શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 292


ਫਿਰਿ ਹਰਿ ਇਹ ਆਗਿਆ ਦਈ ਦੇਵਨ ਸਕਲ ਬੁਲਾਇ ॥
fir har ih aagiaa dee devan sakal bulaae |

ત્યારે હરિએ બધા દેવતાઓને બોલાવીને અનુમતિ આપી.

ਜਾਇ ਰੂਪ ਤੁਮ ਹੂੰ ਧਰੋ ਹਉ ਹੂੰ ਧਰਿ ਹੌ ਆਇ ॥੧੩॥
jaae roop tum hoon dharo hau hoon dhar hau aae |13|

પછી ભગવાને બધા દેવતાઓને બોલાવ્યા અને તેમની સમક્ષ અવતાર લેવાનો આદેશ આપ્યો.13.

ਬਾਤ ਸੁਨੀ ਜਬ ਦੇਵਤਨ ਕੋਟਿ ਪ੍ਰਨਾਮ ਜੁ ਕੀਨ ॥
baat sunee jab devatan kott pranaam ju keen |

જ્યારે હરિના દેવતાઓએ (આ સાંભળ્યું) ત્યારે (ત્યારે) લાખો વખત પ્રણામ કર્યા

ਆਪ ਸਮੇਤ ਸੁ ਧਾਮੀਐ ਲੀਨੇ ਰੂਪ ਨਵੀਨ ॥੧੪॥
aap samet su dhaameeai leene roop naveen |14|

જ્યારે દેવતાઓએ આ સાંભળ્યું, ત્યારે તેઓએ પ્રણામ કર્યા અને તેમની પત્નીઓ સાથે ગોવાળોના નવા સ્વરૂપો ધારણ કર્યા.14.

ਰੂਪ ਧਰੇ ਸਭ ਸੁਰਨ ਯੌ ਭੂਮਿ ਮਾਹਿ ਇਹ ਭਾਇ ॥
roop dhare sabh suran yau bhoom maeh ih bhaae |

આ રીતે, બધા દેવતાઓ (નવા મનુષ્યો) સ્વરૂપમાં પૃથ્વી પર આવ્યા.

ਅਬ ਲੀਲਾ ਸ੍ਰੀ ਦੇਵਕੀ ਮੁਖ ਤੇ ਕਹੋ ਸੁਨਾਇ ॥੧੫॥
ab leelaa sree devakee mukh te kaho sunaae |15|

આ રીતે, બધા દેવતાઓએ પૃથ્વી પર નવા રૂપ ધારણ કર્યા અને હવે હું દેવકીની વાર્તા કહું છું.15.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਿਸਨੁ ਅਵਤਾਰ ਹ੍ਵੈਬੋ ਬਰਨਨੰ ਸਮਾਪਤੰ ॥
eit sree bisan avataar hvaibo barananan samaapatan |

વિષ્ણુના અવતાર લેવાના નિર્ણય વિશેના વર્ણનનો અંત.

ਅਥ ਦੇਵਕੀ ਕੋ ਜਨਮ ਕਥਨੰ ॥
ath devakee ko janam kathanan |

હવે શરૂ થાય છે દેવકીના જન્મનું વર્ણન

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਉਗ੍ਰਸੈਨ ਕੀ ਕੰਨਿਕਾ ਨਾਮ ਦੇਵਕੀ ਤਾਸ ॥
augrasain kee kanikaa naam devakee taas |

ઉગ્રસેનની પુત્રી, જેનું નામ 'દેવકી' હતું.

ਸੋਮਵਾਰ ਦਿਨ ਜਠਰ ਤੇ ਕੀਨੋ ਤਾਹਿ ਪ੍ਰਕਾਸ ॥੧੬॥
somavaar din jatthar te keeno taeh prakaas |16|

દેવકી નામની ઉગ્રસેનની પુત્રીનો જન્મ સોમવારના રોજ થયો હતો.

ਇਤਿ ਦੇਵਕੀ ਕੋ ਜਨਮ ਬਰਨਨੰ ਪ੍ਰਿਥਮ ਧਿਆਇ ਸਮਾਪਤਮ ॥
eit devakee ko janam barananan pritham dhiaae samaapatam |

દેવકીના જન્મ વિશેના વર્ણનને લગતા પ્રથમ અધ્યાયનો અંત.

