شري دسم گرنتھ

صفحو - 1287


ਬੀਰਮ ਤੀਰ ਵਜੀਰ ਪਠਾਯੋ ॥
beeram teer vajeer patthaayo |

راجا هڪ وزير کي برم ديو ڏانهن موڪليو.

ਸਾਹ ਕਹਿਯੋ ਤਿਹ ਤਾਹਿ ਸੁਨਾਯੋ ॥
saah kahiyo tih taeh sunaayo |

(جيڪو) بادشاهه چيو هو، (اهو ئي) وزير کيس ٻڌايو.

ਹਮਰੇ ਦੀਨ ਪ੍ਰਥਮ ਤੁਮ ਆਵਹੁ ॥
hamare deen pratham tum aavahu |

پهرين اسان جي دين ۾ داخل ٿيو.

ਬਹੁਰਿ ਦਿਲਿਸ ਕੀ ਸੁਤਾ ਬਿਯਾਵਹੁ ॥੧੫॥
bahur dilis kee sutaa biyaavahu |15|

پوءِ دهليءَ جي بادشاهه جي ڌيءَ سان شادي ڪيائين. 15.

ਬੀਰਮ ਦੇਵ ਕਹਾ ਨਹਿ ਮਾਨਾ ॥
beeram dev kahaa neh maanaa |

بيرم ديو سندس درخواست قبول نه ڪئي

ਕਰਿਯੋ ਆਪਨੇ ਦੇਸ ਪਯਾਨਾ ॥
kariyo aapane des payaanaa |

۽ پنهنجي ملڪ ڏانهن روانو ٿيو.

ਪ੍ਰਾਤੇ ਖਬਰਿ ਦਿਲਿਸ ਜਬ ਪਾਈ ॥
praate khabar dilis jab paaee |

صبح جو جڏھن بادشاھ کي خبر پيئي ته

ਅਮਿਤਿ ਸੈਨ ਅਰਿ ਗਹਨ ਪਠਾਈ ॥੧੬॥
amit sain ar gahan patthaaee |16|

تنهن ڪري دشمن کي پڪڙڻ لاءِ هڪ وڏو لشڪر موڪليو ويو. 16.

ਬੀਰਮ ਦੇਵ ਖਬਰਿ ਜਬ ਪਾਈ ॥
beeram dev khabar jab paaee |

جڏهن بيرم ديو کي اها خبر پئي.

ਪਲਟ ਕਰੀ ਤਿਨ ਸਾਥ ਲਰਾਈ ॥
palatt karee tin saath laraaee |

سو موٽي آيو ۽ ساڻن جنگ ڪيائين.

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਭਾਰੀ ਭਟ ਘਾਏ ॥
bhaat bhaat bhaaree bhatt ghaae |

(هن) ڪيترن ئي وڏن جنگين کي قتل ڪيو

ਤਹਾ ਨ ਟਿਕੇ ਤਵਨ ਕੇ ਪਾਏ ॥੧੭॥
tahaa na ttike tavan ke paae |17|

۽ سندن پير اتي بيهي نه سگهيا. 17.

ਕਾਧਲ ਵਤ ਰਾਜਾ ਥੋ ਜਹਾ ॥
kaadhal vat raajaa tho jahaa |

جتي ڪنڌلوت نالي هڪ بادشاهه حڪومت ڪندو هو.

ਬੀਰਮ ਦੇਵ ਜਾਤ ਭਯੋ ਤਹਾ ॥
beeram dev jaat bhayo tahaa |

بيرام ديو اتي ويو.

ਕਾਧਲ ਦੇ ਆਗੇ ਜਹਾ ਰਾਨੀ ॥
kaadhal de aage jahaa raanee |

ايندڙ بادشاهه جي ڪنڌل (دي) نالي هڪ راڻي هئي

ਰੂਪਵਾਨ ਗੁਨਵਾਨ ਸ੍ਯਾਨੀ ॥੧੮॥
roopavaan gunavaan sayaanee |18|

جيڪو تمام سهڻو، نيڪ ۽ عقلمند هو. 18.

ਅੜਿਲ ॥
arril |

ثابت قدم:

ਕਾਧਲ ਦੇ ਰਾਨੀ ਤਿਹ ਰੂਪ ਨਿਹਾਰਿ ਕੈ ॥
kaadhal de raanee tih roop nihaar kai |

ڪنڌل ديئي راڻي سندس روپ ڏسي

ਗਿਰੀ ਧਰਨਿ ਕੇ ਭੀਤਰ ਹਿਯੇ ਬਿਚਾਰਿ ਕੈ ॥
giree dharan ke bheetar hiye bichaar kai |

هوءَ زمين تي ڪري پئي ۽ دل ۾ سوچڻ لڳي

ਐਸੋ ਇਕ ਪਲ ਕੁਅਰ ਜੁ ਭੇਟਨ ਪਾਈਯੈ ॥
aaiso ik pal kuar ju bhettan paaeeyai |

جيڪڏهن اهڙو راج ڪمار هڪ لمحي لاءِ به ملي وڃي

ਹੋ ਜਨਮ ਪਚਾਸਿਕ ਲੌ ਸਖੀ ਬਲਿ ਬਲਿ ਜਾਈਯੈ ॥੧੯॥
ho janam pachaasik lau sakhee bal bal jaaeeyai |19|

سو اي سخي! اچو ته پنجاهه جنم تائين هن کان پري رهون. 19.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

چوويهه:

ਜਾਇ ਸਖੀ ਬੀਰਮ ਦੇ ਪਾਸਾ ॥
jaae sakhee beeram de paasaa |

(هوءَ) سخي بيرم ديو وٽ وئي

ਇਹ ਬਿਧਿ ਸਾਥ ਕਰੀ ਅਰਦਾਸਾ ॥
eih bidh saath karee aradaasaa |

۽ اهڙي طرح عرض ڪيائين

ਕੈ ਤੁਮ ਕਾਧਲ ਦੇ ਕੋ ਭਜੋ ॥
kai tum kaadhal de ko bhajo |

ته يا ته تون ڪنڌل ديئي (راڻي) سان ملائي.

ਕੈ ਇਹ ਦੇਸ ਹਮਾਰੋ ਤਜੋ ॥੨੦॥
kai ih des hamaaro tajo |20|

يا اسان جي ملڪ کي ڇڏي ڏيو. 20.

ਪਾਛੇ ਲਗੀ ਫੌਜ ਤਿਨ ਮਾਨੀ ॥
paachhe lagee fauaj tin maanee |

هن سوچيو ته (منهنجي) پٺيان ڪا فوج آهي.

ਦੁਤਿਯ ਰਹਨ ਕੀ ਠੌਰ ਨ ਜਾਨੀ ॥
dutiy rahan kee tthauar na jaanee |

۽ رهڻ لاءِ ٻي ڪا جاءِ ناهي.

ਤਾ ਕੋ ਦੇਸ ਤਰੁਨਿ ਨਹਿ ਤਜੋ ॥
taa ko des tarun neh tajo |

(تنھنڪري بيرم ديو سخي جي معرفت چيو ته مان) ان عورت جو ملڪ نه ڇڏيندس

ਕਾਧਲ ਦੇ ਰਾਨੀ ਕਹ ਭਜੋ ॥੨੧॥
kaadhal de raanee kah bhajo |21|

۽ مان ڪنڌل ديوي راڻي سان ملائيندس. 21.

ਰਾਨੀ ਰਮੀ ਮਿਤ੍ਰ ਕੇ ਭੋਗਾ ॥
raanee ramee mitr ke bhogaa |

راڻي به پنهنجي دوست سان شامل ٿي وئي

ਚਿਤ ਕੇ ਦਏ ਤ੍ਯਾਗਿ ਸਭ ਸੋਗਾ ॥
chit ke de tayaag sabh sogaa |

۽ چيٽ جا سڀ غم دور ڪيا.

ਤਬ ਲਗਿ ਲਿਖੋ ਸਾਹ ਕੋ ਆਯੋ ॥
tab lag likho saah ko aayo |

ايتري ۾ بادشاهه جو لکيل (پرمٽ) اچي ويو

ਬਾਚਿ ਮੰਤ੍ਰਿਯਨ ਭਾਖਿ ਸੁਨਾਯੋ ॥੨੨॥
baach mantriyan bhaakh sunaayo |22|

جنهن کي وزيرن پڙهيو ۽ بيان ڪيو. 22.

ਲਿਖਿ ਸੁ ਲਿਖਾ ਮਹਿ ਯਹੈ ਪਠਾਈ ॥
likh su likhaa meh yahai patthaaee |

ان پرمٽ ۾ به اهو ئي لکيل هو ۽ موڪليو ويو

ਔਰ ਬਾਤ ਦੂਜੀ ਨ ਜਨਾਈ ॥
aauar baat doojee na janaaee |

۽ ٻيو ڪجهه به نه چيو.

ਕੈ ਬੀਰਮ ਕਹ ਬਾਧਿ ਪਠਾਵਹੁ ॥
kai beeram kah baadh patthaavahu |

يا ته بيرم ديو کي بند ڪري مون ڏانهن موڪليو.

ਕੈ ਮੇਰੇ ਸੰਗ ਜੁਧ ਮਚਾਵਹੁ ॥੨੩॥
kai mere sang judh machaavahu |23|

يا مون سان جنگ ڪر. 23.

ਰਾਨੀ ਬਾਧਿ ਨ ਬੀਰਮ ਦਯੋ ॥
raanee baadh na beeram dayo |

راڻيءَ بيرم ديو کي ٽنگي نه موڪليو

ਪਹਿਰ ਕੌਚ ਦੁੰਦਭੀ ਬਜਯੋ ॥
pahir kauach dundabhee bajayo |

۽ هٿيار ڦٽا ڪري گھنٽي وڄائي.

ਨਿਰਭੈ ਚਲੀ ਜੁਧ ਕੇ ਕਾਜਾ ॥
nirabhai chalee judh ke kaajaa |

اهي آهن گهوڙا، هاٿي، رٿ، تير وغيره

ਹੈ ਗੈ ਰਥ ਸਾਜਤ ਸਰ ਸਾਜਾ ॥੨੪॥
hai gai rath saajat sar saajaa |24|

هٿيار ڦٽا ڪري، هوءَ بي خوفيءَ سان جنگ لاءِ وئي. 24.

ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੰਦ ॥
bhujang prayaat chhand |

ڀجنگ پريت آيت:

ਬਜ੍ਯੋ ਰਾਗ ਮਾਰੂ ਮੰਡੇ ਛਤ੍ਰਧਾਰੀ ॥
bajayo raag maaroo mandde chhatradhaaree |

مارو راڳ وڄڻ لڳو ۽ ڇترڌاري (جنگ ۾ ويڙهاڪ) بيٺا هئا.

ਬਹੈ ਤੀਰ ਤਰਵਾਰ ਕਾਤੀ ਕਟਾਰੀ ॥
bahai teer taravaar kaatee kattaaree |

تير، تلوارون، نيلا ۽ نيلا اُڏامڻ لڳا.

ਕਹੂੰ ਕੇਤੁ ਫਾਟੇ ਗਿਰੇ ਛਤ੍ਰ ਟੂਟੇ ॥
kahoon ket faatte gire chhatr ttootte |

ڪٿي جھنڊا ڦاٽي پيا ۽ ڪٿي ڇتيون ٽٽي ويون.

ਕਹੂੰ ਮਤ ਦੰਤੀ ਫਿਰੈ ਬਾਜ ਛੂਟੈ ॥੨੫॥
kahoon mat dantee firai baaj chhoottai |25|

ڪٿي ڪٿي شرابي هاٿي ۽ گھوڙا آزاديءَ سان گهمي رهيا هئا. 25.

ਕਹੂੰ ਬਾਜ ਜੂਝੇ ਪਰੇ ਹੈ ਮਤੰਗੈ ॥
kahoon baaj joojhe pare hai matangai |

ڪي گهوڙا ۽ ڪي هاٿي مري ويا هئا.

ਕਹੂੰ ਨਾਗ ਮਾਰੇ ਬਿਰਾਜੈ ਉਤੰਗੈ ॥
kahoon naag maare biraajai utangai |

ڪٿي ڪٿي وڏا هاٿي مئل پيا هئا.

ਕਹੂੰ ਬੀਰ ਡਾਰੇ ਪਰੇ ਬਰਮ ਫਾਟੇ ॥
kahoon beer ddaare pare baram faatte |

ڪٿي ڪٿي سپاهي ڦاٽل هٿيارن سان ليٽي رهيا هئا

ਕਹੂੰ ਖੇਤ ਖਾਡੇ ਲਸੈ ਚਰਮ ਕਾਟੇ ॥੨੬॥
kahoon khet khaadde lasai charam kaatte |26|

۽ ڪٿي ڪٿي ڪٽيل ڍالون ۽ تلوارون (پڻ) چمڪي رهيون هيون. 26.

ਗਿਰੇ ਬੀਰ ਮਾਰੇ ਕਾ ਲੌ ਗਨਾਊ ॥
gire beer maare kaa lau ganaaoo |

(1) انهن هيروز جو تعداد ڳڻيو جيڪي مارجڻ کان پوءِ گريا آهن.

ਕਹੌ ਜੋ ਸਭੈ ਏਕ ਗ੍ਰੰਥੈ ਬਨਾਊ ॥
kahau jo sabhai ek granthai banaaoo |

جيڪڏهن مان انهن سڀني جي باري ۾ ڳالهايون ته اچو ته صرف هڪ ڪتاب ٺاهيو.

ਜਥਾ ਸਕਤਿ ਕੈ ਅਲਪ ਤਾ ਤੇ ਉਚਾਰੋ ॥
jathaa sakat kai alap taa te uchaaro |

ان ڪري يٿ شڪتي چند لفظ آهن.

ਸੁਨੋ ਕਾਨ ਦੈ ਕੈ ਸਭੇ ਹੀ ਪਿਆਰੋ ॥੨੭॥
suno kaan dai kai sabhe hee piaaro |27|

اي پيارا! سڀني ڪنن سان ٻڌو. 27.

ਇਤੈ ਖਾਨ ਢੂਕੇ ਉਤੈ ਰਾਜ ਨੀਕੇ ॥
eitai khaan dtooke utai raaj neeke |

هتان کان خانن جو اولاد ٿيو ۽ اتان چڱا چڱا بادشاهه ٿيا.

ਹਠੀ ਰੋਸ ਬਾਢੇ ਸੁ ਗਾਢੇ ਅਨੀਕੇ ॥
hatthee ros baadte su gaadte aneeke |

مضبوط لشڪر جي ضدي جنگي جوانن سندن ڪاوڙ وڌي چڪي هئي.

ਲਰੇ ਕੋਪ ਕੈ ਕੈ ਸੁ ਏਕੈ ਨ ਭਾਜ੍ਯੋ ॥
lare kop kai kai su ekai na bhaajayo |

(هن) ڏاڍي جوش سان جنگ ڪئي ۽ هڪ به ڀڄي نه ويو.

ਘਰੀ ਚਾਰਿ ਲੌ ਸਾਰ ਸੌ ਸਾਰ ਬਾਜ੍ਯੋ ॥੨੮॥
gharee chaar lau saar sau saar baajayo |28|

چئن ڪلاڪن تائين لوهه سان ٽڪرائجي ويو. 28.

ਤਹਾ ਸੰਖ ਭੇਰੀ ਘਨੇ ਨਾਦ ਬਾਜੇ ॥
tahaa sankh bheree ghane naad baaje |

اُتي سنک، ڀيري، مريدنگ، مچانگ، اپانگ وغيره

ਮ੍ਰਿਦੰਗੈ ਮੁਚੰਗੈ ਉਪੰਗੈ ਬਿਰਾਜੇ ॥
mridangai muchangai upangai biraaje |

ڪافي گھنٽيون وڄڻ لڳيون.

ਕਹੂੰ ਨਾਇ ਨਾਫੀਰਿਯੈਂ ਔ ਨਗਾਰੇ ॥
kahoon naae naafeeriyain aau nagaare |

ڪٿي ڪٿي شينهن، نفري ۽ ناگوري کيڏي رهيا هئا

ਕਹੂੰ ਝਾਝ ਬੀਨਾ ਬਜੈ ਘੰਟ ਭਾਰੇ ॥੨੯॥
kahoon jhaajh beenaa bajai ghantt bhaare |29|

۽ ڪٿي ڪٿي جھنڊو، گھنٽيون، ڳري گھنٽيون وغيره وڄڻ لڳيون. 29.

ਕਹੂੰ ਟੂਕ ਟੂਕ ਹੈ ਗਿਰੈ ਹੈ ਸਿਪਾਹੀ ॥
kahoon ttook ttook hai girai hai sipaahee |

ڪٿي ڪٿي سپاهي ٽڪرا ٽڪرا ٿي پيا هئا.

ਮਰੇ ਸ੍ਵਾਮਿ ਕੇ ਕਾਜਹੂੰ ਕੋ ਨਿਬਾਹੀ ॥
mare svaam ke kaajahoon ko nibaahee |

رب جي ڪم ڪندي مري ويو.

ਤਹਾ ਕੌਚ ਧਾਰੇ ਚੜੇ ਛਤ੍ਰ ਧਾਰੀ ॥
tahaa kauach dhaare charre chhatr dhaaree |

ھٿياربند ۽ چادر پوش جنگجو اتي چڙھي آيا ھئا.

ਮਿਲੈ ਮੇਲ ਮਾਨੋ ਮਦਾਰੈ ਮਦਾਰੀ ॥੩੦॥
milai mel maano madaarai madaaree |30|

(اهڙيءَ طرح لڳي ٿو) ڄڻ مداري کي ملي ويو آهي. 30.

ਕਿਤੇ ਭੂਮਿ ਲੋਟੈ ਸੁ ਹਾਥੈ ਉਚਾਏ ॥
kite bhoom lottai su haathai uchaae |

ڪٿي ڪٿي زمين تي هٿ ٻڌي بيٺا هئا،

ਡਰੈ ਸੇਖ ਜੈਸੇ ਸਮਾਈ ਸਮਾਏ ॥
ddarai sekh jaise samaaee samaae |

جيئن ته شيخ (فقير) موسيقي ۾ مشغول هئا ۽ (دين جي ڀڃڪڙي) کان ڊڄندا هئا.

ਜੁਝੈ ਜ੍ਵਾਨ ਜੋਧਾ ਜਗੇ ਜੋਰ ਜੰਗੈ ॥
jujhai jvaan jodhaa jage jor jangai |

نوجوان جنگجو سخت جنگ ۾ وڙهي رهيا آهن.

ਮਨੋ ਪਾਨ ਕੈ ਭੰਗ ਸੋਏ ਮਲੰਗੈ ॥੩੧॥
mano paan kai bhang soe malangai |31|

(اهو لڳي رهيو هو) ڄڻ ملنگ ڀنگ پيئڻ کان پوءِ سمهي پيو هجي. 31.

ਬਹੈ ਆਨ ਐਸੇ ਬਚੈ ਬੀਰ ਕੌਨੈ ॥
bahai aan aaise bachai beer kauanai |

اهڙيءَ طرح هلندڙ تيرن کان ڪير به بچي سگهي ٿو.