શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 479

ਪੁਰਜੇ ਪੁਰਜੇ ਤਨ ਹ੍ਵੈ ਰਨ ਮੈ ਦੁਖੁ ਤੋ ਮਨ ਮੈ ਮੁਖ ਤੇ ਨ ਕਹੈ ॥੧੮੧੭॥

puraje puraje tan hvai ran mai dukh to man mai mukh te na kahai |1817|

મૃતદેહોને ઘૂસીને ભાગોમાં કાપવામાં આવ્યા છે, હજુ પણ યોદ્ધાઓ તેમના મોંમાંથી 'અરે' શબ્દ ઉચ્ચારતા નથી.1817.

ਜੇ ਭਟ ਆਇ ਅਯੋਧਨ ਮੈ ਕਰਿ ਕੋਪ ਭਿਰੇ ਨਹਿ ਸੰਕਿ ਪਧਾਰੇ ॥

je bhatt aae ayodhan mai kar kop bhire neh sank padhaare |

જે યોદ્ધાઓ યુદ્ધના મેદાનમાં નિર્ભયતાથી અને નિઃસંકોચપણે લડ્યા અને તેમના જીવન માટે આસક્તિનો ત્યાગ કરીને, તેમના હથિયારો લઈને, તેઓ તેમના વિરોધીઓ સાથે અથડાયા.

ਸਸਤ੍ਰ ਸੰਭਾਰਿ ਸਬੈ ਕਰ ਮੈ ਤਨ ਸਉਹੇ ਕਰੈ ਨਹਿ ਪ੍ਰਾਨ ਪਿਆਰੇ ॥

sasatr sanbhaar sabai kar mai tan sauhe karai neh praan piaare |

જેઓ ભારે ક્રોધમાં, યુદ્ધના મેદાનમાં લડ્યા અને મૃત્યુ પામ્યા

ਰੋਸ ਭਰੇ ਜੋਊ ਜੂਝ ਮਰੇ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਰਰੇ ਸੁਰ ਲੋਗਿ ਸਿਧਾਰੇ ॥

ros bhare joaoo joojh mare kab sayaam rare sur log sidhaare |

કવિના કહેવા પ્રમાણે, તે બધા સ્વર્ગમાં રહેવા ગયા

ਤੇ ਇਹ ਭਾਤਿ ਕਹੈ ਮੁਖ ਤੇ ਸੁਰ ਧਾਮਿ ਬਸੇ ਬਡੇ ਭਾਗ ਹਮਾਰੇ ॥੧੮੧੮॥

te ih bhaat kahai mukh te sur dhaam base badde bhaag hamaare |1818|

તેઓ બધા પોતાને ભાગ્યશાળી માને છે કારણ કે તેઓએ સ્વર્ગમાં નિવાસ પ્રાપ્ત કર્યો છે.1818.

ਏਕ ਅਯੋਧਨ ਮੈ ਭਟ ਯੌ ਅਰਿ ਕੈ ਬਰਿ ਕੈ ਲਰਿ ਭੂਮਿ ਪਰੈ ॥

ek ayodhan mai bhatt yau ar kai bar kai lar bhoom parai |

યુદ્ધના મેદાનમાં એવા ઘણા વીર છે જે દુશ્મનો સાથે લડીને જમીન પર પડી ગયા છે.

ਇਕ ਦੇਖ ਦਸਾ ਭਟ ਆਪਨ ਕੀ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਜੀਅ ਕੋਪ ਲਰੈ ॥

eik dekh dasaa bhatt aapan kee kab sayaam kahai jeea kop larai |

કેટલાક યોદ્ધાઓ લડતા લડતા ધરતી પર પડી ગયા અને કોઈ સહ યોદ્ધાઓની આ દશા જોઈને ભારે ગુસ્સામાં લડવા લાગ્યા.

ਤਬ ਸਸਤ੍ਰ ਸੰਭਾਰਿ ਹਕਾਰਿ ਪਰੈ ਘਨ ਸ੍ਯਾਮ ਸੋ ਆਇ ਅਰੈ ਨ ਟਰੈ ॥

tab sasatr sanbhaar hakaar parai ghan sayaam so aae arai na ttarai |

અને શસ્ત્રો પકડીને પડકાર ફેંકતા કૃષ્ણ પર પડ્યા

ਤਜਿ ਸੰਕ ਲਰੈ ਰਨ ਮਾਝ ਮਰੈ ਤਤਕਾਲ ਬਰੰਗਨ ਜਾਇ ਬਰੈ ॥੧੮੧੯॥

taj sank larai ran maajh marai tatakaal barangan jaae barai |1819|

યોદ્ધાઓ નિઃસંકોચ શહીદ તરીકે પડ્યા અને સ્વર્ગીય કન્યાઓ સાથે લગ્ન કરવાનું શરૂ કર્યું.1819.

