શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 1244

ਕਿਤੇ ਆਨਿ ਗਾਜੈ ਕਿਤੇ ਭਾਜਿ ਜਾਵੈ ॥੭੩॥

kite aan gaajai kite bhaaj jaavai |73|

ક્યાંક આવીને ગર્જના કરે છે તો ક્યાંક ભાગી જાય છે. 73.

ਜਬੈ ਸਿਧ ਪਾਲੈ ਸਭੈ ਖਾਨ ਮਾਰੇ ॥

jabai sidh paalai sabhai khaan maare |

જ્યારે સિદ્ધ પાલે તમામ પઠાણોને મારી નાખ્યા

ਲਏ ਛੀਨ ਕੈ ਤਾਜ ਬਾਜੀ ਨਗਾਰੇ ॥

le chheen kai taaj baajee nagaare |

અને તેમના મુગટ, ઘોડા અને ઘોડાઓ છીનવી લીધા.

ਹੁਤੇ ਦੂਰਿ ਬਾਸੀ ਕਿਤੇ ਖਾਨ ਘਾਏ ॥

hute door baasee kite khaan ghaae |

(પછી) દૂર રહેતા ઘણા પઠાણો ત્યાં આવ્યા.

ਘਿਰਿਯੋ ਸਿਧ ਪਾਲੈ ਕਰੀ ਮਤ ਨ੍ਯਾਏ ॥੭੪॥

ghiriyo sidh paalai karee mat nayaae |74|

સિદ્ધ પાલ નશામાં ધૂત હાથીની જેમ (ચારે બાજુથી) ઘેરાયેલો હતો.74.

ਜਿਤੇ ਖਾਨ ਭਾਜੇ ਤਿਤੇ ਫੇਰਿ ਢੂਕੇ ॥

jite khaan bhaaje tite fer dtooke |

જેટલા પઠાણો ભાગી ગયા હતા એટલા જ વધુ આવ્યા

ਚਹੂੰ ਓਰ ਗਾਜੈ ਹਠੀ ਸਿਧ ਜੂ ਕੇ ॥

chahoon or gaajai hatthee sidh joo ke |

અને હાથી સિધ્ધ પાલની ચારે બાજુ ગર્જના કરવા લાગ્યા (અને કહેવા લાગ્યા)

ਕਹਾ ਜਾਇਗੋ ਛਤ੍ਰਿ ਜਾਨੇ ਨ ਦੈ ਹੈ ॥

kahaa jaaeigo chhatr jaane na dai hai |

ઓ છત્રી! તમે ક્યાં જશો, (તમને) જવા દેવામાં આવશે નહીં.

ਇਹੀ ਛੇਤ੍ਰ ਮੈ ਛਿਪ੍ਰ ਤੁਹਿ ਆਜੁ ਛੈ ਹੈ ॥੭੫॥

eihee chhetr mai chhipr tuhi aaj chhai hai |75|

અમે તમને આ યુદ્ધભૂમિમાં ટૂંક સમયમાં ('છિપ્રા') સમાપ્ત કરીશું. 75.

ਸੁਨੇ ਬੈਨ ਐਸੇ ਭਰਿਯੋ ਕੋਪ ਸੂਰੋ ॥

sune bain aaise bhariyo kop sooro |

આવા શબ્દો સાંભળીને સુરમા ગુસ્સાથી ભરાઈ ગઈ.

ਸਭੇ ਸਸਤ੍ਰ ਸੌਡੀ ਮਹਾ ਲੋਹ ਪੂਰੋ ॥

sabhe sasatr sauaddee mahaa loh pooro |

તે તમામ પ્રકારના બખ્તરથી સજ્જ હતો અને શસ્ત્રોના ઉપયોગમાં કુશળ હતો.

ਦਯੋ ਸੈਨ ਕੌ ਆਇਸੈ ਆਪੁ ਹੀ ਯੋ ॥

dayo sain kau aaeisai aap hee yo |

તેણે પોતે આખી સેનાને આ રીતે પરવાનગી આપી,

ਕਪੀ ਬਾਹਨੀ ਕੌ ਕਹਿਯੋ ਰਾਮ ਜੀ ਯੋ ॥੭੬॥

kapee baahanee kau kahiyo raam jee yo |76|

જેમ કે વાંદરાઓની સેના રામજીએ આપી હતી. 76.

ਸੁਨੇ ਬੈਨ ਸੈਨਾ ਚਲੀ ਕੋਪ ਕੈ ਕੈ ॥

sune bain sainaa chalee kop kai kai |

(સિદ્ધપાલની) વાત સાંભળીને આખી સેના ગુસ્સે થઈ ગઈ

ਸਭੇ ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰਾਨ ਕੌ ਹਾਥ ਲੈ ਕੈ ॥

sabhe sasatr asatraan kau haath lai kai |

અને તમામ બખ્તર અને હથિયારો હાથમાં લઈને ગયો.

ਜਿਤੇ ਖਾਨ ਆਏ ਤਿਤੇ ਖੇਤ ਮਾਰੇ ॥

jite khaan aae tite khet maare |

આવેલા તમામ પઠાણો યુદ્ધના મેદાનમાં માર્યા ગયા.

ਕਿਤੇ ਖੇਦਿ ਕੈ ਕੋਟਿ ਕੀ ਓਟ ਡਾਰੇ ॥੭੭॥

kite khed kai kott kee ott ddaare |77|

તેઓએ તેમાંથી કેટલાકનો પીછો કરીને કિલ્લામાં ફેંકી દીધા. 77.

ਕਿਤੇ ਬੀਰ ਬਾਨੈਤ ਬਾਜੀ ਪਲਟੈ ॥

kite beer baanait baajee palattai |

ક્યાંક તીરંદાજ યોદ્ધાઓ તેમના ઘોડાઓ સાથે ઉંધા પડેલા હતા.

ਕਿਤੇ ਬੀਰ ਬਾਨੀਨ ਸੋ ਆਨਿ ਜੁਟੈ ॥

kite beer baaneen so aan juttai |

ક્યાંક યોદ્ધાઓ તીર લઈને ભેગા થયા હતા.

ਕਿਤੇ ਖਗ ਲੈ ਖਿੰਗ ਖਤ੍ਰੀ ਉਮੰਗੈ ॥

kite khag lai khing khatree umangai |

ક્યાંક તલવારો અને છત્રીવાળા ઘોડાઓ નાચતા હતા (તેઓ ત્યાં આવતા હતા)

ਜਹਾ ਜੰਗ ਜੋਧਾ ਜਗੇ ਜੋਰ ਜੰਗੈ ॥੭੮॥

jahaa jang jodhaa jage jor jangai |78|

જ્યાં મહાન યોદ્ધાઓ લડતા હતા.78.

ਘੁਰੈ ਘੋਰ ਬਾਦਿਤ੍ਰ ਮਾਰੂ ਨਗਾਰੇ ॥

ghurai ghor baaditr maaroo nagaare |

(ક્યાંક) મોટી મોટી મૃત્યુ ઘૂંટણીઓ જોરથી સંભળાઈ રહી હતી

ਮਚੇ ਆਨਿ ਕੈ ਕੈ ਮਹਾ ਭੂਪ ਭਾਰੇ ॥

mache aan kai kai mahaa bhoop bhaare |

(અને અન્યત્ર) મહાન રાજાઓ આવીને યુદ્ધ કરી રહ્યા હતા.

ਖੁਲੇ ਖਗ ਖਤ੍ਰੀ ਉਠੇ ਭਾਤਿ ਐਸੀ ॥

khule khag khatree utthe bhaat aaisee |

છત્રિયોની ખુલ્લી તલવારો આ રીતે વધી રહી હતી,

ਮਨੋ ਬਹਨਿ ਜ੍ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਲੈ ਕਾਲ ਜੈਸੀ ॥੭੯॥

mano bahan jvaalaa pralai kaal jaisee |79|

જાણે સમયનું પૂર વહી રહ્યું છે. 79.

ਕਹੂੰ ਟੀਕ ਕਾਟੇ ਗਿਰੇ ਟੋਪ ਟੂਟੇ ॥

kahoon tteek kaatte gire ttop ttootte |

ક્યાંક હિન્જીઓ (કપાળ પર પહેરેલ લોખંડની) કપાઈ ગઈ હતી તો ક્યાંક તૂટેલી હેલ્મેટ નીચે પડી ગઈ હતી.

ਕਹੂੰ ਤਾਜ ਧਾਰੀ ਪਰੇ ਬਰਮ ਛੂਟੇ ॥

kahoon taaj dhaaree pare baram chhootte |

ક્યાંક રાજકુમારોની ઢાલ ખુલ્લી પડી હતી.

ਕਹੂੰ ਚਰਮ ਕਾਟੇ ਪਰੇ ਖੇਤ ਐਸੇ ॥

kahoon charam kaatte pare khet aaise |

ક્યાંક કપાયેલી ઢાલ યુદ્ધના મેદાનમાં આવી રીતે પડી હતી

ਕਹੂੰ ਚੌਰ ਸੋਹੈ ਮਨੋ ਹੰਸ ਜੈਸੇ ॥੮੦॥

kahoon chauar sohai mano hans jaise |80|

અને ક્યાંક ચાર (પડેલા હતા) જાણે હંસ પોતાને શણગારે છે.80.

ਕਹੂੰ ਕੇਤੁ ਕਾਟੇ ਲਸੇ ਭੂਮ ਐਸੇ ॥

kahoon ket kaatte lase bhoom aaise |

ક્યાંક કાપેલા ધ્વજ જમીન પર આ રીતે ચમકતા હતા,

ਮਨੋ ਬਾਯ ਤੋਰੇ ਮਹਾ ਬ੍ਰਿਛ ਜੈਸੇ ॥

mano baay tore mahaa brichh jaise |

જાણે પવને મોટી ડાળીઓ તોડીને જમીન પર ફેંકી દીધી હોય.

ਕਹੂੰ ਅਰਧ ਕਾਟੇ ਤੁਰੰਗੈ ਝਰੇ ਹੈ ॥

kahoon aradh kaatte turangai jhare hai |

ક્યાંક અડધા કપાયેલા ઘોડા પડ્યા હતા

ਕਹੂੰ ਟੂਕ ਟੂਕ ਹ੍ਵੈ ਮਤੰਗੇ ਪਰੇ ਹੈ ॥੮੧॥

kahoon ttook ttook hvai matange pare hai |81|

અને ક્યાંક તૂટેલા હાથીઓ હતા. 81.

ਕਿਤੇ ਡੋਬ ਡੂਬੇ ਗਿਰੇ ਘੂੰਮ ਘੂੰਮੈ ॥

kite ddob ddoobe gire ghoonm ghoonmai |

કેટલા ખાબોચિયા (લોહીના) માં ડૂબી ગયા અને કેટલા ભટકનારા નીચે પડ્યા.

ਗਜੈ ਰਾਜ ਬਾਜੀ ਹਨੇ ਭੂਮਿ ਝੂੰਮੈ ॥

gajai raaj baajee hane bhoom jhoonmai |

(ક્યાંક) હાથી અને રાજ્ય-ઘોડાઓ ખોરાક ખાઈને જમીન પર મરેલા પડ્યા હતા.

ਕਿਤੇ ਊਠਿ ਭਾਜੇ ਦੁਰੇ ਬੂਟ ਮਾਹੀ ॥

kite aootth bhaaje dure boott maahee |

કેટલાય ઊભા થઈને ભાગીને ઝાડીઓમાં સંતાઈ ગયા.

ਲਗੈ ਘਾਵ ਪੀਠੈ ਕਢੇ ਮੂੰਡ ਨਾਹੀ ॥੮੨॥

lagai ghaav peetthai kadte moondd naahee |82|

(તેમની) પીઠ પર ઘા હતા અને તેઓએ માથું બહાર કાઢ્યું ન હતું. 82.

