તે અને તેના જેવા આર્મી કમાન્ડર જે દિવસે ગુસ્સે થશે,
તે એક વિવેકને પ્રભાવિત કર્યા વિના બધાને ઢાંકી દેશે (ભેદભાવ બુદ્ધિ).167.
મત્સ્યેન્દ્રને સંબોધિત પારસનાથનું ભાષણ :
છપ્પી સ્ટેન્ઝા
ઓ મત્સ્યેન્દ્ર! સાંભળો, હું તમને એક વિશિષ્ટ વાત કહું છું
વિવેક અને અવિવેક બંને અલગ-અલગ લાક્ષણિકતાઓના રાજાઓ છે (વિશ્વના)
બંને મહાન લડવૈયા અને તીરંદાજ છે
બંનેની એક જ જાતિ અને એક જ માતા છે
બંનેના એક જ પિતા અને એક જ વંશ છે, તો પછી તેમની વચ્ચે દુશ્મની કેવી રીતે હોઈ શકે?
હે ઋષિ! હવે તમે મને તેમનું સ્થાન, નામ આભૂષણો, રથ, શસ્ત્રો, શસ્ત્રો વગેરે વિશે કહો.168.
પારસનાથને સંબોધિત મત્સ્યેન્દ્રનું ભાષણ:
છપાઈ
અવિવેક પાસે કાળો રંગ, કાળો રથ અને કાળા ઘોડા છે
તેના વસ્ત્રો પણ તેને જોઈને કાળા થઈ ગયા છે, આજુબાજુના તમામ પુરુષો અને સ્ત્રીઓ
તેનો સારથિ પણ કાળો છે, જેના વસ્ત્રો પણ કાળા છે
તેનો રથ પણ અંધકાર છે તેના ધનુષ્ય અને બેનર બધા કાળા છે અને તે પોતાને એક શાનદાર અને શ્રેષ્ઠ વ્યક્તિ માને છે.
હે રાજા! આ અવિવેકનો સુંદર દેખાવ છે જેનાથી તેણે વિશ્વને જીતી લીધું છે
તે અજેય છે અને તેને કૃષ્ણની સમાન માને છે.169.
પ્રેમના દેવની આ સમાનતામાં, તે એક ભવ્ય પુરુષ છે અને તેનું બેનર ભવ્ય લાગે છે
તેની ચારેય બાજુએ સુંદર અને મધુર ગીત વગાડવામાં આવે છે અને હોર્ન વગાડવામાં આવે છે
તેની સાથે તમામ પ્રકારના સંગીતનાં સાધનો વગાડતા રહે છે
તેની સાથે હંમેશા મહિલાઓનો સમૂહ હોય છે અને આ મહિલાઓ દેવતાઓ, પુરુષો અને ઋષિઓના મનને મોહી લે છે
જે દિવસે આ અવિવેક ગુસ્સે થઈને પ્રેમના દેવ તરીકે આગળ આવશે,
તેમની સામે માત્ર વિવેક સિવાય કોઈ ટકી શકશે નહિ.170.
સુંદર યુવતીઓએ ગીતો વગાડ્યા, આનંદના ગીતો ગાયાં અને નાચ્યાં
મ્યુઝિકલ મોડનો સામૂહિક અવાજ બૈરારી સાંભળવામાં આવ્યો, બંગાલી ફિમેલ મ્યુઝિકલ મોડ વગાડવામાં આવ્યા 171
ભૈરવ, બસંત, દીપક, હિંડોલ વગેરેનો સુંદર અવાજ.
એવી પીચ પર ઉભો થયો કે તમામ પુરૂષ સ્ત્રીઓ આકર્ષિત થઈ ગઈ
આ છબી અને અસરનો રાજા 'વસંત' ('ઋતુ રાજ') તે દિવસે ગુસ્સામાં હુમલો કરશે,
આ બધા આચરણની અસરથી, હે રાજા! જે દિવસે તે હુમલો કરશે, તો પછી વિવેકને અપનાવ્યા વિના કોણ તેનો સામનો કરી શકે છે?171.
સોરઠ, સારંગ, શુદ્ધ મલાર, બિભાસ વગેરે બધા (રાગ) ગણ છે
સારંગ, શુદ્ધ મલ્હાર, વિભાસ, રામકલી, હિંડોલ, ગૌર, ગુજરી વગેરેની ભવ્ય ધૂન જોઈ અને સાંભળી.
લલાટ, પરજ, ગૌરી, મલ્હાર અને કાનરાની મહાન છબી;
લલિત, પરાજ, ગૌરી, મલ્હાર, કાનરા વગેરે તારા જેવા યોદ્ધાઓ તેની ઝાકઝમાળ નીચે દટાયેલા છે.
ઋતુઓના રાજા કામદેવ ('સુયાન') નો પુત્ર આવો છે, જ્યારે વસંત (આવે છે) ગર્જના કરે છે,
આ રીતે, સારી ઋતુમાં બસંત, જ્યારે અવિવેક પ્રેમના દેવની ઉપમામાં ગર્જના કરશે, ત્યારે જ્ઞાન વિના, હે રાજા! તેને કોણ સલાહ આપશે? 172.
(જેમ કે) વીજળી હિંસક બદલાવમાં ચમકે છે અને ચારે દિશામાં હિંસક રીતે ફરી રહી છે.
ચારેય દિશાઓથી વાદળો ઘેરાશે, વીજળી ચમકશે, એવા વાતાવરણમાં પ્રેમ-રોગી સ્ત્રીઓ મન મોહી લેશે.
દેડકા અને મોરના અવાજો અને આર્બરના કલરવના અવાજો સંભળાશે
લંપટ સ્ત્રીઓની માદક આંખોનો પ્રભાવ જોઈને ઋષિમુનિઓ પણ પોતાના વ્રતમાંથી પડી જાય છે અને મનમાં પરાજય અનુભવે છે.
આવા 'હુલાસ' સુરમા છે, કામદેવનો બીજો પુત્ર, જે દિવસે તે પસાર થશે (પહેલાં)
જે દિવસે આવો આનંદમય વાતાવરણ પૂરેપૂરા તેજ સાથે પ્રગટ થશે, ત્યારે હે રાજા! મને કહો, તે દિવસે તેની અસર વિવેકને કોણ નકારી કાઢશે?173.
(કામદેવનો) ત્રીજો પુત્ર 'આનંદ' જે દિવસે તે બખ્તર ધારણ કરશે.
જ્યારે આનંદ (આનંદ)ના સ્વરૂપમાં, તે શસ્ત્રો ધારણ કરશે અને વિલક્ષણ રીતે લડશે, ત્યારે ઋષિઓ ગભરાઈ જશે.
જે દિવસે તે દેખાશે, તે બહાદુર માણસ શું સહન કરી શકશે.
એવો યોદ્ધા કોણ છે, જે ધીરજ રાખીને તેનો મુકાબલો કરે? તે એક ક્ષણમાં બધાની કીર્તિનું અપહરણ કરશે
આ રીતે, જે દિવસે આ અત્યાચારી યોદ્ધાઓ શસ્ત્રો લઈને લડવા આવશે, તે દિવસે,
હે રાજા! સહનશક્તિવાળા સિવાય બીજું કોઈ ત્યાં રહેશે નહીં.174.