ਇਕ ਜੂਝਿ ਪਰੈ ਇਕ ਦੇਖਿ ਡਰੈ ਇਕ ਤਉ ਚਿਤ ਮੈ ਅਤਿ ਕੋਪ ਭਰੈ ॥

eik joojh parai ik dekh ddarai ik tau chit mai at kop bharai |

કોઈ મરી ગયું, કોઈ પડી ગયું અને કોઈ ગુસ્સે થયું

ਕਹਿ ਆਪਨੇ ਆਪਨੇ ਸਾਰਥੀ ਸੋ ਸੁ ਧਵਾਇ ਕੈ ਸ੍ਯੰਦਨ ਆਇ ਅਰੈ ॥

keh aapane aapane saarathee so su dhavaae kai sayandan aae arai |

યોદ્ધાઓ એકબીજાનો પ્રતિકાર કરી રહ્યા છે, તેમના રથોને તેમના સારથિઓ દ્વારા ચલાવી રહ્યા છે

ਤਲਵਾਰ ਕਟਾਰਨ ਸੰਗ ਲਰੈ ਅਤਿ ਸੰਗਰ ਮੋ ਨਹਿ ਸੰਕ ਧਰੈ ॥

talavaar kattaaran sang larai at sangar mo neh sank dharai |

તેઓ પોતાની તલવારો અને ખંજર વડે નિર્ભયતાથી લડી રહ્યા છે

ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਜਦੁਬੀਰ ਕੇ ਸਾਮੁਹੇ ਮਾਰਿ ਹੀ ਮਾਰਿ ਕਰੈ ਨ ਟਰੈ ॥੧੮੨੦॥

kab sayaam kahai jadubeer ke saamuhe maar hee maar karai na ttarai |1820|

તેઓ નિર્ભયપણે “મારી નાખો, મારી નાખો” ના બૂમો પાડીને કૃષ્ણનો સામનો કરી રહ્યા છે.1820.

ਜਬ ਯੌ ਭਟ ਆਵਤ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿ ਸਾਮੁਹੇ ਤਉ ਸਬ ਹੀ ਪ੍ਰਭ ਸਸਤ੍ਰ ਸੰਭਾਰੇ ॥

jab yau bhatt aavat sree har saamuhe tau sab hee prabh sasatr sanbhaare |

જ્યારે યોદ્ધાઓ આ રીતે શ્રી કૃષ્ણ સમક્ષ આવે છે, ત્યારે તેઓ તેમના તમામ બખ્તર લઈ લે છે.

ਕੋਪ ਬਢਾਇ ਚਿਤੈ ਤਿਨ ਕਉ ਇਕ ਬਾਰ ਹੀ ਬੈਰਨ ਕੇ ਤਨ ਝਾਰੇ ॥

kop badtaae chitai tin kau ik baar hee bairan ke tan jhaare |

યોદ્ધાઓને પોતાની સામે આવતા જોઈને કૃષ્ણએ પોતાનાં શસ્ત્રો પકડી રાખ્યાં અને ક્રોધિત થઈને તેણે શત્રુઓ પર બાણો વરસાવ્યાં.

ਏਕ ਹਨੇ ਅਰਿ ਪਾਇਨ ਸੋ ਇਕ ਦਾਇਨ ਸੋ ਗਹਿ ਭੂਮਿ ਪਛਾਰੇ ॥

ek hane ar paaein so ik daaein so geh bhoom pachhaare |

તેણે તેમાંથી કેટલાકને તેના પગ નીચે કચડી નાખ્યા અને કેટલાકને તેના હાથ પકડીને નીચે પછાડ્યા

ਤਾਹੀ ਸਮੈ ਤਿਹ ਆਹਵ ਮੈ ਬਹੁ ਸੂਰ ਬਿਨਾ ਕਰਿ ਪ੍ਰਾਨਨ ਡਾਰੇ ॥੧੮੨੧॥

taahee samai tih aahav mai bahu soor binaa kar praanan ddaare |1821|

તેણે યુદ્ધના મેદાનમાં ઘણા યોદ્ધાઓને નિર્જીવ બનાવી દીધા.1821.

ਏਕ ਲਗੇ ਭਟ ਘਾਇਨ ਕੇ ਤਜਿ ਦੇਹ ਕੋ ਪ੍ਰਾਨ ਗਏ ਜਮ ਕੇ ਘਰਿ ॥

ek lage bhatt ghaaein ke taj deh ko praan ge jam ke ghar |

ઘણા યોદ્ધાઓ ઘાયલ થઈને યમના ધામમાં ગયા

ਸੁੰਦਰ ਅੰਗ ਸੁ ਏਕਨਿ ਕੇ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਰਹੇ ਸ੍ਰੋਨਤ ਸੋ ਭਰਿ ॥

sundar ang su ekan ke kab sayaam kahai rahe sronat so bhar |

ઘણાના ભવ્ય અંગો લોહીથી ભરેલા હતા, તેમના માથા કાપેલા હતા

ਏਕ ਕਬੰਧ ਫਿਰੈ ਰਨ ਮੈ ਜਿਨ ਕੇ ਬ੍ਰਿਜ ਨਾਇਕ ਸੀਸ ਕਟੇ ਬਰ ॥

ek kabandh firai ran mai jin ke brij naaeik sees katte bar |

ઘણા યોદ્ધાઓ મેદાનમાં માથા વગરની થડ બનીને ફરતા હોય છે

ਏਕ ਸੁ ਸੰਕਤਿ ਹ੍ਵੈ ਚਿਤ ਮੈ ਤਜਿ ਆਹਵ ਕੋ ਨ੍ਰਿਪ ਤੀਰ ਗਏ ਡਰਿ ॥੧੮੨੨॥

ek su sankat hvai chit mai taj aahav ko nrip teer ge ddar |1822|

ઘણા યુદ્ધથી ડરીને, તેને છોડીને, રાજા સમક્ષ પહોંચ્યા.1822.

ਭਾਜਿ ਤਬੈ ਭਟ ਆਹਵ ਤੇ ਮਿਲਿ ਭੂਪ ਪੈ ਜਾਇ ਕੈ ਐਸੇ ਪੁਕਾਰੇ ॥

bhaaj tabai bhatt aahav te mil bhoop pai jaae kai aaise pukaare |

યુદ્ધના મેદાનમાંથી ભાગી ગયેલા બધા યોદ્ધાઓ એકઠા થયા અને રાજાને બૂમ પાડી,

ਜੇਤੇ ਸੁ ਬੀਰ ਪਠੇ ਤੁਮ ਰਾਜ ਗਏ ਹਰਿ ਪੈ ਹਥਿਆਰ ਸੰਭਾਰੇ ॥

jete su beer patthe tum raaj ge har pai hathiaar sanbhaare |

સર્વ યોદ્ધાઓ યુદ્ધ છોડીને રાજાની સમક્ષ પહોંચ્યા અને કહ્યું, “હે રાજા! તમે જેમને શસ્ત્રોથી સજ્જ મોકલ્યા હતા તે બધા યોદ્ધાઓ,

ਜੀਤ ਨ ਕੋਊ ਸਕੇ ਤਿਹ ਕੋ ਹਮ ਤੋ ਸਬ ਹੀ ਬਲ ਕੈ ਰਨ ਹਾਰੇ ॥

jeet na koaoo sake tih ko ham to sab hee bal kai ran haare |

"તેઓ પરાજિત થયા છે અને અમારામાંથી કોઈ વિજયી નહોતું

ਬਾਨ ਕਮਾਨ ਸੁ ਤਾਨ ਕੈ ਪਾਨਿ ਸਬੈ ਤਿਨ ਪ੍ਰਾਨ ਬਿਨਾ ਕਰਿ ਡਾਰੇ ॥੧੮੨੩॥

baan kamaan su taan kai paan sabai tin praan binaa kar ddaare |1823|

પોતાના તીર છોડવાથી તેણે તે બધાને નિર્જીવ બનાવી દીધા છે.” 1823.

ਇਉ ਨ੍ਰਿਪ ਕਉ ਭਟ ਬੋਲ ਕਹੈ ਹਮਰੀ ਬਿਨਤੀ ਪ੍ਰਭ ਜੂ ਸੁਨਿ ਲੀਜੈ ॥

eiau nrip kau bhatt bol kahai hamaree binatee prabh joo sun leejai |

યોદ્ધાઓએ રાજાને આ રીતે કહ્યું, “હે રાજા! અમારી વિનંતી સાંભળો

ਆਹਵ ਮੰਤ੍ਰਨ ਸਉਪ ਚਲੋ ਗ੍ਰਹਿ ਕੋ ਸਿਗਰੇ ਪੁਰ ਕੋ ਸੁਖ ਦੀਜੈ ॥

aahav mantran saup chalo greh ko sigare pur ko sukh deejai |

યુદ્ધના આચરણ માટે પ્રધાનોને અધિકૃત કરીને તમારા ઘરે પાછા ફરો, અને તમામ નાગરિકોને આરામ આપો

ਆਜ ਲਉ ਲਾਜ ਰਹੀ ਰਨ ਮੈ ਸਮ ਜੁਧੁ ਭਯੋ ਅਜੋ ਬੀਰ ਨ ਛੀਜੈ ॥

aaj lau laaj rahee ran mai sam judh bhayo ajo beer na chheejai |

“આજ સુધી તમારું સન્માન જળવાઈ રહ્યું છે અને તમે કૃષ્ણનો સામનો કર્યો નથી

ਸ੍ਯਾਮ ਤੇ ਜੁਧ ਕੀ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਸੁਪਨੇ ਹੂ ਮੈ ਜੀਤ ਕੀ ਆਸ ਨ ਕੀਜੈ ॥੧੮੨੪॥

sayaam te judh kee sayaam bhanai supane hoo mai jeet kee aas na keejai |1824|

અમે કૃષ્ણ સાથે લડતા અમારા સ્વપ્નમાં પણ વિજયની આશા રાખી શકતા નથી.”1824.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા

ਜਰਾਸੰਧਿ ਏ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਰਿਸਿ ਕਰਿ ਬੋਲਿਯੋ ਬੈਨ ॥

jaraasandh e bachan sun ris kar boliyo bain |

આ શબ્દો સાંભળીને રાજા જરાસંધ ગુસ્સે થઈ ગયા અને બોલવા લાગ્યા

ਸਕਲ ਸੁਭਟ ਹਰਿ ਕਟਿਕ ਕੈ ਪਠਵੋਂ ਜਮ ਕੇ ਐਨਿ ॥੧੮੨੫॥

sakal subhatt har kattik kai patthavon jam ke aain |1825|

આ શબ્દો સાંભળીને જરાસંધ ગુસ્સે થયો અને કહ્યું, “હું કૃષ્ણની સેનાના તમામ યોદ્ધાઓને યમના ધામમાં મોકલીશ.1825.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਕਾ ਭਯੋ ਜੋ ਮਘਵਾ ਬਲਵੰਡ ਹੈ ਆਜ ਹਉ ਤਾਹੀ ਸੋ ਜੁਧੁ ਮਚੈਹੋਂ ॥

kaa bhayo jo maghavaa balavandd hai aaj hau taahee so judh machaihon |

“જો આજે ઈન્દ્ર પણ પૂરા બળ સાથે આવશે તો હું પણ તેની સાથે યુદ્ધ કરીશ

ਭਾਨੁ ਪ੍ਰਚੰਡ ਕਹਾਵਤ ਹੈ ਹਨਿ ਤਾਹੀ ਕੋ ਹਉ ਜਮ ਧਾਮਿ ਪਠੈਹੋਂ ॥

bhaan prachandd kahaavat hai han taahee ko hau jam dhaam patthaihon |

સૂર્ય પોતાને ખૂબ શક્તિશાળી માને છે, હું પણ તેની સાથે યુદ્ધ કરીશ અને તેને યમના ધામમાં મોકલીશ

ਅਉ ਜੁ ਕਹਾ ਸਿਵ ਮੋ ਬਲੁ ਹੈ ਮਰਿ ਹੈ ਪਲ ਮੈ ਜਬ ਕੋਪ ਬਢੈਹੋਂ ॥

aau ju kahaa siv mo bal hai mar hai pal mai jab kop badtaihon |

મારા પ્રકોપ પહેલા શક્તિશાળી શિવનો પણ નાશ થશે

ਪਉਰਖ ਰਾਖਤ ਹਉ ਇਤਨੋ ਕਹਾ ਭੂਪ ਹ੍ਵੈ ਗੂਜਰ ਤੇ ਭਜਿ ਜੈਹੋਂ ॥੧੮੨੬॥

paurakh raakhat hau itano kahaa bhoop hvai goojar te bhaj jaihon |1826|

મારી પાસે આટલી તાકાત છે, તો પછી શું મારે, રાજા, દૂધવાળા આગળ ભાગી જવું જોઈએ?” 1826.

