શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 491


ਜੀਵ ਮਨੁਛ ਜਰੋ ਤ੍ਰਿਨ ਜਬੈ ॥
jeev manuchh jaro trin jabai |

જ્યારે જીવો, માણસ અને ઘાસ બળી ગયા,

ਸੰਕਾ ਕਰਤ ਭਏ ਭਟ ਤਬੈ ॥
sankaa karat bhe bhatt tabai |

પછી બધા યોદ્ધાઓ (મનમાં) સંસારી કરવા લાગ્યા.

ਮਿਲਿ ਸਭ ਹੀ ਜਦੁਪਤਿ ਪਹਿ ਆਏ ॥
mil sabh hee jadupat peh aae |

બધા ભેગા મળી શ્રી કૃષ્ણ પાસે આવ્યા

ਦੀਨ ਭਾਤਿ ਹੁਇ ਅਤਿ ਘਿਘਿਆਏ ॥੧੯੩੫॥
deen bhaat hue at ghighiaae |1935|

જ્યારે જીવો અને સ્ટ્રો સળગવા લાગ્યા, ત્યારે બધા યાદવ યોદ્ધાઓ ભારે મૂંઝવણમાં કૃષ્ણ પાસે આવ્યા અને રડતા રડતા પોતાની વેદના કહેવા લાગ્યા.1935.

ਸਭ ਜਾਦੋ ਬਾਚ ॥
sabh jaado baach |

બધા યાદવોની વાણી:

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચૌપાઈ

ਪ੍ਰਭ ਜੂ ਹਮਰੀ ਰਛਾ ਕੀਜੈ ॥
prabh joo hamaree rachhaa keejai |

હે પ્રભુ! અમારું રક્ષણ કરો

ਜੀਵ ਰਾਖ ਇਨ ਸਭ ਕੋ ਲੀਜੈ ॥
jeev raakh in sabh ko leejai |

“હે પ્રભુ! અમારી રક્ષા કરો અને આ બધા જીવોને બચાવો

ਆਪਹਿ ਕੋਊ ਉਪਾਵ ਬਤਈਯੈ ॥
aapeh koaoo upaav bateeyai |

મને જાતે ઉકેલ આપો.

ਕੈ ਭਜੀਐ ਕੈ ਜੂਝ ਮਰਈਯੈ ॥੧੯੩੬॥
kai bhajeeai kai joojh mareeyai |1936|

અમને કોઈ ઉપાય જણાવો, જેથી કાં તો અમે લડતા મરી જઈએ અથવા ભાગી જઈએ.1936.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਤਿਨ ਕੀ ਬਤੀਯਾ ਸੁਨਿ ਕੈ ਪ੍ਰਭ ਜੂ ਗਿਰਿ ਕਉ ਸੰਗਿ ਪਾਇਨ ਕੇ ਮਸਕਿਯੋ ॥
tin kee bateeyaa sun kai prabh joo gir kau sang paaein ke masakiyo |

તેમની વાત સાંભળીને કૃષ્ણજીએ પર્વતને પગથી કચડી નાખ્યો.

ਨ ਸਕਿਯੋ ਸਹ ਭਾਰ ਸੁ ਤਾ ਪਗ ਕੋ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਜਲ ਲਉ ਧਸਕਿਯੋ ॥
n sakiyo sah bhaar su taa pag ko kab sayaam bhanai jal lau dhasakiyo |

તેઓની વાત સાંભળીને ભગવાને પોતાના પગથી પર્વતને દબાવ્યો અને પર્વત પોતાનો ભાર સહન ન કરી શક્યો અને પાણીની જેમ નીચે ડૂબી ગયો.

ਉਸਕਿਯੋ ਗਿਰਿ ਊਰਧ ਕੋ ਧਸਿ ਕੈ ਕੋਊ ਪਾਵਕ ਜੀਵ ਜਰਾ ਨ ਸਕਿਯੋ ॥
ausakiyo gir aooradh ko dhas kai koaoo paavak jeev jaraa na sakiyo |

નીચે ડૂબી ગયા પછી, પર્વત ઊંચો થયો અને આ રીતે, આગ કોઈને બાળી શકી નહીં

ਜਦੁਬੀਰ ਹਲੀ ਤਿਹ ਸੈਨ ਮੈ ਕੂਦਿ ਪਰੇ ਨ ਹਿਯਾ ਤਿਨ ਕੌ ਕਸਿਕਿਯੋ ॥੧੯੩੭॥
jadubeer halee tih sain mai kood pare na hiyaa tin kau kasikiyo |1937|

તે જ સમયે, કૃષ્ણ અને બલરામ શાંતિથી દુશ્મનની સેનામાં કૂદી પડ્યા.1937.

