿ ਬੈਨ ਸਾਹੁ ਰਿਸਿ ਭਰਿਯੋ ॥
yau sun bain saahu ris bhariyo |

اهي ڳالهيون ٻڌي شاهه صاحب کي ڪاوڙ اچي وئي

ਨਿਜੁ ਤ੍ਰਿਯ ਕਹ ਕਟੁ ਬਚਨ ਉਚਰਿਯੋ ॥
nij triy kah katt bachan uchariyo |

۽ سندس زال کي تلخ لفظ ڳالهايو.

ਲਾਤ ਮੁਸਟ ਭੇ ਕੀਏ ਪ੍ਰਹਾਰਾ ॥
laat musatt bhe kee prahaaraa |

(هن کي) لات ۽ ڌڪ هنيو.

ਤੈ ਕ੍ਯੋਨ ਐਸੀ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰਾ ॥੧੭॥
tai kayon aaisee bhaat uchaaraa |17|

(۽ چيائين ته) تون ائين ڇو ٿو ڳالهائين. 17.

ਤ੍ਰਿਯੋ ਬਾਚ ॥
triyo baach |

عورت چيو:

ਕਹੋ ਸਾਹੁ ਤੌ ਸਾਚ ਉਚਰਊਾਂ ॥
kaho saahu tau saach uchraooaan |

اي شاهه! جيڪڏهن تون چوين ته مان توکي سچ ٻڌايان.

ਤੁਮ ਤੇ ਤਊ ਅਧਿਕ ਜਿਯ ਡਰਊਾਂ ॥
tum te taoo adhik jiy ddraooaan |

تڏهن به (مان) دل ۾ توکان ڏاڍو ڊڄان ٿو.

ਜੋ ਕੁਲ ਰੀਤਿ ਬਡਨ ਚਲਿ ਆਈ ॥
jo kul reet baddan chal aaee |

جيڪا بزرگن جي روايت آهي،

ਸੋ ਮੈ ਤੁਹਿ ਪ੍ਰਤਿ ਕਹਤ ਸੁਨਾਈ ॥੧੮॥
so mai tuhi prat kahat sunaaee |18|

مان توهان کي اهو ٻڌائي رهيو آهيان. 18.

ਛਪੈ ਛੰਦ ॥
chhapai chhand |

ڇپيل شعر:

ਦਿਜਨ ਦਾਨ ਦੀਬੋ ਦ੍ਰੁਜਾਨ ਸਿਰ ਖੜਗ ਬਜੈਬੋ ॥
dijan daan deebo drujaan sir kharrag bajaibo |

برهمڻن کي خيرات ڏيڻ، درجن جي مٿي تي دستڪ ڏيڻ،

ਮਹਾ ਦੁਸਟ ਕਹ ਦੰਡਿ ਦਾਰਿਦ ਦੀਨਾਨ ਗਵੈਬੋ ॥
mahaa dusatt kah dandd daarid deenaan gavaibo |

بڇڙن کي سزا ڏيڻ، غريبن جي تڪليفن کي دور ڪرڻ لاءِ،

ਨਿਜੁ ਨਾਰਿਨ ਕੇ ਸਾਥ ਕੇਲ ਚਿਰ ਲੌ ਮਚਿ ਮੰਡਬ ॥
nij naarin ke saath kel chir lau mach manddab |

گهڻي وقت تائين پنهنجين زالن سان کيڏندا رهيا،

ਖੰਡ ਖੰਡ ਰਨ ਖੇਤ ਖਲਨ ਖੰਡਨ ਸੌ ਖੰਡਬ ॥
khandd khandd ran khet khalan khanddan sau khanddab |

جنگ جي ميدان ۾ دشمنن کي ٽوڙڻ (وغيره مهارت وارا عمل آهن).

ਅਮਲ ਨ ਪੀ ਏਤੀ ਕਰੈ ਕ੍ਯੋ ਆਯੋ ਮਹਿ ਲੋਕ ਮਹਿ ॥
amal na pee etee karai kayo aayo meh lok meh |

اهي ماڻهو ڇو آيا آهن جيڪي شراب پيئڻ کان پوءِ اهي ڪم نٿا ڪن؟

ਸੁਰ ਅਸੁਰ ਜਛ ਗੰਧ੍ਰਬ ਸਭੈ ਤਿਹ ਨਰ ਕੌ ਹਸਿ ਹਸਿ ਕਹਹਿ ॥੧੯॥
sur asur jachh gandhrab sabhai tih nar kau has has kaheh |19|

ديوتا، ديوتا، يڪشا، گنڌار کلڻ لڳا ۽ ان ماڻهوءَ کي ائين چوندا آهن. 19.

ਛੰਦ ॥
chhand |

آيت:

ਸੋ ਨਰ ਪਿਯਤ ਨ ਭਾਗ ਰਹੈ ਕੌਡੀ ਮਹਿ ਜਿਹ ਚਿਤ ॥
so nar piyat na bhaag rahai kauaddee meh jih chit |

اهو شخص جيڪو ڀنگ نه ٿو پيئي ۽ جنهن جو ذهن مايا (مايا) تي قائم آهي.

