شري دسم گرنتھ

صفحو - 151


ਕਹੂੰ ਰਿਗੰ ਬਾਚੈ ਮਹਾ ਅਰਥ ਬੇਦੰ ॥
kahoon rigan baachai mahaa arath bedan |

ڪٿي رگ ويد پڙهيو پيو وڃي ته ڪٿي اٿرو ويد

ਕਹੂੰ ਬ੍ਰਹਮ ਸਿਛਾ ਕਹੂੰ ਬਿਸਨ ਭੇਦੰ ॥੨॥੨੭੩॥
kahoon braham sichhaa kahoon bisan bhedan |2|273|

ڪٿي برهم سوتر جي ڳالهه هئي ته ڪٿي وشنو جي اسرار جي ڳالهه.2.273.

ਕਹੂੰ ਅਸਟ ਦ੍ਵੈ ਅਵਤਾਰ ਕਥੈ ਕਥਾਣੰ ॥
kahoon asatt dvai avataar kathai kathaanan |

ڪٿي ڪٿي ڏهن اوتارن جي ڳالهه ٻولهه ٿي رهي هئي.

ਦਸੰ ਚਾਰ ਚਉਦਾਹ ਬਿਦਿਆ ਨਿਧਾਨੰ ॥
dasan chaar chaudaah bidiaa nidhaanan |

چوڏهن سکيا ۾ ماهر ماڻهو هئا.

ਤਹਾ ਪੰਡਤੰ ਬਿਪ੍ਰ ਪਰਮੰ ਪ੍ਰਬੀਨੰ ॥
tahaa panddatan bipr paraman prabeenan |

اتي ٽي ڏاڍا سکيا برهمڻ هئا،

ਰਹੇ ਏਕ ਆਸੰ ਨਿਰਾਸੰ ਬਿਹੀਨੰ ॥੩॥੨੭੪॥
rahe ek aasan niraasan biheenan |3|274|

جيڪي دنيا کان بيزار هئا ۽ فقط هڪ رب تي ايمان رکندا هئا.3.274.

ਕਹੂੰ ਕੋਕਸਾਰੰ ਪੜੈ ਨੀਤ ਧਰਮੰ ॥
kahoon kokasaaran parrai neet dharaman |

ڪٿي ڪوڪسر ۽ ڪٿي ڌرم-نيتي پڙهايو پيو وڃي

ਕਹੂੰ ਨ੍ਯਾਇ ਸਾਸਤ੍ਰ ਪੜੈ ਛਤ੍ਰ ਕਰਮੰ ॥
kahoon nayaae saasatr parrai chhatr karaman |

ڪٿي نييا شاستر ۽ ڪٿي ڪشتريه ڌرم جو اڀياس ٿي رهيو هو

ਕਹੂੰ ਬ੍ਰਹਮ ਬਿਦਿਆ ਪੜੈ ਬ੍ਯੋਮ ਬਾਨੀ ॥
kahoon braham bidiaa parrai bayom baanee |

ڪٿي Theology ۽ ڪٿي astronomy جو اڀياس ڪيو پيو وڃي

ਕਹੂੰ ਪ੍ਰੇਮ ਸਿਉ ਪਾਠਿ ਪਠਿਐ ਪਿੜਾਨੀ ॥੪॥੨੭੫॥
kahoon prem siau paatth patthiaai pirraanee |4|275|

ڪٿي ڪٿي جنگي ديوتائن جو راڳ عقيدت سان ڳايو پيو وڃي.4.275.

ਕਹੂੰ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤੰ ਨਾਗ ਭਾਖਾ ਉਚਾਰਹਿ ॥
kahoon praakritan naag bhaakhaa uchaareh |