ਏਕਹਿ ਹਾਥਿ ਗਦਾ ਗਹਿ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਭੂਪਤਿ ਕੇ ਬਹੁਤੇ ਭਟ ਮਾਰੇ ॥
ekeh haath gadaa geh sayaam joo bhoopat ke bahute bhatt maare |

પોતાના હાથમાં ગદા પકડીને, કૃષ્ણએ રાજાના ઘણા યોદ્ધાઓને મારી નાખ્યા

ਅਉਰ ਘਨੇ ਅਸਵਾਰ ਹਨੇ ਬਿਨੁ ਪ੍ਰਾਨ ਘਨੇ ਗਜਿ ਕੈ ਭੁਇ ਪਾਰੇ ॥
aaur ghane asavaar hane bin praan ghane gaj kai bhue paare |

તેણે ઘણા ઘોડેસવારોને મારી નાખ્યા અને તેમને જમીન પર પછાડ્યા

ਪਾਇਨ ਪੰਤ ਹਨੇ ਅਗਨੇ ਰਥ ਤੋਰਿ ਰਥੀ ਬਿਰਥੀ ਕਰਿ ਡਾਰੇ ॥
paaein pant hane agane rath tor rathee birathee kar ddaare |

તેણે પગપાળા સૈનિકોની રેન્કનો નાશ કર્યો અને રથ-સવારોને તેમના રથથી વંચિત કર્યા

ਜੀਤ ਭਈ ਜਦੁਬੀਰ ਕੀ ਯੋ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਸਭ ਯੋ ਅਰਿ ਹਾਰੇ ॥੧੯੩੮॥
jeet bhee jadubeer kee yo kab sayaam kahai sabh yo ar haare |1938|

આ રીતે, તમામ યોદ્ધાઓને મારીને, કૃષ્ણ વિજયી બન્યા અને દુશ્મનનો પરાજય થયો.1938.

ਜੋ ਭਟ ਸ੍ਯਾਮ ਸੋ ਜੂਝ ਕੋ ਆਵਤ ਜੂਝਤ ਹੈ ਸੁ ਲਗੇ ਭਟ ਭੀਰ ਨ ॥
jo bhatt sayaam so joojh ko aavat joojhat hai su lage bhatt bheer na |

જે યોદ્ધાઓ કૃષ્ણ સાથે યુદ્ધ કરવા આવ્યા હતા, તેઓ અત્યંત ઉત્સાહથી લડ્યા હતા

ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਕੇ ਤੇਜ ਕੇ ਅਗ੍ਰ ਕਹੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਧਰੈ ਕੋਊ ਧੀਰ ਨ ॥
sree brijanaath ke tej ke agr kahai kab sayaam dharai koaoo dheer na |

કવિ શ્યામ કહે છે કે કૃષ્ણની તાકાત પહેલાં. કોઈ યોદ્ધા ધીરજ રાખી શકતો નથી.

ਭੂਪਤਿ ਦੇਖ ਦਸਾ ਤਿਨ ਕੀ ਸੁ ਕਹਿਓ ਇਹ ਭਾਤਿ ਭਯੋ ਅਤਿ ਹੀ ਰਨ ॥
bhoopat dekh dasaa tin kee su kahio ih bhaat bhayo at hee ran |

તેમની હાલત જોઈને રાજા (ઉગ્રસૈન)એ કહ્યું કે ખૂબ જ ભારે યુદ્ધ ચાલી રહ્યું છે.

ਮਾਨੋ ਤੰਬੋਲੀ ਹੀ ਕੀ ਸਮ ਹ੍ਵੈ ਨ੍ਰਿਪ ਫੇਰਤ ਪਾਨਨ ਕੀ ਜਿਮ ਬੀਰਨਿ ॥੧੯੩੯॥
maano tanbolee hee kee sam hvai nrip ferat paanan kee jim beeran |1939|

યુદ્ધના મેદાનમાં યોદ્ધાઓની દુર્દશા જોઈને રાજા ઉગરસૈને કહ્યું, “રાજા જરાસંધ સોપારી જેવો છે, જે સોપારીના ચાવવાની જેમ પોતાની સેનાનો નાશ કરી રહ્યો છે.1939.

ਇਤ ਕੋਪ ਗਦਾ ਗਹਿ ਕੈ ਮੁਸਲੀਧਰ ਸਤ੍ਰਨ ਸੈਨ ਭਲੇ ਝਕਝੋਰਿਯੋ ॥
eit kop gadaa geh kai musaleedhar satran sain bhale jhakajhoriyo |

તેનાથી ક્રોધિત થઈને બલરામે ગદા લઈને દુશ્મન સેનાને સારી રીતે હરાવી દીધી.

ਜੋ ਭਟ ਆਇ ਭਿਰੇ ਸਮੁਹੇ ਤਿਹ ਏਕ ਚਪੇਟਹਿ ਸੋ ਸਿਰੁ ਤੋਰਿਯੋ ॥
jo bhatt aae bhire samuhe tih ek chapetteh so sir toriyo |

આ બાજુ બલરામે ગુસ્સામાં પોતાની ગદા હાથમાં લઈને શત્રુની સેના અને તેનો મુકાબલો કરનાર યોદ્ધાને જોરથી હચમચાવી નાખ્યા, એક જ ઉંઘમાં પણ તેણે માથું ભાંગી નાખ્યું.

ਅਉਰ ਜਿਤੀ ਚਤੁਰੰਗ ਚਮੂੰ ਤਿਨ ਕੋ ਮੁਖ ਐਸੀ ਹੀ ਭਾਤਿ ਸੋ ਮੋਰਿਯੋ ॥
aaur jitee chaturang chamoon tin ko mukh aaisee hee bhaat so moriyo |

જેટલી ચાર રંગની સેના હતી, એમના ચહેરા પણ એ જ રીતે વળી ગયેલા છે.

ਜੀਤ ਲਏ ਸਭ ਹੀ ਅਰਿਵਾ ਤਿਨ ਤੇ ਅਜਿਤਿਓ ਭਟ ਏਕ ਨ ਛੋਰਿਯੋ ॥੧੯੪੦॥
jeet le sabh hee arivaa tin te ajitio bhatt ek na chhoriyo |1940|

તેણે દુશ્મનની બાકીની બધી સેનાને હરાવી અને સંપૂર્ણ રીતે વિજયી બન્યો.1940.

ਕਾਨ੍ਰਹ ਹਲੀ ਮਿਲਿ ਭ੍ਰਾਤ ਦੁਹੂੰ ਜਬ ਸੈਨ ਸਬੈ ਤਿਹ ਭੂਪ ਕੋ ਮਾਰਿਯੋ ॥
kaanrah halee mil bhraat duhoon jab sain sabai tih bhoop ko maariyo |

જ્યારે બે ભાઈઓ કૃષ્ણ અને બલરામે મળીને રાજા (જરાસંધ)ની આખી સેનાને મારી નાખી.

ਸੋ ਕੋਊ ਜੀਤ ਬਚਿਯੋ ਤਿਹ ਤੇ ਜਿਨਿ ਦਾਤਨ ਘਾਸ ਗਹਿਓ ਬਲੁ ਹਾਰਿਯੋ ॥
so koaoo jeet bachiyo tih te jin daatan ghaas gahio bal haariyo |

જ્યારે કૃષ્ણ અને બલરામ બંને ભાઈઓએ મળીને દુશ્મનની આખી સેનાને મારી નાખી, ત્યારે માત્ર તે જ વ્યક્તિ પોતાને બચાવી શક્યો, જેણે મોંમાં ઘાસની ભૂસકો નાખી, તે તેમના આશ્રયમાં આવ્યો.

ਐਸੀ ਦਸਾ ਜਬ ਭੀ ਦਲ ਕੀ ਤਬ ਭੂਪਤਿ ਆਪਨੇ ਨੈਨਿ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥
aaisee dasaa jab bhee dal kee tab bhoopat aapane nain nihaariyo |

પક્ષની આવી હાલત થઈ ત્યારે રાજાએ પોતાની આંખે જોયું.

ਜੀਤ ਅਉ ਜੀਵ ਕੀ ਆਸ ਤਜੀ ਰਨ ਠਾਨਤ ਭਯੋ ਪੁਰਖਤ ਸੰਭਾਰਿਯੋ ॥੧੯੪੧॥
jeet aau jeev kee aas tajee ran tthaanat bhayo purakhat sanbhaariyo |1941|

જરાસંધે જ્યારે આ દુર્દશા પોતાની આંખોથી જોઈ, ત્યારે વિજય અને જીવનની આશા છોડીને, તેણે યુદ્ધમાં પણ સતત પોતાની બહાદુરી જાળવી રાખી. 1941.

ਸੋਰਠਾ ॥
soratthaa |

સોર્થા

ਦੀਨੀ ਗਦਾ ਚਲਾਇ ਸ੍ਰੀ ਜਦੁਪਤਿ ਨ੍ਰਿਪ ਹੇਰਿ ਕੈ ॥
deenee gadaa chalaae sree jadupat nrip her kai |

શ્રી કૃષ્ણએ રાજાને જોયો અને તેની ગદા ફેંકી.

ਸੂਤਹਿ ਦਯੋ ਗਿਰਾਇ ਅਸ੍ਵ ਚਾਰਿ ਸੰਗ ਹੀ ਹਨੇ ॥੧੯੪੨॥
sooteh dayo giraae asv chaar sang hee hane |1942|

રાજાને જોઈને, કૃષ્ણએ તેની ગદા પર પ્રહાર કર્યો અને તેના ચાર ઘોડાઓને મારી નાખ્યા, તેણે રાજાને નીચે પાડી દીધો.1942.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਪਾਵ ਪਿਆਦਾ ਭੂਪ ਭਯੋ ਅਉਰ ਗਦਾ ਤਬ ਝਾਰਿ ॥
paav piaadaa bhoop bhayo aaur gadaa tab jhaar |

(જ્યારે) રાજા પ્યાદુ બન્યો, પછી ફરીથી ગદા પર પ્રહાર કર્યો.

ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਸੰਗ ਏਕ ਹੀ ਘਾਇ ਕੀਯੋ ਬਿਸੰਭਾਰ ॥੧੯੪੩॥
sayaam bhanai sang ek hee ghaae keeyo bisanbhaar |1943|

જ્યારે રાજા માત્ર પગપાળા જ હતો ત્યારે કૃષ્ણે તેની ગદા વડે તેને ફરીથી પ્રહાર કર્યો અને રાજા પોતાની જાતને કાબૂમાં રાખી શક્યો નહીં.1943.

ਤੋਟਕ ॥
tottak |

ટોટક સ્ટેન્ઝા

ਸਬ ਸੰਧਿ ਜਰਾ ਬਿਸੰਭਾਰ ਭਯੋ ॥
sab sandh jaraa bisanbhaar bhayo |

જ્યારે જરાસંધ બેભાન થઈ ગયો

ਗਹਿ ਕੈ ਤਬ ਸ੍ਰੀ ਘਨਿ ਸ੍ਯਾਮ ਲਯੋ ॥
geh kai tab sree ghan sayaam layo |

પછી શ્રી કૃષ્ણે તેને પકડ્યો.

ਗਹਿ ਕੈ ਤਿਹ ਕੋ ਇਹ ਭਾਤਿ ਕਹਿਯੋ ॥
geh kai tih ko ih bhaat kahiyo |

તેને પકડીને આમ કહ્યું,

ਪੁਰਖਤ ਇਹੀ ਜੜ ਜੁਧੁ ਚਹਿਯੋ ॥੧੯੪੪॥
purakhat ihee jarr judh chahiyo |1944|

જ્યારે રાજા રોલ કરીને નીચે પડ્યો, ત્યારે કૃષ્ણે તેને પકડી લીધો અને કહ્યું, “હે મૂર્ખ! શું તમે આ તાકાત પર ભરોસો રાખીને લડવા આવ્યા છો?” 1944.

ਹਲੀ ਬਾਚ ਕਾਨ੍ਰਹ ਸੋ ॥
halee baach kaanrah so |

કૃષ્ણને સંબોધિત બલરામનું ભાષણ:

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਕਾਟਤ ਹੋ ਅਬ ਸੀਸ ਇਹ ਮੁਸਲੀਧਰ ਕਹਿਯੋ ਆਇ ॥
kaattat ho ab sees ih musaleedhar kahiyo aae |

બલરામે આવીને કહ્યું કે હવે (મેં) તેનું માથું કાપી નાખ્યું.

ਜੋ ਜੀਵਤ ਇਹ ਛਾਡਿ ਹੋਂ ਤਉ ਇਹ ਰਾਰਿ ਮਚਾਇ ॥੧੯੪੫॥
jo jeevat ih chhaadd hon tau ih raar machaae |1945|

બલરામે કહ્યું, "હવે હું તેનું માથું કાપી નાખીશ, કારણ કે જો તેને જીવિત જવાની પરવાનગી આપવામાં આવશે, તો તે ફરીથી લડવા માટે પાછો આવશે." 1945.

ਜਰਾਸੰਧਿ ਬਾਚ ॥
jaraasandh baach |

જરાસંધનું ભાષણ:

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા