શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 666

ਘਨ ਮੈ ਜਿਮ ਬਿਦੁਲਤਾ ਝਮਕੈ ॥

ghan mai jim bidulataa jhamakai |

જેમ વીજળી એકાંતરે ચમકે છે,

ਰਿਖਿ ਮੋ ਗੁਨ ਤਾਸ ਸਬੈ ਦਮਕੈ ॥੩੭੮॥

rikh mo gun taas sabai damakai |378|

આ ઋષિઓના તમામ ગુણો વાદળોની વચ્ચે વીજળીની જેમ ચમક્યા.378.

ਜਸ ਛਾਡਤ ਭਾਨੁ ਅਨੰਤ ਛਟਾ ॥

jas chhaaddat bhaan anant chhattaa |

જેમ સૂર્ય અનંત કિરણો બહાર કાઢે છે,

ਰਿਖਿ ਕੇ ਤਿਮ ਸੋਭਤ ਜੋਗ ਜਟਾ ॥

rikh ke tim sobhat jog jattaa |

સૂર્યમાંથી નીકળતા કિરણોની જેમ યોગીઓના માથા પર લહેરાતા તાળાઓ

ਜਿਨ ਕੀ ਦੁਖ ਫਾਸ ਕਹੂੰ ਨ ਕਟੀ ॥

jin kee dukh faas kahoon na kattee |

જેની વ્યથા ક્યાંય લટકતી ન હતી,

ਰਿਖਿ ਭੇਟਤ ਤਾਸੁ ਛਟਾਕ ਛੁਟੀ ॥੩੭੯॥

rikh bhettat taas chhattaak chhuttee |379|

જેમના દુઃખ આ ઋષિઓને જોઈને સમાપ્ત થઈ ગયા.379.

ਨਰ ਜੋ ਨਹੀ ਨਰਕਨ ਤੇ ਨਿਵਰੈ ॥

nar jo nahee narakan te nivarai |

જે પુરુષો નરકની યાતનાઓમાંથી મુક્ત થયા નથી,

ਰਿਖਿ ਭੇਟਤ ਤਉਨ ਤਰਾਕ ਤਰੈ ॥

rikh bhettat taun taraak tarai |

જે સ્ત્રી-પુરુષોને નરકમાં નાખવામાં આવ્યા હતા, તેઓ આ ઋષિઓને જોઈને મુક્તિ પામ્યા

ਜਿਨ ਕੇ ਸਮਤਾ ਕਹੂੰ ਨਾਹਿ ਠਟੀ ॥

jin ke samataa kahoon naeh tthattee |

(પાપોને લીધે) જે કોઈની સમાન ન હતા (એટલે કે ભગવાન સાથે સુમેળમાં ન હોવા)

ਰਿਖਿ ਪੂਜਿ ਘਟੀ ਸਬ ਪਾਪ ਘਟੀ ॥੩੮੦॥

rikh pooj ghattee sab paap ghattee |380|

જેમની અંદર કોઈ પાપ હતું, તેમનું પાપમય જીવન આ ઋષિઓની પૂજા કરવાથી સમાપ્ત થઈ ગયું.380.

ਇਤ ਬਧਿ ਤਉਨ ਬਿਠੋ ਮ੍ਰਿਗਹਾ ॥

eit badh taun bittho mrigahaa |

અહીં તે શિકારીના ખાડામાં બેઠો હતો

ਜਸ ਹੇਰਤ ਛੇਰਿਨਿ ਭੀਮ ਭਿਡਹਾ ॥

jas herat chherin bheem bhiddahaa |

આ બાજુ આ શિકારી બેઠો હતો, જેને જોઈને પ્રાણીઓ ભાગી જતા હતા

ਤਿਹ ਜਾਨ ਰਿਖੀਨ ਹੀ ਸਾਸ ਸਸ੍ਰਯੋ ॥

tih jaan rikheen hee saas sasrayo |

તેણે ઋષિને હરણ માનીને શ્વાસ રોક્યો

ਮ੍ਰਿਗ ਜਾਨ ਮੁਨੀ ਕਹੁ ਬਾਨ ਕਸ੍ਰਯੋ ॥੩੮੧॥

mrig jaan munee kahu baan kasrayo |381|

તે ઋષિને ઓળખી શક્યો નહીં અને તેને હરણ ગણાવીને તેણે તીર તેના તરફ રાખ્યું.381.

