શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 330

ਕਰਬੇ ਕਹੁ ਰਛ ਸੁ ਗੋਪਨ ਕੀ ਬਰ ਪੂਟ ਲਯੋ ਨਗ ਕੋ ਪਹਿ ਹਥਾ ॥

karabe kahu rachh su gopan kee bar poott layo nag ko peh hathaa |

ગોપોની રક્ષા માટે કૃષ્ણે અત્યંત ક્રોધિત થઈને પર્વતને ઉખેડીને પોતાના હાથ પર મૂક્યો.

ਤਨ ਕੋ ਨ ਕਰਿਯੋ ਬਲ ਰੰਚਕ ਤਾਹ ਕਰਿਯੋ ਜੁ ਹੁਤੋ ਕਰ ਬੀਚ ਜਥਾ ॥

tan ko na kariyo bal ranchak taah kariyo ju huto kar beech jathaa |

આ કરતી વખતે તેણે પોતાની શક્તિનો એક અંશ પણ વાપર્યો ન હતો

ਨ ਚਲੀ ਤਿਨ ਕੀ ਕਿਛੁ ਗੋਪਨ ਪੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਗਜ ਜਾਹਿ ਰਥਾ ॥

n chalee tin kee kichh gopan pai kab sayaam kahai gaj jaeh rathaa |

ઈન્દ્રનું કોઈ બળ ગોપ પર કામ કરી શક્યું નહીં અને તે શરમમાં અને નીચા ચહેરા સાથે,

ਮੁਖਿ ਨ੍ਯਾਇ ਖਿਸਾਇ ਚਲਿਯੋ ਗ੍ਰਿਹ ਪੈ ਇਹ ਬੀਚ ਚਲੀ ਜਗ ਕੇ ਸੁ ਕਥਾ ॥੩੬੮॥

mukh nayaae khisaae chaliyo grih pai ih beech chalee jag ke su kathaa |368|

તે પોતાના ઘર તરફ ગયો, કૃષ્ણના મહિમાની કથા આખા જગતમાં પ્રચલિત થઈ.368.

ਨੰਦ ਕੋ ਨੰਦ ਬਡੋ ਸੁਖ ਕੰਦ ਰਿਪੁ ਆਰ ਸੁਰੰਦ ਸਬੁਧਿ ਬਿਸਾਰਦ ॥

nand ko nand baddo sukh kand rip aar surand sabudh bisaarad |

નંદનો પુત્ર કૃષ્ણ બધાને આરામ આપનાર, ઈન્દ્રનો શત્રુ અને સાચી બુદ્ધિનો સ્વામી છે.

ਆਨਨ ਚੰਦ ਪ੍ਰਭਾ ਕਹੁ ਮੰਦ ਕਹੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਜਪੈ ਜਿਹ ਨਾਰਦ ॥

aanan chand prabhaa kahu mand kahai kab sayaam japai jih naarad |

સર્વ કળામાં પરિપૂર્ણ એવા પ્રભુનું મુખ સદા ચંદ્ર જેવો હળવો પ્રકાશ આપે છે કવિ શ્યામ કહે છે કે નારદ ઋષિ પણ તેમને યાદ કરે છે,

ਤਾ ਗਿਰਿ ਕੋਪ ਉਠਾਇ ਲਯੋ ਜੋਊ ਸਾਧਨ ਕੋ ਹਰਤਾ ਦੁਖ ਦਾਰਦ ॥

taa gir kop utthaae layo joaoo saadhan ko harataa dukh daarad |

એ જ કૃષ્ણ અત્યંત ક્રોધિત થઈને પર્વતને લઈ ગયા અને નીચેનાં લોકો પર વાદળોની કોઈ અસર ન થઈ.

ਮੇਘ ਪਰੇ ਉਪਰਿਯੋ ਨ ਕਛੂ ਪਛਤਾਇ ਗਏ ਗ੍ਰਿਹ ਕੋ ਉਠਿ ਬਾਰਦ ॥੩੬੯॥

megh pare upariyo na kachhoo pachhataae ge grih ko utth baarad |369|

આ રીતે, પસ્તાવો કરીને, વાદળો તેમના ઘરે પાછા ફર્યા.369.

ਕਾਨ੍ਰਹ ਉਪਾਰਿ ਲਯੋ ਕਰ ਮੋ ਗਿਰਿ ਏਕ ਪਰੀ ਨਹੀ ਬੂੰਦ ਸੁ ਪਾਨੀ ॥

kaanrah upaar layo kar mo gir ek paree nahee boond su paanee |

કૃષ્ણે પર્વતને ઉખેડીને પોતાના હાથ પર મૂક્યો અને પાણીનું એક ટીપું પણ પૃથ્વી પર પડ્યું નહીં

ਫੇਰਿ ਕਹੀ ਹਸਿ ਕੈ ਮੁਖ ਤੇ ਹਰਿ ਕੋ ਮਘਵਾ ਜੁ ਭਯੋ ਮੁਹਿ ਸਾਨੀ ॥

fer kahee has kai mukh te har ko maghavaa ju bhayo muhi saanee |

ત્યારે કૃષ્ણે હસતાં હસતાં કહ્યું, આ ઈન્દ્ર કોણ છે જે મારો સામનો કરશે?

ਮਾਰਿ ਡਰਿਯੋ ਮੁਰ ਮੈ ਮਧੁ ਕੀਟਭ ਮਾਰਿਯੋ ਹਮੈ ਮਘਵਾ ਪਤਿ ਮਾਨੀ ॥

maar ddariyo mur mai madh keettabh maariyo hamai maghavaa pat maanee |

મેં મધુ અને કૈતાભને પણ માર્યા હતા અને આ ઈન્દ્ર મને મારવા આવ્યો હતો

ਗੋਪਨ ਮੈ ਭਗਵਾਨ ਕਹੀ ਸੋਊ ਫੈਲ ਪਰੀ ਜਗ ਬੀਚ ਕਹਾਨੀ ॥੩੭੦॥

gopan mai bhagavaan kahee soaoo fail paree jag beech kahaanee |370|

આ રીતે, ભગવાન (કૃષ્ણ) દ્વારા ગોપાઓમાં જે પણ શબ્દો ઉચ્ચારવામાં આવ્યા હતા, તે વાર્તાની જેમ સમગ્ર વિશ્વમાં ફેલાયા હતા.370.

ਗੋਪਨ ਕੀ ਕਰਬੇ ਕਹੁ ਰਛ ਸਤਕ੍ਰਿਤ ਪੈ ਹਰਿ ਜੀ ਜਬ ਕੋਪੇ ॥

gopan kee karabe kahu rachh satakrit pai har jee jab kope |

જ્યારે શ્રીકૃષ્ણ અનાથોની રક્ષા માટે ઈન્દ્ર પર ગુસ્સે થયા

ਇਉ ਗਿਰਿ ਕੇ ਤਰਿ ਭਯੋ ਉਠਿ ਠਾਢਿ ਮਨੋ ਰੁਪ ਕੈ ਪਗ ਕੇਹਰਿ ਰੋਪੇ ॥

eiau gir ke tar bhayo utth tthaadt mano rup kai pag kehar rope |

ગોપના રક્ષણ માટે જ્યારે કૃષ્ણ ઈન્દ્ર પર ગુસ્સે થયા, ત્યારે તેઓ નીચે પડ્યા અને જેમનો પગ લપસી જાય તેવી રીતે ઉભા થયા.

ਜਿਉ ਜੁਗ ਅੰਤ ਮੈ ਅੰਤਕ ਹ੍ਵੈ ਕਰਿ ਜੀਵਨ ਕੇ ਸਭ ਕੇ ਉਰਿ ਘੋਪੇ ॥

jiau jug ant mai antak hvai kar jeevan ke sabh ke ur ghope |

યુગના અંતમાં, તમામ જીવોની દુનિયા સમાપ્ત થઈ જાય છે અને પછી ધીમે ધીમે એક નવી દુનિયા ઊભી થાય છે.

