શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 488

ਬਨ ਪਤ੍ਰਨ ਕੋਊ ਗਨਿ ਸਕੈ ਉਨੈ ਨ ਗਨਿਬੋ ਜਾਇ ॥੧੯੦੫॥

ban patran koaoo gan sakai unai na ganibo jaae |1905|

કાલ્યવન આટલી શક્તિશાળી અને અસંખ્ય સેના લઈને આવ્યો અને જો કોઈ ઈચ્છે તો પણ તે જંગલના પાંદડા ગણી શકે, પરંતુ સેનાની ગણતરી કરવી અશક્ય હતી.1905.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਡੇਰੋ ਪਰੈ ਤਿਨ ਕੋ ਜੁ ਜਹਾ ਲਘੁ ਘੋਰਨ ਕੀ ਨਦੀਆ ਉਠਿ ਧਾਵੈ ॥

ddero parai tin ko ju jahaa lagh ghoran kee nadeea utth dhaavai |

જ્યાં જ્યાં તેમના તંબુ નાખ્યા હતા ત્યાં સૈનિકો નદીના પૂરની જેમ આગળ ધસી આવ્યા હતા

ਤੇਜ ਚਲੈ ਹਹਰਾਟ ਕੀਏ ਅਤਿ ਹੀ ਚਿਤ ਸਤ੍ਰਨ ਕੇ ਡਰ ਪਾਵੈ ॥

tej chalai haharaatt kee at hee chit satran ke ddar paavai |

સૈનિકોની ઝડપી અને જોરદાર ચાલને કારણે દુશ્મનોના મન ભયભીત થઈ રહ્યા હતા.

ਪਾਰਸੀ ਬੋਲ ਮਲੇਛ ਕਹੈ ਰਨ ਤੇ ਟਰਿ ਕੈ ਪਗੁ ਏਕ ਨ ਆਵੈ ॥

paarasee bol malechh kahai ran te ttar kai pag ek na aavai |

તે મલેચ (એટલે કે ભૂતકાળના સૈનિકો) ફારસી (ભાષા)માં શબ્દો બોલે છે અને યુદ્ધમાં એક ડગલું પણ પાછળ હટવાના નથી.

ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਕੋ ਟੁਕ ਹੇਰਿ ਕਹੈ ਸਰ ਏਕ ਹੀ ਸੋ ਜਮਲੋਕਿ ਪਠਾਵੈ ॥੧੯੦੬॥

sayaam joo ko ttuk her kahai sar ek hee so jamalok patthaavai |1906|

મલેછાઓ ફારસી ભાષામાં કહેતા હતા કે તેઓ યુદ્ધમાં એક ડગલું પણ પીછેહઠ કરશે નહીં અને કૃષ્ણને જોતાં જ તેઓ તેમને એક જ તીરથી યમના ધામમાં મોકલી દેશે.1906.

ਅਗਨੇ ਇਤ ਕੋਪਿ ਮਲੇਛ ਚੜੇ ਉਤ ਸੰਧ ਜਰਾ ਬਹੁ ਲੈ ਦਲੁ ਆਯੋ ॥

agane it kop malechh charre ut sandh jaraa bahu lai dal aayo |

આ તરફ મલેછાઓ ભારે રોષે ભરાઈને આગળ વધ્યા અને બીજી બાજુ જરાસંધ મોટી સેના લઈને આવ્યો.

ਪਤ੍ਰ ਸਕੈ ਬਨ ਕੈ ਗਨ ਕੈ ਕੋਊ ਜਾਤਿ ਨ ਕੋ ਕਛੁ ਪਾਰ ਨ ਪਾਯੋ ॥

patr sakai ban kai gan kai koaoo jaat na ko kachh paar na paayo |

વૃક્ષોના પાંદડા ગણી શકાય, પણ આ સેનાનો અંદાજ ન લગાવી શકાય

ਬ੍ਰਿਜ ਨਾਇਕ ਬਾਰੁਨੀ ਪੀਤੋ ਹੁਤੋ ਤਹ ਹੀ ਤਿਨਿ ਦੂਤ ਨੈ ਜਾਇ ਸੁਨਾਯੋ ॥

brij naaeik baarunee peeto huto tah hee tin doot nai jaae sunaayo |

દૂતોએ શરાબ પીતાં પીતાં કૃષ્ણને નવીનતમ પરિસ્થિતિ જણાવી

ਅਉਰ ਜੋ ਹ੍ਵੈ ਡਰਿ ਪ੍ਰਾਨ ਤਜੈ ਇਤ ਸ੍ਰੀ ਜਦੁਬੀਰ ਮਹਾ ਸੁਖੁ ਪਾਯੋ ॥੧੯੦੭॥

aaur jo hvai ddar praan tajai it sree jadubeer mahaa sukh paayo |1907|

જો કે બીજા બધા ભય અને આક્રોશથી ભરેલા હતા, પરંતુ કૃષ્ણ સમાચાર સાંભળીને અત્યંત પ્રસન્ન થયા.1907.

ਇਤ ਕੋਪਿ ਮਲੇਛ ਚੜੇ ਅਗਨੇ ਉਤ ਆਇਯੋ ਲੈ ਸੰਧ ਜਰਾ ਦਲੁ ਭਾਰੋ ॥

eit kop malechh charre agane ut aaeiyo lai sandh jaraa dal bhaaro |

આ બાજુ મલેછાઓ ભારે રોષે ભરાઈને આગળ ધસી ગયા અને બીજો જરાસંધ તેની વિશાળ સેના સાથે ત્યાં પહોંચી ગયો.

ਆਵਤ ਹੈ ਗਜ ਰਾਜ ਬਨੇ ਮਨੋ ਆਵਤ ਹੈ ਉਮਡਿਯੋ ਘਨ ਕਾਰੋ ॥

aavat hai gaj raaj bane mano aavat hai umaddiyo ghan kaaro |

બધા નશામાં ધૂત હાથીઓની જેમ કૂચ કરી રહ્યા હતા અને દોડતા કાળા વાદળોની જેમ દેખાયા હતા

ਸ੍ਯਾਮ ਹਲੀ ਮਥੁਰਾ ਹੀ ਕੇ ਭੀਤਰ ਘੇਰ ਲਏ ਜਸੁ ਸ੍ਯਾਮ ਉਚਾਰੋ ॥

sayaam halee mathuraa hee ke bheetar gher le jas sayaam uchaaro |

(તેઓએ) મથુરામાં જ કૃષ્ણ અને બલરામને ઘેરી લીધા. (તેમની) ઉપમા (કવિ) શ્યામ આ રીતે ઉચ્ચાર કરે છે

ਸੇਰ ਬਡੇ ਦੋਊ ਘੇਰਿ ਲਏ ਕਹੁ ਬੀਰਨ ਕੋ ਮਨੋ ਕੈ ਕਰਿ ਬਾਰੋ ॥੧੯੦੮॥

ser badde doaoo gher le kahu beeran ko mano kai kar baaro |1908|

કૃષ્ણ અને બલરામ માતુરાની અંદર ઘેરાયેલા હતા અને એવું લાગતું હતું કે અન્ય યોદ્ધાઓને બાળકો માનતા, આ બે મહાન સિંહોને ઘેરી લેવામાં આવ્યા હતા.1908.

ਕਾਨ੍ਰਹ ਹਲੀ ਸਭ ਸਸਤ੍ਰ ਸੰਭਾਰ ਕੈ ਕ੍ਰੋਧ ਘਨੋ ਚਿਤ ਬੀਚ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥

kaanrah halee sabh sasatr sanbhaar kai krodh ghano chit beech bichaariyo |

બલરામ અત્યંત ક્રોધિત થઈ ગયા અને પોતાના હથિયારો હાથમાં લઈ લીધા

ਸੈਨ ਮਲੇਛਨ ਕੋ ਜਹ ਥੋ ਤਿਹ ਓਰ ਹੀ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਪਗ ਧਾਰਿਯੋ ॥

sain malechhan ko jah tho tih or hee sayaam bhanai pag dhaariyo |

તે બાજુ તરફ આગળ વધ્યો જ્યાં મલેછાઓનું લશ્કર હતું

ਪ੍ਰਾਨ ਕੀਏ ਬਿਨੁ ਬੀਰ ਘਨੇ ਘਨ ਘਾਇਲ ਕੈ ਘਨ ਸੂਰਨ ਡਾਰਿਯੋ ॥

praan kee bin beer ghane ghan ghaaeil kai ghan sooran ddaariyo |

તેણે ઘણા યોદ્ધાઓને નિર્જીવ બનાવ્યા અને ઘણાને ઘાયલ કર્યા પછી પછાડી દીધા

ਨੈਕੁ ਸੰਭਾਰ ਰਹੀ ਨ ਤਿਨੈ ਇਹੁ ਭਾਤਿ ਸੋ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਯੌ ਦਲੁ ਮਾਰਿਯੋ ॥੧੯੦੯॥

naik sanbhaar rahee na tinai ihu bhaat so sayaam joo yau dal maariyo |1909|

કૃષ્ણએ દુશ્મનની સેનાનો એવી રીતે નાશ કર્યો કે કોઈ પણ હોશમાં ન રહ્યું, સહેજ પણ.1909.

ਏਕ ਪਰੋ ਭਟ ਘਾਇਲ ਹੁਇ ਧਰਿ ਏਕ ਪਰੇ ਬਿਨੁ ਪ੍ਰਾਨ ਹੀ ਮਾਰੇ ॥

ek paro bhatt ghaaeil hue dhar ek pare bin praan hee maare |

કોઈ ઘાયલ પડેલું છે તો કોઈ જમીન પર નિર્જીવ

ਪਾਇ ਪਰੇ ਤਿਨ ਕੇ ਸੁ ਕਟੇ ਕਹੂੰ ਹਾਥ ਪਰੇ ਤਿਨ ਕੇ ਕਹੂੰ ਡਾਰੇ ॥

paae pare tin ke su katte kahoon haath pare tin ke kahoon ddaare |

ક્યાંક કપાયેલા હાથ તો ક્યાંક કપાયેલા પગ પડેલા છે

ਏਕ ਸੁ ਸੰਕਤ ਹੁਇ ਭਟਵਾ ਤਜਿ ਤਉਨ ਸਮੇ ਰਨ ਭੂਮਿ ਸਿਧਾਰੇ ॥

ek su sankat hue bhattavaa taj taun same ran bhoom sidhaare |

એક મહાન સસ્પેન્સમાં ઘણા યોદ્ધાઓ યુદ્ધના મેદાનમાંથી ભાગી ગયા

ਐਸੋ ਸੁ ਜੀਤ ਭਈ ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਜੁ ਮਲੇਛ ਹੁਤੇ ਸਭ ਯਾ ਬਿਧਿ ਹਾਰੇ ॥੧੯੧੦॥

aaiso su jeet bhee prabh kee ju malechh hute sabh yaa bidh haare |1910|

આ રીતે, કૃષ્ણ વિજયી બન્યા અને તમામ મલેહનો પરાજય થયો.1910.

ਵਾਹਿਦ ਖਾ ਫਰਜੁਲਹਿ ਖਾ ਬਰਬੀਰ ਨਿਜਾਬਤ ਖਾ ਹਰਿ ਮਾਰਿਯੋ ॥

vaahid khaa farajuleh khaa barabeer nijaabat khaa har maariyo |

બહાદુર યોદ્ધાઓ વહાદ ખાન, ફરજુલાહ ખાન અને નિજાબત ખાન (નામ) કૃષ્ણ દ્વારા માર્યા ગયા.

ਜਾਹਿਦ ਖਾ ਲੁਤਫੁਲਹ ਖਾ ਇਨਹੂੰ ਕਰਿ ਖੰਡਨ ਖੰਡਹਿ ਡਾਰਿਯੋ ॥

jaahid khaa lutafulah khaa inahoon kar khanddan khanddeh ddaariyo |

કૃષ્ણે વાહિદ ખાન, ફરઝુલ્લા ખાન, નિજાબત ખાન, ઝાહિદ ખાન, લતફુલ્લા ખાન વગેરેને મારી નાખ્યા અને તેમના ટુકડા કરી નાખ્યા.

ਹਿੰਮਤ ਖਾ ਪੁਨਿ ਜਾਫਰ ਖਾ ਇਨ ਹੂੰ ਮੁਸਲੀ ਜੂ ਗਦਾ ਸੋ ਪ੍ਰਹਾਰਿਯੋ ॥

hinmat khaa pun jaafar khaa in hoon musalee joo gadaa so prahaariyo |

હિંમત ખાન અને પછી જાફર ખાન (વગેરે)ને બલરામે ગદા વડે મારી નાખ્યા.

ਐਸੇ ਸੁ ਜੀਤ ਭਈ ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਸਭ ਸੈਨ ਮਲੇਛਨ ਕੋ ਇਮ ਹਾਰਿਯੋ ॥੧੯੧੧॥

aaise su jeet bhee prabh kee sabh sain malechhan ko im haariyo |1911|

બલરામે પોતાની ગદા વડે હિંમત ખાન, જાફરખાન વગેરે પર પ્રહારો કર્યા અને આ મલેછાઓની તમામ સેનાને મારી નાખી, કૃષ્ણ વિજયી બન્યા.1911.

ਏ ਉਮਰਾਵ ਹਨੇ ਜਦੁਨੰਦਨ ਅਉਰ ਘਨੋ ਰਿਸਿ ਸੋ ਦਲੁ ਘਾਯੋ ॥

e umaraav hane jadunandan aaur ghano ris so dal ghaayo |

આ રીતે ક્રોધિત થઈને કૃષ્ણએ દુશ્મનની સેના અને તેના રાજાઓને મારી નાખ્યા

ਜੋ ਇਨ ਊਪਰ ਆਵਤ ਭਯੋ ਗ੍ਰਿਹ ਕੋ ਸੋਈ ਜੀਵਤ ਜਾਨ ਨ ਪਾਯੋ ॥

jo in aoopar aavat bhayo grih ko soee jeevat jaan na paayo |

જેણે પણ તેનો સામનો કર્યો, તે જીવતો જતો ન હતો

ਜੈਸੇ ਮਧਿਆਨ ਕੋ ਸੂਰ ਦਿਪੈ ਇਹ ਭਾਤਿ ਕੋ ਕ੍ਰੁਧ ਕੈ ਤੇਜ ਬਢਾਯੋ ॥

jaise madhiaan ko soor dipai ih bhaat ko krudh kai tej badtaayo |

મધ્યાહ્ન-સૂર્યની જેમ તેજસ્વી બનીને, કૃષ્ણએ તેમનો ગુસ્સો વધાર્યો અને

ਭਾਜਿ ਮਲੇਛਨ ਕੇ ਗਨ ਗੇ ਜਦੁਬੀਰ ਕੇ ਸਾਮੁਹੇ ਏਕ ਨ ਆਯੋ ॥੧੯੧੨॥

bhaaj malechhan ke gan ge jadubeer ke saamuhe ek na aayo |1912|

મલેછો આ રીતે ભાગી ગયા અને કૃષ્ણ સમક્ષ કોઈ ટકી શક્યું નહીં.1912.

ਐਸੋ ਸੁ ਜੁਧ ਕੀਯੋ ਨੰਦ ਨੰਦਨ ਯਾ ਸੰਗਿ ਜੂਝ ਕਉ ਏਕ ਨ ਆਯੋ ॥

aaiso su judh keeyo nand nandan yaa sang joojh kau ek na aayo |

કૃષ્ણએ એવું યુદ્ધ કર્યું કે તેની સાથે યુદ્ધ કરી શકે તેવું કોઈ બચ્યું ન હતું

ਹੇਰਿ ਦਸਾ ਤਿਹ ਕਾਲ ਜਮਨ ਕਰੋਰ ਕਈ ਦਲ ਅਉਰ ਪਠਾਯੋ ॥

her dasaa tih kaal jaman karor kee dal aaur patthaayo |

પોતાની દુર્દશા જોઈને કલ્યાવને લાખો સૈનિકો મોકલ્યા.