ਅਥ ਦੇਵਕੀ ਕੋ ਬਰੁ ਢੂੰਢਬੋ ਕਥਨੰ ॥
ath devakee ko bar dtoondtabo kathanan |

હવે દેવકી માટે મેચની શોધ વિશેનું વર્ણન શરૂ થાય છે

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਜਬੈ ਭਈ ਵਹਿ ਕੰਨਿਕਾ ਸੁੰਦਰ ਬਰ ਕੈ ਜੋਗੁ ॥
jabai bhee veh kanikaa sundar bar kai jog |

જ્યારે તેણી સુંદર કન્યા (દેવકી) વર બની હતી

ਰਾਜ ਕਹੀ ਬਰ ਕੇ ਨਿਮਿਤ ਢੂੰਢਹੁ ਅਪਨਾ ਲੋਗ ॥੧੭॥
raaj kahee bar ke nimit dtoondtahu apanaa log |17|

જ્યારે તે સુંદર છોકરી લગ્નની ઉંમરે પહોંચી, ત્યારે રાજાએ તેના માણસોને તેના માટે યોગ્ય મેચ શોધવા કહ્યું.17.

ਦੂਤ ਪਠੇ ਤਿਨ ਜਾਇ ਕੈ ਨਿਰਖ੍ਰਯੋ ਹੈ ਬਸੁਦੇਵ ॥
doot patthe tin jaae kai nirakhrayo hai basudev |

આ પ્રસંગે મોકલેલ દૂતે જઈને બાસુદેવને જોયા

ਮਦਨ ਬਦਨ ਸੁਖ ਕੋ ਸਦਨੁ ਲਖੈ ਤਤ ਕੋ ਭੇਵ ॥੧੮॥
madan badan sukh ko sadan lakhai tat ko bhev |18|

કોન્સ્યુલને મોકલવામાં આવ્યો, જેણે વાસુદેવની પસંદગીને મંજૂરી આપી, જેનો ચહેરો કામદેવ જેવો હતો અને જે તમામ સુખ-સુવિધાઓનો વાસ હતો અને ભેદભાવ યુક્ત બુદ્ધિનો માસ્ટર હતો.18.

ਕਬਿਤੁ ॥
kabit |

કબિટ

ਦੀਨੋ ਹੈ ਤਿਲਕੁ ਜਾਇ ਭਾਲਿ ਬਸੁਦੇਵ ਜੂ ਕੇ ਡਾਰਿਯੋ ਨਾਰੀਏਰ ਗੋਦ ਮਾਹਿ ਦੈ ਅਸੀਸ ਕੌ ॥
deeno hai tilak jaae bhaal basudev joo ke ddaariyo naareer god maeh dai asees kau |

વાસુદેવના ખોળામાં નાળિયેર મૂકીને તેમને આશીર્વાદ આપતાં તેમના કપાળ પર આગળનું ચિહ્ન મૂકવામાં આવ્યું.

ਦੀਨੀ ਹੈ ਬਡਾਈ ਪੈ ਮਿਠਾਈ ਹੂੰ ਤੇ ਮੀਠੀ ਸਭ ਜਨ ਮਨਿ ਭਾਈ ਅਉਰ ਈਸਨ ਕੇ ਈਸ ਕੌ ॥
deenee hai baddaaee pai mitthaaee hoon te meetthee sabh jan man bhaaee aaur eesan ke ees kau |

તેણે તેની પ્રશંસા કરી, મીઠાઈઓ કરતાં પણ વધુ મીઠી, જે ભગવાનને પણ ગમતી હતી

ਮਨ ਜੁ ਪੈ ਆਈ ਸੋ ਤੋ ਕਹਿ ਕੈ ਸੁਨਾਈ ਤਾ ਕੀ ਸੋਭਾ ਸਭ ਭਾਈ ਮਨ ਮਧ ਘਰਨੀਸ ਕੋ ॥
man ju pai aaee so to keh kai sunaaee taa kee sobhaa sabh bhaaee man madh gharanees ko |

ઘરે આવીને તેણે ઘરની સ્ત્રીઓ સમક્ષ તેની સંપૂર્ણ પ્રશંસા કરી

ਸਾਰੇ ਜਗ ਗਾਈ ਜਿਨਿ ਸੋਭਾ ਜਾ ਕੀ ਗਾਈ ਸੋ ਤੋ ਏਕ ਲੋਕ ਕਹਾ ਲੋਕ ਭੇਦੇ ਬੀਸ ਤੀਸ ਕੋ ॥੧੯॥
saare jag gaaee jin sobhaa jaa kee gaaee so to ek lok kahaa lok bhede bees tees ko |19|

