شري دسم گرنتھ

صفحو - 634


ਚਿਤ ਸੋ ਚੁਰਾਵਤ ਭੂਪ ॥੯੬॥
chit so churaavat bhoop |96|

هن جي چهري جي چنڊ جهڙي خوبصورتي ڏسي، سوين بادشاهن کيس ڀڄائي ڇڏيو.

ਇਹ ਭਾਤਿ ਕੈ ਬਡ ਰਾਜ ॥
eih bhaat kai badd raaj |

اهڙيءَ طرح هن وڏي حڪومت ڪئي

ਬਹੁ ਜਗ ਧਰਮ ਸਮਾਜ ॥
bahu jag dharam samaaj |

اهڙيءَ طرح بادشاهه دنيا ۾ هڪ عظيم حاڪم وانگر مذهبي ۽ سماجي خدمتون سرانجام ڏيندو رهيو ۽ يجنون ڪندو رهيو.

ਜਉ ਕਹੋ ਸਰਬ ਬਿਚਾਰ ॥
jau kaho sarab bichaar |

جيڪڏهن مان سڄي ڳالهه کي سوچي سمجهي چوان

ਇਕ ਹੋਤ ਕਥਾ ਪਸਾਰ ॥੯੭॥
eik hot kathaa pasaar |97|

جيڪڏهن مان هن سان جڙيل سڀ ڳالهيون بيان ڪريان ته ڪهاڻي تمام گهڻي وڌي ويندي.97.

ਤਿਹ ਤੇ ਸੁ ਥੋਰੀਐ ਬਾਤ ॥
tih te su thoreeai baat |

پوءِ ٿورڙي ڳالهه (چوڻي).

ਸੁਨਿ ਲੇਹੁ ਭਾਖੋ ਭ੍ਰਾਤ ॥
sun lehu bhaakho bhraat |

ان ڪري مختصر طور چوان ٿو ته اي ڀائرو! ان کي ٻڌ

ਬਹੁ ਜਗ ਧਰਮ ਸਮਾਜ ॥
bahu jag dharam samaaj |

(هن) مذهب ۽ سماج سان گڏ تمام گهڻيون قربانيون ڏنيون.

ਇਹ ਭਾਤਿ ਕੈ ਅਜਿ ਰਾਜ ॥੯੮॥
eih bhaat kai aj raaj |98|

راجا اج، مذهبن ۽ سماج ۾ مختلف طريقن سان اهڙي طرح حڪومت ڪئي.98.

ਜਗ ਆਪਨੋ ਅਜਿ ਮਾਨ ॥
jag aapano aj maan |

اڄ بادشاھ دنيا کي پنھنجو مڃيو ھو.

ਤਰਿ ਆਖ ਆਨ ਨ ਆਨ ॥
tar aakh aan na aan |

هن سڄي دنيا کي پنهنجو سمجهڻ جو خيال ڇڏي ڏنو ۽ ڪنهن جي به پرواهه نه ڪئي

ਤਬ ਕਾਲ ਕੋਪ ਕ੍ਰਵਾਲ ॥
tab kaal kop kravaal |

پوءِ وقت جي غضب جي تلوار ('ڪروال') ظاهر ٿي.

ਅਜਿ ਜਾਰੀਆ ਮਧਿ ਜ੍ਵਾਲ ॥੯੯॥
aj jaareea madh jvaal |99|

پوءِ عظيم موت، وڏي ڪاوڙ ۾، راجا اج کي باهه ۾ ساڙي ڇڏيو.

ਅਜਿ ਜੋਤਿ ਜੋਤਿ ਮਿਲਾਨ ॥
aj jot jot milaan |

اڄ راجا جو شعلو (عظيم) شعله ۾ ضم ٿي ويو آهي.

ਤਬ ਸਰਬ ਦੇਖਿ ਡਰਾਨ ॥
tab sarab dekh ddaraan |

بادشاھه عج کي نور ۾ ضم ٿيندي ڏسي سڀ ماڻھو ائين ڊڄي ويا، جيئن ملاح کان سواءِ ٻيڙيءَ جا مسافر.

ਜਿਮ ਨਾਵ ਖੇਵਟ ਹੀਨ ॥
jim naav khevatt heen |

(سندن موقف هيئن هو) جيئن ٻيڙي ملاح کان سواءِ آهي

ਜਿਮ ਦੇਹ ਅਰਬਲ ਛੀਨ ॥੧੦੦॥
jim deh arabal chheen |100|

ماڻهو اهڙيءَ طرح ڪمزور ٿي ويا، جيئن فرد جسماني قوت وڃائڻ سان لاچار ٿي پوندو آهي.