ਸਰ ਪੇਖ ਸਬੈ ਤਿਹ ਸਾਧ ਕਹੈ ॥

sar pekh sabai tih saadh kahai |

બધા સંતોએ દોરેલું તીર જોયું

ਮ੍ਰਿਗ ਹੋਇ ਨ ਰੇ ਮੁਨਿ ਰਾਜ ਇਹੈ ॥

mrig hoe na re mun raaj ihai |

બધા તપસ્વીઓએ બાણ જોયું અને એ પણ જોયું કે ઋષિ હરણની જેમ બેઠેલા છે

ਨਹ ਬਾਨ ਸਰਾਸਨ ਪਾਨ ਤਜੇ ॥

nah baan saraasan paan taje |

(પરંતુ) તેણે તેના હાથમાંથી ધનુષ અને બાણ છોડ્યું નહીં.

ਅਸ ਦੇਖਿ ਦ੍ਰਿੜੰ ਮੁਨਿ ਰਾਜ ਲਜੇ ॥੩੮੨॥

as dekh drirran mun raaj laje |382|

તે વ્યક્તિએ તેના હાથમાંથી ધનુષ્ય અને બાણ લીધા અને ઋષિની નિશ્ચયતા જોઈને શરમ અનુભવી.382.

ਬਹੁਤੇ ਚਿਰ ਜਿਉ ਤਿਹ ਧ੍ਯਾਨ ਛੁਟਾ ॥

bahute chir jiau tih dhayaan chhuttaa |

લાંબા સમય પછી જ્યારે તેનું ધ્યાન ગયું

ਅਵਿਲੋਕ ਧਰੇ ਰਿਖਿ ਪਾਲ ਜਟਾ ॥

avilok dhare rikh paal jattaa |

લાંબા સમય પછી, જ્યારે તેનું ધ્યાન તૂટી ગયું, ત્યારે તેણે મેટ તાળાઓવાળા મહાન ઋષિને જોયા

ਕਸ ਆਵਤ ਹੋ ਡਰੁ ਡਾਰਿ ਅਬੈ ॥

kas aavat ho ddar ddaar abai |

(તેણે કહ્યું, તમે) હવે ડર કેમ છોડો છો?

ਮੁਹਿ ਲਾਗਤ ਹੋ ਮ੍ਰਿਗ ਰੂਪ ਸਬੈ ॥੩੮੩॥

muhi laagat ho mrig roop sabai |383|

તેમણે કહ્યું. “તમે બધા તમારો ડર છોડીને અહીં કેવી રીતે આવ્યા છો? હું દરેક જગ્યાએ માત્ર હરણ જ જોઉં છું.”383.

ਰਿਖ ਪਾਲ ਬਿਲੋਕਿ ਤਿਸੈ ਦਿੜਤਾ ॥

rikh paal bilok tisai dirrataa |

ઋષિઓના રક્ષક (દત્ત) તેમનો નિશ્ચય જોઈને,

ਗੁਰੁ ਮਾਨ ਕਰੀ ਬਹੁਤੈ ਉਪਮਾ ॥

gur maan karee bahutai upamaa |

ઋષિએ તેમની દ્રઢતા જોઈને અને તેમને પોતાના ગુરુ તરીકે સ્વીકારીને તેમની પ્રશંસા કરી અને કહ્યું,

ਮ੍ਰਿਗ ਸੋ ਜਿਹ ਕੋ ਚਿਤ ਐਸ ਲਗ੍ਯੋ ॥

mrig so jih ko chit aais lagayo |

જેનું હૃદય હરણ સાથે આ રીતે જોડાયેલું છે,

ਪਰਮੇਸਰ ਕੈ ਰਸ ਜਾਨ ਪਗ੍ਰਯੋ ॥੩੮੪॥

paramesar kai ras jaan pagrayo |384|

"જે હરણ પ્રત્યે આટલો બધો સચેત છે, તે વિચારવું કે તે પ્રભુના પ્રેમમાં લીન છે."384.

