શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 455

ਸਾਠ ਹਜਾਰ ਹਨੇ ਬਹੁਰੋ ਭਟ ਜਛ ਸੁ ਲਛ ਕਈ ਤਿਹ ਘਾਏ ॥

saatth hajaar hane bahuro bhatt jachh su lachh kee tih ghaae |

સાઠ હજાર યોદ્ધાઓને માર્યા પછી રાજાએ એક લાખ યક્ષને પછાડ્યા

ਜਾਦਵ ਲਛ ਕੀਏ ਬਿਰਥੀ ਬਹੁ ਜਛਨ ਕੇ ਤਨ ਲਛ ਬਨਾਏ ॥

jaadav lachh kee birathee bahu jachhan ke tan lachh banaae |

તેણે એક લાખ યાદવોને તેમના રથથી વંચિત કર્યા અને યક્ષોને પોતાનું લક્ષ્ય બનાવ્યું

ਪੈਦਲ ਲਾਖ ਪਚਾਸ ਹਨੇ ਪੁਰਜੇ ਪੁਰਜੇ ਕਰਿ ਭੂਮਿ ਗਿਰਾਏ ॥

paidal laakh pachaas hane puraje puraje kar bhoom giraae |

તેણે પચાસ લાખ સૈનિકોને પૃથ્વી પર ટુકડાઓમાં વિખેરી નાખ્યા

ਅਉਰ ਹਨੇ ਬਲਵਾਨ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਲੈ ਜੋ ਇਹ ਭੂਪ ਕੇ ਊਪਰਿ ਆਏ ॥੧੫੭੯॥

aaur hane balavaan kripaan lai jo ih bhoop ke aoopar aae |1579|

તેમના બદલે, જે યોદ્ધાઓએ તેમની તલવારોથી રાજા પર હુમલો કર્યો, તેણે તે બધાને મારી નાખ્યા.1579.

ਤਾਉ ਦੇ ਮੂਛਿ ਦੁਹੂੰ ਕਰ ਭੂਪਤਿ ਸੈਨ ਨੈ ਜਾਇ ਨਿਸੰਕ ਪਰਿਯੋ ॥

taau de moochh duhoon kar bhoopat sain nai jaae nisank pariyo |

રાજા, તેની મૂંછો વળીને, નિર્ભયપણે સૈન્ય પર પડ્યો

ਪੁਨਿ ਲਾਖ ਸੁਆਰ ਹਨੇ ਬਲਿ ਕੈ ਸਸਿ ਕੋ ਰਵਿ ਕੋ ਅਭਿਮਾਨ ਹਰਿਯੋ ॥

pun laakh suaar hane bal kai sas ko rav ko abhimaan hariyo |

તેણે ફરીથી એક લાખ ઘોડેસવારોને મારી નાખ્યા અને સૂર્ય અને ચંદ્રના અભિમાનને તોડી નાખ્યું, એક બાણથી પણ તેણે યમને જમીન પર પછાડ્યો.

ਜਮ ਕੋ ਸਰ ਏਕ ਤੇ ਡਾਰਿ ਦਯੋ ਛਿਤਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਨਹੀ ਨੈਕੁ ਡਰਿਯੋ ॥

jam ko sar ek te ddaar dayo chhit sayaam bhanai nahee naik ddariyo |

તે સહેજ પણ ગભરાયો નહિ

ਜੋਊ ਸੂਰ ਕਹਾਵਤ ਹੈ ਰਨ ਮੈ ਸਬਹੂੰ ਨ੍ਰਿਪ ਖੰਡ ਨਿਖੰਡ ਕਰਿਯੋ ॥੧੫੮੦॥

joaoo soor kahaavat hai ran mai sabahoon nrip khandd nikhandd kariyo |1580|

જેઓ પોતાને હીરો કહેતા હતા, રાજાએ તેમને ટુકડા કરી નાખ્યા.1580.