તેમના ગુણગાન આખા વિશ્વમાં ગવાયા, જે માત્ર આ જગતમાં જ નહીં, પરંતુ અન્ય વીસ ત્રીસ પ્રદેશોમાં પણ ગુંજ્યા.19.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਕੰਸ ਬਾਸਦੇਵੈ ਤਬੈ ਜੋਰਿਓ ਬ੍ਯਾਹ ਸਮਾਜ ॥
kans baasadevai tabai jorio bayaah samaaj |

આ બાજુ કંસ અને તે બાજુ વાસુદેવે લગ્નની વ્યવસ્થા કરી

ਪ੍ਰਸੰਨ ਭਏ ਸਭ ਧਰਨਿ ਮੈ ਬਾਜਨ ਲਾਗੇ ਬਾਜ ॥੨੦॥
prasan bhe sabh dharan mai baajan laage baaj |20|

વિશ્વના તમામ લોકો આનંદથી ભરાઈ ગયા અને સંગીતનાં સાધનો વગાડવામાં આવ્યા.20.

ਅਥ ਦੇਵਕੀ ਕੋ ਬ੍ਯਾਹ ਕਥਨੰ ॥
ath devakee ko bayaah kathanan |

દેવકીના લગ્નનું વર્ણન

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਆਸਨਿ ਦਿਜਨ ਕੋ ਧਰ ਕੈ ਤਰਿ ਤਾ ਕੋ ਨਵਾਇ ਲੈ ਜਾਇ ਬੈਠਾਯੋ ॥
aasan dijan ko dhar kai tar taa ko navaae lai jaae baitthaayo |

બ્રાહ્મણોને બેઠકો પર બેસાડવામાં આવ્યા અને તેમની પાસે (બાસુદેવ) લઈ ગયા.

ਕੁੰਕਮ ਕੋ ਘਸ ਕੈ ਕਰਿ ਪੁਰੋਹਿਤ ਬੇਦਨ ਕੀ ਧੁਨਿ ਸਿਉ ਤਿਹ ਲਾਯੋ ॥
kunkam ko ghas kai kar purohit bedan kee dhun siau tih laayo |

આસન બ્રાહ્મણોને આદરપૂર્વક અર્પણ કરવામાં આવ્યું, જેમણે વૈદિક મંત્રોનો પાઠ કરીને અને કેસર વગેરે ઘસીને વાસુદેવના કપાળ પર લગાવ્યું.

ਡਾਰਤ ਫੂਲ ਪੰਚਾਮ੍ਰਿਤਿ ਅਛਤ ਮੰਗਲਚਾਰ ਭਇਓ ਮਨ ਭਾਯੋ ॥
ddaarat fool panchaamrit achhat mangalachaar bheio man bhaayo |

પુષ્પોની વર્ષા (બાસુદેવ પર), પંચામૃત અને ચોખા અને મંગલાચાર (પદાર્થો સાથે) (બાસુદેવની) પ્રસન્નતાપૂર્વક (પૂજા કરવામાં આવી હતી).

ਭਾਟ ਕਲਾਵੰਤ ਅਉਰ ਗੁਨੀ ਸਭ ਲੈ ਬਖਸੀਸ ਮਹਾ ਜਸੁ ਗਾਯੋ ॥੨੧॥
bhaatt kalaavant aaur gunee sabh lai bakhasees mahaa jas gaayo |21|

તેઓએ ફૂલો અને પંચામૃત પણ મિશ્રિત કર્યા અને સ્તુતિના ગીતો ગાયા. આ પ્રસંગે મંત્રીઓ, કલાકારો અને પ્રતિભાશાળી વ્યક્તિઓએ તેમને બિરદાવ્યા હતા અને પુરસ્કારો મેળવ્યા હતા.21.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਰੀਤਿ ਬਰਾਤਿਨ ਦੁਲਹ ਕੀ ਬਾਸੁਦੇਵ ਸਭ ਕੀਨ ॥
reet baraatin dulah kee baasudev sabh keen |

બાસુદેવે વર અને કન્યાના તમામ સંસ્કાર કર્યા.

ਤਬੈ ਕਾਜ ਚਲਬੇ ਨਿਮਿਤ ਮਥੁਰਾ ਮੈ ਮਨੁ ਦੀਨ ॥੨੨॥
tabai kaaj chalabe nimit mathuraa mai man deen |22|

વાસુદેવે લગ્નની તમામ તૈયારીઓ કરી અને મથુરા જવાની વ્યવસ્થા કરી.22.

