شري دسم گرنتھ

صفحو - 434


ਕਉਤਕਿ ਦੇਖਿ ਦੋਊ ਠਟਕੇ ਦਲ ਬਿਓਮ ਤੇ ਦੇਵਨ ਬੈਨ ਸੁਨਾਏ ॥
kautak dekh doaoo tthattake dal biom te devan bain sunaae |

ٻنهي طرفن جا لشڪر (لڙائي جي) پڄاڻي ڏسي بيٺا آهن ۽ ديوتائن آسمان مان لفظ چيا آهن،

ਲਾਗੀ ਅਵਾਰ ਮੁਰਾਰਿ ਸੁਨੋ ਪਲ ਮੈ ਮਧੁ ਸੇ ਮੁਰ ਸੇ ਤੁਮ ਘਾਏ ॥੧੩੬੭॥
laagee avaar muraar suno pal mai madh se mur se tum ghaae |1367|

آسمان مان هيءَ راند ڏسي ديوتائن چيو ته اي ڪرشن! تون دير ڪري رهيو آهين، ڇاڪاڻ ته تو مر ۽ ماڌو ڪيتاڀ جهڙن ڀوتارن کي هڪ پل ۾ ماري ڇڏيو آهي.

ਚਾਰ ਮਹੂਰਤ ਜੁਧੁ ਭਯੋ ਥਕ ਕੈ ਹਰਿ ਜੂ ਇਹ ਘਾਤ ਬਿਚਾਰਿਓ ॥
chaar mahoorat judh bhayo thak kai har joo ih ghaat bichaario |

جنگ چئن ڪلاڪن تائين جاري رهي، ڪرشنا جي حالت ڏسي هن داغ تي غور ڪيو.

ਮਾਰਹੁ ਨਾਹਿ ਕਹਿਯੋ ਸੁ ਸਹੀ ਮੁਰਿ ਕੈ ਅਰਿ ਪਾਛੇ ਕੀ ਓਰਿ ਨਿਹਾਰਿਓ ॥
maarahu naeh kahiyo su sahee mur kai ar paachhe kee or nihaario |

جنگ سڄو ڏينهن هلندي رهي، پوءِ ڪرشن هڪ طريقو ٺاهيو. هن چيو ته مان توکي نه ماري رهيو آهيان، ۽ ائين چئي جڏهن دشمن پوئتي ڏٺو.

ਐਸੇ ਹੀ ਤੀਛਨ ਲੈ ਅਸਿ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿ ਸਤ੍ਰ ਕੀ ਗ੍ਰੀਵ ਕੇ ਊਪਰ ਝਾਰਿਓ ॥
aaise hee teechhan lai as sree har satr kee greev ke aoopar jhaario |

ائين ئي ڪرشن هڪ تيز تلوار کڻي دشمن جي ڳچيءَ تي وار ڪئي.

ਐਸੀ ਏ ਭਾਤਿ ਹਨਿਓ ਰਿਪੁ ਕਉ ਅਪਨੇ ਦਲ ਕੋ ਸਭ ਤ੍ਰਾਸ ਨਿਵਾਰਿਯੋ ॥੧੩੬੮॥
aaisee e bhaat hanio rip kau apane dal ko sabh traas nivaariyo |1368|

هن تمام جلدي جلدي، پنهنجي تيز تلوار سان دشمن جي ڳچيءَ تي هڪ وار ڪيو ۽ اهڙيءَ طرح دشمن کي قتل ڪري، سندس لشڪر جو خوف ختم ڪري ڇڏيو.

ਯੌ ਅਰਿ ਮਾਰਿ ਲਯੋ ਰਨ ਮੈ ਅਤਿ ਹੀ ਮਨ ਮੈ ਹਰਿ ਜੂ ਸੁਖੁ ਪਾਯੋ ॥
yau ar maar layo ran mai at hee man mai har joo sukh paayo |

اهڙيءَ طرح جنگ جي ميدان ۾ دشمن کي مارڻ سان، شري ڪرشن پنهنجي من ۾ وڏي خوشي حاصل ڪئي.

ਆਪਨੀ ਸੈਨ ਨਿਹਾਰ ਮੁਰਾਰਿ ਮਹਾ ਬਲੁ ਧਾਰ ਕੈ ਸੰਖ ਬਜਾਯੋ ॥
aapanee sain nihaar muraar mahaa bal dhaar kai sankh bajaayo |

اهڙيءَ طرح پنهنجي دشمن کي ماري، ڪرشن خوش ٿيو ۽ پنهنجي لشڪر کي ڏسي، زور سان پنهنجو شنخ وڄائي.

ਸੰਤ ਸਹਾਇਕ ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਿਜ ਨਾਇਕ ਹੈ ਸਬ ਲਾਇਕ ਨਾਮ ਕਹਾਯੋ ॥
sant sahaaeik sree brij naaeik hai sab laaeik naam kahaayo |

هو سنتن جو سهارو آهي ۽ سڀ ڪجهه ڪرڻ جي قابل آهي، هو برجا جو رب آهي

ਸ੍ਰੀ ਹਰਿ ਜੂ ਮੁਖ ਐਸੇ ਕਹਿਯੋ ਚਤੁਰੰਗ ਚਮੂੰ ਰਨ ਜੁਧੁ ਮਚਾਯੋ ॥੧੩੬੯॥
sree har joo mukh aaise kahiyo chaturang chamoon ran judh machaayo |1369|

سندس ڪمانڊ هيٺ سندس چئن ڀاڱن جي فوج، ميدان جنگ ۾ خوفناڪ جنگ وڙهي.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਜੁਧ ਪ੍ਰਬੰਧੇ ਪਾਚ ਭੂਪ ਬਧਹ ਸਮਾਪਤਮੰ ॥
eit sree bachitr naattak granthe krisanaavataare judh prabandhe paach bhoop badhah samaapataman |

بچيتار ناٽڪ ۾ ڪرشناوتار ۾ ”جنگ ۾ پنجن بادشاهن جي قتل“ جي وضاحت جي پڇاڙي.

ਅਥ ਖੜਗ ਸਿੰਘ ਜੁਧ ਕਥਨੰ ॥
ath kharrag singh judh kathanan |

ھاڻي شروع ٿئي ٿو کھرگ سنگھ سان جنگ جو احوال

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

DOHRA

ਤਿਹ ਭੂਪਤਿ ਕੋ ਮਿਤ੍ਰ ਇਕ ਖੜਗ ਸਿੰਘ ਤਿਹ ਨਾਮ ॥
tih bhoopat ko mitr ik kharrag singh tih naam |

انهيءَ بادشاهه جو هڪ دوست هو، جنهن جو نالو ”خرگ سنگهه“ هو.

ਪੈਰੇ ਸਮਰ ਸਮੁਦ੍ਰ ਬਹੁ ਮਹਾਰਥੀ ਬਲ ਧਾਮ ॥੧੩੭੦॥
paire samar samudr bahu mahaarathee bal dhaam |1370|

ان راجا جو هڪ دوست جنهن جو نالو خرگ سنگهه هو، جيڪو جنگ جي سمنڊ جو چڱو ترڻ ۽ وڏي طاقت جو رهاڪو هو.

ਕ੍ਰੁਧਤ ਹ੍ਵੈ ਅਤਿ ਮਨ ਬਿਖੈ ਚਾਰ ਭੂਪ ਤਿਹ ਸਾਥ ॥
krudhat hvai at man bikhai chaar bhoop tih saath |

(هن کي) دل ۾ ڏاڍي ڪاوڙ آئي. هن سان گڏ چار ٻيا بادشاهه به هئا.

ਜੁਧੁ ਕਰਨਿ ਹਰਿ ਸਿਉ ਚਲਿਯੋ ਅਮਿਤ ਸੈਨ ਲੈ ਸਾਥ ॥੧੩੭੧॥
judh karan har siau chaliyo amit sain lai saath |1371|

چار بادشاهن ۽ بيشمار لشڪر کي پاڻ سان گڏ وٺي، وڏي ڪاوڙ ۾ ڪرشن سان جنگ لاءِ روانو ٿيو.

ਛਪੈ ਛੰਦ ॥
chhapai chhand |

ڇَپائي

ਖੜਗ ਸਿੰਘ ਬਰ ਸਿੰਘ ਅਉਰ ਨ੍ਰਿਪ ਗਵਨ ਸਿੰਘ ਬਰ ॥
kharrag singh bar singh aaur nrip gavan singh bar |

کھرگ سنگهه، بار سنگهه، شريٿ راجا گوان سنگهه

ਧਰਮ ਸਿੰਘ ਭਵ ਸਿੰਘ ਬਡੇ ਬਲਵੰਤ ਜੁਧੁ ਕਰ ॥
dharam singh bhav singh badde balavant judh kar |

اتي ڪيترائي ويڙهاڪ هئا جن ۾ خرگ سنگهه، بار سنگهه، گوان سنگهه، ڌرم سنگهه، ڀاو سنگهه وغيره.

ਰਥ ਅਨੇਕ ਸੰਗ ਲੀਏ ਸੁਭਟ ਬਹੁ ਬਾਜਤ ਸਜਤ ॥
rath anek sang lee subhatt bahu baajat sajat |

هو پاڻ سان گڏ ڪيترائي جنگي سوار ۽ جنگي سامان کڻي ويو

ਦਸ ਹਜਾਰ ਗਜ ਮਤ ਚਲੇ ਘਨੀਅਰ ਜਿਮ ਗਜਤ ॥
das hajaar gaj mat chale ghaneear jim gajat |

ڏهه هزار هاٿي ڪڪرن وانگر گجگوڙ ڪري هليا ويا

ਮਿਲਿ ਘੇਰਿ ਲੀਓ ਤਿਨ ਕਉ ਤਿਨੋ ਸੁ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਜਸੁ ਲਖਿ ਲੀਯੋ ॥
mil gher leeo tin kau tino su kab sayaam jas lakh leeyo |

هنن گڏجي ڪرشن ۽ سندس فوج جو گهيرو ڪيو

ਰਿਤੁ ਪਾਵਸ ਮੈ ਘਨ ਘਟਾ ਜਿਉ ਘੋਰ ਮਨੋ ਨਰ ਬੋਲੀਓ ॥੧੩੭੨॥
rit paavas mai ghan ghattaa jiau ghor mano nar boleeo |1372|

دشمن جي لشڪر برسات جي موسم ۾ ٻرندڙ ڪڪرن وانگر گجگوڙ ڪري رهي هئي. 1372.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

DOHRA

ਜਾਦਵ ਕੀ ਸੈਨਾ ਹੁਤੇ ਨਿਕਸੇ ਭੂਪ ਸੁ ਚਾਰ ॥
jaadav kee sainaa hute nikase bhoop su chaar |

یادون جي لشڪر مان چار راجا (وڙهڻ لاءِ) نڪري آيا آهن.

ਨਾਮ ਸਰਸ ਸਿੰਘ ਬੀਰ ਸਿੰਘ ਮਹਾ ਸਿੰਘ ਸਿੰਘ ਸਾਰ ॥੧੩੭੩॥
naam saras singh beer singh mahaa singh singh saar |1373|

هن پاسي کان یادون جي لشڪر مان چار راجا اڳيان آيا، جن جا نالا هئا سرس سنگهه، وير سنگهه، مها سنگهه ۽ سار سنگهه.

ਖੜਗ ਸਿੰਘ ਕੇ ਸੰਗ ਨ੍ਰਿਪ ਚਾਰਿ ਚਾਰੁ ਮਤਿਵੰਤ ॥
kharrag singh ke sang nrip chaar chaar mativant |

خارگ سنگهه سان گڏ چار نشئي بادشاهه به هئا

ਹਰਿ ਕੀ ਓਰ ਚਲੇ ਮਨੋ ਆਯੋ ਇਨ ਕੋ ਅੰਤੁ ॥੧੩੭੪॥
har kee or chale mano aayo in ko ant |1374|

اهي ڪرشن ڏانهن روانا ٿيا جيئن ماڻهو پنهنجي آخري عذاب جي ويجهو. 1374.

ਸਰਸ ਮਹਾ ਅਉ ਸਾਰ ਪੁਨਿ ਬੀਰ ਸਿੰਘ ਏ ਚਾਰ ॥
saras mahaa aau saar pun beer singh e chaar |

سرس سنگهه، مها سنگهه، سار سنگهه ۽ بير سنگهه، اهي چار (بادشاهه)

ਜਾਦਵ ਸੈਨਾ ਤੇ ਤਬੈ ਨਿਕਸੇ ਅਤਿ ਬਲੁ ਧਾਰਿ ॥੧੩੭੫॥
jaadav sainaa te tabai nikase at bal dhaar |1375|

یادون جي لشڪر مان نڪري سرس سنگهه، مها سنگهه، سار سنگهه ۽ وير سنگهه پنهنجي طاقتور روپ ۾ آيا.

ਹਰਿ ਕੀ ਦਿਸ ਕੇ ਚਤੁਰ ਨ੍ਰਿਪ ਤਿਨ ਵਹ ਲੀਨੇ ਮਾਰਿ ॥
har kee dis ke chatur nrip tin vah leene maar |

شري ڪرشن جي پاسي جا چار راجا مارجي ويا.

ਖੜਗ ਸਿੰਘ ਅਤਿ ਕੋਪ ਕਰਿ ਦੀਨੋ ਇਨਹ ਸੰਘਾਰਿ ॥੧੩੭੬॥
kharrag singh at kop kar deeno inah sanghaar |1376|

1376ع ۾ ڪرشن جي پاسي کان کنگهه سنگهه چارئي بادشاهن کي ڪاوڙ ۾ ماري ڇڏيو.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

سويا

ਸ੍ਰੀ ਹਰਿ ਓਰ ਤੇ ਅਉਰ ਨਰੇਸ ਚਲੇ ਤਿਨ ਸੰਗਿ ਮਹਾ ਦਲੁ ਲੀਨੋ ॥
sree har or te aaur nares chale tin sang mahaa dal leeno |

ڪرشن جي پاسي کان ٻيا راجا به اڳتي آيا، جن جا نالا هئا سورت سنگهه، سمپورن سنگهه، بار سنگهه وغيره.

ਸੂਰਤ ਸਿੰਘ ਸਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਚਲਿਯੋ ਬਰ ਸਿੰਘ ਸੁ ਕੋਪ ਪ੍ਰਬੀਨੋ ॥
soorat singh sapooran singh chaliyo bar singh su kop prabeeno |

اهي غضب ۽ جنگ جا ماهر هئا.

ਅਉ ਮਤਿ ਸਿੰਘ ਸਜਿਯੋ ਤਨ ਕਉਚ ਸੁ ਸਸਤ੍ਰਨ ਅਸਤ੍ਰਨ ਮਾਝਿ ਪ੍ਰਬੀਨੋ ॥
aau mat singh sajiyo tan kauch su sasatran asatran maajh prabeeno |

۽ متي سنگهه (پنهنجي) بدن تي هٿيار پائي ٿو ۽ هٿيارن ۽ هٿيارن ۾ تمام ماهر آهي.

ਧਾਇ ਕੈ ਸ੍ਰੀ ਖੜਗੇਸ ਕੇ ਸੰਗਿ ਜੁ ਚਾਰ ਹੀ ਭੂਪਨ ਆਹਵ ਕੀਨੋ ॥੧੩੭੭॥
dhaae kai sree kharrages ke sang ju chaar hee bhoopan aahav keeno |1377|

مت سنگهه پنهنجي جسم کي هٿيارن جي ڌماڪن کان بچائڻ لاءِ پنهنجا هٿيار به پهچايا ۽ انهن چئن بادشاهن خرگ سنگهه سان خوفناڪ جنگ وڙهي.1377.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

DOHRA

ਇਤ ਚਾਰੋ ਭੂਪਤਿ ਲਰੈ ਖੜਗ ਸਿੰਘ ਕੇ ਸੰਗਿ ॥
eit chaaro bhoopat larai kharrag singh ke sang |

ھتي چارئي راجا کھرگ سنگھ سان وڙھي رھيا آھن

ਉਤ ਦੋਊ ਦਿਸ ਕੀ ਲਰਤ ਸਬਲ ਸੈਨ ਚਤੁਰੰਗਿ ॥੧੩੭੮॥
aut doaoo dis kee larat sabal sain chaturang |1378|

انهيءَ پاسي اهي چارئي راجا ڳڙهه سنگهه سان وڙهندا رهيا ۽ ان طرف ٻنهي فوجن جون چارئي ٽڪريون خوفناڪ جنگ ۾ لڳيون.

ਕਬਿਤੁ ॥
kabit |

ڪيبٽ

ਰਥੀ ਸੰਗਿ ਰਥੀ ਮਹਾਰਥੀ ਸੰਗਿ ਮਹਾਰਥੀ ਸੁਵਾਰ ਸਿਉ ਸੁਵਾਰ ਅਤਿ ਕੋਪ ਕੈ ਕੈ ਮਨ ਮੈ ॥
rathee sang rathee mahaarathee sang mahaarathee suvaar siau suvaar at kop kai kai man mai |

رٿ سان رٿ، وڏو رٿ وڏي رٿ سان ۽ سوار سوار سان دل ۾ ڪاوڙ سان وڙهندا آهن.

ਪੈਦਲ ਸਿਉ ਪੈਦਲ ਲਰਤ ਭਏ ਰਨ ਬੀਚ ਜੁਧ ਹੀ ਮੈ ਰਾਖਿਓ ਮਨ ਰਾਖਿਓ ਨ ਗ੍ਰਿਹਨ ਮੈ ॥
paidal siau paidal larat bhe ran beech judh hee mai raakhio man raakhio na grihan mai |

رٿ سوارن سان وڙهڻ لڳا، رٿ مالڪن سان، رٿ مالڪن سان، سوار سوارن سان ۽ سپاهين پيرن سان پيادل غصي ۾، پنهنجي گهر ۽ ڪٽنب جو لاڳاپو ڇڏي ڏنو.

ਸੈਥੀ ਜਮਧਾਰ ਤਰਵਾਰੈ ਘਨੀ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਮੁਸਲੀ ਤ੍ਰਿਸੂਲ ਬਾਨ ਚਲੇ ਤਾ ਹੀ ਛਿਨ ਮੈ ॥
saithee jamadhaar taravaarai ghanee sayaam kahai musalee trisool baan chale taa hee chhin mai |

خنجر، تلوارون، ترشوڊ، ميس ۽ تير مارا ويا

ਦੰਤਨ ਸਿਉ ਦੰਤੀ ਪੈ ਬਜੰਤ੍ਰਨ ਸਿਉ ਬਜੰਤ੍ਰੀ ਲਰਿਓ ਚਾਰਨ ਸਿਉ ਚਾਰਨ ਭਿਰਿਓ ਹੈ ਤਾਹੀ ਰਨ ਮੈ ॥੧੩੭੯॥
dantan siau dantee pai bajantran siau bajantree lario chaaran siau chaaran bhirio hai taahee ran mai |1379|

هاٿي ويڙهاند هاٿي سان، اسپيڪر سان ڳالهائيندڙ ۽ منسٽر سان ميسٽل.1379.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

سويا

ਬਹੁਰੋ ਸਰ ਸਿੰਘ ਹਤਿਓ ਰਿਸ ਕੈ ਮਹਾ ਸਿੰਘਹਿ ਮਾਰਿ ਲਇਓ ਜਬ ਹੀ ॥
bahuro sar singh hatio ris kai mahaa singheh maar leio jab hee |

جڏهن مها سنگهه کي قتل ڪيو ويو ته ڪاوڙ ۾ سر سنگهه کي به قتل ڪيو ويو.