શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 98

ਭਾਜਿ ਦੈਤ ਇਕ ਸੁੰਭ ਪੈ ਗਇਓ ਤੁਰੰਗਮ ਡਾਰਿ ॥੨੦੩॥

bhaaj dait ik sunbh pai geio turangam ddaar |203|

ત્યારે એક રાક્ષસ ઘોડા પર ઝડપથી સુંભ પાસે ગયો.203.,

ਆਨਿ ਸੁੰਭ ਪੈ ਤਿਨ ਕਹੀ ਸਕਲ ਜੁਧ ਕੀ ਬਾਤ ॥

aan sunbh pai tin kahee sakal judh kee baat |

યુદ્ધમાં જે બન્યું હતું તે બધું તેણે સુંભને કહ્યું.

ਤਬ ਭਾਜੇ ਦਾਨਵ ਸਭੈ ਮਾਰਿ ਲਇਓ ਤੁਅ ਭ੍ਰਾਤ ॥੨੦੪॥

tab bhaaje daanav sabhai maar leio tua bhraat |204|

તેને કહ્યું કે જ્યારે દેવીએ તમારા ભાઈને મારી નાખ્યો, ત્યારે બધા રાક્ષસો ભાગી ગયા. ��204.,

ਸ੍ਵੈਯਾ ॥

svaiyaa |

સ્વય્યા,

ਸੁੰਭ ਨਿਸੁੰਭ ਹਨਿਓ ਸੁਨਿ ਕੈ ਬਰ ਬੀਰਨ ਕੇ ਚਿਤਿ ਛੋਭ ਸਮਾਇਓ ॥

sunbh nisunbh hanio sun kai bar beeran ke chit chhobh samaaeio |

જ્યારે સુંભે નિસુંભના મૃત્યુ વિશે સાંભળ્યું, ત્યારે તે પરાક્રમી યોદ્ધાના ગુસ્સાની કોઈ સીમા ન રહી.

ਸਾਜਿ ਚੜਿਓ ਗਜ ਬਾਜ ਸਮਾਜ ਕੈ ਦਾਨਵ ਪੁੰਜ ਲੀਏ ਰਨ ਆਇਓ ॥

saaj charrio gaj baaj samaaj kai daanav punj lee ran aaeio |

ભારે ક્રોધથી ભરપૂર, તેણે હાથીઓ અને ઘોડાઓની તમામ સામગ્રીને સજ્જ કરી, અને તેની સેનાના વિભાગો લઈને, તે યુદ્ધના મેદાનમાં પ્રવેશ કર્યો.

ਭੂਮਿ ਭਇਆਨਕ ਲੋਥ ਪਰੀ ਲਖਿ ਸ੍ਰਉਨ ਸਮੂਹ ਮਹਾ ਬਿਸਮਾਇਓ ॥

bhoom bheaanak loth paree lakh sraun samooh mahaa bisamaaeio |

એ ભયાનક મેદાનમાં લાશો અને એકઠાં થયેલું લોહી જોઈને તે ખૂબ જ આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયો.

ਮਾਨਹੁ ਸਾਰਸੁਤੀ ਉਮਡੀ ਜਲੁ ਸਾਗਰ ਕੇ ਮਿਲਿਬੇ ਕਹੁ ਧਾਇਓ ॥੨੦੫॥

maanahu saarasutee umaddee jal saagar ke milibe kahu dhaaeio |205|

એવું લાગતું હતું કે ઉભરાતી સરસ્વતી સમુદ્રને મળવા દોડી રહી છે.205.,

ਚੰਡ ਪ੍ਰਚੰਡਿ ਸੁ ਕੇਹਰਿ ਕਾਲਿਕਾ ਅਉ ਸਕਤੀ ਮਿਲਿ ਜੁਧ ਕਰਿਓ ਹੈ ॥

chandd prachandd su kehar kaalikaa aau sakatee mil judh kario hai |

ઉગ્ર ચંડી, સિંહ કાલિકા અન્ય શક્તિઓએ સાથે મળીને હિંસક યુદ્ધ કર્યું છે.

ਦਾਨਵ ਸੈਨ ਹਤੀ ਇਨਹੂੰ ਸਭ ਇਉ ਕਹਿ ਕੈ ਮਨਿ ਕੋਪ ਭਰਿਓ ਹੈ ॥

daanav sain hatee inahoon sabh iau keh kai man kop bhario hai |

"તેઓએ રાક્ષસોની બધી સેનાને મારી નાખી છે," એમ કહીને સુંભનું મન ક્રોધથી ભરાઈ ગયું.

ਬੰਧੁ ਕਬੰਧ ਪਰਿਓ ਅਵਲੋਕ ਕੈ ਸੋਕ ਕੈ ਪਾਇ ਨ ਆਗੈ ਧਰਿਓ ਹੈ ॥

bandh kabandh pario avalok kai sok kai paae na aagai dhario hai |

એક તરફ પોતાના ભાઈના મૃતદેહની થડ જોઈ, અને ઊંડા દુઃખમાં તે એક ડગલું પણ આગળ ન વધી શક્યો.,

ਧਾਇ ਸਕਿਓ ਨ ਭਇਓ ਭਇ ਭੀਤਹ ਚੀਤਹ ਮਾਨਹੁ ਲੰਗੁ ਪਰਿਓ ਹੈ ॥੨੦੬॥

dhaae sakio na bheio bhe bheetah cheetah maanahu lang pario hai |206|

તે એટલો ગભરાઈ ગયો હતો કે તે ઝડપથી આગળ જઈ શક્યો ન હતો, એવું લાગતું હતું કે દીપડો લંગડો થઈ ગયો હતો.206.

ਫੇਰਿ ਕਹਿਓ ਦਲ ਕੋ ਜਬ ਸੁੰਭ ਸੁ ਮਾਨਿ ਚਲੇ ਤਬ ਦੈਤ ਘਨੇ ॥

fer kahio dal ko jab sunbh su maan chale tab dait ghane |

જ્યારે સુંભે તેની સેનાને આદેશ આપ્યો, ત્યારે ઘણા રાક્ષસો આદેશનું પાલન કરીને આગળ વધ્યા.

ਗਜਰਾਜ ਸੁ ਬਾਜਨ ਕੇ ਅਸਵਾਰ ਰਥੀ ਰਥੁ ਪਾਇਕ ਕਉਨ ਗਨੈ ॥

gajaraaj su baajan ke asavaar rathee rath paaeik kaun ganai |

મહાન હાથીઓ અને ઘોડાઓના સવારો, રથો, રથ પરના યોદ્ધાઓ અને પગપાળા યોદ્ધાઓની ગણતરી કોણ કરી શકે?

ਤਹਾ ਘੇਰ ਲਈ ਚਹੂੰ ਓਰ ਤੇ ਚੰਡਿ ਮਹਾ ਤਨ ਕੇ ਤਨ ਦੀਹ ਬਨੈ ॥

tahaa gher lee chahoon or te chandd mahaa tan ke tan deeh banai |

તેઓએ, ખૂબ વિશાળ શરીરના, ચારે બાજુથી ચંડીને ઘેરી લીધો.

ਮਨੋ ਭਾਨੁ ਕੋ ਛਾਇ ਲਇਓ ਉਮਡੈ ਘਨ ਘੋਰ ਘਮੰਡ ਘਟਾਨਿ ਸਨੈ ॥੨੦੭॥

mano bhaan ko chhaae leio umaddai ghan ghor ghamandd ghattaan sanai |207|

એવું લાગતું હતું કે વહેતા ગર્વ અને ગર્જના કરતા કાળા વાદળોએ સૂર્યને ઘેરી લીધો છે.207.,

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા,

ਚਹੂੰ ਓਰਿ ਘੇਰੋ ਪਰਿਓ ਤਬੈ ਚੰਡ ਇਹ ਕੀਨ ॥

chahoon or ghero pario tabai chandd ih keen |

જ્યારે ચાડીને ચારે બાજુથી ઘેરી લેવામાં આવી ત્યારે તેણીએ આ કર્યું:,

ਕਾਲੀ ਸੋ ਹਸਿ ਤਿਨ ਕਹੀ ਨੈਨ ਸੈਨ ਕਰਿ ਦੀਨ ॥੨੦੮॥

kaalee so has tin kahee nain sain kar deen |208|

તેણીએ હસીને કાલીને કહ્યું, તેની આંખોથી પણ ઈશારો કર્યો.208.,

ਕਬਿਤੁ ॥

kabit |

કબીટ,

ਕੇਤੇ ਮਾਰਿ ਡਾਰੇ ਅਉ ਕੇਤਕ ਚਬਾਇ ਡਾਰੇ ਕੇਤਕ ਬਗਾਇ ਡਾਰੇ ਕਾਲੀ ਕੋਪ ਤਬ ਹੀ ॥

kete maar ddaare aau ketak chabaae ddaare ketak bagaae ddaare kaalee kop tab hee |