ਸੋਊ ਮਹੂਰਤ ਦੁ ਇਕ ਭਿਰਿਯੋ ਨ ਟਿਕਿਯੋ ਫਿਰਿ ਅੰਤ ਕੇ ਧਾਮਿ ਸਿਧਾਯੋ ॥

soaoo mahoorat du ik bhiriyo na ttikiyo fir ant ke dhaam sidhaayo |

જેઓ બહુ ઓછા સમય માટે લડ્યા અને યમના પ્રદેશમાં રહેવા ગયા

ਰੀਝ ਰਹੇ ਸਭ ਦੇਵ ਕਹੈ ਇਵ ਸ੍ਰੀ ਜਦੁਬੀਰ ਭਲੋ ਰਨ ਪਾਯੋ ॥੧੯੧੩॥

reejh rahe sabh dev kahai iv sree jadubeer bhalo ran paayo |1913|

બધા દેવતાઓએ પ્રસન્ન થઈને કહ્યું, “કૃષ્ણ એક સરસ યુદ્ધ કરી રહ્યા છે.” 1913.

ਕ੍ਰੋਧ ਭਰੇ ਰਨ ਭੂਮਿ ਬਿਖੈ ਇਕ ਜਾਦਵ ਸਸਤ੍ਰਨ ਕੋ ਗਹਿ ਕੈ ॥

krodh bhare ran bhoom bikhai ik jaadav sasatran ko geh kai |

યાદવો શસ્ત્રો હાથમાં લઈને મનમાં ગુસ્સે થઈ ગયા.

ਬਲ ਆਪ ਬਰਾਬਰ ਸੂਰ ਨਿਹਾਰ ਕੈ ਜੂਝ ਕੋ ਜਾਤਿ ਤਹਾ ਚਹਿ ਕੈ ॥

bal aap baraabar soor nihaar kai joojh ko jaat tahaa cheh kai |

પોતાના સમકક્ષ યોદ્ધાઓને શોધીને તેમની સાથે લડી રહ્યા છે

ਕਰਿ ਕੋਪ ਭਿਰੈ ਨ ਟਰੈ ਤਹ ਤੇ ਦੋਊ ਮਾਰੁ ਹੀ ਮਾਰ ਬਲੀ ਕਹਿ ਕੈ ॥

kar kop bhirai na ttarai tah te doaoo maar hee maar balee keh kai |

તેઓ ગુસ્સામાં લડી રહ્યા છે અને "મારી નાખો, મારી નાખો" બૂમો પાડી રહ્યા છે

ਸਿਰ ਲਾਗੇ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਪਰੈ ਕਟਿ ਕੈ ਤਨ ਭੀ ਗਿਰੈ ਨੈਕੁ ਖਰੈ ਰਹਿ ਕੈ ॥੧੯੧੪॥

sir laage kripaan parai katt kai tan bhee girai naik kharai reh kai |1914|

તલવારો વડે મારવામાં આવતા યોદ્ધાઓના માથા થોડા સમય માટે સ્થિર રહે છે, પૃથ્વી પર પડી રહ્યા છે.1914.

ਬ੍ਰਿਜਰਾਜ ਕੋ ਬੀਚ ਅਯੋਧਨ ਕੇ ਸੰਗਿ ਸਸਤ੍ਰਨ ਕੈ ਜਬ ਜੁਧ ਮਚਿਯੋ ॥

brijaraaj ko beech ayodhan ke sang sasatran kai jab judh machiyo |

જ્યારે શ્રી કૃષ્ણે યુદ્ધના મેદાનમાં શસ્ત્રો સાથે યુદ્ધ કર્યું,

ਭਟਵਾਨ ਕੇ ਲਾਲ ਭਏ ਪਟਵਾ ਬ੍ਰਹਮਾ ਮਨੋ ਆਰੁਣ ਲੋਕ ਰਚਿਯੋ ॥

bhattavaan ke laal bhe pattavaa brahamaa mano aarun lok rachiyo |

જ્યારે કૃષ્ણએ યુદ્ધના મેદાનમાં ભયંકર યુદ્ધ કર્યું ત્યારે યોદ્ધાઓના વસ્ત્રો લાલ થઈ ગયા, જાણે બ્રહ્માએ લાલ જગતની રચના કરી હોય.

