શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 899


ਸਭ ਹੀ ਧਨੁ ਇਕਠੋ ਕੈ ਲਯੋ ॥
sabh hee dhan ikattho kai layo |

જ્યારે શાહ સૂઈ ગયો, તેણે બધી સંપત્તિ એકઠી કરી,

ਸਾਥਿਨ ਤਿਨਿ ਦ੍ਵਾਰ ਬੈਠਾਯੋ ॥
saathin tin dvaar baitthaayo |

તેણે મિત્રને દરવાજા પાસે બેસાડ્યો

ਸੋਯੋ ਖਾਨ ਨ ਜਾਤ ਜਗਾਯੋ ॥੮॥
soyo khaan na jaat jagaayo |8|

તેણે તેના સાથીને ગેટ પર નજર રાખવા અને તેને જગાડવાનું નહીં કહ્યું.(8)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਛੋਰਿ ਦ੍ਵਾਰੋ ਪਾਛਲੋ ਭਾਜ ਗਏ ਤਤਕਾਲ ॥
chhor dvaaro paachhalo bhaaj ge tatakaal |

પોતાના સાથીને ઘરના દરવાજે મૂકીને તે ઝડપથી ભાગી ગયો.

ਸਭ ਰੁਪਯਨ ਹਰ ਲੈ ਗਏ ਬਨਿਯਾ ਭਏ ਬਿਹਾਲ ॥੯॥
sabh rupayan har lai ge baniyaa bhe bihaal |9|

તેણે તમામ રૂપિયાની છેતરપિંડી કરી અને શાહ ખૂબ જ દુઃખી થયા.(9)(1)

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਪੁਰਖ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਚੌਹਤਰੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੭੪॥੧੨੯੩॥ਅਫਜੂੰ॥
eit sree charitr pakhayaane purakh charitre mantree bhoop sanbaade chauahataro charitr samaapatam sat subham sat |74|1293|afajoon|

રાજા અને મંત્રીના શુભ ચરિત્ર સંવાદની ચોત્તરમી ઉપમા, આશીર્વાદ સાથે પૂર્ણ. (74)(1291)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਮੁਗਲ ਏਕ ਗਜਨੀ ਰਹੈ ਬਖਤਿਯਾਰ ਤਿਹ ਨਾਮ ॥
mugal ek gajanee rahai bakhatiyaar tih naam |

ગઝનીમાં એક મુઘલ રહેતો હતો અને તેનું નામ મુખત્યાર હતું.

ਬਡੇ ਸਦਨ ਤਾ ਕੇ ਬਨੇ ਬਹੁਤ ਗਾਠਿ ਮੈ ਦਾਮ ॥੧॥
badde sadan taa ke bane bahut gaatth mai daam |1|

તેની પાસે ભવ્ય મકાનો હતા અને તેની પાસે ઘણી સંપત્તિ હતી.(1)

ਤਾ ਕੇ ਘਰ ਇਕ ਹਯ ਹੁਤੋ ਤਾ ਕੋ ਚੋਰ ਨਿਹਾਰਿ ॥
taa ke ghar ik hay huto taa ko chor nihaar |

તેની પાસે એક ઘોડો હતો, જેને એક ચોર નિહાળવા આવ્યો હતો.

ਯਾ ਕੋ ਕ੍ਯੋ ਹੂੰ ਚੋਰਿਯੈ ਕਛੂ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸੁ ਧਾਰਿ ॥੨॥
yaa ko kayo hoon choriyai kachhoo charitr su dhaar |2|

તેણે (ચોર) વિચાર્યું કે તે કેવી રીતે ચોરી શકાય? (2)

ਆਨਿ ਚਾਕਰੀ ਕੀ ਕਰੀ ਤਾ ਕੇ ਧਾਮ ਤਲਾਸ ॥
aan chaakaree kee karee taa ke dhaam talaas |

તેણે આવીને મુગલના ઘરમાં નોકરી માંગી.

ਮੁਗਲ ਮਹੀਨਾ ਕੈ ਤੁਰਤ ਚਾਕਰ ਕੀਨੋ ਤਾਸ ॥੩॥
mugal maheenaa kai turat chaakar keeno taas |3|

મુઘલે તરત જ તેની માસિક શરતો પર સગાઈ કરી.(3)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਮਹਿਯਾਨਾ ਅਪਨੋ ਕਰਵਾਯੋ ॥
mahiyaanaa apano karavaayo |

તમારો મહિનો લેવાનું કન્ફર્મ કર્યું

ਕਰਜਾਈ ਕੋ ਨਾਮੁ ਸੁਨਾਯੋ ॥
karajaaee ko naam sunaayo |

તેને માસિક પગારની ડીડ લખેલી મળી, અને આમ, તેણે મુઘલને તેના દેવાદાર બનાવ્યા.

ਤਾ ਕੀ ਸੇਵਾ ਕੋ ਬਹੁ ਕਰਿਯੋ ॥
taa kee sevaa ko bahu kariyo |

પછી તેની (મુગલ) ખૂબ સેવા કરી

ਬਖਤਿਯਾਰ ਕੋ ਧਨੁ ਹੈ ਹਰਿਯੋ ॥੪॥
bakhatiyaar ko dhan hai hariyo |4|

તેણે તેની સેવાઓ પ્રદાન કરી અને, પછી, કેશિયરની પે-રોલની ચોરી કરી.(4)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਦਿਨ ਕੋ ਧਨੁ ਹੈ ਹਰਿ ਚਲ੍ਯੋ ਕਰਜਾਈ ਕਹਲਾਇ ॥
din ko dhan hai har chalayo karajaaee kahalaae |

(હવે, મુઘલ પાસે પૈસા ન હોવાથી અને તેનું વેતન ચૂકવી શકતા ન હોવાથી) તેણે જાહેર કર્યું કે તે (મુઘલ) તેના દેવાદાર છે.

ਸਕਲ ਲੋਕ ਠਟਕੇ ਰਹੈ ਰੈਨਾਈ ਲਖਿ ਪਾਇ ॥੫॥
sakal lok tthattake rahai rainaaee lakh paae |5|

તેણે લોકોને આશ્ચર્યમાં મૂકી દીધા, ઘોડો લઈને ચાલ્યો ગયો.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਪਾਛੇ ਮੁਗਲ ਪੀਟਤੋ ਆਯੋ ॥
paachhe mugal peettato aayo |

મોગલ આવ્યા પછી રડતા રડતા મારતા

ਕਰਜਾਈ ਧਨੁ ਤੁਰਾ ਚੁਰਾਯੋ ॥
karajaaee dhan turaa churaayo |

મુઘલ વ્યથિત થયા અને જાહેર કર્યું કે દેવાદારે તેની બધી સંપત્તિ છીનવી લીધી છે.

ਜੋ ਇਹ ਬੈਨਨ ਕੋ ਸੁਨਿ ਪਾਵੈ ॥
jo ih bainan ko sun paavai |

તેના શબ્દો કોણ સાંભળે છે,

ਤਾ ਹੀ ਕੋ ਝੂਠੋ ਠਹਰਾਵੈ ॥੬॥
taa hee ko jhoottho tthaharaavai |6|

જેણે ક્યારેય સાંભળ્યું, તેને જૂઠો ગણીને તેની મજાક ઉડાવી (અને કહ્યું).(6)

ਜਾ ਤੇ ਦਰਬੁ ਕਰਜੁ ਲੈ ਖਾਯੋ ॥
jaa te darab karaj lai khaayo |

જેની પાસેથી તમે પૈસા ઉછીના લીધા અને ખાધા,

ਕਹਾ ਭਯੋ ਤਿਨ ਤੁਰਾ ਚੁਰਾਯੋ ॥
kahaa bhayo tin turaa churaayo |

'જો તમે કોઈની પાસેથી પૈસા ઉછીના લીધા હોય, તો તે તમારી પાસેથી કેવી રીતે ચોરી કરી શકે?

ਕ੍ਯੋਨ ਤੈ ਦਰਬੁ ਉਧਾਰੋ ਲਯੋ ॥
kayon tai darab udhaaro layo |

શા માટે (તમે) તેની પાસેથી પૈસા ઉછીના લીધા?

ਕਹਾ ਭਯੋ ਜੋ ਹੈ ਲੈ ਗਯੋ ॥੭॥
kahaa bhayo jo hai lai gayo |7|

'તેં તેની પાસેથી લોન કેમ લીધી? તો પછી શું, જો તેણે (તેના પૈસાના બદલામાં) તમારા ઘોડા લીધા હોય.'

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਵਾਹੀ ਕੋ ਝੂਠਾ ਕਿਯੋ ਭੇਦ ਨ ਪਾਵੈ ਕੋਇ ॥
vaahee ko jhootthaa kiyo bhed na paavai koe |

રહસ્યને સમજ્યા વિના દરેક શરીરે તેને જૂઠો કહ્યો.

ਵਹ ਦਿਨ ਧਨ ਹੈ ਹਰ ਗਯੋ ਰਾਮ ਕਰੈ ਸੋ ਹਇ ॥੮॥
vah din dhan hai har gayo raam karai so he |8|

દરેક દિવસ શુભ હોય છે અને તે ભગવાન ઇચ્છે તે રીતે થાય છે.(8)(1)

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਪੁਰਖ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਪਚਹਤਰੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੭੫॥੧੩੦੨॥ਅਫਜੂੰ॥
eit sree charitr pakhayaane purakh charitre mantree bhoop sanbaade pachahataro charitr samaapatam sat subham sat |75|1302|afajoon|

રાજા અને મંત્રીની શુભ ચરિત્ર વાર્તાલાપની સિત્તેરમી ઉપમા, આશીર્વાદ સાથે પૂર્ણ.(75)(1299)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਪੁਨਿ ਮੰਤ੍ਰੀ ਐਸੇ ਕਹਿਯੋ ਸੁਨਿਯੈ ਕਥਾ ਨ੍ਰਿਪਾਲ ॥
pun mantree aaise kahiyo suniyai kathaa nripaal |

ત્યારે મંત્રીએ કહ્યું, 'મારા રાજા, બીજી વાર્તા સાંભળો.'

ਤੇਹੀ ਚੋਰ ਚਰਿਤ੍ਰ ਇਕ ਕਿਯੋ ਸੁ ਕਹੋ ਉਤਾਲ ॥੧॥
tehee chor charitr ik kiyo su kaho utaal |1|

'એ જ ચોરે બીજી યુક્તિ રમી જે હું તમને હવે કહું છું.(1)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਜਬ ਤਸਕਰ ਧਨੁ ਤੁਰਾ ਚੁਰਾਯੋ ॥
jab tasakar dhan turaa churaayo |

જ્યારે (તે) ચોરે પૈસા અને ઘોડો ચોરી લીધો,

ਪੁਨਿ ਤਾ ਕੇ ਚਿਤ ਮੈ ਯੌ ਆਯੋ ॥
pun taa ke chit mai yau aayo |

જ્યારે તેણે સંપત્તિની ચોરી કરી, ત્યારે તેના મનમાં બીજો વિચાર આવ્યો,

ਅਤਿਭੁਤ ਏਕ ਚਰਿਤ੍ਰ ਬਨੈਯੇ ॥
atibhut ek charitr banaiye |

એક અદ્ભુત પાત્ર બનાવવા માટે

ਤ੍ਰਿਯ ਸੁੰਦਰਿ ਜਾ ਤੇ ਗ੍ਰਿਹ ਪੈਯੈ ॥੨॥
triy sundar jaa te grih paiyai |2|

'શા માટે વધુ એક યુક્તિ ન રમીએ જેના દ્વારા એક સુંદર સ્ત્રી પર કબજો મેળવી શકાય.'(2)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਧਾਮ ਜਵਾਈ ਆਪਨੋ ਰਾਖ੍ਯੋ ਨਾਮੁ ਬਨਾਇ ॥
dhaam javaaee aapano raakhayo naam banaae |

તેણે પોતાને એક નામ આપ્યું, ઘર-જવાઈ, રહેતો જમાઈ,

ਬਿਧਵਾ ਤ੍ਰਿਯ ਕੇ ਧਾਮ ਮੈ ਡੇਰਾ ਕੀਨੋ ਜਾਇ ॥੩॥
bidhavaa triy ke dhaam mai dderaa keeno jaae |3|

અને આવીને એક વિધવા સાથે રહેવા લાગ્યો.(3)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਵਾ ਕੇ ਹ੍ਰਿਦੈ ਅਨੰਦਿਤ ਭਯੋ ॥
vaa ke hridai anandit bhayo |

તે ખૂબ જ ખુશ હતી કે ભગવાને તેને એક પુત્ર આપ્યો છે,