ਸੋ ਨਰ ਅਮਲ ਨ ਪਿਯੈ ਦਾਨ ਭੇ ਨਹਿ ਜਾ ਕੋ ਹਿਤ ॥
so nar amal na piyai daan bhe neh jaa ko hit |

اهو شخص جيڪو شراب نه پيئي ۽ خيرات ڏيڻ ۾ دلچسپي نه رکي.

ਸ੍ਯਾਨੋ ਅਧਿਕ ਕਹਾਇ ਕਾਕ ਕੀ ਉਪਮਾ ਪਾਵਹਿ ॥
sayaano adhik kahaae kaak kee upamaa paaveh |

(اُھي) ڪَنَن سان مشابهت رکندڙ، پاڻ کي عقلمند چوندا آھن.

ਅੰਤ ਸ੍ਵਾਨ ਜ੍ਯੋਂ ਮਰੈ ਦੀਨ ਦੁਨਿਯਾ ਪਛੁਤਾਵਹਿ ॥੨੦॥
ant svaan jayon marai deen duniyaa pachhutaaveh |20|

آخر ۾ هو دنيا ۾ ڪتي وانگر عاجزي سان مرن ٿا ۽ توبه ڪن ٿا. 20.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

ٻٽي

ਅੰਤ ਕਾਕ ਕੀ ਮ੍ਰਿਤੁ ਮਰੈ ਮਨ ਭੀਤਰ ਪਛੁਤਾਹਿ ॥
ant kaak kee mrit marai man bheetar pachhutaeh |

(هو) آخر دل ۾ ڪانءَ جي مرڻ تي افسوس ڪري ٿو.

ਖੰਡਾ ਗਹਿਯੋ ਨ ਜਸ ਲਿਯੋ ਕਛੂ ਜਗਤ ਕੇ ਮਾਹਿ ॥੨੧॥
khanddaa gahiyo na jas liyo kachhoo jagat ke maeh |21|

(هن) نه ڪُنڊ کي پڪڙيو آهي ۽ نه دنيا جي ڪا شيءِ ورتي آهي. 21.

ਸਾਹ ਬਾਚ ॥
saah baach |

شاهه چيو:

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

چوويهه:

ਸੁਨ ਸਾਹੁਨਿ ਤੈ ਕਛੁ ਨ ਜਾਨਤ ॥
sun saahun tai kachh na jaanat |

اي شاهاڻي! ٻڌاءِ، توکي ڪا خبر ڪانهي

ਸੋਫਿਨ ਸੌ ਅਮਲਿਨ ਕਹ ਠਾਨਤ ॥
sofin sau amalin kah tthaanat |

۽ امل جي صوفين کي ٻڌائي ٿو.

ਸੋਫੀ ਰੰਕ ਦਰਬੁ ਉਪਜਾਵੈ ॥
sofee rank darab upajaavai |

نرڌن صوفي به دولت پيدا ڪري ٿو

ਅਮਲੀ ਨ੍ਰਿਪਹੂੰ ਧਾਮ ਲੁਟਾਵੈ ॥੨੨॥
amalee nripahoon dhaam luttaavai |22|

۽ عملي بادشاهه به پئسو ڦري ٿو. 22.

ਤ੍ਰਿਯੋ ਬਾਚ ॥
triyo baach |

عورت چيو

ਛੰਦ ॥
chhand |

آيت:

ਜੇ ਅਮਲਨ ਕਹ ਖਾਇ ਖਤਾ ਕਬਹੂੰ ਨਹਿ ਖਾਵੈ ॥
je amalan kah khaae khataa kabahoon neh khaavai |

جيڪي (ماڻهو) عمل جي پيروي ڪندا آهن، اهي ڪڏهن به غلطي نه ڪندا آهن.

ਮੂੰਡਿ ਅਵਰਨਹਿ ਜਾਹਿ ਆਪੁ ਕਬਹੂੰ ਨ ਮੁੰਡਾਵੈ ॥
moondd avaraneh jaeh aap kabahoon na munddaavai |

هو ٻين کي ڌوڪو ڏين ٿا، پر پاڻ ٺڳي نه ٿا وڃن.

ਚੰਚਲਾਨ ਕੋ ਚਿਤ ਚੋਰ ਛਿਨ ਇਕ ਮਹਿ ਲੇਹੀ ॥
chanchalaan ko chit chor chhin ik meh lehee |

(اهي) چوري ڪن ٿا هڪ عورت جي تصوير هڪ ئي گرهه ۾.

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਭਾਮਿਨਨਿ ਭੋਗ ਭਾਵਤ ਮਨ ਦੇਹੀ ॥੨੩॥
bhaat bhaat bhaaminan bhog bhaavat man dehee |23|

(اهي) عورتن کي طرح طرح جا تحفا ڏيندا آهن. 23.

ਅੜਿਲ ॥
arril |

ثابت قدم: