श्री दशम ग्रंथ
पृष्ठ - 1287
ਬੀਰਮ ਤੀਰ ਵਜੀਰ ਪਠਾਯੋ ॥
बीरम तीर वजीर पठायो ॥
ਸਾਹ ਕਹਿਯੋ ਤਿਹ ਤਾਹਿ ਸੁਨਾਯੋ ॥
साह कहियो तिह ताहि सुनायो ॥
ਹਮਰੇ ਦੀਨ ਪ੍ਰਥਮ ਤੁਮ ਆਵਹੁ ॥
हमरे दीन प्रथम तुम आवहु ॥
ਬਹੁਰਿ ਦਿਲਿਸ ਕੀ ਸੁਤਾ ਬਿਯਾਵਹੁ ॥੧੫॥
बहुरि दिलिस की सुता बियावहु ॥१५॥
ਬੀਰਮ ਦੇਵ ਕਹਾ ਨਹਿ ਮਾਨਾ ॥
बीरम देव कहा नहि माना ॥
ਕਰਿਯੋ ਆਪਨੇ ਦੇਸ ਪਯਾਨਾ ॥
करियो आपने देस पयाना ॥
ਪ੍ਰਾਤੇ ਖਬਰਿ ਦਿਲਿਸ ਜਬ ਪਾਈ ॥
प्राते खबरि दिलिस जब पाई ॥
ਅਮਿਤਿ ਸੈਨ ਅਰਿ ਗਹਨ ਪਠਾਈ ॥੧੬॥
अमिति सैन अरि गहन पठाई ॥१६॥
ਬੀਰਮ ਦੇਵ ਖਬਰਿ ਜਬ ਪਾਈ ॥
बीरम देव खबरि जब पाई ॥
ਪਲਟ ਕਰੀ ਤਿਨ ਸਾਥ ਲਰਾਈ ॥
पलट करी तिन साथ लराई ॥
ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਭਾਰੀ ਭਟ ਘਾਏ ॥
भाति भाति भारी भट घाए ॥
ਤਹਾ ਨ ਟਿਕੇ ਤਵਨ ਕੇ ਪਾਏ ॥੧੭॥
तहा न टिके तवन के पाए ॥१७॥
ਕਾਧਲ ਵਤ ਰਾਜਾ ਥੋ ਜਹਾ ॥
काधल वत राजा थो जहा ॥
ਬੀਰਮ ਦੇਵ ਜਾਤ ਭਯੋ ਤਹਾ ॥
बीरम देव जात भयो तहा ॥
ਕਾਧਲ ਦੇ ਆਗੇ ਜਹਾ ਰਾਨੀ ॥
काधल दे आगे जहा रानी ॥
ਰੂਪਵਾਨ ਗੁਨਵਾਨ ਸ੍ਯਾਨੀ ॥੧੮॥
रूपवान गुनवान स्यानी ॥१८॥
ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥
ਕਾਧਲ ਦੇ ਰਾਨੀ ਤਿਹ ਰੂਪ ਨਿਹਾਰਿ ਕੈ ॥
काधल दे रानी तिह रूप निहारि कै ॥
ਗਿਰੀ ਧਰਨਿ ਕੇ ਭੀਤਰ ਹਿਯੇ ਬਿਚਾਰਿ ਕੈ ॥
गिरी धरनि के भीतर हिये बिचारि कै ॥
ਐਸੋ ਇਕ ਪਲ ਕੁਅਰ ਜੁ ਭੇਟਨ ਪਾਈਯੈ ॥
ऐसो इक पल कुअर जु भेटन पाईयै ॥
ਹੋ ਜਨਮ ਪਚਾਸਿਕ ਲੌ ਸਖੀ ਬਲਿ ਬਲਿ ਜਾਈਯੈ ॥੧੯॥
हो जनम पचासिक लौ सखी बलि बलि जाईयै ॥१९॥
ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥
ਜਾਇ ਸਖੀ ਬੀਰਮ ਦੇ ਪਾਸਾ ॥
जाइ सखी बीरम दे पासा ॥
ਇਹ ਬਿਧਿ ਸਾਥ ਕਰੀ ਅਰਦਾਸਾ ॥
इह बिधि साथ करी अरदासा ॥
ਕੈ ਤੁਮ ਕਾਧਲ ਦੇ ਕੋ ਭਜੋ ॥
कै तुम काधल दे को भजो ॥
ਕੈ ਇਹ ਦੇਸ ਹਮਾਰੋ ਤਜੋ ॥੨੦॥
कै इह देस हमारो तजो ॥२०॥
ਪਾਛੇ ਲਗੀ ਫੌਜ ਤਿਨ ਮਾਨੀ ॥
पाछे लगी फौज तिन मानी ॥
ਦੁਤਿਯ ਰਹਨ ਕੀ ਠੌਰ ਨ ਜਾਨੀ ॥
दुतिय रहन की ठौर न जानी ॥
ਤਾ ਕੋ ਦੇਸ ਤਰੁਨਿ ਨਹਿ ਤਜੋ ॥
ता को देस तरुनि नहि तजो ॥
ਕਾਧਲ ਦੇ ਰਾਨੀ ਕਹ ਭਜੋ ॥੨੧॥
काधल दे रानी कह भजो ॥२१॥
ਰਾਨੀ ਰਮੀ ਮਿਤ੍ਰ ਕੇ ਭੋਗਾ ॥
रानी रमी मित्र के भोगा ॥
ਚਿਤ ਕੇ ਦਏ ਤ੍ਯਾਗਿ ਸਭ ਸੋਗਾ ॥
चित के दए त्यागि सभ सोगा ॥
ਤਬ ਲਗਿ ਲਿਖੋ ਸਾਹ ਕੋ ਆਯੋ ॥
तब लगि लिखो साह को आयो ॥
ਬਾਚਿ ਮੰਤ੍ਰਿਯਨ ਭਾਖਿ ਸੁਨਾਯੋ ॥੨੨॥
बाचि मंत्रियन भाखि सुनायो ॥२२॥
ਲਿਖਿ ਸੁ ਲਿਖਾ ਮਹਿ ਯਹੈ ਪਠਾਈ ॥
लिखि सु लिखा महि यहै पठाई ॥
ਔਰ ਬਾਤ ਦੂਜੀ ਨ ਜਨਾਈ ॥
और बात दूजी न जनाई ॥
ਕੈ ਬੀਰਮ ਕਹ ਬਾਧਿ ਪਠਾਵਹੁ ॥
कै बीरम कह बाधि पठावहु ॥
ਕੈ ਮੇਰੇ ਸੰਗ ਜੁਧ ਮਚਾਵਹੁ ॥੨੩॥
कै मेरे संग जुध मचावहु ॥२३॥
ਰਾਨੀ ਬਾਧਿ ਨ ਬੀਰਮ ਦਯੋ ॥
रानी बाधि न बीरम दयो ॥
ਪਹਿਰ ਕੌਚ ਦੁੰਦਭੀ ਬਜਯੋ ॥
पहिर कौच दुंदभी बजयो ॥
ਨਿਰਭੈ ਚਲੀ ਜੁਧ ਕੇ ਕਾਜਾ ॥
निरभै चली जुध के काजा ॥
ਹੈ ਗੈ ਰਥ ਸਾਜਤ ਸਰ ਸਾਜਾ ॥੨੪॥
है गै रथ साजत सर साजा ॥२४॥
ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੰਦ ॥
भुजंग प्रयात छंद ॥
ਬਜ੍ਯੋ ਰਾਗ ਮਾਰੂ ਮੰਡੇ ਛਤ੍ਰਧਾਰੀ ॥
बज्यो राग मारू मंडे छत्रधारी ॥
ਬਹੈ ਤੀਰ ਤਰਵਾਰ ਕਾਤੀ ਕਟਾਰੀ ॥
बहै तीर तरवार काती कटारी ॥
ਕਹੂੰ ਕੇਤੁ ਫਾਟੇ ਗਿਰੇ ਛਤ੍ਰ ਟੂਟੇ ॥
कहूं केतु फाटे गिरे छत्र टूटे ॥
ਕਹੂੰ ਮਤ ਦੰਤੀ ਫਿਰੈ ਬਾਜ ਛੂਟੈ ॥੨੫॥
कहूं मत दंती फिरै बाज छूटै ॥२५॥
ਕਹੂੰ ਬਾਜ ਜੂਝੇ ਪਰੇ ਹੈ ਮਤੰਗੈ ॥
कहूं बाज जूझे परे है मतंगै ॥
ਕਹੂੰ ਨਾਗ ਮਾਰੇ ਬਿਰਾਜੈ ਉਤੰਗੈ ॥
कहूं नाग मारे बिराजै उतंगै ॥
ਕਹੂੰ ਬੀਰ ਡਾਰੇ ਪਰੇ ਬਰਮ ਫਾਟੇ ॥
कहूं बीर डारे परे बरम फाटे ॥
ਕਹੂੰ ਖੇਤ ਖਾਡੇ ਲਸੈ ਚਰਮ ਕਾਟੇ ॥੨੬॥
कहूं खेत खाडे लसै चरम काटे ॥२६॥
ਗਿਰੇ ਬੀਰ ਮਾਰੇ ਕਾ ਲੌ ਗਨਾਊ ॥
गिरे बीर मारे का लौ गनाऊ ॥
ਕਹੌ ਜੋ ਸਭੈ ਏਕ ਗ੍ਰੰਥੈ ਬਨਾਊ ॥
कहौ जो सभै एक ग्रंथै बनाऊ ॥
ਜਥਾ ਸਕਤਿ ਕੈ ਅਲਪ ਤਾ ਤੇ ਉਚਾਰੋ ॥
जथा सकति कै अलप ता ते उचारो ॥
ਸੁਨੋ ਕਾਨ ਦੈ ਕੈ ਸਭੇ ਹੀ ਪਿਆਰੋ ॥੨੭॥
सुनो कान दै कै सभे ही पिआरो ॥२७॥