ਇਉ ਕਹਿ ਕੈ ਮਨਿ ਕੋਪ ਭਰਿਓ ਚਤੁਰੰਗ ਚਮੂੰ ਜੁ ਹੁਤੀ ਸੁ ਬੁਲਾਈ ॥

eiau keh kai man kop bhario chaturang chamoon ju hutee su bulaaee |

આટલું કહીને રાજાએ ભારે ગુસ્સામાં પોતાની સેનાની ચાર ટુકડીઓને સંબોધન કર્યું

ਆਇ ਹੈ ਸਸਤ੍ਰ ਸੰਭਾਰਿ ਸਬੈ ਸੰਗ ਸ੍ਯਾਮ ਮਚਾਵਨ ਕਾਜ ਲਰਾਈ ॥

aae hai sasatr sanbhaar sabai sang sayaam machaavan kaaj laraaee |

આખી સેના શસ્ત્રો લઈને કૃષ્ણ સાથે યુદ્ધ કરવા તૈયાર થઈ ગઈ

ਛਤ੍ਰ ਤਨਾਇ ਕੈ ਪੀਛੇ ਚਲਿਯੋ ਨ੍ਰਿਪ ਸੈਨ ਸਬੈ ਤਿਹ ਆਗੇ ਸਿਧਾਈ ॥

chhatr tanaae kai peechhe chaliyo nrip sain sabai tih aage sidhaaee |

સૈન્ય આગળ વધ્યું અને રાજા તેની પાછળ ગયા

ਮਾਨਹੁ ਪਾਵਸ ਕੀ ਰਿਤੁ ਮੈ ਘਨਘੋਰ ਘਟਾ ਘੁਰ ਕੈ ਉਮਡਾਈ ॥੧੮੨੭॥

maanahu paavas kee rit mai ghanaghor ghattaa ghur kai umaddaaee |1827|

આ તમાશો વરસાદની મોસમમાં આગળ ધસી આવતા ગાઢ વાદળોની જેમ દેખાતો હતો.1827.

ਭੂਪ ਬਾਚ ਹਰਿ ਸੋ ॥

bhoop baach har so |

કૃષ્ણને સંબોધિત રાજાનું ભાષણ:

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા

ਭੂਪ ਤਬੈ ਹਰਿ ਹੇਰਿ ਕੈ ਐਸੋ ਕਹਿਓ ਸੁਨਾਇ ॥

bhoop tabai har her kai aaiso kahio sunaae |

રાજાએ (જરાસંધ) શ્રી કૃષ્ણને જોયા અને કહ્યું-

ਤੂੰ ਗੁਆਰ ਛਤ੍ਰੀਨ ਸੋ ਜੂਝ ਕਰੈਗੋ ਆਇ ॥੧੮੨੮॥

toon guaar chhatreen so joojh karaigo aae |1828|

પછી કૃષ્ણ તરફ જોઈને રાજાએ કહ્યું, "તમે ક્ષત્રિયો સાથે માત્ર દૂધવાળો કેવી રીતે લડશો?" 1828.

ਕ੍ਰਿਸਨ ਬਾਚ ਨ੍ਰਿਪ ਸੋ ॥

krisan baach nrip so |

રાજાને સંબોધિત કૃષ્ણનું ભાષણ:

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਛਤ੍ਰੀ ਕਹਾਵਤ ਆਪਨ ਕੋ ਭਜਿ ਹੋ ਤਬ ਹੀ ਜਬ ਜੁਧ ਮਚੈਹੋਂ ॥

chhatree kahaavat aapan ko bhaj ho tab hee jab judh machaihon |

"તમે તમારી જાતને ક્ષત્રિય કહો છો, હું તમારી સાથે યુદ્ધ કરીશ અને તમે ભાગી જશો

સૂચિ (1 - 1428)

જાપ પાન: 1 - 10

અਕਾਲ ઉસ્તਤ પાન: 11 - 38

બચિત્તર નાટક પાન: 39 - 73

ચાંદી ચરિત્તર ઉકાત બિલાસ પાન: 74 - 99

ચાંદી ચરિત્તર પાન: 100 - 118

વાર શ્રી ભૌગૌતિ જી કી પાન: 119 - 126

જ્ઞાન પ્રબોધ પાન: 127 - 154

ચૌબીસ અવતાર પાન: 155 - 610

બ્રહ્મ અવતાર પાન: 611 - 634

રુદ્ર અવતાર પાન: 635 - 708

શબ્દ હજારે પાન: 709 - 712

૩૩ સ્વૈયાય પાન: 712 - 716

ખાલસા મહિમા પાન: 716 - 716

શસ્ત્ર નામ માળા પાન: 717 - 808

ચરિત્રોપાખ્યાણ પાન: 809 - 1388

જફરનામા પાન: 1389 - 1394

હિકાયત પાન: 1394 - 1428