شري دسم گرنتھ

صفحو - 723


ਨਰਕਿ ਨਿਵਾਰਨ ਅਘ ਹਰਨ ਕ੍ਰਿਪਾ ਸਿੰਧ ਕੌ ਭਾਖੁ ॥
narak nivaaran agh haran kripaa sindh kau bhaakh |

نارڪ نوار، ’آڳ هارن‘ ۽ ’ڪرپا سنڌ‘ ۽ پوءِ ’انوج‘ (ننڍو ڀاءُ)

ਅਨੁਜ ਤਨੁਜ ਕਹਿ ਸਸਤ੍ਰ ਕਹੁ ਨਾਮ ਬਾਨ ਲਖਿ ਰਾਖੁ ॥੧੨੨॥
anuj tanuj keh sasatr kahu naam baan lakh raakh |122|

”نارڪ-نوارن، اُگهاڙ ۽ ڪرپا-سنڌو“ لفظ ڳائڻ ۽ ان کان پوءِ ”انج، تنوج ۽ شاستر“ لفظن کي ترتيب وار شامل ڪرڻ سان بان جا نالا حاصل ٿين ٿا. 122.

ਬਿਘਨ ਹਰਨ ਬਿਆਧਨਿ ਦਰਨ ਪ੍ਰਿਥਮਯ ਸਬਦ ਬਖਾਨ ॥
bighan haran biaadhan daran prithamay sabad bakhaan |

سڀ کان پهريان لفظ ’بگهن هارن‘ ۽ ’بياداڻي درڻ‘ (بيمارين کي دور ڪرڻ) چئو.

ਅਨੁਜ ਤਨੁਜ ਕਹਿ ਸਸਤ੍ਰ ਕਹੁ ਨਾਮ ਬਾਨ ਜੀਅ ਜਾਨ ॥੧੨੩॥
anuj tanuj keh sasatr kahu naam baan jeea jaan |123|

لفظ ”وگھن-هارن ۽ ودِي دَلان“ ۽ پوءِ ”انج، تنوج ۽ شاستر“ لفظن کي سِري ترتيب سان شامل ڪرڻ سان بان جا نالا ڄاڻايل آهن. 123.

ਮਕਰ ਕੇਤੁ ਕਹਿ ਮਕਰ ਧੁਜ ਪੁਨਿ ਆਯੁਧ ਪਦੁ ਦੇਹੁ ॥
makar ket keh makar dhuj pun aayudh pad dehu |

چئو مڪر ڪيتو (يا) ’مڪر ڌوج‘ ۽ پوءِ ’ايودھ‘ جو اصطلاح شامل ڪريو.

ਸਭੈ ਨਾਮ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਚੀਨ ਚਤੁਰ ਚਿਤਿ ਲੇਹੁ ॥੧੨੪॥
sabhai naam sree baan ke cheen chatur chit lehu |124|

”مڪرڪيتو ۽ مڪر ڌواج“ لفظ چوڻ ۽ پوءِ لفظ ”آيُود“ شامل ڪرڻ سان عقلمند ماڻهو بان جا سڀ نالا ڄاڻن ٿا.124.

ਪੁਹਪ ਧਨੁਖ ਅਲਿ ਪਨਚ ਕੇ ਪ੍ਰਿਥਮੈ ਨਾਮ ਬਖਾਨ ॥
puhap dhanukh al panach ke prithamai naam bakhaan |

چئو پُهپ ڌنُخ (گلن جي جھڪي، ڪاماديو) ’علي پنچ‘ (ڀنڀو جھڪي، ڪمديو) نالو پھرين.

ਆਯੁਧ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨੀਐ ਜਾਨੁ ਨਾਮ ਸਭ ਬਾਨ ॥੧੨੫॥
aayudh bahur bakhaaneeai jaan naam sabh baan |125|

لفظ ”پشپڌنوا، ڀرمار ۽ پنڪ“ چوڻ ۽ پوءِ لفظ ”آيود“ شامل ڪرڻ سان بان جا سڀئي نالا سڃاتا وڃن ٿا.125.

ਸੰਬਰਾਰਿ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾਰਿ ਅਰਿ ਪ੍ਰਿਥਮੈ ਸਬਦ ਬਖਾਨ ॥
sanbaraar tripuraar ar prithamai sabad bakhaan |

سمباراري (دشمن سامبر، ڪمديو جو دشمن) پهرين لفظ ’ٽريپراري اري‘ (شيو جو دشمن، ڪمديو) چئو.