ਮੁਨ ਕੋ ਤਬ ਪ੍ਰੇਮ ਪ੍ਰਸੀਜ ਹੀਆ ॥

mun ko tab prem praseej heea |

પછી મુનિનું હૃદય પ્રેમથી ભરાઈ ગયું

ਗੁਰ ਠਾਰਸਮੋ ਮ੍ਰਿਗ ਨਾਸ ਕੀਆ ॥

gur tthaarasamo mrig naas keea |

ઋષિએ તેમના પીગળેલા હૃદયથી તેમને તેમના અઢારમા ગુરુ તરીકે સ્વીકાર્યા

ਮਨ ਮੋ ਤਬ ਦਤ ਬੀਚਾਰ ਕੀਆ ॥

man mo tab dat beechaar keea |

પછી દત્તે મનમાં વિચાર્યું

ਗੁਨ ਮ੍ਰਿਗਹਾ ਕੋ ਚਿਤ ਬੀਚ ਲੀਆ ॥੩੮੫॥

gun mrigahaa ko chit beech leea |385|

ઋષિ દત્તે તે શિકારીના ગુણોને પોતાના મનમાં સમજી વિચારીને અપનાવ્યા.385.

ਹਰਿ ਸੋ ਹਿਤੁ ਜੋ ਇਹ ਭਾਤਿ ਕਰੈ ॥

har so hit jo ih bhaat karai |

જો કોઈ હરિને આ રીતે પ્રેમ કરે,

ਭਵ ਭਾਰ ਅਪਾਰਹ ਪਾਰ ਪਰੈ ॥

bhav bhaar apaarah paar parai |

જે ભગવાનને આ રીતે પ્રેમ કરશે, તે અસ્તિત્વના સાગરને પાર કરશે

ਮਲ ਅੰਤਰਿ ਯਾਹੀ ਇਸਨਾਨ ਕਟੈ ॥

mal antar yaahee isanaan kattai |

આ સ્નાનથી મનની ગંદકી દૂર થાય છે

ਜਗ ਤੇ ਫਿਰਿ ਆਵਨ ਜਾਨ ਮਿਟੈ ॥੩੮੬॥

jag te fir aavan jaan mittai |386|

આંતરિક સ્નાનથી તેની ગંદકી દૂર થઈ જશે અને તેનું સંસારમાં સ્થળાંતર સમાપ્ત થઈ જશે.386.

ਗੁਰੁ ਜਾਨ ਤਬੈ ਤਿਹ ਪਾਇ ਪਰਾ ॥

gur jaan tabai tih paae paraa |

પછી તેને ગુરુ તરીકે જાણીને તે એક (ઋષિ)ના પગે પડ્યો.

ਭਵ ਭਾਰ ਅਪਾਰ ਸੁ ਪਾਰ ਤਰਾ ॥

bhav bhaar apaar su paar taraa |

તેમને તેમના ગુરુ તરીકે સ્વીકારીને, તેઓ તેમના પગ પર પડ્યા અને અસ્તિત્વના ભયાનક મહાસાગરને પાર કરી ગયા.

ਦਸ ਅਸਟਸਮੋ ਗੁਰੁ ਤਾਸੁ ਕੀਯੋ ॥

das asattasamo gur taas keeyo |

તેઓ અઢારમા ગુરુ હતા

ਕਬਿ ਬਾਧਿ ਕਬਿਤਨ ਮਧਿ ਲੀਯੋ ॥੩੮੭॥

kab baadh kabitan madh leeyo |387|

તેમણે તેમને તેમના અઢારમા ગુરુ તરીકે અપનાવ્યા અને આ રીતે, કવિએ શ્લોક-સ્વરૂપમાં સેવનો ઉલ્લેખ કર્યો છે.387.

ਸਬ ਹੀ ਸਿਖ ਸੰਜੁਤਿ ਪਾਨ ਗਹੇ ॥

sab hee sikh sanjut paan gahe |

સેવકો સહિત બધાએ (તેના) પગ પકડી લીધા.