જ્યારે ચંડીએ કાલીને ઈશારો કર્યો ત્યારે તેણે ઘણાને મારી નાખ્યા, ઘણાને ચાવ્યા અને ઘણાને દૂર ફેંકી દીધા.

ਬਾਜ ਗਜ ਭਾਰੇ ਤੇ ਤੋ ਨਖਨ ਸੋ ਫਾਰਿ ਡਾਰੇ ਐਸੇ ਰਨ ਭੈਕਰ ਨ ਭਇਓ ਆਗੈ ਕਬ ਹੀ ॥

baaj gaj bhaare te to nakhan so faar ddaare aaise ran bhaikar na bheio aagai kab hee |

તેણીએ તેના નખ, ઘણા મોટા હાથી અને ઘોડાઓ સાથે ફાડી નાખ્યા, એવું યુદ્ધ છેડવામાં આવ્યું હતું જે અગાઉ લડ્યું ન હતું.

ਭਾਗੇ ਬਹੁ ਬੀਰ ਕਾਹੂੰ ਸੁਧ ਨ ਰਹੀ ਸਰੀਰ ਹਾਲ ਚਾਲ ਪਰੀ ਮਰੇ ਆਪਸ ਮੈ ਦਬ ਹੀ ॥

bhaage bahu beer kaahoon sudh na rahee sareer haal chaal paree mare aapas mai dab hee |

ઘણા યોદ્ધાઓ ભાગી ગયા, તેમાંથી કોઈ પણ તેના શરીર વિશે સભાન ન રહ્યું, ત્યાં ખૂબ હોબાળો થયો, અને તેમાંથી ઘણા પરસ્પર દબાવીને મૃત્યુ પામ્યા.

ਪੇਖਿ ਸੁਰ ਰਾਇ ਮਨਿ ਹਰਖ ਬਢਾਇ ਸੁਰ ਪੁੰਜਨ ਬੁਲਾਇ ਕਰੈ ਜੈਜੈਕਾਰ ਸਬ ਹੀ ॥੨੦੯॥

pekh sur raae man harakh badtaae sur punjan bulaae karai jaijaikaar sab hee |209|

રાક્ષસનો વધ થતો જોઈને દેવોના રાજા ઈન્દ્ર મનમાં ખૂબ જ પ્રસન્ન થયા અને તમામ દેવતાઓના સમૂહને બોલાવીને તેમણે વિજયની પ્રશંસા કરી.209.

ਕ੍ਰੋਧਮਾਨ ਭਇਓ ਕਹਿਓ ਰਾਜਾ ਸਭ ਦੈਤਨ ਕੋ ਐਸੋ ਜੁਧੁ ਕੀਨੋ ਕਾਲੀ ਡਾਰਿਯੋ ਬੀਰ ਮਾਰ ਕੈ ॥

krodhamaan bheio kahio raajaa sabh daitan ko aaiso judh keeno kaalee ddaariyo beer maar kai |

રાજા સુંભ ખૂબ જ ગુસ્સે થયા અને બધા રાક્ષસોને કહ્યું: "એ કાલીએ યુદ્ધ કર્યું છે તેણે મારા યોદ્ધાઓને મારી નાખ્યા છે અને ફેંકી દીધા છે."

ਬਲ ਕੋ ਸੰਭਾਰਿ ਕਰਿ ਲੀਨੀ ਕਰਵਾਰ ਢਾਰ ਪੈਠੋ ਰਨ ਮਧਿ ਮਾਰੁ ਮਾਰੁ ਇਉ ਉਚਾਰ ਕੈ ॥

bal ko sanbhaar kar leenee karavaar dtaar paittho ran madh maar maar iau uchaar kai |

પોતાની શક્તિનો ઉપયોગ કરીને, સુંભે તેની તલવાર અને ઢાલ તેના હાથમાં પકડી અને "મારી નાખો, મારી નાખો" એવી બૂમો પાડીને યુદ્ધના મેદાનમાં પ્રવેશ કર્યો.

ਸਾਥ ਭਏ ਸੁੰਭ ਕੇ ਸੁ ਮਹਾ ਬੀਰ ਧੀਰ ਜੋਧੇ ਲੀਨੇ ਹਥਿਆਰ ਆਪ ਆਪਨੇ ਸੰਭਾਰ ਕੈ ॥

saath bhe sunbh ke su mahaa beer dheer jodhe leene hathiaar aap aapane sanbhaar kai |

મહાન સંયમના મહાન નાયકો અને યોદ્ધાઓ, તેમના પોઝર લઈને, સુંભ સાથે.,

ਐਸੇ ਚਲੇ ਦਾਨੋ ਰਵਿ ਮੰਡਲ ਛਪਾਨੋ ਮਾਨੋ ਸਲਭ ਉਡਾਨੋ ਪੁੰਜ ਪੰਖਨ ਸੁ ਧਾਰ ਕੈ ॥੨੧੦॥

aaise chale daano rav manddal chhapaano maano salabh uddaano punj pankhan su dhaar kai |210|

રાક્ષસો સૂર્યને ઢાંકવા માટે ઉડતી તીડની જેમ કૂચ કરી.210.,

ਸ੍ਵੈਯਾ ॥

svaiyaa |

સ્વય્યા,

ਦਾਨਵ ਸੈਨ ਲਖੈ ਬਲਵਾਨ ਸੁ ਬਾਹਨਿ ਚੰਡਿ ਪ੍ਰਚੰਡ ਭ੍ਰਮਾਨੋ ॥

daanav sain lakhai balavaan su baahan chandd prachandd bhramaano |

રાક્ષસોની શક્તિશાળી શક્તિઓને જોઈને, ચંડીએ સિંહના ચહેરા પર ઝડપથી પરિક્રમા કરી.,

ਚਕ੍ਰ ਅਲਾਤ ਕੀ ਬਾਤ ਬਘੂਰਨ ਛਤ੍ਰ ਨਹੀ ਸਮ ਅਉ ਖਰਸਾਨੋ ॥

chakr alaat kee baat baghooran chhatr nahee sam aau kharasaano |

ડિસ્ક, પવન, કેનોપી અને ગ્રાઇન્ડસ્ટોન પણ એટલી ઝડપથી ફરતી નથી.

ਤਾਰਿਨ ਮਾਹਿ ਸੁ ਐਸੋ ਫਿਰਿਓ ਜਨ ਭਉਰ ਨਹੀ ਸਰਤਾਹਿ ਬਖਾਨੋ ॥

taarin maeh su aaiso firio jan bhaur nahee sarataeh bakhaano |

સિંહ એ યુદ્ધના મેદાનમાં એવી રીતે ફર્યો છે કે વાવંટોળ પણ તેની સાથે સ્પર્ધા કરી શકે તેમ નથી.

ਅਉਰ ਨਹੀ ਉਪਮਾ ਉਪਜੈ ਸੁ ਦੁਹੂੰ ਰੁਖ ਕੇਹਰਿ ਕੇ ਮੁਖ ਮਾਨੋ ॥੨੧੧॥

aaur nahee upamaa upajai su duhoon rukh kehar ke mukh maano |211|

સિંહનો ચહેરો તેના શરીરની બંને બાજુઓ પર ગણવામાં આવે તે સિવાય તેની બીજી કોઈ સરખામણી ન હોઈ શકે.211.,

ਜੁਧੁ ਮਹਾ ਅਸੁਰੰਗਨਿ ਸਾਥਿ ਭਇਓ ਤਬ ਚੰਡਿ ਪ੍ਰਚੰਡਹਿ ਭਾਰੀ ॥

judh mahaa asurangan saath bheio tab chandd prachanddeh bhaaree |

તે સમયે શક્તિશાળી ચંડીએ રાક્ષસોના વિશાળ એકત્ર સાથે એક મહાન યુદ્ધ લડ્યું હતું.