ਆਯੁਧ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨੀਐ ਨਾਮ ਬਾਨ ਕੇ ਮਾਨ ॥੧੨੬॥
aayudh bahur bakhaaneeai naam baan ke maan |126|

”شمبرائي ۽ تريپوراري“ لفظ چوڻ ۽ پوءِ ”آيُود“ لفظ شامل ڪرڻ سان بان جا نالا معلوم ٿين ٿا.126.

ਸ੍ਰੀ ਸਾਰੰਗਗ੍ਰਾ ਬੀਰਹਾ ਬਲਹਾ ਬਾਨ ਬਖਾਨ ॥
sree saarangagraa beerahaa balahaa baan bakhaan |

سارنگرا (ڪمان مان تير) ’برها‘ (ويڙهه جو قاتل) ’بلها‘ (طاقت کي تباهه ڪندڙ) بان،

ਬਿਸਿਖ ਬਿਸੀ ਬਾਸੀ ਧਰਨ ਬਾਨ ਨਾਮ ਜੀਅ ਜਾਨ ॥੧੨੭॥
bisikh bisee baasee dharan baan naam jeea jaan |127|

شري سارنگ، بيرها، بالاها، بيسخ، بيسي وغيره بان جي نالن سان مشهور آهن.127.

ਬਿਖ ਕੇ ਪ੍ਰਿਥਮੇ ਨਾਮ ਕਹਿ ਧਰ ਪਦ ਬਹੁਰੌ ਦੇਹੁ ॥
bikh ke prithame naam keh dhar pad bahurau dehu |

’بِخ‘ کان اڳ جو نالو وٺي، پوءِ ’در‘ جو اضافو.

ਨਾਮ ਸਕਲ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਚਤੁਰ ਚਿਤਿ ਲਖਿ ਲੇਹੁ ॥੧੨੮॥
naam sakal sree baan ke chatur chit lakh lehu |128|

بنيادي طور تي ”وش“ جا نالا چوڻ ۽ پوءِ ”ڌر“ لفظ شامل ڪرڻ سان سڀني بان جا نالا سڃاتا وڃن ٿا. 128.

ਸਕਲ ਸਿੰਧੁ ਕੇ ਨਾਮ ਲੈ ਤਨੈ ਸਬਦ ਕੌ ਦੇਹੁ ॥
sakal sindh ke naam lai tanai sabad kau dehu |

سمودر جا سڀئي نالا وٺو ۽ پوءِ لفظ ’تنائي‘ (تانيا، پٽ، وش، سمنڊ جو پٽ) شامل ڪريو.

ਧਰ ਪਦ ਬਹੁਰ ਬਖਾਨੀਐ ਨਾਮ ਬਾਨ ਲਖਿ ਲੇਹੁ ॥੧੨੯॥
dhar pad bahur bakhaaneeai naam baan lakh lehu |129|

سڀني ساگرن جو نالو رکڻ ۽ پوءِ ”تنائي“ جو لفظ ۽ ان کان پوءِ لفظ ”ڌر“ شامل ڪرڻ سان بان جا نالا سمجھ ۾ اچن ٿا. 129.

ਉਦਧਿ ਸਿੰਧੁ ਸਰਿਤੇਸ ਜਾ ਕਹਿ ਧਰ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨ ॥
audadh sindh sarites jaa keh dhar bahur bakhaan |

’اُڌِي‘ (سمندري) چوڻ کان پوءِ ’سنڌو‘، ’سريتس‘ (دريائن جو پالڻهار، ساگر) وغيره لفظ ’جا‘ ۽ ’ڌر‘ چوندا آهن.

ਬੰਸੀਧਰ ਕੇ ਨਾਮ ਸਭ ਲੀਜਹੁ ਚਤੁਰ ਪਛਾਨ ॥੧੩੦॥
banseedhar ke naam sabh leejahu chatur pachhaan |130|

”اُڌِي، سِنڌُو، سرتيشور“ لفظ ڳائڻ ۽ پوءِ ”ڌر“ لفظ ڳائڻ سان عقلمند ماڻهو بان (ونشيڌر) جي نالن سان واقف آهن.130.

ਬਧ ਨਾਸਨੀ ਬੀਰਹਾ ਬਿਖ ਬਿਸਖਾਗ੍ਰਜ ਬਖਾਨ ॥
badh naasanee beerahaa bikh bisakhaagraj bakhaan |

بد، نسني، برها، بِخ، بِسخگرجا (تير جي اڳيان وش) اُچارو.

ਧਰ ਪਦ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨੀਐ ਨਾਮ ਬਾਨ ਕੇ ਮਾਨ ॥੧੩੧॥
dhar pad bahur bakhaaneeai naam baan ke maan |131|

”بد، ناشين، بيره، وش، بِشڪگراج“ لفظ ڳائڻ ۽ پوءِ ”ڌر“ جو لفظ شامل ڪرڻ سان بان جا نالا معلوم ٿين ٿا. 131.

ਸਭ ਮਨੁਖਨ ਕੇ ਨਾਮ ਕਹਿ ਹਾ ਪਦ ਬਹੁਰੋ ਦੇਹੁ ॥
sabh manukhan ke naam keh haa pad bahuro dehu |

سڀني انسانن جا نالا ٻڌائي پوءِ (انهن ۾) لفظ ’ها‘ جو اضافو ڪريو.

ਸਕਲ ਨਾਮ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਚਤੁਰ ਚਿਤਿ ਲਖਿ ਲੇਹੁ ॥੧੩੨॥
sakal naam sree baan ke chatur chit lakh lehu |132|

سڀني ماڻھن جا نالا چوڻ ۽ پوءِ ”ھا“ لفظ شامل ڪرڻ سان عقلمند ماڻھو سڀن جا نالا ڄاڻن ٿا.132.

ਕਾਲਕੂਟ ਕਹਿ ਕਸਟਕਰਿ ਸਿਵਕੰਠੀ ਅਹਿ ਉਚਾਰਿ ॥
kaalakoott keh kasattakar sivakantthee eh uchaar |

ڪلڪوٽ، ڪستڪاري، سيوڪانتي ۽ آهي (سانپ) سان.

ਧਰ ਪਦ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨੀਐ ਜਾਨੁ ਬਾਨ ਨਿਰਧਾਰ ॥੧੩੩॥
dhar pad bahur bakhaaneeai jaan baan niradhaar |133|

لفظ ”ڪالڪوٽ“ ڳالهائجي، پوءِ ”ڪشتڪري، شيوڪانٽي ۽ اُهي“ لفظ ڳائڻ ۽ پوءِ ”ڌر“ لفظ ڳائڻ سان بان جا نالا معلوم ٿين ٿا. 133.

ਸਿਵ ਕੇ ਨਾਮ ਉਚਾਰਿ ਕੈ ਕੰਠੀ ਪਦ ਪੁਨਿ ਦੇਹੁ ॥
siv ke naam uchaar kai kantthee pad pun dehu |

(پهريون) شِوَ جو نالو اُچار، پوءِ ’ڪَنَتي‘ ۽ ’ڌُر‘ لفظ شامل ڪريو.

ਪੁਨਿ ਧਰ ਸਬਦ ਬਖਾਨੀਐ ਨਾਮ ਬਾਨ ਲਖਿ ਲੇਹੁ ॥੧੩੪॥
pun dhar sabad bakhaaneeai naam baan lakh lehu |134|

لفظ ”شِو“ چوڻ کان پوءِ سِرن جي ترتيب ۾ ڪنٿي ۽ ڍر لفظ شامل ڪري بان جا نالا بيان ڪري سگهجن ٿا.134.

ਬਿਆਧਿ ਬਿਖੀ ਮੁਖਿ ਪ੍ਰਿਥਮ ਕਹਿ ਧਰ ਪਦ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨ ॥
biaadh bikhee mukh pritham keh dhar pad bahur bakhaan |

’بيدي‘ چوڻ سان پھريائين ’بيڪي مُخ‘، پوءِ ’دَر‘ لفظ پڙهجي.

ਨਾਮ ਸਭੈ ਏ ਬਾਨ ਕੇ ਲੀਜੋ ਚਤੁਰ ਪਛਾਨ ॥੧੩੫॥
naam sabhai e baan ke leejo chatur pachhaan |135|

شروع ۾ لفظ ”وادي ۽ وديمخ“ چوڻ ۽ پوءِ ”ڌر“ شامل ڪرڻ کان پوءِ، عقلمند ماڻهو بان جا سڀئي نالا سڃاڻن ٿا.135.

ਖਪਰਾ ਨਾਲਿਕ ਧਨੁਖ ਸੁਤ ਲੈ ਸੁ ਕਮਾਨਜ ਨਾਉ ॥
khaparaa naalik dhanukh sut lai su kamaanaj naau |

خاپرا، نالڪ (نالي) ڌنڌ سُت، ڪمناج،

ਸਕਰ ਕਾਨ ਨਰਾਚ ਭਨਿ ਧਰ ਸਭ ਸਰ ਕੇ ਗਾਉ ॥੧੩੬॥
sakar kaan naraach bhan dhar sabh sar ke gaau |136|

”خپريل، نالڪ، شانوش، ستيا وغيره لفظن جي ڪمان ٺاهڻ ۽ ڪنن تائين ڇڪڻ، هٿن سان، جيڪي نڪتل آهن، اهي بان جي برادريءَ جا هٿيار آهن. 136.

ਬਾਰਿਦ ਜਿਉ ਬਰਸਤ ਰਹੈ ਜਸੁ ਅੰਕੁਰ ਜਿਹ ਹੋਇ ॥
baarid jiau barasat rahai jas ankur jih hoe |

جيڪو ڪڪر وانگر مينهن وسائي ٿو ۽ جنهن جي تخليق آهي ”يش“ جيتوڻيڪ اهو ڪڪر ناهي،

ਬਾਰਿਦ ਸੋ ਬਾਰਿਦ ਨਹੀ ਤਾਹਿ ਬਤਾਵਹੁ ਕੋਇ ॥੧੩੭॥
baarid so baarid nahee taeh bataavahu koe |137|

تنهن هوندي به اهو ڪڪر وانگر آهي، ڪو ماڻهو ان جو نالو ڏئي سگهي ٿو ۽ اهو بادل آهي. 137.

ਬਿਖਧਰ ਬਿਸੀ ਬਿਸੋਕਕਰ ਬਾਰਣਾਰਿ ਜਿਹ ਨਾਮ ॥
bikhadhar bisee bisokakar baaranaar jih naam |

جنهن جا نالا ”وشڌر، وشائي، شوڪ ڪارڪ، ڪروناري وغيره آهن، ان کي بان چيو وڃي ٿو.

ਨਾਮ ਸਬੈ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਲੀਨੇ ਹੋਵਹਿ ਕਾਮ ॥੧੩੮॥
naam sabai sree baan ke leene hoveh kaam |138|

ان جو نالو رکڻ سان سڀ ڪم پورا ٿي ويندا آهن.138.

ਅਰਿ ਬੇਧਨ ਛੇਦਨ ਲਹ੍ਯੋ ਬੇਦਨ ਕਰ ਜਿਹ ਨਾਉ ॥
ar bedhan chhedan lahayo bedan kar jih naau |

جيتوڻيڪ ان کي ”اريوڌن ۽ ارچيدن“ جي نالن سان سڃاتو وڃي ٿو، پر ان جو نالو ”ويدناڪر“ آهي.

ਰਛ ਕਰਨ ਅਪਨਾਨ ਕੀ ਪਰੋ ਦੁਸਟ ਕੇ ਗਾਉ ॥੧੩੯॥
rachh karan apanaan kee paro dusatt ke gaau |139|

اهو بان (تير) پنهنجي ماڻهن جي حفاظت ڪري ٿو ۽ ظالمن جي ڳوٺن تي مينهن وسائي ٿو.139.

ਜਦੁਪਤਾਰਿ ਬਿਸਨਾਧਿਪ ਅਰਿ ਕ੍ਰਿਸਨਾਤਕ ਜਿਹ ਨਾਮ ॥
jadupataar bisanaadhip ar krisanaatak jih naam |

جنهن جو نالو جادوپتري (ڪرشن جو دشمن) بسناديپا آري، ڪرشنناٽڪ آهي.

ਸਦਾ ਹਮਾਰੀ ਜੈ ਕਰੋ ਸਕਲ ਕਰੋ ਮਮ ਕਾਮ ॥੧੪੦॥
sadaa hamaaree jai karo sakal karo mam kaam |140|

تنهنجو دشمن ڪرشن جو، یادون جو پالڻهار، جن جا نالا آهن ”وشنادپتياري ۽ ڪرشنناٽڪ“، اي بان! توهان ڪڏهن به اسان جي فتح آڻيندؤ ۽ اسان جي سڀني ڪمن کي پورو ڪريو.140.

ਹਲਧਰ ਸਬਦ ਬਖਾਨਿ ਕੈ ਅਨੁਜ ਉਚਰਿ ਅਰਿ ਭਾਖੁ ॥
haladhar sabad bakhaan kai anuj uchar ar bhaakh |

ھلدر (پهريون) لفظ چئو ۽ پوءِ اُچارو لفظ ’انوج‘ (ننڍو ڀاءُ) ۽ ’آري‘.

ਸਕਲ ਨਾਮ ਸ੍ਰੀ ਬਾਨ ਕੇ ਚੀਨਿ ਚਤੁਰ ਚਿਤ ਰਾਖੁ ॥੧੪੧॥
sakal naam sree baan ke cheen chatur chit raakh |141|

”حلدر“ لفظ چوڻ کان پوءِ انوج کي شامل ڪرڻ ۽ ان کان پوءِ ”ارِي“ چوڻ سان عقلمند ماڻهو بان جا سڀ نالا ڄاڻن ٿا.141.

ਰਉਹਣਾਯ ਮੁਸਲੀ ਹਲੀ ਰੇਵਤੀਸ ਬਲਰਾਮ ॥
rauhanaay musalee halee revatees balaraam |

روهاني (روهني، بلرام جو جنم) مصلي، هالي، ريوتيس (رواتي جو مڙس، بلرام) بلرام (ابتدائي لفظ) جي تلفظ ڪندي.

ਅਨੁਜ ਉਚਰਿ ਪੁਨਿ ਅਰਿ ਉਚਰਿ ਜਾਨੁ ਬਾਨ ਕੇ ਨਾਮ ॥੧੪੨॥
anuj uchar pun ar uchar jaan baan ke naam |142|

”روهيني، مصلي، هالي، ريوتيش، بلرام ۽ انوج“ لفظ ڳائڻ سان پوءِ ”ارِي“ لفظ شامل ڪرڻ سان بان جا نالا معلوم ٿين ٿا.142.

ਤਾਲਕੇਤੁ ਲਾਗਲਿ ਉਚਰਿ ਕ੍ਰਿਸਨਾਗ੍ਰਜ ਪਦ ਦੇਹੁ ॥
taalaket laagal uchar krisanaagraj pad dehu |

لفظ ”ٽالڪيتو، لانگالي“ چوڻ، پوءِ ڪرشاگراج شامل ڪرڻ

ਅਨੁਜ ਉਚਰਿ ਅਰਿ ਉਚਰੀਐ ਨਾਮ ਬਾਨ ਲਖਿ ਲੇਹੁ ॥੧੪੩॥
anuj uchar ar uchareeai naam baan lakh lehu |143|

انوج لفظ به چوڻ ۽ پوءِ لفظ ”اري“ شامل ڪرڻ سان بان جا نالا معلوم ٿين ٿا.143.

ਨੀਲਾਬਰ ਰੁਕਮਿਆਂਤ ਕਰ ਪਊਰਾਣਿਕ ਅਰਿ ਭਾਖੁ ॥
neelaabar rukamiaant kar paooraanik ar bhaakh |

نيلامبر چوڻ سان، رُڪميانت ڪر (رکمي جو آخر، بلارام) پرانڪ آري (روم هرشن رشي جو دشمن، بلرام) (اڳوڻي)

ਅਨੁਜ ਉਚਰਿ ਅਰਿ ਉਚਰੀਐ ਨਾਮ ਬਾਨ ਲਖਿ ਰਾਖੁ ॥੧੪੪॥
anuj uchar ar uchareeai naam baan lakh raakh |144|

”نيلامبر، رُڪمانتڪر ۽ پورنڪ اَري“ لفظ ڳالهائجي، پوءِ لفظ ”انج“ چوڻ ۽ ”اري“ شامل ڪرڻ سان بان جا نالا سمجھ ۾ اچن ٿا.144.

ਸਭ ਅਰਜੁਨ ਕੇ ਨਾਮ ਲੈ ਸੂਤ ਸਬਦ ਪੁਨਿ ਦੇਹੁ ॥
sabh arajun ke naam lai soot sabad pun dehu |

ارجن جا سڀئي نالا کڻي پوءِ لفظ ’سوتا‘ (مطلب ڪرشن) شامل ڪيو.

ਪੁਨਿ ਅਰਿ ਸਬਦ ਬਖਾਨੀਐ ਨਾਮ ਬਾਨ ਲਖਿ ਲੇਹੁ ॥੧੪੫॥
pun ar sabad bakhaaneeai naam baan lakh lehu |145|

ارجن جي سڀني نالن کي چوڻ سان، لفظ "ستيا" شامل ڪرڻ ۽ پوء "اري" ڳالهائڻ، بان جا سڀئي نالا ڳالهائيندا آهن. 145.