શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 990

ਬਚਿਯੋ ਬੀਰ ਏਕੈ ਨ ਬਾਜੰਤ੍ਰ ਬਾਜੀ ॥

bachiyo beer ekai na baajantr baajee |

ત્યાં કોઈ યોદ્ધાઓ બાકી નથી અને કોઈ ટ્રમ્પેટર્સ બાકી નથી.

ਮਹਾ ਤ੍ਰਾਸ ਕੈ ਕੈ ਮਹਾ ਸੈਨ ਭਾਜੀ ॥੫॥

mahaa traas kai kai mahaa sain bhaajee |5|

ભારે ડરના કારણે મોટી સેના ભાગી ગઈ છે. 5.

ਚੌਪਈ ॥

chauapee |

ચોપાઈ

ਜਬ ਹੀ ਭਾਜਿ ਸੈਨ ਸਭ ਗਯੋ ॥

jab hee bhaaj sain sabh gayo |

જ્યારે આખી સેના ભાગી ગઈ

ਕੋਪ ਤਬੈ ਰਾਜਾ ਕੋ ਭਯੋ ॥

kop tabai raajaa ko bhayo |

જ્યારે સૈન્ય ભાગવા લાગ્યું, ત્યારે રાજા ગુસ્સામાં ઉડી ગયા.

ਸਾਮੁਹਿ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ਜੁਧ ਮਚਾਯੋ ॥

saamuhi hvai kai judh machaayo |

(તે) આગળ આવ્યા અને જોવા માટે યુદ્ધ કર્યું

ਦੇਖਨ ਇੰਦ੍ਰ ਦੇਵ ਰਨ ਆਯੋ ॥੬॥

dekhan indr dev ran aayo |6|

અને પોતે આગળ આવ્યો. અને તેને જોવા માટે ઈન્દ્ર દેવ પણ નીચે ઉતર્યા.(6)

ਬਿਸਨੁ ਦਤ ਅਤਿ ਹੀ ਸੁਭ ਕਾਰੀ ॥

bisan dat at hee subh kaaree |

બિસ્નુ દત્ત નામના સારા યોદ્ધા

ਉਹਿ ਦਿਸਿ ਕੋ ਰਾਜਾ ਹੰਕਾਰੀ ॥

auhi dis ko raajaa hankaaree |

અહંકારી બિશન દત્ત બીજી બાજુનો રાજા હતો.

ਸੋ ਆਪਨ ਲਰਬੇ ਕੋ ਧਾਯੋ ॥

so aapan larabe ko dhaayo |

તે પોતે લડવા આવ્યો હતો.

ਉਤ ਤੇ ਉਗ੍ਰ ਦਤ ਨ੍ਰਿਪ ਆਯੋ ॥੭॥

aut te ugr dat nrip aayo |7|

તે પોતે લડાઈમાં ઉતર્યો અને આ બાજુથી રાજા ઉગેર સેન પણ આવ્યા.(7)

ਦੋਊ ਸੈਨ ਰਾਵ ਦੋਊ ਲੈ ਕੈ ॥

doaoo sain raav doaoo lai kai |

બંને રાજાઓએ સૈન્ય લીધું

ਰਨ ਕੌ ਚਲੇ ਕੋਪ ਅਤਿ ਕੈ ਕੈ ॥

ran kau chale kop at kai kai |

બંને રાજાઓ પોતપોતાની સેના સાથે યુદ્ધના મેદાન તરફ પ્રયાણ કર્યું.

ਖੜਗ ਸੂਲ ਸੈਥੀ ਚਮਕਾਵਤ ॥

kharrag sool saithee chamakaavat |

તલવારો, ત્રિશૂળ અને ભાલા ચમક્યા

ਮਾਰੂ ਰਾਗ ਸਿਧਾਰੇ ਗਾਵਤ ॥੮॥

maaroo raag sidhaare gaavat |8|

તલવારો સાથે, તેઓ યુદ્ધ-ગીતગીત ગાયા હતા.(8)

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વ:

ਤਾਜ ਪਰੇ ਕਹੂੰ ਸਾਜ ਜਿਰੇ ਕਹੂੰ ਬਾਜ ਮਰੇ ਗਜਰਾਜ ਸੰਘਾਰੇ ॥

taaj pare kahoon saaj jire kahoon baaj mare gajaraaj sanghaare |

ક્યાંક (રાજાઓના) મુગટ પડ્યા હતા, ક્યાંક ફર્નિચર અને બખ્તર હતા, ક્યાંક ઘોડા અને ક્યાંક મોટા હાથી મૃત હાલતમાં પડ્યા હતા.

ਗਾਵਤ ਬੀਰ ਬਿਤਾਲ ਫਿਰੈ ਕਹੂੰ ਨਾਚਤ ਭੂਤ ਭਯਾਨਕ ਭਾਰੇ ॥

gaavat beer bitaal firai kahoon naachat bhoot bhayaanak bhaare |

ક્યાંક બીર બૈતાલ ગાતા ગાતા ફરતા હતા તો ક્યાંક ભયંકર ભારે ભૂત નાચતા હતા.

ਭੀਤ ਭਜੇ ਲਖਿ ਭੀਰ ਪਰੀ ਅਤਿ ਤ੍ਰਾਸ ਭਰੇ ਸੁਨਿ ਨਾਦ ਨਗਾਰੇ ॥

bheet bhaje lakh bheer paree at traas bhare sun naad nagaare |

ભીડનો સમય જોઈને અને નગરજનોનો અવાજ સાંભળીને તેઓ ભયભીત થઈને ભાગી ગયા.

ਕਾਪਤ ਹੈ ਇਹ ਭਾਤਿ ਮਨੌ ਗਨ ਗੋਰਨ ਕੇ ਜਨੁ ਓਰਨ ਮਾਰੇ ॥੯॥

kaapat hai ih bhaat manau gan goran ke jan oran maare |9|

તેઓ આ રીતે ધ્રૂજી રહ્યા હતા, જાણે દડાઓના જૂથો કરાના પત્થરોની જેમ ડાઘ થઈ રહ્યા હતા. 9.

ਏਕ ਮਹਾ ਭਟ ਭੀਰ ਪਰੀ ਲਖਿ ਭੀਤ ਭਏ ਸੁ ਚਲੇ ਭਜਿ ਕੈ ॥

ek mahaa bhatt bheer paree lakh bheet bhe su chale bhaj kai |

ઘણા યોદ્ધાઓ ભયંકર ભીડથી ડરીને ભાગી ગયા છે.

ਇਕ ਆਨਿ ਪਰੇ ਨ ਟਰੇ ਰਨ ਤੇ ਕਰਵਾਰ ਕਟਾਰਿਨ ਕੌ ਸਜਿ ਕੈ ॥

eik aan pare na ttare ran te karavaar kattaarin kau saj kai |

ઘણા ખંજર અને તલવારો સાથે યુદ્ધના મેદાનમાં આવ્યા છે અને અટક્યા નથી.

ਇਕ ਪਾਨਿਹਿ ਪਾਨਿ ਰਟੈ ਮੁਖ ਤੇ ਇਕ ਮਾਰਹਿ ਮਾਰਿ ਕਹੈ ਗ੍ਰਜਿ ਕੈ ॥

eik paanihi paan rattai mukh te ik maareh maar kahai graj kai |

તેઓ માત્ર એક મોંએ પાણી માંગી રહ્યા છે અને એક ગજ ગજની બૂમો પાડી રહ્યા છે.

ਇਕ ਜੂਝਿ ਮਰੈ ਇਕ ਸ੍ਵਾਸਿ ਭਰੈ ਇਕ ਆਨਿ ਅਰੈ ਰਜਿਯਾ ਰਜਿ ਕੈ ॥੧੦॥

eik joojh marai ik svaas bharai ik aan arai rajiyaa raj kai |10|

ઘણા લડી રહ્યા છે, ઘણા શ્વાસ લઈ રહ્યા છે અને એક રાજપૂત લડતા લડતા તૃપ્ત થઈ રહ્યો છે. 10.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દ્વિ:

ਤਰਫਰਾਹਿ ਸੂਰਾ ਧਰਨਿ ਬਰਖਿਯੋ ਸਾਰ ਅਪਾਰ ॥

tarafaraeh sooraa dharan barakhiyo saar apaar |

ઘણા શસ્ત્રો ચાલ્યા ગયા છે અને યોદ્ધાઓ પૃથ્વી પર પીડાય છે.

ਜੇ ਅਬ੍ਰਿਣੀ ਠਾਢੇ ਹੁਤੇ ਬ੍ਰਿਣੀ ਕਰੇ ਕਰਤਾਰ ॥੧੧॥

je abrinee tthaadte hute brinee kare karataar |11|

જેઓ ઘાવથી હજુ પણ ઊભા હતા, (તેઓ પણ) સર્જનહાર દ્વારા ઘાયલ થયા છે. 11.

ਚੌਪਈ ॥

chauapee |

ચોવીસ:

ਐਸੋ ਬੀਰ ਖੇਤ ਤਹ ਪਰਿਯੋ ॥

aaiso beer khet tah pariyo |

આમ નાયકો યુદ્ધના મેદાનમાં પડ્યા હતા.

ਏਕ ਬੀਰ ਸਾਬਤ ਨ ਉਬਰਿਯੋ ॥

ek beer saabat na ubariyo |

મોટા ભાગના સૈનિકો, લડતા લડતા, ઘાયલ થયા હતા અને કોઈ પણ બચ્યું ન હતું.

ਰਾਜਾ ਜੂ ਖੇਤ ਗਿਰਿ ਗਏ ॥

raajaa joo khet gir ge |

રાજા પણ યુદ્ધના મેદાનમાં પડ્યો,

ਜੀਵਤ ਰਹੇ ਮ੍ਰਿਤਕ ਨਹਿ ਭਏ ॥੧੨॥

jeevat rahe mritak neh bhe |12|

રાજા મેદાનમાં પડી ગયો પણ હજુ જીવતો હતો અને મૃત્યુ પામ્યો ન હતો.(12)

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહીરા

ਖੇਤ ਪਰੇ ਨ੍ਰਿਪ ਕੌ ਨਿਰਖਿ ਭਾਜੇ ਸੁਭਟ ਅਨੇਕ ॥

khet pare nrip kau nirakh bhaaje subhatt anek |

રાજાને નીચે પડતા જોઈને ઘણા સૈનિકો ભાગી ગયા.

ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਰਨ ਭੂਮਿ ਮੈ ਰਹਿਯੋ ਨ ਸੂਰਾ ਏਕ ॥੧੩॥

sayaam bhanai ran bhoom mai rahiyo na sooraa ek |13|

કવિ શ્યામ ભીને કહે છે કે, એક પણ સૈનિક મેદાનમાં બચ્યો ન હતો.(13)

ਕਬਿਤੁ ॥

kabit |

કમ્પાર્ટમેન્ટ:

ਭਾਰੇ ਭਾਰੇ ਸੂਰਮਾ ਪੁਕਾਰੈ ਕੈ ਕੈ ਮਹਾ ਨਾਦ ਰਾਨੀ ਹਮ ਮਾਰੇ ਰਾਜਾ ਜਿਯਤੇ ਸੰਘਾਰ ਹੈ ॥

bhaare bhaare sooramaa pukaarai kai kai mahaa naad raanee ham maare raajaa jiyate sanghaar hai |

મોટા યોદ્ધાઓએ રાણીને જોરથી બૂમ પાડી (કહ્યું) અમે માર્યા ગયા અને રાજાને પણ જીવતા દાટી દેવામાં આવ્યા.

ਕੇਤੇ ਰਥ ਟੂਟੇ ਕੇਤੇ ਸੂਰਨ ਕੇ ਸੀਸ ਫੂਟੇ ਕੇਤੇ ਹਯ ਛੂਟੇ ਕੇਤੇ ਹਯਹੂੰ ਪ੍ਰਹਾਰੇ ਹੈ ॥

kete rath ttootte kete sooran ke sees footte kete hay chhootte kete hayahoon prahaare hai |

ઘણા રથ તૂટી ગયા છે અને ઘણા યોદ્ધાઓના માથા ફાટી ગયા છે. ઘણા ઘોડાઓ ભાગી ગયા છે અને ઘણા ઘોડા માર્યા ગયા છે.

ਕੇਤੇ ਕਰੀ ਮਾਰੇ ਕੇਤੇ ਕਰਹਿ ਬਿਦਾਰੇ ਕੇਤੇ ਜੁਧ ਤੇ ਨਿਵਾਰੇ ਕੇਤੇ ਪੈਦਲ ਲਤਾਰੇ ਹੈ ॥

kete karee maare kete kareh bidaare kete judh te nivaare kete paidal lataare hai |

કેટલા હાથીઓ માર્યા ગયા અને કેટલાને વિકૃત કરવામાં આવ્યા. ઘણા યુદ્ધમાંથી ભાગી ગયા છે અને ઘણા ફૂટ સૈનિકોને કચડી નાખવામાં આવ્યા છે.

ਲੋਹ ਕੇ ਕਰਾਰੇ ਕੇਤੇ ਅਸ੍ਵ ਹੂੰ ਉਤਾਰੇ ਕੇਤੇ ਖੰਡੇ ਜਿਨਿ ਖੰਡ ਤੇ ਅਖੰਡ ਖੰਡ ਡਾਰੇ ਹੈ ॥੧੪॥

loh ke karaare kete asv hoon utaare kete khandde jin khandd te akhandd khandd ddaare hai |14|

ઘણા તોપચોરોને તેમના ઘોડા પરથી કઠોરતાથી ફેંકી દેવામાં આવ્યા છે. કેટલાકને લાકડાના ટુકડાથી તોડી નાખવામાં આવ્યા હતા અને જેઓ તોડી શકાયા ન હતા તેઓના ટુકડા કરવામાં આવ્યા હતા. 14.