ਜਿਮ ਗਾਵ ਰਾਵ ਬਿਹੀਨ ॥
jim gaav raav biheen |

جيئن راؤ (چوڌري) کان سواءِ ڳوٺ.

ਜਿਮ ਉਰਬਰਾ ਕ੍ਰਿਸ ਛੀਨ ॥
jim urabaraa kris chheen |

جيئن سردار کان سواءِ ڳوٺ بي وس ٿي وڃي ٿو، تيئن زمين زرخيزيءَ کان سواءِ بي معنيٰ ٿي وڃي ٿي.

ਜਿਮ ਦਿਰਬ ਹੀਣ ਭੰਡਾਰ ॥
jim dirab heen bhanddaar |

جيئن پئسن کان سواءِ خزانو آهي،

ਜਿਮ ਸਾਹਿ ਹੀਣ ਬਿਪਾਰ ॥੧੦੧॥
jim saeh heen bipaar |101|

دولت کان سواءِ خزانو سونهن وڃائي ويهندو آهي ۽ واپار کان سواءِ سوداگر ذليل ٿي ويندو آهي.101.

ਜਿਮ ਅਰਥ ਹੀਣ ਕਬਿਤ ॥
jim arath heen kabit |

بي معنيٰ نظم،

ਬਿਨੁ ਪ੍ਰੇਮ ਕੇ ਜਿਮ ਮਿਤ ॥
bin prem ke jim mit |

بادشاھ کان سواءِ عوام ائين ٿي ويو ڄڻ شاعري بي معنيٰ، دوست بغير پيار،

ਜਿਮ ਰਾਜ ਹੀਣ ਸੁ ਦੇਸ ॥
jim raaj heen su des |

جيئن بادشاهه کان سواءِ ڪو به ملڪ ناهي،

ਜਿਮ ਸੈਣ ਹੀਨ ਨਰੇਸ ॥੧੦੨॥
jim sain heen nares |102|

ملڪ بادشاھ کان سواءِ ۽ جيئن فوج جنرل کان سواءِ بي وس ٿي وڃي ٿي.

ਜਿਮ ਗਿਆਨ ਹੀਣ ਜੁਗੇਾਂਦ੍ਰ ॥
jim giaan heen jugeaandr |

جيئن بي علم يوگي آهي،

ਜਿਮ ਭੂਮ ਹੀਣ ਮਹੇਾਂਦ੍ਰ ॥
jim bhoom heen maheaandr |

اها رياست بي علم يوگي وانگر ٿي پوي ٿي، بادشاهي کان سواءِ بادشاهه،

ਜਿਮ ਅਰਥ ਹੀਣ ਬਿਚਾਰ ॥
jim arath heen bichaar |

ڄڻ بي معنيٰ سوچ،

ਜਿਮ ਦਰਬ ਹੀਣ ਉਦਾਰ ॥੧੦੩॥
jim darab heen udaar |103|

خيال کان سواءِ معنيٰ کان سواءِ ۽ مادي کان سواءِ عطيو.103.

ਜਿਮ ਅੰਕੁਸ ਹੀਣ ਗਜੇਸ ॥
jim ankus heen gajes |

هڪ وڏي هاٿي وانگر، جنهن ۾ لڳل هجي،

ਜਿਮ ਸੈਣ ਹੀਣ ਨਰੇਸ ॥
jim sain heen nares |

ماڻهو ائين ٿي ويو ڄڻ هاٿي بغير گڊ، بادشاهه بغير فوج،

ਜਿਮ ਸਸਤ੍ਰ ਹੀਣ ਲੁਝਾਰ ॥
jim sasatr heen lujhaar |

بغير هٿيارن جي ويڙهاڪن وانگر،

ਜਿਮ ਬੁਧਿ ਬਾਝ ਬਿਚਾਰ ॥੧੦੪॥
jim budh baajh bichaar |104|

جنگي هٿيارن کان سواءِ ۽ عقل کان سواءِ خيال.104.

ਜਿਮ ਨਾਰਿ ਹੀਣ ਭਤਾਰ ॥
jim naar heen bhataar |

جيئن عورت کان سواءِ مڙس هجي،

ਜਿਮ ਕੰਤ ਹੀਣ ਸੁ ਨਾਰ ॥
jim kant heen su naar |

اهي ائين آهن جيئن زال بغير مڙس جي، عورت بغير محبوب جي،

ਜਿਮ ਬੁਧਿ ਹੀਣ ਕਬਿਤ ॥
jim budh heen kabit |

جيئن دانائي، ڏاهپ کان گهٽ آهي،

ਜਿਮ ਪ੍ਰੇਮ ਹੀਣ ਸੁ ਮਿਤ ॥੧੦੫॥
jim prem heen su mit |105|

عقل کان سواءِ شاعري ۽ محبت کان سواءِ دوست.105.