ਅਵਿਲੋਕਿ ਚਰਾਚਰਿ ਚਉਧ ਰਹੇ ॥

avilok charaachar chaudh rahe |

બધા શિષ્યો એકઠા થયા અને તેમના પગ પકડ્યા, જે જોઈને બધા સજીવ અને નિર્જીવ લોકો ચોંકી ગયા.

ਪਸੁ ਪਛ ਚਰਾਚਰ ਜੀਵ ਸਬੈ ॥

pas pachh charaachar jeev sabai |

પશુધન અને ઘાસચારો, આચર,

ਗਣ ਗੰਧ੍ਰਬ ਭੂਤ ਪਿਸਾਚ ਤਬੈ ॥੩੮੮॥

gan gandhrab bhoot pisaach tabai |388|

બધાં પ્રાણીઓ, પક્ષીઓ, ગંધર્વો, ભૂત-પ્રેત વગેરે આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા.388.

ਇਤਿ ਅਠਦਸਵੋ ਗੁਰੂ ਮ੍ਰਿਗਹਾ ਸਮਾਪਤੰ ॥੧੮॥

eit atthadasavo guroo mrigahaa samaapatan |18|

અઢારમા ગુરુ તરીકે શિકારીને દત્તક લેવાના વર્ણનનો અંત.

ਅਥ ਨਲਨੀ ਸੁਕ ਉਨੀਵੋ ਗੁਰੂ ਕਥਨੰ ॥

ath nalanee suk uneevo guroo kathanan |

હવે શરૂ થાય છે પોપટને ઓગણીસમા ગુરુ તરીકે દત્તક લેવાનું વર્ણન

ਕ੍ਰਿਪਾਣ ਕ੍ਰਿਤ ਛੰਦ ॥

kripaan krit chhand |

કૃપાન કૃત સ્તન્ઝા

ਮੁਨਿ ਅਤਿ ਅਪਾਰ ॥

mun at apaar |

ખૂબ જ અપાર

ਗੁਣ ਗਣ ਉਦਾਰ ॥

gun gan udaar |

અને ઉદારતાના ગુણોનો સમૂહ ધરાવે છે

ਬਿਦਿਆ ਬਿਚਾਰ ॥

bidiaa bichaar |

મ્યુનિ. શૈક્ષણિક દૈનિક સારી

ਨਿਤ ਕਰਤ ਚਾਰ ॥੩੮੯॥

nit karat chaar |389|

ઋષિ, ગુણોમાં પરોપકારી, શીખવા વિશે વિચારનાર હતા અને હંમેશા તેમના શિક્ષણનો અભ્યાસ કરતા હતા.389.

ਲਖਿ ਛਬਿ ਸੁਰੰਗ ॥

lakh chhab surang |

(તેણીની) સુંદર છબી જોવી

ਲਾਜਤ ਅਨੰਗ ॥

laajat anang |

કામદેવ પણ શરમાઈ રહ્યો હતો.

ਪਿਖਿ ਬਿਮਲ ਅੰਗ ॥

pikh bimal ang |

(તેના) શરીરની શુદ્ધતા જોવી

ਚਕਿ ਰਹਤ ਗੰਗ ॥੩੯੦॥

chak rahat gang |390|

તેની સુંદરતા જોઈને, પ્રેમના દેવતા શરમાઈ ગયા અને તેના અંગોની પવિત્રતા જોઈને ગંગા આશ્ચર્યચકિત થઈ ગઈ.390.

ਲਖਿ ਦੁਤਿ ਅਪਾਰ ॥

lakh dut apaar |

(તેનું) અપાર તેજ જોવું

ਰੀਝਤ ਕੁਮਾਰ ॥

reejhat kumaar |

તેની સુંદરતા જોઈને બધા રાજકુમારો ખુશ થયા,

ਗ੍ਯਾਨੀ ਅਪਾਰ ॥

gayaanee apaar |

તે અપાર જ્ઞાની છે

ਗੁਨ ਗਨ ਉਦਾਰ ॥੩੯੧॥

gun gan udaar |391|

કારણ કે તે સૌથી મહાન વિદ્વાન અને ઉદાર અને સિદ્ધ વ્યક્તિ હતા.391.

