श्री दशम ग्रंथ
पृष्ठ - 619
ਕਉਨ ਕਉਨ ਉਚਾਰੀਐ ਕਰਿ ਸੂਰ ਸਰਬ ਬਿਬੇਕ ॥੫੪॥
कउन कउन उचारीऐ करि सूर सरब बिबेक ॥५४॥
ਸਪਤ ਦੀਪਨ ਸਪਤ ਭੂਪ ਭੁਗੈ ਲਗੇ ਨਵਖੰਡ ॥
सपत दीपन सपत भूप भुगै लगे नवखंड ॥
ਭਾਤਿ ਭਾਤਿਨ ਸੋ ਫਿਰੇ ਅਸਿ ਬਾਧਿ ਜੋਧ ਪ੍ਰਚੰਡ ॥
भाति भातिन सो फिरे असि बाधि जोध प्रचंड ॥
ਦੀਹ ਦੀਹ ਅਜੀਹ ਦੇਸਨਿ ਨਾਮ ਆਪਿ ਭਨਾਇ ॥
दीह दीह अजीह देसनि नाम आपि भनाइ ॥
ਆਨਿ ਜਾਨੁ ਦੁਤੀ ਭਏ ਛਿਤਿ ਦੂਸਰੇ ਹਰਿ ਰਾਇ ॥੫੫॥
आनि जानु दुती भए छिति दूसरे हरि राइ ॥५५॥
ਆਪ ਆਪ ਸਮੈ ਸਬੈ ਸਿਰਿ ਅਤ੍ਰ ਪਤ੍ਰ ਫਿਰਾਇ ॥
आप आप समै सबै सिरि अत्र पत्र फिराइ ॥
ਜੀਤਿ ਜੀਤਿ ਅਜੀਤ ਜੋਧਨ ਰੋਹ ਕ੍ਰੋਹ ਕਮਾਇ ॥
जीति जीति अजीत जोधन रोह क्रोह कमाइ ॥
ਝੂਠ ਸਾਚ ਅਨੰਤ ਬੋਲਿ ਕਲੋਲ ਕੇਲ ਅਨੇਕ ॥
झूठ साच अनंत बोलि कलोल केल अनेक ॥
ਅੰਤਿ ਕਾਲ ਸਬੈ ਭਛੇ ਜਗਿ ਛਾਡੀਆ ਨਹਿ ਏਕ ॥੫੬॥
अंति काल सबै भछे जगि छाडीआ नहि एक ॥५६॥
ਆਪ ਅਰਥ ਅਨਰਥ ਅਪਰਥ ਸਮਰਥ ਕਰਤ ਅਨੰਤ ॥
आप अरथ अनरथ अपरथ समरथ करत अनंत ॥
ਅੰਤਿ ਹੋਤ ਠਟੀ ਕਛੂ ਪ੍ਰਭੂ ਕੋਟਿ ਕ੍ਯੋਨ ਨ ਕਰੰਤ ॥
अंति होत ठटी कछू प्रभू कोटि क्योन न करंत ॥
ਜਾਨ ਬੂਝ ਪਰੰਤ ਕੂਪ ਲਹੰਤ ਮੂੜ ਨ ਭੇਵ ॥
जान बूझ परंत कूप लहंत मूड़ न भेव ॥
ਅੰਤਿ ਕਾਲ ਤਬੈ ਬਚੈ ਜਬ ਜਾਨ ਹੈ ਗੁਰਦੇਵ ॥੫੭॥
अंति काल तबै बचै जब जान है गुरदेव ॥५७॥
ਅੰਤਿ ਹੋਤ ਠਟੀ ਭਲੀ ਪ੍ਰਭ ਮੂੜ ਲੋਗ ਨ ਜਾਨਿ ॥
अंति होत ठटी भली प्रभ मूड़ लोग न जानि ॥
ਆਪ ਅਰਥ ਪਛਾਨ ਹੀ ਤਜਿ ਦੀਹ ਦੇਵ ਨਿਧਾਨ ॥
आप अरथ पछान ही तजि दीह देव निधान ॥
ਧਰਮ ਜਾਨਿ ਕਰਤ ਪਾਪਨ ਯੌ ਨ ਜਾਨਤ ਮੂੜ ॥
धरम जानि करत पापन यौ न जानत मूड़ ॥
ਸਰਬ ਕਾਲ ਦਇਆਲ ਕੋ ਕਹੁ ਪ੍ਰਯੋਗ ਗੂੜ ਅਗੂੜ ॥੫੮॥
सरब काल दइआल को कहु प्रयोग गूड़ अगूड़ ॥५८॥
ਪਾਪ ਪੁੰਨ ਪਛਾਨ ਹੀ ਕਰਿ ਪੁੰਨ ਕੀ ਸਮ ਪਾਪ ॥
पाप पुंन पछान ही करि पुंन की सम पाप ॥
ਪਰਮ ਜਾਨ ਪਵਿਤ੍ਰ ਜਾਪਨ ਜਪੈ ਲਾਗ ਕੁਜਾਪ ॥
परम जान पवित्र जापन जपै लाग कुजाप ॥
ਸਿਧ ਠਉਰ ਨ ਮਾਨਹੀ ਬਿਨੁ ਸਿਧ ਠਉਰ ਪੂਜੰਤ ॥
सिध ठउर न मानही बिनु सिध ठउर पूजंत ॥
ਹਾਥਿ ਦੀਪਕੁ ਲੈ ਮਹਾ ਪਸੁ ਮਧਿ ਕੂਪ ਪਰੰਤ ॥੫੯॥
हाथि दीपकु लै महा पसु मधि कूप परंत ॥५९॥
ਸਿਧ ਠਉਰ ਨ ਮਾਨ ਹੀ ਅਨਸਿਧ ਪੂਜਤ ਠਉਰ ॥
सिध ठउर न मान ही अनसिध पूजत ठउर ॥
ਕੈ ਕੁ ਦਿਵਸ ਚਲਾਹਿਗੇ ਜੜ ਭੀਤ ਕੀ ਸੀ ਦਉਰ ॥
कै कु दिवस चलाहिगे जड़ भीत की सी दउर ॥
ਪੰਖ ਹੀਨ ਕਹਾ ਉਡਾਇਬ ਨੈਨ ਹੀਨ ਨਿਹਾਰ ॥
पंख हीन कहा उडाइब नैन हीन निहार ॥
ਸਸਤ੍ਰ ਹੀਨ ਜੁਧਾ ਨ ਪੈਠਬ ਅਰਥ ਹੀਨ ਬਿਚਾਰ ॥੬੦॥
ससत्र हीन जुधा न पैठब अरथ हीन बिचार ॥६०॥
ਦਰਬ ਹੀਣ ਬਪਾਰ ਜੈਸਕ ਅਰਥ ਬਿਨੁ ਇਸ ਲੋਕ ॥
दरब हीण बपार जैसक अरथ बिनु इस लोक ॥
ਆਂਖ ਹੀਣ ਬਿਲੋਕਬੋ ਜਗਿ ਕਾਮਕੇਲ ਅਕੋਕ ॥
आंख हीण बिलोकबो जगि कामकेल अकोक ॥
ਗਿਆਨ ਹੀਣ ਸੁ ਪਾਠ ਗੀਤਾ ਬੁਧਿ ਹੀਣ ਬਿਚਾਰ ॥
गिआन हीण सु पाठ गीता बुधि हीण बिचार ॥
ਹਿੰਮਤ ਹੀਨ ਜੁਧਾਨ ਜੂਝਬ ਕੇਲ ਹੀਣ ਕੁਮਾਰ ॥੬੧॥
हिंमत हीन जुधान जूझब केल हीण कुमार ॥६१॥
ਕਉਨ ਕਉਨ ਗਨਾਈਐ ਜੇ ਭਏ ਭੂਮਿ ਮਹੀਪ ॥
कउन कउन गनाईऐ जे भए भूमि महीप ॥
ਕਉਨ ਕਉਨ ਸੁ ਕਥੀਐ ਜਗਿ ਕੇ ਸੁ ਦ੍ਵੀਪ ਅਦ੍ਵੀਪ ॥
कउन कउन सु कथीऐ जगि के सु द्वीप अद्वीप ॥
ਜਾਸੁ ਕੀਨ ਗਨੈ ਵਹੈ ਇਮਿ ਔਰ ਕੀ ਨਹਿ ਸਕਤਿ ॥
जासु कीन गनै वहै इमि और की नहि सकति ॥
ਯੌ ਨ ਐਸ ਪਹਚਾਨੀਐ ਬਿਨੁ ਤਾਸੁ ਕੀ ਕੀਏ ਭਗਤਿ ॥੬੨॥
यौ न ऐस पहचानीऐ बिनु तासु की कीए भगति ॥६२॥
ਇਤਿ ਰਾਜਾ ਭਰਥ ਰਾਜ ਸਮਾਪਤੰ ॥੩॥੫॥
इति राजा भरथ राज समापतं ॥३॥५॥
ਅਥ ਰਾਜਾ ਸਗਰ ਰਾਜ ਕਥਨੰ ॥
अथ राजा सगर राज कथनं ॥
ਰੂਆਲ ਛੰਦ ॥
रूआल छंद ॥
ਸ੍ਰੇਸਟ ਸ੍ਰੇਸਟ ਭਏ ਜਿਤੇ ਇਹ ਭੂਮਿ ਆਨਿ ਨਰੇਸ ॥
स्रेसट स्रेसट भए जिते इह भूमि आनि नरेस ॥
ਤਉਨ ਤਉਨ ਉਚਾਰਹੋ ਤੁਮਰੇ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਅਸੇਸ ॥
तउन तउन उचारहो तुमरे प्रसादि असेस ॥
ਭਰਥ ਰਾਜ ਬਿਤੀਤ ਭੇ ਭਏ ਰਾਜਾ ਸਗਰ ਰਾਜ ॥
भरथ राज बितीत भे भए राजा सगर राज ॥
ਰੁਦ੍ਰ ਕੀ ਤਪਸਾ ਕਰੀ ਲੀਅ ਲਛ ਸੁਤ ਉਪਰਾਜਿ ॥੬੩॥
रुद्र की तपसा करी लीअ लछ सुत उपराजि ॥६३॥
ਚਕ੍ਰ ਬਕ੍ਰ ਧੁਜਾ ਗਦਾ ਭ੍ਰਿਤ ਸਰਬ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰ ॥
चक्र बक्र धुजा गदा भ्रित सरब राज कुमार ॥
ਲਛ ਰੂਪ ਧਰੇ ਮਨੋ ਜਗਿ ਆਨਿ ਮੈਨ ਸੁ ਧਾਰ ॥
लछ रूप धरे मनो जगि आनि मैन सु धार ॥
ਬੇਖ ਬੇਖ ਬਨੇ ਨਰੇਸ੍ਵਰ ਜੀਤਿ ਦੇਸ ਅਸੇਸ ॥
बेख बेख बने नरेस्वर जीति देस असेस ॥
ਦਾਸ ਭਾਵ ਸਬੈ ਧਰੇ ਮਨਿ ਜਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰ ਨਰੇਸ ॥੬੪॥
दास भाव सबै धरे मनि जत्र तत्र नरेस ॥६४॥
ਬਾਜ ਮੇਧ ਕਰੈ ਲਗੈ ਹਯਸਾਲਿ ਤੇ ਹਯ ਚੀਨਿ ॥
बाज मेध करै लगै हयसालि ते हय चीनि ॥
ਬੋਲਿ ਬੋਲਿ ਅਮੋਲ ਰਿਤੁਜ ਮੰਤ੍ਰ ਮਿਤ੍ਰ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥
बोलि बोलि अमोल रितुज मंत्र मित्र प्रबीन ॥
ਸੰਗ ਦੀਨ ਸਮੂਹ ਸੈਨ ਬ੍ਰਯੂਹ ਬ੍ਰਯੂਹ ਬਨਾਇ ॥
संग दीन समूह सैन ब्रयूह ब्रयूह बनाइ ॥
ਜਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰ ਫਿਰੈ ਲਗੇ ਸਿਰਿ ਅਤ੍ਰ ਪਤ੍ਰ ਫਿਰਾਇ ॥੬੫॥
जत्र तत्र फिरै लगे सिरि अत्र पत्र फिराइ ॥६५॥
ਜੈਤਪਤ੍ਰ ਲਹ੍ਯੋ ਜਹਾ ਤਹ ਸਤ੍ਰੁ ਭੇ ਸਭ ਚੂਰ ॥
जैतपत्र लह्यो जहा तह सत्रु भे सभ चूर ॥
ਛੋਰਿ ਛੋਰਿ ਭਜੇ ਨਰੇਸ੍ਵਰ ਛਾਡਿ ਸਸਤ੍ਰ ਕਰੂਰ ॥
छोरि छोरि भजे नरेस्वर छाडि ससत्र करूर ॥
ਡਾਰਿ ਡਾਰਿ ਸਨਾਹਿ ਸੂਰ ਤ੍ਰੀਆਨ ਭੇਸ ਸੁ ਧਾਰਿ ॥
डारि डारि सनाहि सूर त्रीआन भेस सु धारि ॥
ਭਾਜਿ ਭਾਜਿ ਚਲੇ ਜਹਾ ਤਹ ਪੁਤ੍ਰ ਮਿਤ੍ਰ ਬਿਸਾਰਿ ॥੬੬॥
भाजि भाजि चले जहा तह पुत्र मित्र बिसारि ॥६६॥
ਗਾਜਿ ਗਾਜਿ ਗਜੇ ਗਦਾਧਰਿ ਭਾਜਿ ਭਾਜਿ ਸੁ ਭੀਰ ॥
गाजि गाजि गजे गदाधरि भाजि भाजि सु भीर ॥
ਸਾਜ ਬਾਜ ਤਜੈ ਭਜੈ ਬਿਸੰਭਾਰ ਬੀਰ ਸੁਧੀਰ ॥
साज बाज तजै भजै बिसंभार बीर सुधीर ॥
ਸੂਰਬੀਰ ਗਜੇ ਜਹਾ ਤਹ ਅਸਤ੍ਰ ਸਸਤ੍ਰ ਨਚਾਇ ॥
सूरबीर गजे जहा तह असत्र ससत्र नचाइ ॥
ਜੀਤਿ ਜੀਤਿ ਲਏ ਸੁ ਦੇਸਨ ਜੈਤਪਤ੍ਰ ਫਿਰਾਇ ॥੬੭॥
जीति जीति लए सु देसन जैतपत्र फिराइ ॥६७॥
ਜੀਤਿ ਪੂਰਬ ਪਛਿਮੈ ਅਰੁ ਲੀਨ ਦਛਨਿ ਜਾਇ ॥
जीति पूरब पछिमै अरु लीन दछनि जाइ ॥
ਤਾਕਿ ਬਾਜ ਚਲ੍ਯੋ ਤਹਾ ਜਹ ਬੈਠਿ ਥੇ ਮੁਨਿ ਰਾਇ ॥
ताकि बाज चल्यो तहा जह बैठि थे मुनि राइ ॥
ਧ੍ਰਯਾਨ ਮਧਿ ਹੁਤੇ ਮਹਾ ਮੁਨਿ ਸਾਜ ਬਾਜ ਨ ਦੇਖਿ ॥
ध्रयान मधि हुते महा मुनि साज बाज न देखि ॥
ਪ੍ਰਿਸਟਿ ਪਛ ਖਰੋ ਭਯੋ ਰਿਖਿ ਜਾਨਿ ਗੋਰਖ ਭੇਖ ॥੬੮॥
प्रिसटि पछ खरो भयो रिखि जानि गोरख भेख ॥६८॥
ਚਉਕ ਚਿਤ ਰਹੇ ਸਬੈ ਜਬ ਦੇਖਿ ਨੈਨ ਨ ਬਾਜ ॥
चउक चित रहे सबै जब देखि नैन न बाज ॥
ਖੋਜਿ ਖੋਜਿ ਥਕੇ ਸਬੈ ਦਿਸ ਚਾਰਿ ਚਾਰਿ ਸਲਾਜ ॥
खोजि खोजि थके सबै दिस चारि चारि सलाज ॥
ਜਾਨਿ ਪਯਾਰ ਗਯੋ ਤੁਰੰਗਮ ਕੀਨ ਚਿਤਿ ਬਿਚਾਰ ॥
जानि पयार गयो तुरंगम कीन चिति बिचार ॥
ਸਗਰ ਖਾਤ ਖੁਦੈ ਲਗੇ ਰਣਧੀਰ ਬੀਰ ਅਪਾਰ ॥੬੯॥
सगर खात खुदै लगे रणधीर बीर अपार ॥६९॥
ਖੋਦਿ ਖੋਦਿ ਅਖੋਦਿ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਕ੍ਰੋਧ ਜੋਧ ਅਨੰਤ ॥
खोदि खोदि अखोदि प्रिथवी क्रोध जोध अनंत ॥
ਭਛਿ ਭਛਿ ਗਏ ਸਬੈ ਮੁਖ ਮ੍ਰਿਤਕਾ ਦੁਤਿ ਵੰਤ ॥
भछि भछि गए सबै मुख म्रितका दुति वंत ॥
ਸਗਰ ਖਾਤ ਖੁਦੈ ਲਗੇ ਦਿਸ ਖੋਦ ਦਛਨ ਸਰਬ ॥
सगर खात खुदै लगे दिस खोद दछन सरब ॥
ਜੀਤਿ ਪੂਰਬ ਕੋ ਚਲੇ ਅਤਿ ਠਾਨ ਕੈ ਜੀਅ ਗਰਬ ॥੭੦॥
जीति पूरब को चले अति ठान कै जीअ गरब ॥७०॥
ਖੋਦ ਦਛਨ ਕੀ ਦਿਸਾ ਪੁਨਿ ਖੋਦ ਪੂਰਬ ਦਿਸਾਨ ॥
खोद दछन की दिसा पुनि खोद पूरब दिसान ॥
ਤਾਕਿ ਪਛਮ ਕੋ ਚਲੇ ਦਸ ਚਾਰਿ ਚਾਰਿ ਨਿਧਾਨ ॥
ताकि पछम को चले दस चारि चारि निधान ॥
ਪੈਠਿ ਉਤਰ ਦਿਸਾ ਜਬੈ ਖੋਦੈ ਲਗੇ ਸਭ ਠਉਰ ॥
पैठि उतर दिसा जबै खोदै लगे सभ ठउर ॥
ਅਉਰ ਅਉਰ ਠਟੈ ਪਸੂ ਕਲਿ ਕਾਲਿ ਠਾਟੀ ਅਉਰ ॥੭੧॥
अउर अउर ठटै पसू कलि कालि ठाटी अउर ॥७१॥
सूचकांक (1 - 1428)
जापु पृष्ठ: 1 - 10
अकाल उसतत पृष्ठ: 11 - 38
बचित्र नाटक पृष्ठ: 39 - 73
चंडी चरित्र उक्ति बिलास पृष्ठ: 74 - 99
चंडी चरित्र पृष्ठ: 100 - 118
वार श्री भगउती जी की पृष्ठ: 119 - 126
ज्ञान प्रबोध पृष्ठ: 127 - 154
चौबीस अवतार पृष्ठ: 155 - 610
ब्रह्मा अवतार पृष्ठ: 611 - 634
रूद्र अवतार पृष्ठ: 635 - 708
शब्द हज़ारे पा:10 पृष्ठ: 709 - 712
३३ सवइये पृष्ठ: 712 - 716
खालसा महिमा पृष्ठ: 716 - 716
शस्त्र नाम माला पृष्ठ: 717 - 808
चरित्रोपख्यान पृष्ठ: 809 - 1388
ज़फरनामा पृष्ठ: 1389 - 1394
हिकायत पृष्ठ: 1394 - 1428