ڪٿي پراڪرت ٻولي ته ڪٿي ناگا ٻولي پڙهائي ويندي هئي

ਕਹੂੰ ਸਹਸਕ੍ਰਿਤ ਬ੍ਯੋਮ ਬਾਨੀ ਬਿਚਾਰਹਿ ॥
kahoon sahasakrit bayom baanee bichaareh |

ڪٿي ساهسڪرتي ۽ ڪٿي سنسڪرت (يا علم نجوم) جي ڳالهه ٿي رهي هئي

ਕਹੂੰ ਸਾਸਤ੍ਰ ਸੰਗੀਤ ਮੈ ਗੀਤ ਗਾਵੈ ॥
kahoon saasatr sangeet mai geet gaavai |

ڪٿي ڪٿي سنگيت شاستر جا گيت ڳايا ويندا هئا

ਕਹੂੰ ਜਛ ਗੰਧ੍ਰਬ ਬਿਦਿਆ ਬਤਾਵੈ ॥੫॥੨੭੬॥
kahoon jachh gandhrab bidiaa bataavai |5|276|

ڪٿي ڪٿي يڪشا ۽ گانڌيءَ جي سکيا ۾ فرق به واضح ڪيو پيو وڃي.5.276.

ਕਹੂੰ ਨਿਆਇ ਮੀਮਾਸਕਾ ਤਰਕ ਸਾਸਤ੍ਰੰ ॥
kahoon niaae meemaasakaa tarak saasatran |

ڪٿي نييا شاستر، ڪٿي ميمانشا شاستر ۽ ڪٿي تارڪ شاستر (منطق) جو اڀياس ڪيو ويو.

ਕਹੂੰ ਅਗਨਿ ਬਾਣੀ ਪੜੈ ਬ੍ਰਹਮ ਅਸਤ੍ਰੰ ॥
kahoon agan baanee parrai braham asatran |

ڪٿي ڪٿي فائر شافٽ جا ڪيترائي راڳ ۽ برهم-استر جا پڙلاءُ هئا

ਕਹੂੰ ਬੇਦ ਪਾਤੰਜਲੈ ਸੇਖ ਕਾਨੰ ॥
kahoon bed paatanjalai sekh kaanan |

ڪٿي يوگا شاستر ۽ ڪٿي سامهيا شاستر پڙهيو ويو

ਪੜੈ ਚਕ੍ਰ ਚਵਦਾਹ ਬਿਦਿਆ ਨਿਧਾਨੰ ॥੬॥੨੭੭॥
parrai chakr chavadaah bidiaa nidhaanan |6|277|

چوڏهن سکن جي خزاني جي چڪر جو مطالعو ڪيو ويو.6.277.

ਕਹੂੰ ਭਾਖ ਬਾਚੈ ਕਹੂੰ ਕੋਮਦੀਅੰ ॥
kahoon bhaakh baachai kahoon komadeean |

ڪٿي پتنجلي جو مها ڀاشا ۽ ڪٿي پنيني جو ڪمودي پڙهيو ويو

ਕਹੂੰ ਸਿਧਕਾ ਚੰਦ੍ਰਕਾ ਸਾਰਸੁਤੀਯੰ ॥
kahoon sidhakaa chandrakaa saarasuteeyan |

ڪٿي سنت ڪمودي، ڪٿي چندريڪا ۽ ڪٿي سرسوت پڙهيا ويا

ਕਹੂੰ ਬ੍ਯਾਕਰਣ ਬੈਸਿਕਾਲਾਪ ਕਥੇ ॥
kahoon bayaakaran baisikaalaap kathe |

ڪٿي ڪٿي ٻين گرامر جي ڪمن تي به بحث ڪيو ويو آهي جنهن ۾ ويشيشيڪا جو ڪم به شامل آهي

ਕਹੂੰ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਆ ਕਾਸਕਾ ਸਰਬ ਮਥੇ ॥੭॥੨੭੮॥
kahoon praakriaa kaasakaa sarab mathe |7|278|

پنيني گرامر پراڪريا تي ڪٿي ڪٿي ڪاسيڪا تبصرا مڙيا پيا هئا.7.278.