ਸੈਨ ਅਪਾਰ ਹਕਾਰਿ ਸੁਧਾਰਿ ਬਿਦਾਰਿ ਸੰਘਾਰਿ ਦਈ ਰਨਿ ਕਾਰੀ ॥

sain apaar hakaar sudhaar bidaar sanghaar dee ran kaaree |

બિનહિસાબી સૈન્યને પડકારતા, તેને શિક્ષા અને જાગૃત કરતા, કાલીએ યુદ્ધના મેદાનમાં તેનો નાશ કર્યો હતો.

ਖੇਤ ਭਇਓ ਤਹਾ ਚਾਰ ਸਉ ਕੋਸ ਲਉ ਸੋ ਉਪਮਾ ਕਵਿ ਦੇਖਿ ਬਿਚਾਰੀ ॥

khet bheio tahaa chaar sau kos lau so upamaa kav dekh bichaaree |

ત્યાં ચારસો કોસ સુધી યુદ્ધ થયું હતું અને કવિએ તેની આ રીતે કલ્પના કરી છે:,

ਪੂਰਨ ਏਕ ਘਰੀ ਨ ਪਰੀ ਜਿ ਗਿਰੇ ਧਰਿ ਪੈ ਥਰ ਜਿਉ ਪਤਝਾਰੀ ॥੨੧੨॥

pooran ek gharee na paree ji gire dhar pai thar jiau patajhaaree |212|

માત્ર એક ઘર (સમયનો નાનો સમયગાળો) પૂર્ણ થયો ન હતો, જ્યારે પાનખરમાં (વૃક્ષોના) પાંદડાની જેમ રાક્ષસો પૃથ્વી પર પડ્યા હતા.212.,

ਮਾਰਿ ਚਮੂੰ ਚਤੁਰੰਗ ਲਈ ਤਬ ਲੀਨੋ ਹੈ ਸੁੰਭ ਚਮੁੰਡ ਕੋ ਆਗਾ ॥

maar chamoon chaturang lee tab leeno hai sunbh chamundd ko aagaa |

જ્યારે સૈન્યના ચારેય વિભાગો માર્યા ગયા, ત્યારે સુંભ ચંડીના આગમને અવરોધવા માટે આગળ વધ્યો.

ਚਾਲ ਪਰਿਓ ਅਵਨੀ ਸਿਗਰੀ ਹਰ ਜੂ ਹਰਿ ਆਸਨ ਤੇ ਉਠਿ ਭਾਗਾ ॥

chaal pario avanee sigaree har joo har aasan te utth bhaagaa |

તે સમયે આખી પૃથ્વી ધ્રૂજી ઊઠી અને શિવ ઊભો થયો અને પોતાના ચિંતન આસન પરથી દોડી ગયો.

ਸੂਖ ਗਇਓ ਤ੍ਰਸ ਕੈ ਹਰਿ ਹਾਰਿ ਸੁ ਸੰਕਤਿ ਅੰਕ ਮਹਾ ਭਇਓ ਜਾਗਾ ॥

sookh geio tras kai har haar su sankat ank mahaa bheio jaagaa |

શિવના ગળાનો હાર (નાગ) ભયને કારણે સુકાઈ ગયો હતો, તે તેના હૃદયમાં ભારે ભયને કારણે ધ્રૂજતો હતો.

ਲਾਗ ਰਹਿਓ ਲਪਟਾਇ ਗਰੇ ਮਧਿ ਮਾਨਹੁ ਮੁੰਡ ਕੀ ਮਾਲ ਕੋ ਤਾਗਾ ॥੨੧੩॥

laag rahio lapattaae gare madh maanahu mundd kee maal ko taagaa |213|

શિવના ગળામાં વળગી રહેલો તે સાપ ખોપરીના માળા જેવો દેખાય છે.213.,

ਚੰਡਿ ਕੇ ਸਾਮੁਹਿ ਆਇ ਕੈ ਸੁੰਭ ਕਹਿਓ ਮੁਖਿ ਸੋ ਇਹ ਮੈ ਸਭ ਜਾਨੀ ॥

chandd ke saamuhi aae kai sunbh kahio mukh so ih mai sabh jaanee |

ચંડીની સામે આવીને રાક્ષસ સુંભ તેના મુખમાંથી બોલ્યો: ‘મને આ બધું જાણવા મળ્યું છે.

ਕਾਲੀ ਸਮੇਤ ਸਭੈ ਸਕਤੀ ਮਿਲਿ ਦੀਨੋ ਖਪਾਇ ਸਭੈ ਦਲੁ ਬਾਨੀ ॥

kaalee samet sabhai sakatee mil deeno khapaae sabhai dal baanee |

કાલી અને અન્ય શક્તિઓ સાથે તમે મારી સેનાના તમામ ભાગોનો નાશ કર્યો છે.

ਚੰਡਿ ਕਹਿਓ ਮੁਖ ਤੇ ਉਨ ਕੋ ਤੇਊ ਤਾ ਛਿਨ ਗਉਰ ਕੇ ਮਧਿ ਸਮਾਨੀ ॥

chandd kahio mukh te un ko teaoo taa chhin gaur ke madh samaanee |

તે સમયે ચંડીએ તેના માસથી કાલી અને અન્ય શક્તિઓને આ શબ્દો કહ્યા: મારામાં ભળી જાઓ અને તે જ ક્ષણે તેઓ બધા ચંડીમાં ભળી ગયા,

ਜਿਉ ਸਰਤਾ ਕੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਕੇ ਬੀਚ ਮਿਲੇ ਬਰਖਾ ਬਹੁ ਬੂੰਦਨ ਪਾਨੀ ॥੨੧੪॥

jiau sarataa ke pravaah ke beech mile barakhaa bahu boondan paanee |214|

વરાળના પ્રવાહમાં વરસાદના પાણીની જેમ.214.,

ਕੈ ਬਲਿ ਚੰਡਿ ਮਹਾ ਰਨ ਮਧਿ ਸੁ ਲੈ ਜਮਦਾੜ ਕੀ ਤਾ ਪਰਿ ਲਾਈ ॥

kai bal chandd mahaa ran madh su lai jamadaarr kee taa par laaee |

યુદ્ધમાં ચન્દીએ ખંજર લઈને રાક્ષસ પર જોરથી પ્રહાર કર્યો.

ਬੈਠ ਗਈ ਅਰਿ ਕੇ ਉਰ ਮੈ ਤਿਹ ਸ੍ਰਉਨਤ ਜੁਗਨਿ ਪੂਰਿ ਅਘਾਈ ॥

baitth gee ar ke ur mai tih sraunat jugan poor aghaaee |

તે દુશ્મનના છાતીમાં ઘૂસી ગયો, વેમ્પ્સ તેના લોહીથી સંપૂર્ણ સંતુષ્ટ હતા.

ਦੀਰਘ ਜੁਧ ਬਿਲੋਕ ਕੈ ਬੁਧਿ ਕਵੀਸ੍ਵਰ ਕੇ ਮਨ ਮੈ ਇਹ ਆਈ ॥

deeragh judh bilok kai budh kaveesvar ke man mai ih aaee |

એ ભયાનક યુદ્ધ જોઈને કવિએ એની આ રીતે કલ્પના કરી છે:,

સૂચિ (1 - 1428)

જાપ પાન: 1 - 10

અਕਾਲ ઉસ્તਤ પાન: 11 - 38

બચિત્તર નાટક પાન: 39 - 73

ચાંદી ચરિત્તર ઉકાત બિલાસ પાન: 74 - 99

ચાંદી ચરિત્તર પાન: 100 - 118

વાર શ્રી ભૌગૌતિ જી કી પાન: 119 - 126

જ્ઞાન પ્રબોધ પાન: 127 - 154

ચૌબીસ અવતાર પાન: 155 - 610

બ્રહ્મ અવતાર પાન: 611 - 634

રુદ્ર અવતાર પાન: 635 - 708

શબ્દ હજારે પાન: 709 - 712

૩૩ સ્વૈયાય પાન: 712 - 716

ખાલસા મહિમા પાન: 716 - 716

શસ્ત્ર નામ માળા પાન: 717 - 808

ચરિત્રોપાખ્યાણ પાન: 809 - 1388

જફરનામા પાન: 1389 - 1394

હિકાયત પાન: 1394 - 1428