شري دسم گرنتھ

صفحو - 934


ਚਿਤ੍ਰ ਚਿਤ ਯੌ ਬਚਨ ਉਚਾਰੇ ॥੩੨॥
chitr chit yau bachan uchaare |32|

ميٽر پنهنجو سمورو سامان ۽ گهوڙا وڃائيندي، هوشيار ماڻهو چيو، (32)

ਚੌਪਰ ਬਾਜ ਤੋਹਿ ਤਬ ਜਾਨੋ ॥
chauapar baaj tohi tab jaano |

(آءٌ) پوءِ توکي چوڏهينءَ جو خيال ڪندس

ਮੇਰੋ ਕਹਿਯੋ ਏਕ ਤੁਮ ਮਾਨੋ ॥
mero kahiyo ek tum maano |

”مان توکي شطرنج جي ماهر طور قبول ڪندس، جيڪڏھن تون ائين ڪندين جيڪو مان چوان.

ਸਿਰਕਪ ਕੇ ਸੰਗ ਖੇਲ ਰਚਾਵੋ ॥
sirakap ke sang khel rachaavo |

سرڪيپ (بادشاهه سان شطرنج) کيڏي ويندي

ਤਬ ਇਹ ਖੇਲ ਜੀਤਿ ਗ੍ਰਿਹ ਆਵੋ ॥੩੩॥
tab ih khel jeet grih aavo |33|

’توهان قاتل راجا سان راند کيڏيو ۽ جيئرو واپس گهر اچو.‘ (33)

ਯੌ ਸੁਣ ਬਚਨ ਰਿਸਾਲੂ ਧਾਯੋ ॥
yau sun bachan risaaloo dhaayo |

اهي ڳالهيون ٻڌي رسالو گهوڙي تي چڙهي ويو

ਚੜਿ ਘੋਰਾ ਪੈ ਤਹੀ ਸਿਧਾਯੋ ॥
charr ghoraa pai tahee sidhaayo |

اهو ٻڌي، رسالو گهوڙي تي سوار ٿي پنهنجو سفر شروع ڪيو.

ਸਿਰਕਪ ਕੇ ਦੇਸੰਤਰ ਆਯੋ ॥
sirakap ke desantar aayo |

سرڪيپ جي ملڪ ۾ آيو

ਆਨਿ ਰਾਵ ਸੌ ਖੇਲ ਰਚਾਯੋ ॥੩੪॥
aan raav sau khel rachaayo |34|

هو قاتل-راجا جي ملڪ ۾ آيو، ۽ ان راجا سان کيڏڻ لڳو.(34)

ਤਬ ਸਿਰਕਪ ਛਲ ਅਧਿਕ ਸੁ ਧਾਰੇ ॥
tab sirakap chhal adhik su dhaare |

پوءِ سرڪپ ڪيتريون ئي چالون کيڏيون،

ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰ ਬਸਤ੍ਰਨ ਜੁਤ ਹਾਰੇ ॥
sasatr asatr basatran jut haare |

پنهنجي تمام هوشياري جي باوجود، قاتل-راجا پنهنجا سڀ هٿيار، ڪپڙا ۽ سامان وڃائي ڇڏيو.

ਧਨ ਹਰਾਇ ਸਿਰ ਬਾਜੀ ਲਾਗੀ ॥
dhan haraae sir baajee laagee |

پئسا وڃائي، هن پنهنجي سر تي شرط رکي،

ਸੋਊ ਜੀਤਿ ਲਈ ਬਡਭਾਗੀ ॥੩੫॥
soaoo jeet lee baddabhaagee |35|

پنهنجي سموري دولت وڃائڻ کان پوءِ هن پنهنجي سر تي شرط رکيا ۽ اهو به خوش قسمت رسولو فتح ڪيو (35)

ਜੀਤਿ ਤਾਹਿ ਮਾਰਨ ਲੈ ਧਾਯੋ ॥
jeet taeh maaran lai dhaayo |

فتح حاصل ڪري کيس مارڻ لاءِ ويو.

ਯੌ ਸੁਨਿ ਕੈ ਰਨਿਵਾਸਹਿ ਪਾਯੋ ॥
yau sun kai ranivaaseh paayo |

فتح حاصل ڪرڻ کان پوءِ جڏهن هو کيس مارڻ لاءِ وٺي وڃي رهيو هو ته هن راڻي جي طرف کان اها ڳالهه ٻڌي.

ਯਾ ਕੀ ਸੁਤਾ ਕੋਕਿਲਾ ਲੀਜੈ ॥
yaa kee sutaa kokilaa leejai |

پنهنجي ڌيءَ ڪوڪيلا کي وٺڻ لاءِ،

ਜਿਯ ਤੇ ਬਧ ਯਾ ਕੌ ਨਹਿ ਕੀਜੈ ॥੩੬॥
jiy te badh yaa kau neh keejai |36|

”اچو ته سندس ڌيءَ ڪوڪيلا کي وٺي اچون ۽ کيس قتل نه ڪريون.“ (36)

ਤਬ ਤਿਹ ਜਾਨ ਮਾਫ ਕੈ ਦਈ ॥
tab tih jaan maaf kai dee |

پوءِ هن (سرڪيپ جي) جان ڇڏائي

ਤਾ ਕੀ ਸੁਤਾ ਕੋਕਿਲਾ ਲਈ ॥
taa kee sutaa kokilaa lee |

پوءِ هن پنهنجي جان بخشي ڪئي ۽ پنهنجي ڌيءَ ڪوڪيلا کي کنيو.

ਦੰਡਕਾਰ ਮੈ ਸਦਨ ਸਵਾਰਿਯੋ ॥
danddakaar mai sadan savaariyo |

(هن) ڊنڊڪر (ڊنڊڪ بان) ۾ هڪ محل ٺهرايو.

ਤਾ ਕੇ ਬੀਚ ਰਾਖ ਤਿਹ ਧਾਰਿਯੋ ॥੩੭॥
taa ke beech raakh tih dhaariyo |37|

بيابان ۾ هن هڪ گهر ٺاهيو ۽ ان کي اتي رکيو (37)

ਤਾ ਕੌ ਲਰਿਕਾਪਨ ਜਬ ਗਯੋ ॥
taa kau larikaapan jab gayo |

جڏهن سندس ننڍپڻ ختم ٿيو،

ਜੋਬਨ ਆਨਿ ਦਮਾਮੋ ਦਯੋ ॥
joban aan damaamo dayo |

جيتوڻيڪ سندس ننڍپڻ گذري چڪو هو ۽ جوانيءَ جو دور گذري چڪو هو.

ਰਾਜਾ ਨਿਕਟ ਨ ਤਾ ਕੇ ਆਵੈ ॥
raajaa nikatt na taa ke aavai |

(پر) بادشاهه هن جي ويجھو نه ويندو هو،

ਯਾ ਤੇ ਅਤਿ ਰਾਨੀ ਦੁਖੁ ਪਾਵੇ ॥੩੮॥
yaa te at raanee dukh paave |38|

(38) راجا راڻي کي ڏسڻ نه ايندو هو ۽ راڻي ڏاڍي پريشان ٿيندي هئي.

ਏਕ ਦਿਵਸ ਰਾਜਾ ਜਬ ਆਯੋ ॥
ek divas raajaa jab aayo |

هڪ ڏينهن بادشاهه آيو

ਤਬ ਰਾਨੀ ਯੌ ਬਚਨ ਸੁਨਾਯੋ ॥
tab raanee yau bachan sunaayo |

هڪ ڏينهن جڏهن راجا اتان لنگهيو ته راڻي چيو.

ਹਮ ਕੋ ਲੈ ਤੁਮ ਸੰਗ ਸਿਧਾਰੌ ॥
ham ko lai tum sang sidhaarau |

تون مون سان گڏ (اتي) وڃ

ਬਨ ਮੈ ਜਹਾ ਮ੍ਰਿਗਨ ਕੌ ਮਾਰੌ ॥੩੯॥
ban mai jahaa mrigan kau maarau |39|

”مهرباني ڪري مون کي ان جاءِ تي وٺي هلو جتي هرڻ جي شڪار لاءِ وڃو“ (39)

ਲੈ ਰਾਜਾ ਤਿਹ ਸੰਗ ਸਿਧਾਯੋ ॥
lai raajaa tih sang sidhaayo |

بادشاهه ساڻس گڏ اتي ويو

ਜਹ ਮ੍ਰਿਗ ਹਨਤ ਹੇਤ ਤਹ ਆਯੋ ॥
jah mrig hanat het tah aayo |

راجا کيس پاڻ سان وٺي ويو جتي هو هرڻ جي شڪار لاءِ وڃي رهيو هو.

ਦੈ ਫੇਰਾ ਸਰ ਸੌ ਮ੍ਰਿਗ ਮਾਰਿਯੋ ॥
dai feraa sar sau mrig maariyo |

(بادشاهه) هرڻ جو تعاقب ڪيو ۽ ان کي تير سان ماري ڇڏيو.

ਯਹ ਕੌਤਕ ਕੋਕਿਲਾ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥੪੦॥
yah kauatak kokilaa nihaariyo |40|

راجا پنهنجي تيرن سان هرڻ کي ماري ڇڏيو ۽ هوءَ اهو سڄو منظر ڏسي رهي هئي (40)

ਤਬ ਰਾਨੀ ਯੌ ਬਚਨ ਉਚਾਰੇ ॥
tab raanee yau bachan uchaare |

تڏهن راڻيءَ چيو ته:

ਸੁਨੋ ਬਾਤ ਨ੍ਰਿਪ ਨਾਥ ਹਮਾਰੇ ॥
suno baat nrip naath hamaare |

پوءِ راڻي چيو ته، ”منهنجا راجا ٻڌ، مان پنهنجي اکين جي تيز تيرن سان هرڻ کي ماري سگھان ٿو.

ਦ੍ਰਿਗ ਸਰ ਸੋ ਮ੍ਰਿਗ ਕੋ ਹੌ ਮਾਰੌ ॥
drig sar so mrig ko hau maarau |

نينهن جي تيرن سان ئي هرڻ کي ماريندس.

ਤੁਮ ਠਾਢੇ ਯਹ ਚਰਿਤ ਨਿਹਾਰੋ ॥੪੧॥
tum tthaadte yah charit nihaaro |41|

توهان هتي رهو ۽ سڀ قسط ڏسو. (41)

ਘੂੰਘਟ ਛੋਰਿ ਕੋਕਿਲਾ ਧਾਈ ॥
ghoonghatt chhor kokilaa dhaaee |

نائيٽنگل کي ڇڏڻ کان پوءِ رات جو ڊوڙندو آيو.

ਮ੍ਰਿਗ ਲਖਿ ਤਾਹਿ ਗਯੋ ਉਰਝਾਈ ॥
mrig lakh taeh gayo urajhaaee |

ڪوڪيلا پنهنجي منهن کي بي نقاب ڪري اڳيان آيو ۽ هرڻ هن ڏانهن حيران ٿي ويو.

ਅਮਿਤ ਰੂਪ ਜਬ ਤਾਹਿ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥
amit roop jab taeh nihaariyo |

جڏهن هن سندس لامحدود حسن کي ڏٺو

ਠਾਢਿ ਰਹਿਯੋ ਨਹਿ ਸੰਕ ਪਧਾਰਿਯੋ ॥੪੨॥
tthaadt rahiyo neh sank padhaariyo |42|

ان جي انتهائي خوبصورتي ڏسي، اتي بيٺو رهيو ۽ ڀڄي نه ويو (42)

ਕਰ ਸੌ ਮ੍ਰਿਗ ਰਾਨੀ ਜਬ ਗਹਿਯੋ ॥
kar sau mrig raanee jab gahiyo |

جڏهن راڻي هرڻ کي هٿ سان پڪڙيو

ਯਹ ਕੌਤਕ ਰੀਸਾਲੂ ਲਹਿਯੋ ॥
yah kauatak reesaaloo lahiyo |

رسالو هن کي پنهنجي هٿن سان هرڻ کي جهليندي ڏٺو ۽ اهو معجزو ڏسي حيران ٿي ويو.