ਕਹੂੰ ਬੈਠ ਮਾਨੋਰਮਾ ਗ੍ਰੰਥ ਬਾਚੈ ॥
kahoon baitth maanoramaa granth baachai |

ڪٿي ڪنهن ڪتاب منوراما جو مطالعو ڪيو

ਕਹੂੰ ਗਾਇ ਸੰਗੀਤ ਮੈ ਗੀਤ ਨਾਚੇ ॥
kahoon gaae sangeet mai geet naache |

ڪٿي ڪنهن موسيقيءَ جي موڊ ۾ ڳايو ۽ رقص ڪيو

ਕਹੂੰ ਸਸਤ੍ਰ ਕੀ ਸਰਬ ਬਿਦਿਆ ਬਿਚਾਰੈ ॥
kahoon sasatr kee sarab bidiaa bichaarai |

ڪٿي ڪنهن ماڻهوءَ سڀني هٿيارن جي سکيا تي رڙيون ڪيون

ਕਹੂੰ ਅਸਤ੍ਰ ਬਿਦਿਆ ਬਾਚੈ ਸੋਕ ਟਾਰੈ ॥੮॥੨੭੯॥
kahoon asatr bidiaa baachai sok ttaarai |8|279|

ڪٿي ڪو ماڻهو جنگ جي سائنس جو مطالعو ڪري پريشاني ختم ڪري رهيو هو. 8.279.

ਕਹੂ ਗਦਾ ਕੋ ਜੁਧ ਕੈ ਕੈ ਦਿਖਾਵੈ ॥
kahoo gadaa ko judh kai kai dikhaavai |

ڪٿي ڪٿي ڪنهن مهاڻن جي جنگ جو مظاهرو ڪيو

ਕਹੂੰ ਖੜਗ ਬਿਦਿਆ ਜੁਝੈ ਮਾਨ ਪਾਵੈ ॥
kahoon kharrag bidiaa jujhai maan paavai |

ڪٿي ڪنهن کي تلوار جي ويڙهه ۾ ايوارڊ مليو

ਕਹੂੰ ਬਾਕ ਬਿਦਿਆਹਿ ਛੋਰੰ ਪ੍ਰਬਾਨੰ ॥
kahoon baak bidiaaeh chhoran prabaanan |

ڪٿي ڪٿي بالغ عالمن راڳ تي تقريرون ڪيون

ਕਹੂੰ ਜਲਤੁਰੰ ਬਾਕ ਬਿਦਿਆ ਬਖਾਨੰ ॥੯॥੨੮੦॥
kahoon jalaturan baak bidiaa bakhaanan |9|280|

ڪٿي ڪٿي ترڻ جي فن ۽ نحو جو ذڪر ڪيو ويو.9.280.

ਕਹੂੰ ਬੈਠ ਕੇ ਗਾਰੜੀ ਗ੍ਰੰਥ ਬਾਚੈ ॥
kahoon baitth ke gaararree granth baachai |

ڪٿي ڪٿي گُروڙ پورن جو مطالعو ٿي رهيو هو

ਕਹੂੰ ਸਾਭਵੀ ਰਾਸ ਭਾਖਾ ਸੁ ਰਾਚੈ ॥
kahoon saabhavee raas bhaakhaa su raachai |

ڪٿي ڪٿي پراڪرت ۾ به شيو جو ڪلام ڳايو پيو وڃي

ਕਹੂੰ ਜਾਮਨੀ ਤੋਰਕੀ ਬੀਰ ਬਿਦਿਆ ॥
kahoon jaamanee torakee beer bidiaa |

ڪٿي ڪٿي يوناني، عربي ۽ ويڙهاڪ روحن جون ٻوليون سکي رهيون هيون

ਕਹੂੰ ਪਾਰਸੀ ਕੌਚ ਬਿਦਿਆ ਅਭਿਦਿਆ ॥੧੦॥੨੮੧॥
kahoon paarasee kauach bidiaa abhidiaa |10|281|

10.281.10.281ع ۾ ڪٿي ڪٿي فارسي ۽ جديد فنون به پڙهايا ويندا هئا.

ਕਹੂੰ ਸਸਤ੍ਰ ਕੀ ਘਾਉ ਬਿਦਿਆ ਬਤੈਗੋ ॥
kahoon sasatr kee ghaau bidiaa bataigo |

ڪٿي ڪو ماڻهو هٿيارن جي زخمن جي علاج جي وضاحت ڪري رهيو هو

ਕਹੂੰ ਅਸਤ੍ਰ ਕੋ ਪਾਤਕਾ ਪੈ ਚਲੈਗੋ ॥
kahoon asatr ko paatakaa pai chalaigo |

ڪٿي ڪٿي نشانن کي هٿيارن سان نشانو بڻايو پيو وڃي

ਕਹੂੰ ਚਰਮ ਕੀ ਚਾਰ ਬਿਦਿਆ ਬਤਾਵੈ ॥
kahoon charam kee chaar bidiaa bataavai |

ڪٿي ڪٿي ڍال جو مهارت سان استعمال بيان ڪيو پيو وڃي

ਕਹੂੰ ਬ੍ਰਹਮ ਬਿਦਿਆ ਕਰੈ ਦਰਬ ਪਾਵੈ ॥੧੧॥੨੮੨॥
kahoon braham bidiaa karai darab paavai |11|282|

ڪٿي ڪو ويدانت تي تقرير ڪري رهيو هو ۽ رقم وصول ڪري رهيو هو. 11.282.

ਕਹੂੰ ਨ੍ਰਿਤ ਬਿਦਿਆ ਕਹੂੰ ਨਾਦ ਭੇਦੰ ॥
kahoon nrit bidiaa kahoon naad bhedan |

ڪٿي رقص جو فن ۽ آواز جو اسرار بيان ڪيو پيو وڃي

ਕਹੂੰ ਪਰਮ ਪੌਰਾਨ ਕਥੈ ਕਤੇਬੰ ॥
kahoon param pauaraan kathai kateban |

ڪٿي ڪٿي پراڻن ۽ سامي ڪتابن تي به تقريرون ٿينديون هيون

ਸਭੈ ਅਛਰ ਬਿਦਿਆ ਸਭੈ ਦੇਸ ਬਾਨੀ ॥
sabhai achhar bidiaa sabhai des baanee |

ڪٿي ڪٿي مختلف ملڪن جا الف ب ۽ ٻوليون به سيکاريون وينديون هيون

ਸਭੈ ਦੇਸ ਪੂਜਾ ਸਮਸਤੋ ਪ੍ਰਧਾਨੀ ॥੧੨॥੨੮੩॥
sabhai des poojaa samasato pradhaanee |12|283|

12.283.283.12.283. 12.283. 12.283. 12.283.

ਕਹੰ ਸਿੰਘਨੀ ਦੂਧ ਬਛੇ ਚੁੰਘਾਵੈ ॥
kahan singhanee doodh bachhe chunghaavai |

ڪٿي ڪٿي شينهن پنهنجي کير کي ڳچيءَ مان چوسي رهي هئي

ਕਹੂੰ ਸਿੰਘ ਲੈ ਸੰਗ ਗਊਆ ਚਰਾਵੈ ॥
kahoon singh lai sang gaooaa charaavai |

ڪٿي شينهن ڳئون جو ڌڻ چرائي رهيو هو،

ਫਿਰੈ ਸਰਪ ਨ੍ਰਿਕ੍ਰੁਧ ਤੌਨਿ ਸਥਲਾਨੰ ॥
firai sarap nrikrudh tauan sathalaanan |

اُن جاءِ تي نانگ بيزاري سان رينگڻ لڳو

ਕਹੂੰ ਸਾਸਤ੍ਰੀ ਸਤ੍ਰ ਕਥੈ ਕਥਾਨੰ ॥੧੩॥੨੮੪॥
kahoon saasatree satr kathai kathaanan |13|284|

13.284.13.284. ڪٿي ته عالم پنڊت پنهنجي تقرير ۾ دشمن جي ساراهه ڪري رهيو هو.

ਤਥਾ ਸਤ੍ਰ ਮਿਤ੍ਰੰ ਤਥਾ ਮਿਤ੍ਰ ਸਤ੍ਰੰ ॥
tathaa satr mitran tathaa mitr satran |

دشمن ۽ دوست ۽ دشمن هڪجهڙا آهن

ਜਥਾ ਏਕ ਛਤ੍ਰੀ ਤਥਾ ਪਰਮ ਛਤ੍ਰੰ ॥
jathaa ek chhatree tathaa param chhatran |

هڪ عام ڪشتري ۽ آفاقي هڪجهڙا آهن.