ਬਾਸਦੇਵ ਕੋ ਆਗਮਨ ਉਗ੍ਰਸੈਨ ਸੁਨਿ ਲੀਨ ॥
baasadev ko aagaman ugrasain sun leen |

(જ્યારે) ઉગ્રસૈને બાસુદેવનું આગમન સાંભળ્યું

ਚਮੂ ਸਬੈ ਚਤੁਰੰਗਨੀ ਭੇਜਿ ਅਗਾਊ ਦੀਨ ॥੨੩॥
chamoo sabai chaturanganee bhej agaaoo deen |23|

જ્યારે ઉગરસૈનને વાસુદેવના આગમનની જાણ થઈ, ત્યારે તેણે તેમના ચાર પ્રકારના દળોને તેમના સ્વાગત માટે અગાઉથી મોકલ્યા.23.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਆਪਸ ਮੈ ਮਿਲਬੇ ਹਿਤ ਕਉ ਦਲ ਸਾਜ ਚਲੇ ਧੁਜਨੀ ਪਤਿ ਐਸੇ ॥
aapas mai milabe hit kau dal saaj chale dhujanee pat aaise |

સેનાઓને એકબીજાને મળવાની ગોઠવણ કર્યા પછી, સેનાપતિઓ આ રીતે આગળ વધ્યા.

ਲਾਲ ਕਰੇ ਪਟ ਪੈ ਡਰ ਕੇਸਰ ਰੰਗ ਭਰੇ ਪ੍ਰਤਿਨਾ ਪਤਿ ਕੈਸੇ ॥
laal kare patt pai ddar kesar rang bhare pratinaa pat kaise |

બંને પક્ષોના દળો પરસ્પર એકતા માટે આગળ વધ્યા તે બધાએ લાલ પાઘડીઓ બાંધી હતી અને તેઓ આનંદ અને ઉલ્લાસથી ભરેલા ખૂબ જ પ્રભાવશાળી દેખાતા હતા.

ਰੰਚਕ ਤਾ ਛਬਿ ਢੂੰਢਿ ਲਈ ਕਬਿ ਨੈ ਮਨ ਕੇ ਫੁਨਿ ਭੀਤਰ ਮੈ ਸੇ ॥
ranchak taa chhab dtoondt lee kab nai man ke fun bheetar mai se |

એ સૌન્દર્યને કવિએ થોડુંક પોતાના મનમાં લીધું છે

ਦੇਖਨ ਕਉਤਕਿ ਬਿਆਹਹਿ ਕੋ ਨਿਕਸੇ ਇਹੁ ਕੁੰਕੁਮ ਆਨੰਦ ਜੈਸੇ ॥੨੪॥
dekhan kautak biaaheh ko nikase ihu kunkum aanand jaise |24|

સુંદરતાનો ટૂંકમાં ઉલ્લેખ કરતા કવિ કહે છે કે તેઓ લગ્નના આ આહલાદક તમાશો જોવા માટે તેમના ઘરની બહાર નીકળતા કેસરની પથારી જેવો લાગતો હતો.24.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਕੰਸ ਅਉਰ ਬਸੁਦੇਵ ਜੂ ਆਪਸਿ ਮੈ ਮਿਲਿ ਅੰਗ ॥
kans aaur basudev joo aapas mai mil ang |

કંસ અને બાસુદેવ એકબીજાને ભેટી પડ્યા.

ਤਬੈ ਬਹੁਰਿ ਦੇਵਨ ਲਗੇ ਗਾਰੀ ਰੰਗਾ ਰੰਗ ॥੨੫॥
tabai bahur devan lage gaaree rangaa rang |25|

કંસ અને વાસુદેવે એકબીજાને ગળે લગાવ્યા અને પછી વિવિધ પ્રકારના રંગબેરંગી વ્યંગની ભેટો વરસાવવા લાગ્યા.25.

ਸੋਰਠਾ ॥
soratthaa |

સોર્થા

ਦੁੰਦਭਿ ਤਬੈ ਬਜਾਇ ਆਏ ਜੋ ਮਥੁਰਾ ਨਿਕਟਿ ॥
dundabh tabai bajaae aae jo mathuraa nikatt |

(પછી) રણશિંગડાં વગાડતાં, યાનિઓ મથુરા પાસે પહોંચ્યા.

ਤਾ ਛਬਿ ਕੋ ਨਿਰਖਾਇ ਹਰਖ ਭਇਓ ਹਰਿਖਾਇ ਕੈ ॥੨੬॥
taa chhab ko nirakhaae harakh bheio harikhaae kai |26|

તેમના ઢોલ વગાડતા તેઓ મથુરા પાસે આવ્યા અને બધા લોકો તેમની લાવણ્ય જોઈને ખુશ થયા.26.