شري دسم گرنتھ

صفحو - 484


ਤਾਹੀ ਸਮੈ ਚਪਲੰਗ ਤੁਰੰਗਨਿ ਆਪਨੀ ਚਾਲ ਕੋ ਰੂਪ ਦਿਖਾਯੋ ॥੧੮੬੪॥
taahee samai chapalang turangan aapanee chaal ko roop dikhaayo |1864|

1864ع ۾ هو پنهنجي سيٽ تان هيٺ ڪرڻ وارو هو ته تيز رفتار گهوڙا پنهنجي رفتار جو مظاهرو ڪري ڀڄي ويا.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

DOHRA

ਭੁਜਾ ਪਕਰ ਕੇ ਸਾਰਥੀ ਰਥਿ ਤਬ ਡਾਰਿਯੋ ਧੀਰ ॥
bhujaa pakar ke saarathee rath tab ddaariyo dheer |

ڌيرجوان (سري ڪرشن) رٿ کي هٿ کان وٺي رٿ ۾ ويهاريو.

ਸ੍ਯੰਦਨ ਹਾਕਤ ਆਪੁ ਹੀ ਚਲਿਯੋ ਲਰਤ ਬਲਬੀਰ ॥੧੮੬੫॥
sayandan haakat aap hee chaliyo larat balabeer |1865|

1865ع ۾ وڙهندي ڪرشن پاڻ رٿ جي هٿ کي پڪڙي رٿ کي سنڀاليو.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

سويا

ਸਾਰਥੀ ਸ੍ਯੰਦਨ ਪੈ ਨ ਲਖਿਯੋ ਬਲਿਦੇਵ ਕਹਿਓ ਰਿਸਿ ਤਾਹਿ ਸੁਨੈ ਕੈ ॥
saarathee sayandan pai na lakhiyo balidev kahio ris taeh sunai kai |

رٿ تي ويندڙ (لارڊ ڪرشن) کي نه ڏسي، بلرام کي ڪاوڙ ۾ اچي ويو ۽ کيس (بادشاهه جراسنڌ) چيو ته:

ਜਿਉ ਦਲ ਤੋਰ ਜਿਤਿਯੋ ਸਬ ਹੀ ਤੈਸੋ ਤੋ ਜਿਤ ਹੈ ਜਸ ਡੰਕ ਬਜੈ ਕੈ ॥
jiau dal tor jitiyo sab hee taiso to jit hai jas ddank bajai kai |

جڏهن بلرام کي ڪرشن جي رٿ تي سوار نظر نه آيو ته هن ڪاوڙ ۾ چيو، ”اي بادشاهه! جنهن طريقي سان مون تنهنجي لشڪر کي فتح ڪيو آهي، اهڙيءَ طرح تو کي فتح ڪرڻ کان پوءِ فتح جو ڍول وڄائيندس.

ਮੂਢ ਭਿਰੇ ਪਤਿ ਚਉਦਹ ਲੋਕ ਕੇ ਸੰਗ ਸੁ ਆਪ ਕਉ ਭੂਪ ਕਹੈ ਕੈ ॥
moodt bhire pat chaudah lok ke sang su aap kau bhoop kahai kai |

هڪ بيوقوف چوڏهن ماڻهن جي مالڪ سان وڙهندو آهي ۽ پاڻ کي بادشاهه سڏائيندو آهي.

ਕੀਟ ਪਤੰਗ ਸੁ ਬਾਜਨ ਸੰਗਿ ਉਡਿਯੋ ਕਛੁ ਚਾਹਤ ਪੰਖ ਲਗੈ ਕੈ ॥੧੮੬੬॥
keett patang su baajan sang uddiyo kachh chaahat pankh lagai kai |1866|

”اي بيوقوف! پاڻ کي بادشاهه سڏائي، تون چوڏهن جهانن جي پالڻهار سان وڙهندي آهين ۽ بلڪل ننڍڙن ڪيڙن ۽ حشرن وانگر ظاهر ٿي رهيو آهين، پرن کڻي آسمان ۾ اڏامندڙ بازن جو مقابلو ڪرڻ جي ڪوشش ڪري رهيو آهين. 1866.

ਛਾਡਤ ਹੈ ਅਜਹੁੰ ਤੁਹਿ ਕਉ ਪਤਿ ਚਉਦਹ ਲੋਕਨ ਕੇ ਸੰਗ ਨ ਲਰੁ ॥
chhaaddat hai ajahun tuhi kau pat chaudah lokan ke sang na lar |

”اڄ مان توکي ڇڏي رهيو آهيان، چوڏهن جهانن جي پالڻهار سان نه وڙهجانءِ

ਗ੍ਯਾਨ ਕੀ ਬਾਤ ਧਰੋ ਮਨ ਮੈ ਸੁ ਅਗ੍ਯਾਨ ਕੀ ਚਿਤ ਤੇ ਬਾਤ ਬਿਦਾ ਕਰੁ ॥
gayaan kee baat dharo man mai su agayaan kee chit te baat bidaa kar |

عقلمندي واري ڳالهه کي قبول ڪريو ۽ پنهنجي جهالت کي ڇڏي ڏيو

ਰਛਕ ਹੈ ਸਭ ਕੋ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਕਹੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਇਹੈ ਜੀਅ ਮੈ ਧਰੁ ॥
rachhak hai sabh ko brijanaath kahai kab sayaam ihai jeea mai dhar |

”ان کي مڃو ته ڪرشن سڀني جو محافظ آهي

ਤ੍ਯਾਗ ਕੈ ਆਹਵ ਸਸਤ੍ਰ ਸਬੈ ਸੁ ਅਬੈ ਘਨਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕੇ ਪਾਇਨ ਪੈ ਪਰੁ ॥੧੮੬੭॥
tayaag kai aahav sasatr sabai su abai ghan sayaam ke paaein pai par |1867|

تنهن ڪري توهان کي پنهنجا هٿيار ڇڏڻ گهرجن ۽ فوري طور تي هن جي پيرن تي ڪري ڇڏڻ گهرجي." 1867.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

چوپي

ਜਬੈ ਹਲਾਯੁਧ ਐਸੇ ਕਹਿਯੋ ॥
jabai halaayudh aaise kahiyo |

جڏهن بلرام ائين چيو

ਕ੍ਰੋਧ ਡੀਠ ਰਾਜਾ ਤਨ ਚਹਿਯੋ ॥
krodh ddeetth raajaa tan chahiyo |

(تنھنڪري) بادشاھه (سندس) بدن ڏانھن غضب جي نگاهه سان ڏٺو.

ਕਹਿਯੋ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਸਬ ਕੋ ਸੰਘਰ ਹੋਂ ॥
kahiyo nripat sab ko sanghar hon |

بادشاهه چيو (هاڻي) سڀني کي ماريو.

ਛਤ੍ਰੀ ਹੋਇ ਗ੍ਵਾਰ ਤੇ ਟਰ ਹੋਂ ॥੧੮੬੮॥
chhatree hoe gvaar te ttar hon |1868|

جڏهن بلرام اهي ڳالهيون چيو ته بادشاهه ڪاوڙجي ويو، هن چيو ته ”آءٌ سڀني کي ماري ڇڏيندس ۽ ڪشتري هئڻ ڪري، کير وارن کان نه ڊڄندس.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

سويا

ਭਾਖਬੋ ਇਉ ਨ੍ਰਿਪ ਕੋ ਸੁਨ ਕੈ ਜਦੁਬੀਰ ਸਬੈ ਅਤਿ ਕੋਪ ਭਰੇ ਹੈ ॥
bhaakhabo iau nrip ko sun kai jadubeer sabai at kop bhare hai |

بادشاھه جون اهڙيون ڳالھيون ٻڌي سڀ يھودين کي ڏاڍي ڪاوڙ لڳي.

ਧਾਇ ਪਰੇ ਤਜਿ ਸੰਕ ਨਿਸੰਕ ਚਿਤੈ ਅਰਿ ਕਉ ਚਿਤੁ ਮੈ ਨ ਡਰੇ ਹੈ ॥
dhaae pare taj sank nisank chitai ar kau chit mai na ddare hai |

بادشاهه جا اهي لفظ ٻڌي ڪرشن کي ڪاوڙ اچي وئي ۽ هو بي اختيار هن تي ڪري پيو.

ਭੂਪ ਅਯੋਧਨ ਮੈ ਧਨੁ ਲੈ ਤਿਹ ਸੀਸ ਕਟੇ ਗਿਰ ਭੂਮਿ ਪਰੇ ਹੈ ॥
bhoop ayodhan mai dhan lai tih sees katte gir bhoom pare hai |

راجا (جراسند) به ميدان جنگ ۾ ڪمان ۽ تير کڻي، جيڪي زمين تي ڪري پيا، تن جا مٿا ڪٽي ڇڏيا.

ਮਾਨਹੁ ਪਉਨ ਪ੍ਰਚੰਡ ਬਹੈ ਛੁਟਿ ਬੇਲਨ ਤੇ ਗਿਰਿ ਫੂਲ ਝਰੇ ਹੈ ॥੧੮੬੯॥
maanahu paun prachandd bahai chhutt belan te gir fool jhare hai |1869|

بادشاهه پنهنجي ڪمان کي هٿ ۾ کڻي، سپاهين کي ڪَٽيو ۽ زمين تي اهڙيءَ ريت ڪري ڇڏيو، ڄڻ ته تيز هوا جي وهڪري سان بيل جي وڻ جو ميوو ڪري پيو هو.

ਸੈਨ ਸੰਘਾਰਤ ਭੂਪ ਫਿਰੈ ਭਟ ਆਨਿ ਕਉ ਆਖ ਤਰੈ ਨਹੀ ਆਨੇ ॥
sain sanghaarat bhoop firai bhatt aan kau aakh tarai nahee aane |

بادشاهه، فوج کي تباهه ڪرڻ، ڪنهن به اهم ڳالهه تي غور نه ڪيو هو

ਬਾਜ ਘਨੇ ਗਜ ਰਾਜਨ ਕੇ ਸਿਰ ਪਾਇਨ ਲਉ ਸੰਗਿ ਸ੍ਰਉਨ ਕੇ ਸਾਨੇ ॥
baaj ghane gaj raajan ke sir paaein lau sang sraun ke saane |

بادشاهه جا گهوڙا سر کان پيرن تائين رت سان ڀريل آهن

ਅਉਰ ਰਥੀਨ ਕਰੇ ਬਿਰਥੀ ਬਹੁ ਭਾਤਿ ਹਨੇ ਜੇਊ ਬਾਧਤ ਬਾਨੇ ॥
aaur ratheen kare birathee bahu bhaat hane jeaoo baadhat baane |

هن ڪيترن ئي رٿن جي سوارن کي سندن رتن کان محروم ڪري ڇڏيو آهي

ਸੂਰਨ ਕੇ ਪ੍ਰਤਿਅੰਗ ਗਿਰੇ ਮਾਨੋ ਬੀਜ ਬੁਯੋ ਛਿਤ ਮਾਹਿ ਕ੍ਰਿਸਾਨੇ ॥੧੮੭੦॥
sooran ke pratiang gire maano beej buyo chhit maeh krisaane |1870|

ويڙهاڪن جا عضوا زمين تي ائين پکڙيل آهن، جيئن هاريءَ طرفان پکڙيل ٻج.1870.

ਇਹ ਭਾਤਿ ਬਿਰੁਧ ਨਿਹਾਰ ਭਯੋ ਮੁਸਲੀਧਰ ਸ੍ਯਾਮ ਸੋ ਤੇਜ ਤਏ ਹੈ ॥
eih bhaat birudh nihaar bhayo musaleedhar sayaam so tej te hai |

اهڙي مخالفت (صورتحال) ڏسي، بلراما شري ڪرشن کان ناراض ٿي ويو.

ਭਾਖਿ ਦੋਊ ਨਿਜ ਸੂਤਨ ਕੋ ਰਿਪੁ ਸਾਮੁਹੇ ਜੁਧ ਕੇ ਕਾਜ ਗਏ ਹੈ ॥
bhaakh doaoo nij sootan ko rip saamuhe judh ke kaaj ge hai |

هڪ ٻئي کي اهڙيءَ طرح ڏسي، ڪرشن ۽ بلرام، ٻئي سخت ڪاوڙ جي باهه ۾ ڀرجي ويا ۽ جنگ لاءِ دشمن جي اڳيان پهچي ويا، ۽ پنهنجي سوارن کي اڳتي وڌڻ لاءِ چيو.

ਆਯੁਧ ਲੈ ਸੁ ਹਠੀ ਕਵਚੀ ਰਿਸ ਕੈ ਸੰਗਿ ਪਾਵਕ ਬੇਖ ਭਏ ਹੈ ॥
aayudh lai su hatthee kavachee ris kai sang paavak bekh bhe hai |

پنھنجا ھٿيار ھلائي، ھٿيارن ۾ ڪپڙا پاتل، ۽ وڏي غضب ۾ ھي ھيرو باھ وانگر نظر اچي رھيا ھئا.

ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਇਮ ਧਾਵਤ ਭੇ ਮਾਨਹੁ ਕੇਹਰਿ ਦੁਇ ਮ੍ਰਿਗ ਹੇਰਿ ਧਏ ਹੈ ॥੧੮੭੧॥
sayaam bhanai im dhaavat bhe maanahu kehar due mrig her dhe hai |1871|

۽ انهن ٻنهي هيرن کي ڏسي، اهو ظاهر ٿيو ته ٻه شينهن هرن کي جنگل ۾ ڀڄڻ جو سبب بڻيا. 1871.

ਧਨੁ ਸਾਇਕ ਲੈ ਰਿਸਿ ਭੂਪਤਿ ਕੇ ਤਨ ਘਾਇ ਕਰੇ ਬ੍ਰਿਜਰਾਜ ਤਬੈ ॥
dhan saaeik lai ris bhoopat ke tan ghaae kare brijaraaj tabai |

ساڳئي وقت، ڪرشن پنهنجي ڪمان ۽ تير کي پنهنجي هٿن ۾ وٺي، بادشاهه کي هڪ ڌڪ هنيو.

ਪੁਨਿ ਚਾਰੋ ਈ ਬਾਨਨ ਸੋ ਹਯ ਚਾਰੋ ਈ ਰਾਮ ਭਨੈ ਹਨਿ ਦੀਨੇ ਸਬੈ ॥
pun chaaro ee baanan so hay chaaro ee raam bhanai han deene sabai |

پوءِ چار تيرن سان بادشاهه جي چئن گھوڙن کي ماري ڇڏيائين

ਤਿਲ ਕੋਟਿਕ ਸ੍ਯੰਦਨ ਕਾਟਿ ਕੀਯੋ ਧਨੁ ਕਾਟਿ ਦੀਯੋ ਕਰਿ ਕੋਪ ਜਬੈ ॥
til kottik sayandan kaatt keeyo dhan kaatt deeyo kar kop jabai |

وڏي ڪاوڙ ۾ هن بادشاهه جي ڪمان کي چيڀاٽي ڇڏيو ۽ سندس رٿ کي به چيڀاٽي ڇڏيو

ਨ੍ਰਿਪ ਪਿਆਦੋ ਗਦਾ ਗਹਿ ਸਉਹੇ ਗਯੋ ਅਤਿ ਜੁਧੁ ਭਯੋ ਕਹਿਹੌ ਸੁ ਅਬੈ ॥੧੮੭੨॥
nrip piaado gadaa geh sauhe gayo at judh bhayo kahihau su abai |1872|

ان کان پوءِ بادشاهه اهڙيءَ طرح اڳتي وڌي رهيو آهي، جنهن جو مان هاڻي بيان ڪريان ٿو.

ਪਾਇਨ ਧਾਇ ਕੈ ਭੂਪ ਬਲੀ ਸੁ ਗਦਾ ਕਹੁ ਘਾਇ ਹਲੀ ਪ੍ਰਤ ਝਾਰਿਯੋ ॥
paaein dhaae kai bhoop balee su gadaa kahu ghaae halee prat jhaariyo |

زوردار بادشاھه پيادل ڊوڙي آيو ۽ بلرام تي گدڙ اڇلائي کيس قتل ڪري ڇڏيو.

ਕੋਪ ਹੁਤੋ ਸੁ ਜਿਤੋ ਤਿਹ ਮੈ ਸਬ ਸੂਰਨ ਕੋ ਸੁ ਪ੍ਰਤਛ ਦਿਖਾਰਿਯੋ ॥
kop huto su jito tih mai sab sooran ko su pratachh dikhaariyo |

بادشاھ، پيادل ھلندي، پنھنجي گدڙ سان بلرام کي ڌڪ ھنيو ۽ سندس سڄو غضب ويڙهاڪن تي پڌرو ٿي ويو.

ਕੂਦਿ ਹਲੀ ਭੁਇੰ ਠਾਢੋ ਭਯੋ ਜਸੁ ਤਾ ਛਬਿ ਕੋ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥
kood halee bhuein tthaadto bhayo jas taa chhab ko kab sayaam uchaariyo |

بلراما (رٿ تان) ٽپو ڏنو ۽ زمين تي بيٺو. سندس تصوير شاعر شيام به اهڙي طرح بيان ڪئي آهي.

ਚਾਰੋ ਈ ਅਸ੍ਵਨ ਸੂਤ ਸਮੇਤ ਸੁ ਕੈ ਸਬ ਹੀ ਰਥ ਚੂਰਨ ਡਾਰਿਯੋ ॥੧੮੭੩॥
chaaro ee asvan soot samet su kai sab hee rath chooran ddaariyo |1873|

بلرام ٽپ ڏئي هيٺ زمين تي بيٺو ۽ بادشاهه چارئي گهوڙن سميت پنهنجي رٿ کي لتاڙيو.

ਇਤ ਭੂਪ ਗਦਾ ਗਹਿ ਆਵਤ ਭਯੋ ਉਤ ਲੈ ਕੇ ਗਦਾ ਮੁਸਲੀਧਰ ਧਾਯੋ ॥
eit bhoop gadaa geh aavat bhayo ut lai ke gadaa musaleedhar dhaayo |

ان طرف راجا پنهنجي گدڙ سان اڳتي وڌيو ۽ ان طرف بلرام به پنهنجي گدڙ سان اڳتي وڌيو

ਆਇ ਅਯੋਧਨ ਬੀਚ ਦੁਹੂੰ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਰਨ ਦੁੰਦ ਮਚਾਯੋ ॥
aae ayodhan beech duhoon kab sayaam kahai ran dund machaayo |

ٻنھي جنگ جي ميدان ۾ خوفناڪ جنگ وڙهي،

ਜੁਧ ਕੀਯੋ ਬਹੁਤੇ ਚਿਰ ਲਉ ਨਹਿ ਆਪਿ ਗਿਰਿਓ ਉਤ ਕਉ ਨ ਗਿਰਾਯੋ ॥
judh keeyo bahute chir lau neh aap girio ut kau na giraayo |

۽ ايتري وقت تائين جنگ جاري رکڻ جي باوجود، انهن مان ڪو به ٻئي کي شڪست نه ڏئي سگهيو

ਐਸੇ ਰਿਝਾਵਤ ਭਯੋ ਸੁਰ ਲੋਗਨ ਧੀਰਨ ਬੀਰਨ ਕੋ ਰਿਝਵਾਯੋ ॥੧੮੭੪॥
aaise rijhaavat bhayo sur logan dheeran beeran ko rijhavaayo |1874|

اهڙيءَ طرح سندن لڙائي ڏسي، عقلمند ويڙهاڪ دل ۾ خوش ٿيا.

ਹਾਰ ਕੈ ਬੈਠ ਰਹੈ ਦੋਊ ਬੀਰ ਸੰਭਾਰਿ ਉਠੈ ਪੁਨਿ ਜੁਧੁ ਮਚਾਵੈ ॥
haar kai baitth rahai doaoo beer sanbhaar utthai pun judh machaavai |

ٻئي ويڙهاڪ ويهندا هئا، جڏهن ٿڪجي پوندا هئا ۽ وري وڙهڻ لاءِ اٿي کڙا ٿيندا هئا

ਰੰਚ ਨ ਸੰਕ ਕਰੈ ਚਿਤ ਮੈ ਰਿਸ ਕੈ ਦੋਊ ਮਾਰ ਹੀ ਮਾਰ ਉਘਾਵੈ ॥
ranch na sank karai chit mai ris kai doaoo maar hee maar ughaavai |

اهي ٻئي بي خوف ۽ غصي سان ”مارو، ماريو“ جي نعرن سان وڙهندا رهيا.

ਜੈਸੇ ਗਦਾਹਵ ਕੀ ਬਿਧਿ ਹੈ ਦੋਊ ਤੈਸੇ ਲਰੈ ਅਰੁ ਘਾਵ ਚਲਾਵੈ ॥
jaise gadaahav kee bidh hai doaoo taise larai ar ghaav chalaavai |

جيئن ماکي جنگ جو طريقو آهي، ٻئي وڙهندا ۽ هڙتال ڪندا (هڪ ٻئي تي).

ਨੈਕੁ ਟਰੈ ਨ ਅਰੈ ਹਠ ਬਾਧਿ ਗਦਾ ਕੋ ਗਦਾ ਸੰਗਿ ਵਾਰ ਬਚਾਵੈ ॥੧੮੭੫॥
naik ttarai na arai hatth baadh gadaa ko gadaa sang vaar bachaavai |1875|

ٻئي ڀوتار جنگ جي انداز سان وڙهندا رهيا ۽ پنهنجي جڳهن کان ٿورو به نه هٽي، پاڻ کي پنهنجي پنهنجي گدڙيءَ سان گڏهه جي ڌڪن کان بچائي رهيا هئا.

ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਅਤਿ ਆਹਵ ਮੈ ਮੁਸਲੀ ਅਰੁ ਭੂਪਤਿ ਕੋਪ ਭਰੇ ਹੈ ॥
sayaam bhanai at aahav mai musalee ar bhoopat kop bhare hai |

شاعر جي چوڻ مطابق، بلرام ۽ جراشند ٻئي جنگ جي ميدان ۾ راڳ سان ڀرپور آهن