ਜਿਉ ਜਨ ਕੋ ਮਨ ਹੋਤ ਹੈ ਲੋਪ ਤਿਸੀ ਬਿਧਿ ਮੇਘ ਭਏ ਸਭ ਲੋਪੇ ॥੩੭੧॥

jiau jan ko man hot hai lop tisee bidh megh bhe sabh lope |371|

જેમ સામાન્ય માણસનું મન ક્યારેક નીચે પડી જાય છે અને ક્યારેક ખૂબ ઊંચે ચઢી જાય છે, તેવી જ રીતે, બધા વાદળો અદૃશ્ય થઈ ગયા.371.

ਹੋਇ ਸਤਕ੍ਰਿਤ ਊਪਰ ਕੋਪ ਸੁ ਰਾਖ ਲਈ ਸਭ ਗੋਪ ਦਫਾ ॥

hoe satakrit aoopar kop su raakh lee sabh gop dafaa |

ઇન્દ્રની પ્રતિષ્ઠા ઓછી કરીને, કૃષ્ણએ ગોપ અને પ્રાણીઓને વિનાશથી બચાવ્યા

ਤਿਨਿ ਮੇਘ ਬਿਦਾਰ ਦਏ ਛਿਨ ਮੈ ਜਿਨਿ ਦੈਤ ਕਰੇ ਸਭ ਏਕ ਗਫਾ ॥

tin megh bidaar de chhin mai jin dait kare sabh ek gafaa |

જેમ રાક્ષસ એક જ સમયે જીવને ખાઈ જાય છે, તેવી જ રીતે બધા વાદળો એક જ સમયે નાશ પામ્યા.

ਕਰਿ ਕਉਤੁਕ ਪੈ ਰਿਪੁ ਟਾਰ ਦਏ ਬਿਨੁ ਹੀ ਧਰਏ ਸਰ ਸ੍ਯਾਮ ਜਫਾ ॥

kar kautuk pai rip ttaar de bin hee dhare sar sayaam jafaa |

મૃત્યુ કરીને તેણે એક પણ તીર ચલાવ્યા વિના બધા શત્રુઓને ભગાડી દીધા છે.

ਸਭ ਗੋਪਨ ਕੀ ਕਰਬੈ ਕਹੁ ਰਛ ਸੁ ਸਕ੍ਰਨ ਲੀਨ ਲਪੇਟ ਸਫਾ ॥੩੭੨॥

sabh gopan kee karabai kahu rachh su sakran leen lapett safaa |372|

તેના રમૂજી રમતથી, કૃષ્ણએ તેના બધા દુશ્મનોને પરાજિત કર્યા અને બધા લોકો કૃષ્ણને મારવા લાગ્યા અને આ રીતે, ઇન્દ્રએ ગોપના રક્ષણ માટે તેની માયા બંધ કરી.372.

ਜੁ ਲਈ ਸਭ ਮੇਘ ਲਪੇਟ ਸਫਾ ਅਰੁ ਲੀਨੋ ਹੈ ਪਬ ਉਪਾਰ ਜਬੈ ॥

ju lee sabh megh lapett safaa ar leeno hai pab upaar jabai |

જ્યારે પર્વત ઉખડી ગયો અને અવેજીઓની હરોળ લપેટાઈ ગઈ, ત્યારે બધાએ મનમાં વિચાર્યું.

ਇਹ ਰੰਚਕ ਸੋ ਇਹ ਹੈ ਗਰੂਓ ਗਿਰਿ ਚਿੰਤ ਕਰੀ ਮਨਿ ਬੀਚ ਸਬੈ ॥

eih ranchak so ih hai garooo gir chint karee man beech sabai |

જ્યારે વાદળો દૂર થઈ ગયા અને કૃષ્ણે પર્વતને જડમૂળથી ઉખેડી નાખ્યો, ત્યારે તેની ચિંતા તેના મનમાંથી દૂર કરી તે પર્વત તેને ખૂબ જ હળવો લાગ્યો.

ਇਹ ਦੈਤਨ ਕੋ ਮਰਤਾ ਕਰਤਾ ਸੁਖ ਹੈ ਦਿਵਿਯਾ ਜੀਯ ਦਾਨ ਅਬੈ ॥

eih daitan ko marataa karataa sukh hai diviyaa jeey daan abai |

કૃષ્ણ રાક્ષસોનો નાશ કરનાર, સુખ-સુવિધાઓ આપનાર અને જીવનશક્તિના દાતા છે

ਇਹ ਕੋ ਤੁਮ ਧ੍ਯਾਨ ਧਰੋ ਸਭ ਹੀ ਨਹਿ ਧ੍ਯਾਨ ਧਰੋ ਤੁਮ ਅਉਰ ਕਬੈ ॥੩੭੩॥

eih ko tum dhayaan dharo sabh hee neh dhayaan dharo tum aaur kabai |373|

બધા લોકોએ તેનું ધ્યાન કરવું જોઈએ, બીજાના બધા ધ્યાન છોડીને.373.

ਸਭ ਮੇਘ ਗਏ ਘਟ ਕੇ ਜਬ ਹੀ ਤਬ ਹੀ ਹਰਖੇ ਫੁਨਿ ਗੋਪ ਸਭੈ ॥

sabh megh ge ghatt ke jab hee tab hee harakhe fun gop sabhai |

જ્યારે બધા વિકલ્પો દૂર થઈ ગયા, ત્યારે બધા હારનારાઓ તેમના હૃદયમાં ખુશ હતા.

ਇਹ ਭਾਤਿ ਲਗੇ ਕਹਨੇ ਮੁਖ ਤੇ ਭਗਵਾਨ ਦਯੋ ਹਮ ਦਾਨ ਅਭੈ ॥

eih bhaat lage kahane mukh te bhagavaan dayo ham daan abhai |

જ્યારે વાદળો દૂર થઈ ગયા, ત્યારે બધા ગોપાઓ પ્રસન્ન થયા અને બોલ્યા, "ભગવાન (કૃષ્ણ) એ આપણને નિર્ભયતા આપી છે.

ਮਘਵਾ ਜੁ ਕਰੀ ਕੁਪਿ ਦਉਰ ਹਮੂ ਪਰ ਸੋ ਤਿਹ ਕੋ ਨਹੀ ਬੇਰ ਲਭੈ ॥

maghavaa ju karee kup daur hamoo par so tih ko nahee ber labhai |

ઇન્દ્રએ તેના ક્રોધમાં આપણા પર હુમલો કર્યો હતો, પરંતુ તે હવે અદ્રશ્ય છે

ਅਬ ਕਾਨ੍ਰਹ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤੇ ਹੈ ਘਟ ਬਾਦਰ ਏਕ ਨ ਦੀਸਤ ਬੀਚ ਨਭੈ ॥੩੭੪॥

ab kaanrah prataap te hai ghatt baadar ek na deesat beech nabhai |374|

કૃષ્ણના મહિમાથી, આકાશમાં એક પણ વાદળ નથી.374.

ਗੋਪ ਕਹੈ ਸਭ ਹੀ ਮੁਖ ਤੇ ਇਹ ਕਾਨ੍ਰਹ ਬਲੀ ਬਰ ਹੈ ਬਲ ਮੈ ॥

gop kahai sabh hee mukh te ih kaanrah balee bar hai bal mai |

બધા ગોપોએ કહ્યું, કૃષ્ણ અતિશય શક્તિશાળી છે

ਜਿਨਿ ਕੂਦਿ ਕਿਲੇ ਸਤ ਮੋਰ ਮਰਿਯੋ ਜਿਨਿ ਜੁਧ ਸੰਖਾਸੁਰ ਸੋ ਜਲ ਮੈ ॥

jin kood kile sat mor mariyo jin judh sankhaasur so jal mai |

તે, જેણે કિલ્લામાં અને શંખાસુરને પાણીમાં કૂદીને મુરનો વધ કર્યો

ਇਹ ਹੈ ਕਰਤਾ ਸਭ ਹੀ ਜਗ ਕੋ ਅਰੁ ਫੈਲ ਰਹਿਯੋ ਜਲ ਅਉ ਥਲ ਮੈ ॥

eih hai karataa sabh hee jag ko ar fail rahiyo jal aau thal mai |

તે જ સમગ્ર વિશ્વનો સર્જક છે અને (તે) પાણી અને પૃથ્વી પર ફેલાયેલો છે.

ਸੋਊ ਆਇ ਪ੍ਰਤਛਿ ਭਯੋ ਬ੍ਰਿਜ ਮੈ ਜੋਊ ਜੋਗ ਜੁਤੋ ਰਹੈ ਓਝਲ ਮੈ ॥੩੭੫॥

soaoo aae pratachh bhayo brij mai joaoo jog juto rahai ojhal mai |375|

તે સમગ્ર વિશ્વના સર્જનહાર છે અને મેદાનો અને પાણીમાં વ્યાપેલા છે, તે, જે પહેલા અગોચર અનુભવાતા હતા, તે હવે દેખીતી રીતે બ્રજમાં આવ્યા છે.375.

ਮੋਰ ਮਰਿਯੋ ਜਿਨਿ ਕੂਦ ਕਿਲੈ ਸਤ ਸੰਧਿ ਜਰਾ ਜਿਹ ਸੈਨ ਮਰੀ ॥

mor mariyo jin kood kilai sat sandh jaraa jih sain maree |

જેણે સાત કિલ્લાને કૂદકો માર્યો અને મરેલા રાક્ષસને માર્યો અને જેણે જરાસંધની સેનાનો વધ કર્યો.

ਨਰਾਕਸੁਰ ਜਾਹਿ ਕਰਿਯੋ ਰਕਸੀ ਬਿਰਥੀ ਗਜ ਕੀ ਜਿਹ ਰਛ ਕਰੀ ॥

naraakasur jaeh kariyo rakasee birathee gaj kee jih rachh karee |

તે, જેણે કિલ્લામાં કૂદીને મુર રાક્ષસને માર્યો, અને જેણે જરાસંધની સેનાનો નાશ કર્યો, જેણે નરકાસુરનો નાશ કર્યો અને જેણે ઓક્ટોપસથી હાથીનું રક્ષણ કર્યું.

ਜਿਹ ਰਾਖਿ ਲਈ ਪਤਿ ਪੈ ਦ੍ਰੁਪਤੀ ਸਿਲ ਜਾ ਲਗਤਿਉ ਪਗ ਪਾਰਿ ਪਰੀ ॥

jih raakh lee pat pai drupatee sil jaa lagatiau pag paar paree |

જેણે દ્રૌપદીનો ઝભ્ભો ઢાંક્યો હતો અને જેના પગમાં ટાંકેલી અહલ્યા કપાઈ ગઈ હતી.

ਅਤਿ ਕੋਪਤ ਮੇਘਨ ਅਉ ਮਘਵਾ ਇਹ ਰਾਖ ਲਈ ਨੰਦ ਲਾਲਿ ਧਰੀ ॥੩੭੬॥

at kopat meghan aau maghavaa ih raakh lee nand laal dharee |376|

જેણે દરોપતિના સન્માનની રક્ષા કરી અને જેના સ્પર્શથી પથ્થરમાં પરિવર્તિત અહલ્યાનો ઉદ્ધાર થયો, તે જ કૃષ્ણે અત્યંત ક્રોધિત વાદળો અને ઈન્દ્રથી આપણું રક્ષણ કર્યું.376.