શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 868


ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਅਧਿਕ ਨਿਹੋਰੌ ਰਾਇ ਕਰਿ ਰਾਨੀ ਲਈ ਮਨਾਇ ॥
adhik nihorau raae kar raanee lee manaae |

અત્યંત નમ્રતાથી રાજાએ રાણીને સારી શરતો પર આવવા માટે મળી.

ਅਧਿਕ ਪ੍ਰੀਤਿ ਤਾ ਸੋ ਕਰੀ ਭੇਦ ਨ ਸਕਿਯਾ ਪਾਇ ॥੧੧॥
adhik preet taa so karee bhed na sakiyaa paae |11|

તે તેણીને વધુ પ્રેમ કરવા લાગ્યો પરંતુ રહસ્ય સમજી શક્યો નહીં.(11)

ਜੋ ਨ੍ਰਿਪ ਚਮਕਾ ਨ ਰਹੈ ਤ੍ਰਿਯ ਕਾ ਕਰਤ ਬਿਸ੍ਵਾਸ ॥
jo nrip chamakaa na rahai triy kaa karat bisvaas |

શાસક જે મહેનતુ નથી, અને સ્ત્રી પર વિશ્વાસ કરે છે,

ਅਵਰ ਪੁਰਖ ਪਰ ਅਟਕਿ ਤ੍ਰਿਯ ਕਰਤ ਤਵਨ ਕੋ ਨਾਸ ॥੧੨॥
avar purakh par attak triy karat tavan ko naas |12|

જે અન્ય વ્યક્તિ સાથે જોડાયેલ છે, તે તેના દ્વારા નાશ પામે છે. (l.2)

ਚਿਤ ਨ ਦੀਜੈ ਆਪਨੋ ਸਭ ਕੋ ਲੇਹੁ ਬਨਾਇ ॥
chit na deejai aapano sabh ko lehu banaae |

બીજાનો વિશ્વાસ જીતો પણ તમારા રહસ્યો ક્યારેય જાહેર ન કરો.

ਤਬ ਸਭ ਕਹ ਜੀਤਤ ਰਹੋ ਰਾਜ ਕਰੋ ਸੁਖ ਪਾਇ ॥੧੩॥
tab sabh kah jeetat raho raaj karo sukh paae |13|

આ રીતે પ્રવર્તતા, રાજા આનંદથી રાજ કરી શકે છે.(13)(1)

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਪਚਾਸਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੫੦॥੮੬੩॥ਅਫਜੂੰ॥
eit sree charitr pakhayaane triyaa charitre mantree bhoop sanbaade pachaasavo charitr samaapatam sat subham sat |50|863|afajoon|

રાજા અને મંત્રીની શુભ ચરિત્રની વાતચીતની પચાસમી ઉપમા, આશીર્વાદ સાથે પૂર્ણ. (50)(833)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਮਾਰਵਾਰ ਇਕ ਸਾਹੁ ਕਹਾਵੈ ॥
maaravaar ik saahu kahaavai |

મારવાડમાં આ શાહ રમતા

ਅਨਿਕ ਦਰਬੁ ਕੌ ਬਨਿਜ ਚਲਾਵੈ ॥
anik darab kau banij chalaavai |

મારવાડ દેશમાં એક શાહ રહેતો હતો. તેણે ઘણી સંપત્તિનો વ્યવહાર કર્યો

ਦੈ ਦੈ ਕਰਜ ਬ੍ਰਯਾਜ ਬਹੁ ਲੇਈ ॥
dai dai karaj brayaaj bahu leee |

તે લોન આપીને ઘણું વ્યાજ લેતો હતો

ਪੁੰਨ੍ਯ ਦਾਨ ਬਿਪ੍ਰਨ ਕਹ ਦੇਈ ॥੧॥
punay daan bipran kah deee |1|

તે વ્યાજ પર પૈસા આપીને કમાતો હતો પરંતુ તેણે સખાવતી સંસ્થાઓ અને ભિક્ષામાં પણ નોંધપાત્ર દાન કર્યું હતું.(1)

ਸੀਲ ਮਤੀ ਤਾ ਕੀ ਤ੍ਰਿਯ ਭਾਰੀ ॥
seel matee taa kee triy bhaaree |

તેમની સીલ માટી નામની મોટી પત્ની હતી.

ਸੂਰਜ ਲਖੀ ਨ ਚੰਦ੍ਰ ਨਿਹਾਰੀ ॥
sooraj lakhee na chandr nihaaree |

તેમની પત્ની શીલ મંજરી ખૂબ જ શાંત દિલની હતી, તે મૂર્ત સ્વરૂપ હતી, સૂર્ય અને ચંદ્ર હતી.

ਨਿਰਖਿ ਰੂਪਿ ਨਿਜੁ ਪਤਿ ਕੋ ਜੀਯੈ ॥
nirakh roop nij pat ko jeeyai |

તે પોતાના પતિનું રૂપ જોઈને જીવતી હતી.

ਤਿਹ ਨਿਰਖੇ ਬਿਨੁ ਪਾਨਿ ਨ ਪੀਯੈ ॥੨॥
tih nirakhe bin paan na peeyai |2|

પરંતુ તેણી તેના પતિને આરાધના કરીને જીવતી હતી, અને તેની નજર વિના પાણી પણ પીતી નહોતી. (2)

ਤਾ ਕੇ ਪਤਿ ਕੋ ਰੂਪਿ ਅਪਾਰਾ ॥
taa ke pat ko roop apaaraa |

પતિનું સ્વરૂપ પણ અપાર હતું

ਰੀਝਿ ਦਿਯਾ ਤਾ ਕੋ ਕਰਤਾਰਾ ॥
reejh diyaa taa ko karataaraa |

કારણ કે તેનો પતિ ખૂબ જ સુંદર હતો; તે જાણે ભગવાનની વિશેષ રચના હતી.

ਉਦੈ ਕਰਨ ਤਾ ਕੌ ਸੁਭ ਨਾਮਾ ॥
audai karan taa kau subh naamaa |

તેમનું શુભ નામ ઉદય કરણ હતું

ਸੀਲ ਮੰਜਰੀ ਤਾ ਕੀ ਬਾਮਾ ॥੩॥
seel manjaree taa kee baamaa |3|

તેમનું નામ ઉધે કરણ હતું, જ્યારે પત્ની શીલ મંજરી તરીકે જાણીતી હતી.(3)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਰੂਪ ਅਨੂਪਮ ਸਾਹੁ ਕੋ ਜੋ ਨਿਰਖਤ ਬਰ ਨਾਰਿ ॥
roop anoopam saahu ko jo nirakhat bar naar |

શાહના લક્ષણો ખૂબ જ આકર્ષક હતા,

ਲੋਕ ਲਾਜ ਕਹ ਛੋਰਿ ਕਰਿ ਤਾ ਕਹ ਰਹਤ ਨਿਹਾਰਿ ॥੪॥
lok laaj kah chhor kar taa kah rahat nihaar |4|

અને વિશ્વની કાળજી લીધા વિના, સ્ત્રીઓ તેના માટે પડી જશે. (4)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਏਕ ਤ੍ਰਿਯਾ ਕੇ ਇਮਿ ਚਿਤ ਆਈ ॥
ek triyaa ke im chit aaee |

એક સ્ત્રી તેના દેખાવથી લલચાઈ ગઈ

ਹੇਰਿ ਰੂਪ ਤਾ ਕੋ ਲਲਚਾਈ ॥
her roop taa ko lalachaaee |

તેના દેખાવથી આકર્ષિત, એક મહિલા અત્યંત મોહિત થઈ ગઈ હતી.

ਕਵਨ ਕਹਾ ਚਿਤ ਚਰਿਤ ਬਨੈਯੈ ॥
kavan kahaa chit charit banaiyai |

કયું પાત્ર કરવું?

ਜੇ ਤੇ ਸਾਹੁ ਮੀਤ ਕਰਿ ਪੈਯੈ ॥੫॥
je te saahu meet kar paiyai |5|

શાહને જીતવા માટે શું કરવું તે અંગે તેણીએ વિચાર કર્યો.(5)

ਤਾ ਕੀ ਤ੍ਰਿਯ ਸੋ ਪ੍ਰੀਤਿ ਲਗਾਈ ॥
taa kee triy so preet lagaaee |

(તેણે) તેની (શાહની) પત્ની સાથે મિત્રતા કરી

ਧਰਮ ਬਹਿਨ ਅਪਨੀ ਠਹਰਾਈ ॥
dharam bahin apanee tthaharaaee |

તેણે શાહની પત્ની સાથે મિત્રતા બનાવી અને

ਨਈ ਨਈ ਨਿਤਿ ਕਥਾ ਸੁਨਾਵੈ ॥
nee nee nit kathaa sunaavai |

(તે) રોજ નવી વાર્તા કહેતી

ਸਾਹੁ ਤ੍ਰਿਯਾ ਕਹ ਅਧਿਕ ਰਿਝਾਵੈ ॥੬॥
saahu triyaa kah adhik rijhaavai |6|

તેણીને તેની ન્યાયી બહેન તરીકે જાહેર કરી.(6)

ਸੁਨਿ ਸਾਹੁਨਿ ਤੁਹਿ ਕਥਾ ਸੁਨਾਊਾਂ ॥
sun saahun tuhi kathaa sunaaooaan |

(એક દિવસ તે કહેવા લાગી) ઓ શહાની! સાંભળો

ਤੁਮਰੇ ਚਿਤ ਕੋ ਗਰਬੁ ਮਿਟਾਊਾਂ ॥
tumare chit ko garab mittaaooaan |

'સાંભળો, તું શાહની પત્ની, હું તને એવી વાર્તા કહું છું જે તારો અહંકાર દૂર કરશે.

ਜੈਸੋ ਅਤਿ ਸੁੰਦਰ ਪਤਿ ਤੇਰੌ ॥
jaiso at sundar pat terau |

તમારા સુંદર પતિની જેમ,

ਤੈਸੋ ਹੀ ਚੀਨਹੁ ਪਿਯ ਮੇਰੋ ॥੭॥
taiso hee cheenahu piy mero |7|

'તમારા પતિ જે રીતે સુંદર છે, મારા પતિ પણ ખૂબ જ સુંદર છે.(7)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਤੇਰੇ ਅਰੁ ਮੇਰੇ ਪਤਿਹ ਭੇਦ ਰੂਪ ਨਹਿ ਕੋਇ ॥
tere ar mere patih bhed roop neh koe |

'તારા અને મારા પતિ વચ્ચે કોઈ સામ્યતા નથી.

ਉਠਿ ਕਰਿ ਆਪੁ ਬਿਲੋਕਿਯੈ ਤੋਰ ਕਿ ਮੋਰੋ ਹੋਇ ॥੮॥
autth kar aap bilokiyai tor ki moro hoe |8|

'ચાલો આપણે પ્રયત્ન કરીએ કે તે કોણ છે, તમારો પતિ કે મારો.(8)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਆਜੁ ਸਾਝਿ ਨਿਜੁ ਪਤਿਹਿ ਲਿਯੈਹੋ ॥
aaj saajh nij patihi liyaiho |

હું આજે મારા પતિને લઈને આવીશ

ਤੁਮਰੀ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਅਗੋਚਰ ਕੈਹੋ ॥
tumaree drisatt agochar kaiho |

'આજે બપોરે હું મારા પતિને લાવીને બતાવીશ.'

ਸਾਹੁ ਤ੍ਰਿਯਹਿ ਕਛੁ ਭੇਦ ਨ ਪਾਯੋ ॥
saahu triyeh kachh bhed na paayo |

શાહાનીને (આ બાબતનું) રહસ્ય સમજાયું નહીં.

ਤਿਹ ਦੇਖਨ ਕਹ ਚਿਤ ਲਲਚਾਯੋ ॥੯॥
tih dekhan kah chit lalachaayo |9|

શાહની પત્નીને સમજાયું નહીં અને તે તેના પતિને જોવા આતુર બની ગઈ.(9)

ਆਪੁ ਅਗਮਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਉਚਾਰੇ ॥
aap agamane triyaa uchaare |

(તે) સ્ત્રી આગળ આવી અને (રાજાને) કહ્યું,

ਸਾਹੁ ਕੁਕ੍ਰਿਆ ਨਾਰਿ ਤਿਹਾਰੇ ॥
saahu kukriaa naar tihaare |

ત્યારે તે સ્ત્રીએ .શાહને કહ્યું, 'તમારી પત્ની ખરાબ ચારિત્રની છે.'

ਤਾ ਕੋ ਸਕਲ ਚਰਿਤ੍ਰ ਦਿਖੈਹੋ ॥
taa ko sakal charitr dikhaiho |

(હું તમને બતાવીશ) તેનું આખું પાત્ર