ਅਬਯਕਤ ਅੰਗ ॥

abayakat ang |

(તેના) અદ્રશ્ય શરીરનું તેજ

ਆਭਾ ਅਭੰਗ ॥

aabhaa abhang |

તેમના અંગોનો મહિમા અવર્ણનીય હતો

ਸੋਭਾ ਸੁਰੰਗ ॥

sobhaa surang |

તેણીની સુંદરતા ખૂબ જ સુંદર હતી,

ਤਨ ਜਨੁ ਅਨੰਗ ॥੩੯੨॥

tan jan anang |392|

તે પ્રેમના દેવ જેવો સુંદર હતો.392.

ਬਹੁ ਕਰਤ ਨ੍ਯਾਸ ॥

bahu karat nayaas |

તે ખૂબ યોગા કરતો હતો.

ਨਿਸਿ ਦਿਨ ਉਦਾਸ ॥

nis din udaas |

તેણે રાત-દિવસ એકલા રહીને ઘણી પ્રેક્ટિસ કરી

ਤਜਿ ਸਰਬ ਆਸ ॥

taj sarab aas |

બધી આશા છોડીને (તેની) બુદ્ધિમાં જ્ઞાન

ਅਤਿ ਬੁਧਿ ਪ੍ਰਕਾਸ ॥੩੯੩॥

at budh prakaas |393|

જ્ઞાનના પ્રગટ થવાથી બધી ઈચ્છાઓનો ત્યાગ કર્યો હતો.393.

ਤਨਿ ਸਹਤ ਧੂਪ ॥

tan sahat dhoop |

તપસ્વીઓના રાજા (દત્ત) પોતાના પર

ਸੰਨ੍ਯਾਸ ਭੂਪ ॥

sanayaas bhoop |

સંન્યાસના રાજા દત્ત ઋષિ શિવ જેવા ખૂબ જ સુંદર દેખાતા હતા.

ਤਨਿ ਛਬਿ ਅਨੂਪ ॥

tan chhab anoop |

(તેમની) શરીરની છબી ખૂબ જ અનોખી હતી,

ਜਨੁ ਸਿਵ ਸਰੂਪ ॥੩੯੪॥

jan siv saroop |394|

તેમના શરીર પર સૂર્યપ્રકાશ સહન કરતી વખતે, અનન્ય સુંદરતા સાથે જોડાણ કર્યું.394.

ਮੁਖ ਛਬਿ ਪ੍ਰਚੰਡ ॥

mukh chhab prachandd |

(તેના) ચહેરા પર એક મહાન દેખાવ હતો

ਆਭਾ ਅਭੰਗ ॥

aabhaa abhang |

તેના અંગો અને ચહેરાની સુંદરતા સંપૂર્ણ હતી અને

ਜੁਟਿ ਜੋਗ ਜੰਗ ॥

jutt jog jang |

યોગ-સાધના ('યુદ્ધ')માં વ્યસ્ત હતા.

સૂચિ (1 - 1428)

જાપ પાન: 1 - 10

અਕਾਲ ઉસ્તਤ પાન: 11 - 38

બચિત્તર નાટક પાન: 39 - 73

ચાંદી ચરિત્તર ઉકાત બિલાસ પાન: 74 - 99

ચાંદી ચરિત્તર પાન: 100 - 118

વાર શ્રી ભૌગૌતિ જી કી પાન: 119 - 126

જ્ઞાન પ્રબોધ પાન: 127 - 154

ચૌબીસ અવતાર પાન: 155 - 610

બ્રહ્મ અવતાર પાન: 611 - 634

રુદ્ર અવતાર પાન: 635 - 708

શબ્દ હજારે પાન: 709 - 712

૩૩ સ્વૈયાય પાન: 712 - 716

ખાલસા મહિમા પાન: 716 - 716

શસ્ત્ર નામ માળા પાન: 717 - 808

ચરિત્રોપાખ્યાણ પાન: 809 - 1388

જફરનામા પાન: 1389 - 1394

હિકાયત પાન: 1394 - 1428