ਰਨ ਮੈ ਦਸ ਲਛ ਹਨੇ ਪੁਨਿ ਜਛ ਜਲਾਧਿਪ ਕੋ ਭਟ ਲਛਕੁ ਮਾਰਿਓ ॥

ran mai das lachh hane pun jachh jalaadhip ko bhatt lachhak maario |

તેણે યુદ્ધમાં દસ લાખ યક્ષ અને વરુણના લગભગ એક લાખ યોદ્ધાઓને માર્યા

ਇੰਦ੍ਰ ਕੇ ਸੂਰ ਹਨੇ ਅਗਨੇ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਸੁ ਨਹੀ ਨ੍ਰਿਪ ਹਾਰਿਓ ॥

eindr ke soor hane agane kab sayaam bhanai su nahee nrip haario |

તેણે ઈન્દ્રના અસંખ્ય યોદ્ધાઓને પણ માર્યા અને હારનો સામનો કરવો પડ્યો નહીં

ਸਾਤਕਿ ਕਉ ਮੁਸਲੀਧਰ ਕਉ ਬਸੁਦੇਵਹਿ ਕਉ ਕਰਿ ਮੂਰਛ ਡਾਰਿਓ ॥

saatak kau musaleedhar kau basudeveh kau kar moorachh ddaario |

તેણે સાત્યકી, બલરામ અને વાસુદેવને બેભાન કર્યા

ਭਾਜ ਗਯੋ ਜਮ ਅਉਰ ਸਚੀਪਤਿ ਕਾਹੂੰ ਨ ਹਾਥਿ ਹਥੀਯਾਰ ਸੰਭਾਰਿਓ ॥੧੫੮੧॥

bhaaj gayo jam aaur sacheepat kaahoon na haath hatheeyaar sanbhaario |1581|

યમ અને ઇન્દ્ર, તેમના શસ્ત્રો લીધા વિના, યુદ્ધના મેદાનમાંથી ભાગી ગયા.1581.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા

ਜਬ ਭੂਪਤਿ ਏਤੋ ਕੀਓ ਜੁਧੁ ਕ੍ਰੁਧ ਕੈ ਸਾਥ ॥

jab bhoopat eto keeo judh krudh kai saath |

જ્યારે રાજા ગુસ્સે થઈ ગયો અને આવું (ભયંકર) યુદ્ધ કર્યું,

ਤਬ ਬ੍ਰਿਜਪਤਿ ਆਵਤ ਭਯੋ ਧਨੁਖ ਬਾਨ ਲੈ ਹਾਥਿ ॥੧੫੮੨॥

tab brijapat aavat bhayo dhanukh baan lai haath |1582|

જ્યારે રાજાએ આવા ક્રોધ સાથે યુદ્ધ કર્યું, ત્યારે કૃષ્ણ ધનુષ્ય અને બાણ લઈને આગળ આવ્યા.1582.

ਬਿਸਨਪਦ ॥

bisanapad |

બિશનપાડા

ਸ੍ਰੀ ਹਰਿ ਰਿਸ ਭਰਿ ਬਲ ਕਰਿ ਅਰਿ ਪਰ ਜਬ ਧਨੁ ਧਰਿ ਕਰਿ ਧਾਯੋ ॥

sree har ris bhar bal kar ar par jab dhan dhar kar dhaayo |

જ્યારે કૃષ્ણ, ક્રોધિત, શક્તિશાળી ધનુષ્ય સાથે દુશ્મન પર આવ્યા,

ਤਬ ਨ੍ਰਿਪ ਮਨ ਮੈ ਕ੍ਰੋਧ ਬਢਾਯੋ ਸ੍ਰੀਪਤਿ ਕੋ ਗੁਨ ਗਾਯੋ ॥

tab nrip man mai krodh badtaayo sreepat ko gun gaayo |

જ્યારે કૃષ્ણ, ક્રોધિત થઈને, પોતાના હાથમાં ધનુષ્ય લઈને, શક્તિશાળી રીતે દુશ્મન પર પડ્યા, ત્યારે, ગુસ્સે થઈને, રાજાએ મનમાં ભગવાનની સ્તુતિ કરી.

ਰਹਾਉ ॥

rahaau |

વિરામ.

ਜਾ ਕੋ ਪ੍ਰਗਟ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤਿਹੂੰ ਪੁਰ ਸੇਸ ਅੰਤਿ ਨਹੀ ਪਾਯੋ ॥

jaa ko pragatt prataap tihoon pur ses ant nahee paayo |

જેનો મહિમા ત્રણ લોકમાં પ્રગટે છે અને જેનો અંત શેષનાગને મળ્યો નથી;

ਬੇਦ ਭੇਦ ਜਾ ਕੋ ਨਹੀ ਜਾਨਤ ਸੋ ਨੰਦ ਨੰਦ ਕਹਾਯੋ ॥

bed bhed jaa ko nahee jaanat so nand nand kahaayo |

જેનો મહિમા ત્રણે લોકમાં જાણીતો છે, શેષનાગ પણ જેની મર્યાદાને સમજી શક્યા નથી અને વેદ પણ જાણી શક્યા નથી કે જેની મારી જાત છે, તેનું નામ કૃષ્ણ છે, નંદનો પુત્ર.

ਕਾਲ ਰੂਪ ਨਾਥਿਓ ਜਿਹ ਕਾਲੀ ਕੰਸ ਕੇਸ ਗਹਿ ਘਾਯੋ ॥

kaal roop naathio jih kaalee kans kes geh ghaayo |

'તે, જેણે કાલ (મૃત્યુ) નું સ્વરૂપ સર્પ કાલિયાને તાણ્યું, તે, જેણે કંસને તેના વાળથી પકડીને નીચે પછાડ્યો.

ਸੋ ਮੈ ਰਨ ਮਹਿ ਓਰ ਆਪਨੀ ਕੋਪਿ ਹਕਾਰਿ ਬੁਲਾਯੋ ॥

so mai ran meh or aapanee kop hakaar bulaayo |

મેં, ગુસ્સામાં, તેને યુદ્ધમાં પડકાર્યો છે

ਜਾ ਕੋ ਧ੍ਯਾਨ ਰਾਮ ਨਿਤਿ ਮੁਨਿ ਜਨ ਧਰਤਿ ਹ੍ਰਿਦੈ ਨਹੀ ਆਯੋ ॥

jaa ko dhayaan raam nit mun jan dharat hridai nahee aayo |

'તે, જેનું ઋષિમુનિઓ દ્વારા સદાય ધ્યાન કરવામાં આવે છે, પરંતુ તેમ છતાં તેઓ તેમના હૃદયમાં તેને જોઈ શકતા નથી.

ਧਨਿ ਭਾਗ ਮੇਰੇ ਤਿਹ ਹਰਿ ਸੋ ਅਤਿ ਹੀ ਜੁਧ ਮਚਾਯੋ ॥੧੫੮੩॥

dhan bhaag mere tih har so at hee judh machaayo |1583|

હું તેની સાથે ભયાનક યુદ્ધ કરવા માટે ખૂબ જ ભાગ્યશાળી છું.1583.

ਜਦੁਪਤਿ ਮੋਹਿ ਸਨਾਥ ਕੀਯੋ ॥

jadupat mohi sanaath keeyo |

'હે યાદવોના ભગવાન ! તમે મને તમારો ટેકો આપ્યો છે

ਦਰਸਨ ਦੇਤ ਨ ਦਰਸਨ ਹੂ ਕੋ ਮੋ ਕਉ ਦਰਸ ਦੀਯੋ ॥

darasan det na darasan hoo ko mo kau daras deeyo |

સંતોને પણ તમારી દૃષ્ટિ નથી, પણ મેં તમને જોયા છે.

ਰਹਾਉ ॥

rahaau |

વિરામ.

ਜਾਨਤ ਹੋ ਜਗ ਮੈ ਸਮ ਮੋ ਸੋ ਅਉਰ ਨ ਬੀਰ ਬੀਯੋ ॥

jaanat ho jag mai sam mo so aaur na beer beeyo |

હું જાણું છું કે દુનિયામાં મારા જેવો બીજો કોઈ હીરો નથી,

ਜਿਹ ਰਨ ਮੈ ਬ੍ਰਿਜਰਾਜ ਆਪੁਨੀ ਓਰ ਹਕਾਰਿ ਲੀਯੋ ॥

jih ran mai brijaraaj aapunee or hakaar leeyo |

'હું જાણું છું કે મારા જેવો બીજો કોઈ પરાક્રમી યોદ્ધા નથી જેણે કૃષ્ણને યુદ્ધમાં પડકાર્યો હોય

ਜਾ ਕੋ ਸੁਕ ਨਾਰਦ ਮੁਨਿ ਸਾਰਦ ਗਾਵਤ ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਯੋ ॥

jaa ko suk naarad mun saarad gaavat ant na paayo |

જેમને સુકદેવ નારદ મુનિ, સારદા વગેરે ગાય છે, પણ (તેમનો) અંત પામ્યા નથી,

ਤਾ ਕਉ ਸ੍ਯਾਮ ਆਜ ਰਿਸ ਕਰਿ ਕੈ ਭਿਰਬੇ ਹੇਤ ਬੁਲਾਯੋ ॥੧੫੮੪॥

taa kau sayaam aaj ris kar kai bhirabe het bulaayo |1584|

'જેને શુકદેવ, નારદ અને શારદા દ્વારા વખાણવામાં આવે છે અને તેમ છતાં તેઓ તેમના રહસ્યને સમજી શક્યા નથી, મેં તેને આજે ગુસ્સામાં યુદ્ધ માટે પડકાર્યો છે.'1584.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਗੁਨ ਗਾਇ ਕੈ ਯੌ ਧਨੁ ਪਾਨਿ ਗਹਿਯੋ ਪੁਨਿ ਧਾਇ ਪਰਿਓ ਬਹੁ ਬਾਨ ਚਲਾਏ ॥

gun gaae kai yau dhan paan gahiyo pun dhaae pario bahu baan chalaae |

આ રીતે સ્તુતિ કરીને રાજાએ પોતાના હાથમાં ધનુષ અને તીર પકડ્યા અને દોડતી વખતે ઘણા તીરો છોડ્યા.

ਜੇ ਭਟ ਆਨਿ ਪਰੇ ਰਨ ਮੈ ਨਹ ਜਾਨ ਦਏ ਬਹੁ ਮਾਰਿ ਗਿਰਾਏ ॥

je bhatt aan pare ran mai nah jaan de bahu maar giraae |

જે યોદ્ધાઓ યુદ્ધમાં તેમની સામે આવ્યા હતા, તેમણે તેમને જવા દીધા નહિ પરંતુ તેમને મારી નાખ્યા

ਘਾਇ ਲਗੇ ਜਿਨ ਕੇ ਤਨ ਮੈ ਤਿਨ ਮਾਰਨ ਕਉ ਨਹਿ ਹਾਥ ਉਠਾਏ ॥

ghaae lage jin ke tan mai tin maaran kau neh haath utthaae |

જેમના શરીર ઘાયલ છે, તો તેમને મારવા માટે હાથ ઊંચો કરવામાં આવ્યો ન હતો (એટલે કે તેઓ મૃત્યુ પામ્યા છે).

ਸੈਨ ਸੰਘਾਰ ਦਈ ਜਦਵੀ ਬ੍ਰਿਜਨਾਇਕ ਊਪਰ ਹੀ ਨ੍ਰਿਪ ਧਾਏ ॥੧੫੮੫॥

sain sanghaar dee jadavee brijanaaeik aoopar hee nrip dhaae |1585|

ઘાયલોને મારવા અને યાદવ સૈન્યને મારવા માટે તેણે શસ્ત્રો ઉપાડ્યા નહીં, રાજા કૃષ્ણ પર પડ્યો.1585.

ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਿਜਨਾਇਕ ਕੋ ਸੁ ਕਿਰੀਟੁ ਗਿਰਾਇ ਕੈ ਬਾਨ ਕੈ ਸੰਗਿ ਦਯੋ ਹੈ ॥

sree brijanaaeik ko su kireett giraae kai baan kai sang dayo hai |

રાજાએ પોતાના બાણ વડે કૃષ્ણનો મુગટ નીચે પડી ગયો

ਪੰਦ੍ਰਹਿ ਸੈ ਗਜਰਾਜ ਸਮਾਜ ਮੈ ਬਾਜ ਅਨੇਕਨ ਮਾਰਿ ਲਯੋ ਹੈ ॥

pandreh sai gajaraaj samaaj mai baaj anekan maar layo hai |

તેણે પંદરસો હાથી અને ઘોડાઓને મારી નાખ્યા

ਦ੍ਵਾਦਸ ਲਛ ਜਿਤੇ ਪੁਨਿ ਜਛ ਸੁ ਸੈਨ ਘਨੋ ਬਿਨੁ ਪ੍ਰਾਨ ਭਯੋ ਹੈ ॥

dvaadas lachh jite pun jachh su sain ghano bin praan bhayo hai |

તેણે બાર લાખ યક્ષોને નિર્જીવ બનાવી દીધા

ਐਸੀਓ ਭਾਤਿ ਕੋ ਜੁਧੁ ਬਿਲੋਕ ਕੈ ਸੂਰਨ ਕੋ ਅਭਿਮਾਨ ਗਯੋ ਹੈ ॥੧੫੮੬॥

aaiseeo bhaat ko judh bilok kai sooran ko abhimaan gayo hai |1586|

આવું યુદ્ધ જોઈને યોદ્ધાઓનો અભિમાન ચકનાચૂર થઈ ગયો.1586.

ਦਸ ਦਿਵਸ ਨਿਸਾ ਦਸ ਜੁਧ ਕੀਓ ਬ੍ਰਿਜਨਾਇਕ ਸੋ ਨ ਟਰਿਯੋ ਭਟ ਟਾਰਿਓ ॥

das divas nisaa das judh keeo brijanaaeik so na ttariyo bhatt ttaario |

તે દસ દિવસ અને દસ રાત સુધી કૃષ્ણ સાથે યુદ્ધમાં રોકાયેલો રહ્યો, પરંતુ હારનો સામનો કરવો પડ્યો નહીં

ਚਾਰ ਅਛੂਹਨਿ ਅਉਰ ਤਹਾ ਰਿਸਿ ਠਾਨਿ ਸਤਿਕ੍ਰਿਤ ਕੋ ਦਲ ਮਾਰਿਓ ॥

chaar achhoohan aaur tahaa ris tthaan satikrit ko dal maario |

ત્યાં તેણે ઇન્દ્રના ચાર વધુ મહાન લશ્કરી એકમોને મારી નાખ્યા

ਮੂਰਛ ਹੁਇ ਭਟ ਭੂਮਿ ਗਿਰੇ ਬਹੁ ਬੀਰਨ ਕੌ ਲਰਤੇ ਬਲੁ ਹਾਰਿਓ ॥

moorachh hue bhatt bhoom gire bahu beeran kau larate bal haario |

બેભાન થતા યોદ્ધાઓ ધરતી પર પડી ગયા અને લડતા લડતા ઘણા યોદ્ધાઓ હાર્યા

ਕੇਤੇ ਭਜੇ ਡਰੁ ਮਾਨਿ ਤਿਨੋ ਕਹ ਜਾਤ ਬਲੀ ਇਹ ਭਾਤਿ ਹਕਾਰਿਓ ॥੧੫੮੭॥

kete bhaje ddar maan tino kah jaat balee ih bhaat hakaario |1587|

તે પરાક્રમી યોદ્ધાએ એવી પડકારજનક બૂમો પાડી કે ઘણા યોદ્ધાઓ ભયભીત થઈને ભાગી ગયા.1587.

ਟੇਰ ਸੁਨੇ ਸਬ ਫੇਰਿ ਫਿਰੇ ਤਬ ਭੂਪਤਿ ਤੀਛਨ ਬਾਨ ਪ੍ਰਹਾਰੇ ॥

tter sune sab fer fire tab bhoopat teechhan baan prahaare |

પડકારજનક પોકાર સાંભળીને, બધા યોદ્ધાઓ ફરી પાછા આવ્યા, પછી પરાક્રમી યોદ્ધા (રાજા)એ તેમના તીરોથી તેમના પર પ્રહારો કર્યા.

ਆਵਤ ਹੀ ਮਗ ਬੀਚ ਗਿਰੇ ਤਿਨ ਫੋਰਿ ਜਿਰੇ ਸਰ ਪਾਰਿ ਪਧਾਰੇ ॥

aavat hee mag beech gire tin for jire sar paar padhaare |

તેઓના શરીર અધવચ્ચે નીચે પડી ગયા, કારણ કે તીર તેમના શરીરમાં ઘૂસી ગયા હતા

ਏਕ ਬਲੀ ਤਬ ਦਉਰ ਪਰੇ ਮੁਖ ਢਾਲਨ ਲੈ ਹਥਿਯਾਰ ਉਘਾਰੇ ॥

ek balee tab daur pare mukh dtaalan lai hathiyaar ughaare |

તે સમયે ઘણા બલિદાન યોદ્ધાઓ દોડ્યા હતા અને ઢાલમાં તેમના ચહેરા સાથે, તેઓ તેમના શસ્ત્રો (રાજા પર) ઉભા કરે છે.

સૂચિ (1 - 1428)

જાપ પાન: 1 - 10

અਕਾਲ ઉસ્તਤ પાન: 11 - 38

બચિત્તર નાટક પાન: 39 - 73

ચાંદી ચરિત્તર ઉકાત બિલાસ પાન: 74 - 99

ચાંદી ચરિત્તર પાન: 100 - 118

વાર શ્રી ભૌગૌતિ જી કી પાન: 119 - 126

જ્ઞાન પ્રબોધ પાન: 127 - 154

ચૌબીસ અવતાર પાન: 155 - 610

બ્રહ્મ અવતાર પાન: 611 - 634

રુદ્ર અવતાર પાન: 635 - 708

શબ્દ હજારે પાન: 709 - 712

૩૩ સ્વૈયાય પાન: 712 - 716

ખાલસા મહિમા પાન: 716 - 716

શસ્ત્ર નામ માળા પાન: 717 - 808

ચરિત્રોપાખ્યાણ પાન: 809 - 1388

જફરનામા પાન: 1389 - 1394

હિકાયત પાન: 1394 - 1428