ਜਿਮ ਦੇਸ ਭੂਪ ਬਿਹੀਨ ॥
jim des bhoop biheen |

جيئن ملڪ کان سواءِ بادشاهه آهي،

ਬਿਨੁ ਕੰਤ ਨਾਰਿ ਅਧੀਨ ॥
bin kant naar adheen |

اهي ائين آهن جيئن ملڪ ويران ٿي وڃي، عورتون پنهنجا مڙس وڃائين،

ਜਿਹ ਭਾਤਿ ਬਿਪ੍ਰ ਅਬਿਦਿ ॥
jih bhaat bipr abid |

جيئن اڻ پڙهيل برهمڻ،

ਜਿਮ ਅਰਥ ਹੀਣ ਸਬਿਦਿ ॥੧੦੬॥
jim arath heen sabid |106|

برهمڻ بغير سکيا ۽ مال کان سواءِ مرد.

ਤੇ ਕਹੇ ਸਰਬ ਨਰੇਸ ॥
te kahe sarab nares |

اهي سڀئي بادشاهه سڏبا آهن

ਜੇ ਆ ਗਏ ਇਹ ਦੇਸਿ ॥
je aa ge ih des |

اهڙيءَ ريت جن بادشاهن هن ملڪ تي حڪومت ڪئي، انهن کي ڪيئن بيان ڪري سگهجي؟

ਕਰਿ ਅਸਟ ਦਸ੍ਰਯ ਪੁਰਾਨਿ ॥
kar asatt dasray puraan |

(بيس) ارڙهن پراڻن کي ترتيب ڏنو آهي.

ਦਿਜ ਬਿਆਸ ਬੇਦ ਨਿਧਾਨ ॥੧੦੭॥
dij biaas bed nidhaan |107|

وياس، ويدڪ سکيا جو ذخيرو، اٺن پراڻن تي مشتمل آهي. 107.

ਕੀਨੇ ਅਠਾਰਹ ਪਰਬ ॥
keene atthaarah parab |

(پوءِ) هن (مهاڀارت) جا ارڙهن باب لکيا آهن.

ਜਗ ਰੀਝੀਆ ਸੁਨਿ ਸਰਬ ॥
jag reejheea sun sarab |

هن ارڙهن پارو (مهاڀارت جا حصا) ٺاهيا، جن کي ٻڌي سڄي دنيا خوش ٿي وئي.

ਇਹ ਬਿਆਸ ਬ੍ਰਹਮ ਵਤਾਰ ॥
eih biaas braham vataar |

هي تعصب برهما جو هڪ اوتار آهي.

ਭਏ ਪੰਚਮੋ ਮੁਖ ਚਾਰ ॥੧੦੮॥
bhe panchamo mukh chaar |108|

اهڙي طرح وياس برهما جو پنجون اوتار هو.108.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਪੰਚਮੋਵਤਾਰ ਬ੍ਰਹਮਾ ਬਿਆਸ ਰਾਜਾ ਅਜ ਕੋ ਰਾਜ ਸਮਾਪਤੰ ॥੧੦॥੫॥
eit sree bachitr naattak granthe panchamovataar brahamaa biaas raajaa aj ko raaj samaapatan |10|5|

برهما جي پنجين اوتار وياس جي بيان جي پڇاڙي ۽ بچيٽر ناٽڪ ۾ اج جي راجا جي حڪومت.

ਅਥ ਬ੍ਰਹਮਾਵਤਾਰ ਖਟ ਰਿਖਿ ਕਥਨੰ ॥
ath brahamaavataar khatt rikh kathanan |

ھاڻي شروع ٿئي ٿو ڇھن بابا جو بيان، برهما جو ڇھون اوتار

ਤੋਮਰ ਛੰਦ ॥
tomar chhand |

تومر اسٽينزا

ਜੁਗ ਆਗਲੇ ਇਹ ਬਿਆਸ ॥
jug aagale ih biaas |

ايندڙ دور ۾ بياس

ਜਗਿ ਕੀਅ ਪੁਰਾਣ ਪ੍ਰਕਾਸ ॥
jag keea puraan prakaas |

هن ايندڙ دور ۾، وياس دنيا ۾ پراڻن جي تصنيف ڪئي ۽ ائين ڪرڻ سان سندس پريت به وڌي وئي.