ਤਬ ਚਿਤ ਭੀਤਰ ਅਧਿਕ ਰਿਸਾਯੋ ॥
tab chit bheetar adhik risaayo |

پوءِ هن کي ذهن ۾ ڏاڍي ڪاوڙ آئي

ਕਾਨ ਕਾਟ ਕੈ ਤਾਹਿ ਪਠਾਯੋ ॥੪੩॥
kaan kaatt kai taeh patthaayo |43|

هن ذلت محسوس ڪئي ۽ هرڻ جا ڪن ڪٽي ڇڏيائين (43)

ਕਾਨ ਕਟਿਯੋ ਮ੍ਰਿਗ ਲਖਿ ਜਬ ਪਾਯੋ ॥
kaan kattiyo mrig lakh jab paayo |

جڏهن هرڻ ڏٺو ته ڪن ڪٽجي ويا

ਸੋ ਹੋਡੀ ਮਹਲਨ ਤਰ ਆਯੋ ॥
so hoddee mahalan tar aayo |

جڏهن ان جا ڪن ڪٽيا ويا ته اهو محلات جي هيٺان ڊوڙندو آيو.

ਸਿੰਧ ਦੇਸ ਏਸ੍ਵਰ ਗਹਿ ਲਯੋ ॥
sindh des esvar geh layo |

سنڌ ملڪ جي بادشاهه (جڏهن) کيس ڏٺو

ਚੜਿ ਘੋੜਾ ਪੈ ਪਾਛੇ ਧਯੋ ॥੪੪॥
charr ghorraa pai paachhe dhayo |44|

جتي ايشوريءَ جي ملڪ جي راجا هن کي پنهنجي گهوڙي تي چڙهايو (44)

ਤਬ ਆਗੇ ਤਾ ਕੇ ਮ੍ਰਿਗ ਧਾਯੋ ॥
tab aage taa ke mrig dhaayo |

پوءِ هرڻ هن جي اڳيان ڊوڙي ويو

ਮਹਲ ਕੋਕਿਲਾ ਕੇ ਤਰ ਆਯੋ ॥
mahal kokilaa ke tar aayo |

ڪوڪيلا جو محل هيٺ آيو.

ਹੋਡੀ ਤਾ ਕੋ ਰੂਪ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥
hoddee taa ko roop nihaariyo |

هودي (بادشاهه) هن (ڪوڪيلا) جو روپ ڏٺو

ਹਰਿ ਅਰਿ ਸਰ ਤਾ ਕੌ ਤਨੁ ਮਾਰਿਯੋ ॥੪੫॥
har ar sar taa kau tan maariyo |45|

پوءِ ڪم ديو ('هاري-اري') هن جي جسم ۾ تير مارايو. 45.

ਹੋਡੀ ਜਬ ਕੋਕਿਲਾ ਨਿਹਾਰੀ ॥
hoddee jab kokilaa nihaaree |

جڏهن ڪوڪيلا هودي کي ڏٺو

ਬਿਹਸਿ ਬਾਤ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰੀ ॥
bihas baat ih bhaat uchaaree |

جڏهن هو ڪوڪيلا وٽ پهتو ته هن کيس چيو:

ਹਮ ਤੁਮ ਆਉ ਬਿਰਾਜਹਿੰ ਦੋਊ ॥
ham tum aau biraajahin doaoo |

اچو، تون ۽ مان گڏ ٿينداسين،

ਜਾ ਕੋ ਭੇਦ ਨ ਪਾਵਤ ਕੋਊ ॥੪੬॥
jaa ko bhed na paavat koaoo |46|

”تون ۽ مون کي هتي رهڻ ڏيو، ته جيئن ڪنهن کي خبر نه پوي.“ (46)

ਹੈ ਤੇ ਉਤਰ ਭਵਨ ਪਗ ਧਾਰਿਯੋ ॥
hai te utar bhavan pag dhaariyo |

(بادشاهه هودي) گهوڙي تان لٿو ۽ محل ۾ داخل ٿيو

ਆਨਿ ਕੋਕਿਲਾ ਸਾਥ ਬਿਹਾਰਿਯੋ ॥
aan kokilaa saath bihaariyo |

هو گهوڙي تان لهي پنهنجي محل ۾ آيو ۽ ڪوڪيلا کي پاڻ سان وٺي ويو.

ਭੋਗ ਕਮਾਇ ਬਹੁਰਿ ਉਠ ਗਯੋ ॥
bhog kamaae bahur utth gayo |

کائڻ کان پوءِ هو اٿيو ۽ هليو ويو

ਦੁਤਯ ਦਿਵਸ ਪੁਨਿ ਆਵਤ ਭਯੋ ॥੪੭॥
dutay divas pun aavat bhayo |47|

ان سان پيار ڪرڻ کان پوءِ، هو اتان هليو ويو ۽ ٻئي ڏينهن وري موٽي آيو، (47)

ਤਬ ਮੈਨਾ ਯਹ ਭਾਤਿ ਬਖਾਨੀ ॥
tab mainaa yah bhaat bakhaanee |

تڏهن مانيءَ چيو ته:

ਕਾ ਕੋਕਿਲਾ ਤੂ ਭਈ ਅਯਾਨੀ ॥
kaa kokilaa too bhee ayaanee |

تڏهن مينهن (پکي) چيو ته ڪوڪيلا تون بيوقوفي ڇو ٿو ڪرين.

ਯੌ ਸੁਨਿ ਬੈਨ ਤਾਹਿ ਹਨਿ ਡਾਰਿਯੋ ॥
yau sun bain taeh han ddaariyo |

(سندس) اهڙيون ڳالهيون ٻڌي کيس ماري وڌو.

ਤਬ ਸੁਕ ਤਿਹ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥੪੮॥
tab suk tih ih bhaat uchaariyo |48|

اهو ٻڌي هن کيس ماري ڇڏيو ۽ پوءِ طوطي چيو ته (48)

ਭਲੋ ਕਰਿਯੋ ਮੈਨਾ ਤੈ ਮਾਰੀ ॥
bhalo kariyo mainaa tai maaree |

تو مون کي مارڻ سٺو ڪيو

ਸਿੰਧ ਏਸ ਕੇ ਸਾਥ ਬਿਹਾਰੀ ॥
sindh es ke saath bihaaree |

”چڱو ٿيو جو تو مينا کي قتل ڪيو، جيئن هوءَ سنڌ جي راجا سان پيار ڪندي هئي.

ਮੋਕਹ ਕਾਢਿ ਹਾਥ ਪੈ ਲੀਜੈ ॥
mokah kaadt haath pai leejai |

مون کي (پنجري مان) ٻاهر ڪڍو ۽ مون کي پنهنجي هٿ تي پڪڙي

ਬੀਚ ਪਿੰਜਰਾ ਰਹਨ ਨ ਦੀਜੈ ॥੪੯॥
beech pinjaraa rahan na deejai |49|

’هاڻي تون مون کي پنهنجي هٿن ۾ وٺ ۽ مون کي پنجري ۾ رهڻ نه ڏي.‘ (49)

ਸੋਰਠਾ ॥
soratthaa |

سورٿا

ਜਿਨਿ ਰੀਸਾਲੂ ਧਾਇ ਇਹ ਠਾ ਪਹੁੰਚੈ ਆਇ ਕੈ ॥
jin reesaaloo dhaae ih tthaa pahunchai aae kai |

ائين نه ٿئي، راجا رسالو هتي اچي.

ਮੁਹਿ ਤੁਹਿ ਸਿੰਧੁ ਬਹਾਇ ਜਮਪੁਰ ਦੇਇ ਪਠਾਇ ਲਖਿ ॥੫੦॥
muhi tuhi sindh bahaae jamapur dee patthaae lakh |50|

(50) اسان کي سنڌوءَ ۾ اڇلائي موت جي ڪناري ڏانهن موڪلي ٿو.