ਕਿਤ੍ਰਯੋ ਕੇਸੁ ਫਾਸੇ ਦ੍ਰੁਮੋ ਜਾਤ ਜੋਰੈ ॥

kitrayo kes faase drumo jaat jorai |

કેટલાક લોકોના વાળ બેંગ્સ સાથે ગુંચવાયા હતા

ਹਹਾ ਮੋਹਿ ਛਾਡੈ ਕਹੈ ਸਤ੍ਰੁ ਭੋਰੈ ॥

hahaa mohi chhaaddai kahai satru bhorai |

અને દુશ્મનને મૂંઝવણમાં (પકડવામાં) છોડી દેવાની વિનંતી કરી.

ਨਿਕਾਰੈ ਕ੍ਰਿਪਾਨੈ ਨ ਪਾਛੈ ਨਿਹਾਰੈ ॥

nikaarai kripaanai na paachhai nihaarai |

તેમની કિરપાન કાઢી લીધા પછી પણ તેઓએ પાછું વળીને જોયું નથી

ਭਜੇ ਜਾਹਿ ਕਾਜੀ ਨ ਬਾਜੀ ਸੰਭਾਰੈ ॥੮੩॥

bhaje jaeh kaajee na baajee sanbhaarai |83|

અને કાઝી લોકો ભાગી રહ્યા હતા અને તેમના ઘોડાઓની પણ કાળજી લીધી ન હતી. 83.

ਕਿਤੇ ਖਾਨ ਤੋਰੇ ਨ ਘੋਰੇ ਸੰਭਾਰੈ ॥

kite khaan tore na ghore sanbhaarai |

ક્યાંક પઠાણો ફાટી ગયા હતા અને (તેઓ) ઘોડાઓની પણ કાળજી લેતા ન હતા.

ਕਿਤੇ ਛੋਰਿ ਜੋਰੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਭੇਸ ਧਾਰੈ ॥

kite chhor jore triyaa bhes dhaarai |

કેટકેટલા પોતાનાં કપડાં ('જોરે') કાઢીને સ્ત્રીઓનો વેશ ધારણ કરી રહ્યાં હતાં.

ਕਿਤੈ ਦੈ ਅਕੋਰੈ ਨਿਹੋਰੈ ਤਿਸੀ ਕੌ ॥

kitai dai akorai nihorai tisee kau |

ઘણાએ તેને પ્રસાદ ('અકોરાઈ') આપીને ભીખ માંગી.

ਲਏ ਹਾਥ ਮੈ ਤੇਗ ਦੇਖੈ ਜਿਸੀ ਕੌ ॥੮੪॥

le haath mai teg dekhai jisee kau |84|

તેઓ કોઈના હાથમાં તલવાર જોતા હતા. 84.

ਕਿਤੇ ਜੀਵ ਲੈ ਕੇ ਸਿਪਾਹੀ ਸਿਧਾਏ ॥

kite jeev lai ke sipaahee sidhaae |

કેટલા સૈનિકો પોતાના જીવ માટે દોડી રહ્યા હતા

ਕਿਤੇ ਚੁੰਗ ਬਾਧੈ ਚਲੈ ਖੇਤ ਆਏ ॥

kite chung baadhai chalai khet aae |

અને યુદ્ધના મેદાનમાં કેટલા બેન્ડ આવ્યા હતા.

ਕਿਤ੍ਰਯੋ ਪ੍ਰਾਨ ਹੋਮੇ ਰਨਹਿ ਜ੍ਵਾਲ ਮਾਹੀ ॥

kitrayo praan home raneh jvaal maahee |

રણભૂમિની અગ્નિમાં કેટલાએ (પોતાના) જીવનનું બલિદાન આપ્યું હતું

ਮਰੈ ਟੂਕ ਟੂਕ ਹ੍ਵੈ ਭਜੈ ਪੈ ਗੁਨਾਹੀ ॥੮੫॥

marai ttook ttook hvai bhajai pai gunaahee |85|

(અને કેટલા) ટુકડા થઈ ગયા અને તેને પાપ માનીને લડતા મરી ગયા. 85.

ਤਹਾ ਲੈ ਅਪਛ੍ਰਾਨ ਕੇਤੇ ਬਰੇ ਹੈ ॥

tahaa lai apachhraan kete bare hai |

જેઓ યુદ્ધની સામે મૃત્યુ પામ્યા,

ਜਿਤੇ ਸਾਮੁਹੇ ਜੁਧ ਕੈ ਕੈ ਮਰੇ ਹੈ ॥

jite saamuhe judh kai kai mare hai |

તેઓને ત્યાં અપચરોએ હુમલો કર્યો હતો.

ਕਿਤੇ ਨਰਕ ਬਾਸੀ ਤਿਸੀ ਕਾਲ ਹੂਏ ॥

kite narak baasee tisee kaal hooe |

તે જ સમયે કેટલા નરકના રહેવાસી બન્યા

ਜਿਤੇ ਸੂਮ ਸੋਫੀ ਭਜੇ ਜਾਤ ਮੂਏ ॥੮੬॥

jite soom sofee bhaje jaat mooe |86|

અને જેટલા શમ સૂફી (નશા ન કરનારા) હતા, (તેઓ) ભાગતી વખતે માર્યા ગયા હતા. 86.

ਕਿਤੇ ਭੀਰ ਜੋਧਾ ਮਰੇ ਬਾਜ ਮਾਰੇ ॥

kite bheer jodhaa mare baaj maare |

ઘણા કાયર યોદ્ધાઓ માર્યા વિના માર્યા ગયા

ਗਿਰੇ ਤ੍ਰਾਸ ਕੈ ਕੈ ਬਿਨਾ ਬਾਨ ਡਾਰੇ ॥

gire traas kai kai binaa baan ddaare |

અને તીર છોડ્યા વિના ડરીને નીચે પડી ગયા.

ਕਿਤ੍ਰਯੋ ਅਗਮਨੈ ਆਨਿ ਕੈ ਪ੍ਰਾਨ ਦੀਨੇ ॥

kitrayo agamanai aan kai praan deene |

કેટલાએ આગળ વધીને પોતાનો જીવ આપ્યો

ਕਿਤ੍ਰਯੋ ਦੇਵ ਕੇ ਲੋਕ ਕੋ ਪੰਥ ਲੀਨੇ ॥੮੭॥

kitrayo dev ke lok ko panth leene |87|

અને કેટલાએ ઈશ્વરના લોકોનો માર્ગ અપનાવ્યો છે. 87.

ਜਿਤੇ ਸੂਮ ਸੋਫੀ ਭਜੇ ਜਾਤ ਮਾਰੇ ॥

jite soom sofee bhaje jaat maare |

જેટલા શમ સોફીઓ ભાગી ગયા, (તેઓ) માર્યા ગયા.

ਤਿਤੇ ਭੂਮਿ ਭੋਗੈ ਨਹੀ ਬੰਨਿ ਜਾਰੇ ॥

tite bhoom bhogai nahee ban jaare |

તેઓ જમીન દ્વારા ખાઈ ગયા હતા (એટલે કે કાગડા અને ગીધ દ્વારા ખાય છે) (તેઓને બાંધીને સળગાવવામાં આવ્યા ન હતા).

ਭਈ ਭੀਰ ਗਾਢੀ ਮਚਿਯੋ ਜੁਧ ਭਾਰੀ ॥

bhee bheer gaadtee machiyo judh bhaaree |

એક મોટું ટોળું રચાયું હતું અને એક મહાન યુદ્ધ ફાટી નીકળ્યું હતું

ਲਖੇ ਬੀਰ ਠਾਢੇ ਕਪੈ ਦੇਹ ਸਾਰੀ ॥੮੮॥

lakhe beer tthaadte kapai deh saaree |88|

અને બહાદુરોને ઉભેલા જોઈને (કાયરોનું) આખું શરીર ધ્રૂજી ઊઠ્યું. 88.

ਜਹਾ ਸਿਧ ਪਾਲੈ ਘਨੇ ਸਤ੍ਰ ਕੂਟੇ ॥

jahaa sidh paalai ghane satr kootte |

જ્યાં સિદ્ધ પાલે ઘણા દુશ્મનોને મારી નાખ્યા હતા.

ਤਹਾ ਦੇਖਿ ਜੋਧਾਨ ਤੈ ਕੋਟਿ ਛੂਟੇ ॥

tahaa dekh jodhaan tai kott chhootte |

ત્યાં યોદ્ધાઓ કિલ્લો છોડતા જોવા મળ્યા.