ਇਤੈ ਖਾਨ ਢੂਕੇ ਉਤੈ ਰਾਜ ਨੀਕੇ ॥
इतै खान ढूके उतै राज नीके ॥
ਹਠੀ ਰੋਸ ਬਾਢੇ ਸੁ ਗਾਢੇ ਅਨੀਕੇ ॥
हठी रोस बाढे सु गाढे अनीके ॥
ਲਰੇ ਕੋਪ ਕੈ ਕੈ ਸੁ ਏਕੈ ਨ ਭਾਜ੍ਯੋ ॥
लरे कोप कै कै सु एकै न भाज्यो ॥
ਘਰੀ ਚਾਰਿ ਲੌ ਸਾਰ ਸੌ ਸਾਰ ਬਾਜ੍ਯੋ ॥੨੮॥
घरी चारि लौ सार सौ सार बाज्यो ॥२८॥
ਤਹਾ ਸੰਖ ਭੇਰੀ ਘਨੇ ਨਾਦ ਬਾਜੇ ॥
तहा संख भेरी घने नाद बाजे ॥
ਮ੍ਰਿਦੰਗੈ ਮੁਚੰਗੈ ਉਪੰਗੈ ਬਿਰਾਜੇ ॥
म्रिदंगै मुचंगै उपंगै बिराजे ॥
ਕਹੂੰ ਨਾਇ ਨਾਫੀਰਿਯੈਂ ਔ ਨਗਾਰੇ ॥
कहूं नाइ नाफीरियैं औ नगारे ॥
ਕਹੂੰ ਝਾਝ ਬੀਨਾ ਬਜੈ ਘੰਟ ਭਾਰੇ ॥੨੯॥
कहूं झाझ बीना बजै घंट भारे ॥२९॥
ਕਹੂੰ ਟੂਕ ਟੂਕ ਹੈ ਗਿਰੈ ਹੈ ਸਿਪਾਹੀ ॥
कहूं टूक टूक है गिरै है सिपाही ॥
ਮਰੇ ਸ੍ਵਾਮਿ ਕੇ ਕਾਜਹੂੰ ਕੋ ਨਿਬਾਹੀ ॥
मरे स्वामि के काजहूं को निबाही ॥
ਤਹਾ ਕੌਚ ਧਾਰੇ ਚੜੇ ਛਤ੍ਰ ਧਾਰੀ ॥
तहा कौच धारे चड़े छत्र धारी ॥
ਮਿਲੈ ਮੇਲ ਮਾਨੋ ਮਦਾਰੈ ਮਦਾਰੀ ॥੩੦॥
मिलै मेल मानो मदारै मदारी ॥३०॥
ਕਿਤੇ ਭੂਮਿ ਲੋਟੈ ਸੁ ਹਾਥੈ ਉਚਾਏ ॥
किते भूमि लोटै सु हाथै उचाए ॥
ਡਰੈ ਸੇਖ ਜੈਸੇ ਸਮਾਈ ਸਮਾਏ ॥
डरै सेख जैसे समाई समाए ॥
ਜੁਝੈ ਜ੍ਵਾਨ ਜੋਧਾ ਜਗੇ ਜੋਰ ਜੰਗੈ ॥
जुझै ज्वान जोधा जगे जोर जंगै ॥
ਮਨੋ ਪਾਨ ਕੈ ਭੰਗ ਸੋਏ ਮਲੰਗੈ ॥੩੧॥
मनो पान कै भंग सोए मलंगै ॥३१॥
ਬਹੈ ਆਨ ਐਸੇ ਬਚੈ ਬੀਰ ਕੌਨੈ ॥
बहै आन ऐसे बचै बीर कौनै ॥
सूचकांक (1 - 1428)
जापु पृष्ठ: 1 - 10
अकाल उसतत पृष्ठ: 11 - 38
बचित्र नाटक पृष्ठ: 39 - 73
चंडी चरित्र उक्ति बिलास पृष्ठ: 74 - 99
चंडी चरित्र पृष्ठ: 100 - 118
वार श्री भगउती जी की पृष्ठ: 119 - 126
ज्ञान प्रबोध पृष्ठ: 127 - 154
चौबीस अवतार पृष्ठ: 155 - 610
ब्रह्मा अवतार पृष्ठ: 611 - 634
रूद्र अवतार पृष्ठ: 635 - 708
शब्द हज़ारे पा:10 पृष्ठ: 709 - 712
३३ सवइये पृष्ठ: 712 - 716
खालसा महिमा पृष्ठ: 716 - 716
शस्त्र नाम माला पृष्ठ: 717 - 808
चरित्रोपख्यान पृष्ठ: 809 - 1388
ज़फरनामा पृष्ठ: 1389 - 1394
हिकायत पृष्ठ: 1394 - 1428