ਤਬ ਬਾਢਿਆ ਤਿਹ ਗਰਬ ॥
tab baadtiaa tih garab |

پوءِ سندس غرور وڌي ويو.

ਸਰ ਆਪ ਜਾਨਿ ਨ ਸਰਬ ॥੧॥
sar aap jaan na sarab |1|

پاڻ ڪنهن کي به پنهنجي برابر نه سمجهندو هو.

ਤਬ ਕੋਪਿ ਕਾਲ ਕ੍ਰਵਾਲ ॥
tab kop kaal kravaal |

پوءِ ڪالھ ناراض ٿيو ۽ تلوار ڪڍيائين

ਜਿਹ ਜਾਲ ਜ੍ਵਾਲ ਬਿਸਾਲ ॥
jih jaal jvaal bisaal |

پوءِ خوفناڪ ڪال (موت) پنهنجي غضب ۾ هن کي پنهنجي وڏي باهه سان ڇهن حصن ۾ ورهائي ڇڏيو.

ਖਟ ਟੂਕ ਤਾ ਕਹ ਕੀਨ ॥
khatt ttook taa kah keen |

(هن) برهما جا ڇهه پير ڪٽيا.

ਪੁਨਿ ਜਾਨ ਕੈ ਤਿਨਿ ਦੀਨ ॥੨॥
pun jaan kai tin deen |2|

پوءِ اُھي گھٽ سمجھندا آھن.2.

ਨਹੀ ਲੀਨ ਪ੍ਰਾਨ ਨਿਕਾਰ ॥
nahee leen praan nikaar |

هن جي زندگي نه ورتي وئي آهي.

ਭਏ ਖਸਟ ਰਿਖੈ ਅਪਾਰ ॥
bhe khasatt rikhai apaar |

سندس حياتيءَ جي قوت ختم نه ٿي هئي ۽ سندس ڇهن حصن مان ڇهه بابا پيدا ٿيا،

ਤਿਨ ਸਾਸਤ੍ਰਗ ਬਿਚਾਰ ॥
tin saasatrag bichaar |

هن شاسترن جي علم تي غور ڪيو،

ਖਟ ਸਾਸਤ੍ਰ ਨਾਮ ਸੁ ਡਾਰਿ ॥੩॥
khatt saasatr naam su ddaar |3|

جيڪي شاسترن جا وڏا عالم هئا ۽ انهن ڇهن شاسترن کي پنهنجي نالن سان ترتيب ڏنو.

ਖਟ ਸਾਸਤ੍ਰ ਕੀਨ ਪ੍ਰਕਾਸ ॥
khatt saasatr keen prakaas |

(هن) ڇهه ڪتاب شايع ڪيا.

ਮੁਖਚਾਰ ਬਿਆਸ ਸੁ ਭਾਸ ॥
mukhachaar biaas su bhaas |

برهما ۽ ياس جي روشنيءَ جي انهن ڇهن سڳن، ڇهن شاسترن کي روشن ڪيو ۽ اهڙيءَ طرح،

ਧਰਿ ਖਸਟਮੋ ਅਵਤਾਰ ॥
dhar khasattamo avataar |

ڇهين اوتار وٺڻ سان

ਖਟ ਸਾਸਤ੍ਰ ਕੀਨ ਸੁਧਾਰਿ ॥੪॥
khatt saasatr keen sudhaar |4|

برهما ڇهين اوتار کي ڇهن شاسترن ذريعي ڌرتيءَ تي نظرياتي سڌارو ڪيو.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਖਸਟਮੋ ਅਵਤਾਰ ਬ੍ਰਹਮਾ ਖਸਟ ਰਿਖ ਸਮਾਪਤੰ ॥੬॥
eit sree bachitr naattak granthe khasattamo avataar brahamaa khasatt rikh samaapatan |6|

ڇهن بزرگن بابت بيان جي پڇاڙي، ڀچتار ناٽڪ ۾ برهما جو ڇهون اوتار.6.

ਅਥ ਬ੍ਰਹਮਾਵਤਾਰ ਕਾਲਿਦਾਸ ਕਥਨੰ ॥
ath brahamaavataar kaalidaas kathanan |

ھاڻي شروع ٿئي ٿو ڪاليداس جي اوتار جو بيان

ਤੋਮਰ ਛੰਦ ॥
tomar chhand |

تومر اسٽينزا

ਇਹ ਬ੍ਰਹਮ ਬੇਦ ਨਿਧਾਨ ॥
eih braham bed nidhaan |

اهو برهما ويد جو مخزن آهي.