ਚਲੇ ਭਾਜਿ ਕੈ ਨ ਹਥ੍ਯਾਰੈ ਸੰਭਾਰਿਯੋ ॥

chale bhaaj kai na hathayaarai sanbhaariyo |

(તેઓ) ભાગી રહ્યા હતા અને હથિયારો ઉપાડતા ન હતા,

ਲਖੈ ਸਮਸਦੀਨੈ ਪਰਿਯੋ ਭੂੰਮਿ ਮਾਰਿਯੋ ॥੮੯॥

lakhai samasadeenai pariyo bhoonm maariyo |89|

(જ્યારે તેઓએ) શમસદીનને જમીન પર મૃત હાલતમાં પડેલો જોયો. 89.

ਤਹਾ ਭਾਟ ਢਾਢੀ ਖਰੇ ਗੀਤ ਗਾਵੈਂ ॥

tahaa bhaatt dtaadtee khare geet gaavain |

ત્યાં ભાટ અને ધડી ઉભા રહી ગીતો ગાતા હતા.

ਸੁਨਾਵੈ ਪ੍ਰਭੈ ਬੈਰ ਬ੍ਰਿੰਦੈ ਤ੍ਰਸਾਵੈਂ ॥

sunaavai prabhai bair brindai trasaavain |

તેઓ તેમના સ્વામીને બોલાવતા અને દુશ્મનોના ટોળાને ડરાવતા.

ਕਹੂੰ ਨਾਦ ਬਾਜੈ ਨਫੀਰੀ ਨਗਾਰੇ ॥

kahoon naad baajai nafeeree nagaare |

ક્યાંક રણસિંહ, નફીરીઓ અને નાગર રમતા હતા

ਹਸੈ ਗਰਜਿ ਠੋਕੈ ਭੁਜਾ ਭੂਪ ਭਾਰੇ ॥੯੦॥

hasai garaj tthokai bhujaa bhoop bhaare |90|

અને મહાન રાજાઓ તાળીઓ પાડીને હસતા હતા. 90.

ਜਬੈ ਖਾਨ ਜੂਝੈ ਸਭੈ ਖੇਤ ਮਾਹੀ ॥

jabai khaan joojhai sabhai khet maahee |

જ્યારે તમામ પઠાણો યુદ્ધમાં માર્યા ગયા હતા

ਬਡੇ ਐਂਠਿਯਾਰੇ ਬਚਿਯੋ ਏਕ ਨਾਹੀ ॥

badde aaintthiyaare bachiyo ek naahee |

અને મહાન હંકારબાઝમાંથી એક પણ બાકી ન રહ્યો.

ਲਈ ਛੀਨਿ ਦਿਲੀ ਦਿਲੀਸੈ ਸੰਘਾਰਿਯੋ ॥

lee chheen dilee dileesai sanghaariyo |

દિલ્હીના રાજાને મારી નાખ્યો અને દિલ્હીની સરકાર (તેની પાસેથી) છીનવી લીધી.

સૂચિ (1 - 1428)

જાપ પાન: 1 - 10

અਕਾਲ ઉસ્તਤ પાન: 11 - 38

બચિત્તર નાટક પાન: 39 - 73

ચાંદી ચરિત્તર ઉકાત બિલાસ પાન: 74 - 99

ચાંદી ચરિત્તર પાન: 100 - 118

વાર શ્રી ભૌગૌતિ જી કી પાન: 119 - 126

જ્ઞાન પ્રબોધ પાન: 127 - 154

ચૌબીસ અવતાર પાન: 155 - 610

બ્રહ્મ અવતાર પાન: 611 - 634

રુદ્ર અવતાર પાન: 635 - 708

શબ્દ હજારે પાન: 709 - 712

૩૩ સ્વૈયાય પાન: 712 - 716

ખાલસા મહિમા પાન: 716 - 716

શસ્ત્ર નામ માળા પાન: 717 - 808

ચરિત્રોપાખ્યાણ પાન: 809 - 1388

જફરનામા પાન: 1389 - 1394

હિકાયત પાન: 1394 - 1428