ਅਉਰ ਨਿਹਾਰਿ ਭਯੋ ਅਤਿ ਆਹਵ ਖੋਲਿ ਜਟਾ ਸਬ ਈਸ ਨਚਿਯੋ ॥

aaur nihaar bhayo at aahav khol jattaa sab ees nachiyo |

યુદ્ધ જોઈને શિવે પોતાના જાડા તાળાઓ ઢીલા કર્યા અને નાચવા લાગ્યા

ਪੁਨਿ ਵੈ ਸਭ ਸੈਨ ਮਲੇਛਨ ਤੇ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਨਹਿ ਏਕੁ ਬਚਿਯੋ ॥੧੯੧੫॥

pun vai sabh sain malechhan te kab sayaam kahai neh ek bachiyo |1915|

અને આ રીતે મલેછા સેનામાંથી એક પણ સૈનિક બચ્યો ન હતો.1915.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા

ਲ੍ਯਾਯੋ ਥੋ ਜੋ ਸੈਨ ਸੰਗਿ ਤਿਨ ਤੇ ਬਚਿਯੋ ਨ ਬੀਰ ॥

layaayo tho jo sain sang tin te bachiyo na beer |

(કલ જમન) જે સૈન્ય સાથે લાવ્યા હતા, એક પણ યોદ્ધા બચ્યો ન હતો.

ਜੁਧ ਕਰਨ ਕੋ ਕਾਲ ਜਮਨ ਆਪੁ ਧਰਿਯੋ ਤਬ ਧੀਰ ॥੧੯੧੬॥

judh karan ko kaal jaman aap dhariyo tab dheer |1916|

તેમની સાથે આવેલા યોદ્ધાઓમાંથી કોઈ બચ્યું ન હતું અને કલ્યાણના પોતે ઉડાન ભરી હતી.1916.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਜੰਗ ਦਰਾਇਦ ਕਾਲ ਜਮੰਨ ਬੁਗੋਇਦ ਕਿ ਮਨ ਫੌਜ ਕੋ ਸਾਹਮ ॥

jang daraaeid kaal jaman bugoeid ki man fauaj ko saaham |

યુદ્ધના મેદાનમાં આવીને કલ્યાવને કહ્યું, “હે કૃષ્ણ! નિઃસંકોચ લડવા માટે આગળ આવો

ਬਾ ਮਨ ਜੰਗ ਬੁਗੋ ਕੁਨ ਬਿਯਾ ਹਰਗਿਜ ਦਿਲ ਮੋ ਨ ਜਰਾ ਕੁਨ ਵਾਹਮ ॥

baa man jang bugo kun biyaa haragij dil mo na jaraa kun vaaham |

હું મારા સૈન્યનો ભગવાન છું, હું સૂર્યની જેમ વિશ્વમાં ઉદભવ્યો છું અને હું અનન્ય ગણાયો છું

સૂચિ (1 - 1428)

જાપ પાન: 1 - 10

અਕਾਲ ઉસ્તਤ પાન: 11 - 38

બચિત્તર નાટક પાન: 39 - 73

ચાંદી ચરિત્તર ઉકાત બિલાસ પાન: 74 - 99

ચાંદી ચરિત્તર પાન: 100 - 118

વાર શ્રી ભૌગૌતિ જી કી પાન: 119 - 126

જ્ઞાન પ્રબોધ પાન: 127 - 154

ચૌબીસ અવતાર પાન: 155 - 610

બ્રહ્મ અવતાર પાન: 611 - 634

રુદ્ર અવતાર પાન: 635 - 708

શબ્દ હજારે પાન: 709 - 712

૩૩ સ્વૈયાય પાન: 712 - 716

ખાલસા મહિમા પાન: 716 - 716

શસ્ત્ર નામ માળા પાન: 717 - 808

ચરિત્રોપાખ્યાણ પાન: 809 - 1388

જફરનામા પાન: 1389 - 1394

હિકાયત પાન: 1394 - 1428