શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 512

ਮਾਰਤ ਹਉ ਤੁਮ ਕੌ ਅਬ ਹੀ ਰਹੁ ਠਾਢ ਅਰੇ ਇਹ ਭਾਤ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥

maarat hau tum kau ab hee rahu tthaadt are ih bhaat uchaariyo |

તેણે કહ્યું, “હે રાજા! ત્યાં જ રહો, હવે હું તને મારી નાખીશ

ਯੌ ਕਹਿ ਕੈ ਪੁਨਿ ਸਾਰੰਗ ਕੋ ਤਨਿ ਕੈ ਸਰ ਸਤ੍ਰ ਹ੍ਰਿਦੈ ਮਹਿ ਮਾਰਿਯੋ ॥੨੧੩੭॥

yau keh kai pun saarang ko tan kai sar satr hridai meh maariyo |2137|

એમ કહીને અને ધનુષ્ય ખેંચીને તેણે દુશ્મનના હૃદયમાં તીર છોડ્યું.2137.

ਸਾਰੰਗ ਤਾਨਿ ਜਬੈ ਅਰਿ ਕੋ ਬ੍ਰਿਜ ਨਾਇਕ ਤੀਛਨ ਬਾਨ ਚਲਾਯੋ ॥

saarang taan jabai ar ko brij naaeik teechhan baan chalaayo |

જ્યારે શ્રી કૃષ્ણએ સારંગ (ધનુષ્ય) ને વાગ્યું અને દુશ્મન પર તીક્ષ્ણ તીર માર્યું,

ਲਾਗਤ ਹੀ ਗਿਰ ਭੂਮਿ ਭੂਮਾਸੁਰ ਝੂਮਿ ਪਰਿਯੋ ਜਮਲੋਕਿ ਸਿਧਾਯੋ ॥

laagat hee gir bhoom bhoomaasur jhoom pariyo jamalok sidhaayo |

ધનુષ્ય ખેંચતી વખતે કૃષ્ણે પોતાનું તીક્ષ્ણ તીર છોડ્યું, પછી તીર વાગતાં ભૂમાસુર ઝૂકી ગયો અને જમીન પર પડ્યો અને યમના ધામમાં ગયો.

ਸ੍ਰਉਨ ਲਗਿਯੋ ਨਹਿ ਤਾ ਸਰ ਕੋ ਇਹ ਭਾਤਿ ਚਲਾਕੀ ਸੌ ਪਾਰ ਪਰਾਯੋ ॥

sraun lagiyo neh taa sar ko ih bhaat chalaakee sau paar paraayo |

તે તીર લોહીને સ્પર્શતું ન હતું, આમ ચાલાકીપૂર્વક (તેને) પાર કરી ગયું.

ਜੋਗ ਕੇ ਸਾਧਕ ਜਿਉ ਤਨ ਤਿਯਾਗਿ ਚਲਿਯੋ ਨਭਿ ਪਾਪ ਨ ਭੇਟਨ ਪਾਯੋ ॥੨੧੩੮॥

jog ke saadhak jiau tan tiyaag chaliyo nabh paap na bhettan paayo |2138|

તીર તેના શરીરમાં એટલી ઝડપથી ઘૂસી ગયું કે લોહી પણ તેને ઝીલી શક્યું નહીં અને તે યોગિક અનુશાસનમાં વ્યસ્ત વ્યક્તિની જેમ, પોતાના શરીર અને પાપોનો ત્યાગ કરીને સ્વર્ગમાં ગયો.2138.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਭੂਮਾਸੁਰ ਬਧਹ ॥

eit sree bachitr naattak granthe krisanaavataare bhoomaasur badhah |

બચિત્તર નાટકમાં કૃષ્ણાવતારમાં ભૂમાસુરના વધના વર્ણનનો અંત.

ਅਥ ਉਸ ਕੇ ਪੁਤ੍ਰ ਕੈ ਰਾਜ ਦੇਤ ਭੇ ਸੋਲਾ ਸਹੰਸ੍ਰ ਰਾਜ ਸੁਤਾ ਬਿਵਾਹ ਕਥਨੰ ॥

ath us ke putr kai raaj det bhe solaa sahansr raaj sutaa bivaah kathanan |

હવે તેના પુત્રને પોતાનું રાજ્ય આપવાનું અને સોળ હજાર રાજકુમારીઓ સાથે લગ્ન કરવાનું વર્ણન શરૂ થાય છે

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਐਸੀ ਦਸਾ ਜਬ ਭੀ ਇਹ ਕੀ ਤਬ ਮਾਇ ਭੂਮਾਸੁਰ ਕੀ ਸੁਨਿ ਧਾਈ ॥

aaisee dasaa jab bhee ih kee tab maae bhoomaasur kee sun dhaaee |

આવી હાલત થઈ ત્યારે ભૂમાસુરની માતા સાંભળીને દોડી આવી.

ਭੂਮਿ ਕੈ ਊਪਰ ਝੂਮਿ ਗਿਰੀ ਸੁਧਿ ਬਸਤ੍ਰਨ ਕੀ ਚਿਤ ਤੇ ਬਿਸਰਾਈ ॥

bhoom kai aoopar jhoom giree sudh basatran kee chit te bisaraaee |

જ્યારે ભૂમાસુર આવા તબક્કામાંથી પસાર થયો, ત્યારે તેની માતા આવી અને તેના વસ્ત્રો વગેરે પર ધ્યાન ન આપતાં તે બેભાન થઈને પૃથ્વી પર પડી ગયો.

ਪਾਇ ਨ ਡਾਰਤ ਭੀ ਪਨੀਆ ਸੁ ਉਤਾਵਲ ਸੋ ਚਲਿ ਸ੍ਯਾਮ ਪੈ ਆਈ ॥

paae na ddaarat bhee paneea su utaaval so chal sayaam pai aaee |

તેણીએ પગમાં ચંપલ પણ ન મૂક્યું અને ઉતાવળે શ્રી કૃષ્ણ પાસે આવી.

ਦੇਖਤ ਸ੍ਯਾਮ ਕੋ ਰੀਝਿ ਰਹੀ ਦੁਖ ਭੂਲਿ ਗਯੋ ਸੁ ਤੋ ਕੀਨ ਬਡਾਈ ॥੨੧੩੯॥

dekhat sayaam ko reejh rahee dukh bhool gayo su to keen baddaaee |2139|

તે ખૂબ જ ચિંતિત થઈને, ખુલ્લા પગે કૃષ્ણ પાસે આવી અને તેને જોઈને તે પોતાની વેદના ભૂલી ગઈ અને પ્રસન્ન થઈ ગઈ.2139.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા

ਬਹੁ ਉਸਤਤਿ ਜਦੁਪਤਿ ਕਰੀ ਲੀਨੋ ਸ੍ਯਾਮ ਰਿਝਾਇ ॥

bahu usatat jadupat karee leeno sayaam rijhaae |

(તેણે) ઘણી પ્રશંસા કરી અને કૃષ્ણને પ્રસન્ન કર્યા.

ਪਉਤ੍ਰ ਆਨਿ ਪਾਇਨ ਡਰਿਯੋ ਸੋ ਲੀਨੋ ਬਖਸਾਇ ॥੨੧੪੦॥

pautr aan paaein ddariyo so leeno bakhasaae |2140|

તેણીએ કૃષ્ણની પ્રશંસા કરી અને તેમને પ્રસન્ન કર્યા અને તેમના પુત્ર(ઓ) કૃષ્ણના પગ પર પડ્યા, જેમને તેમણે માફ કરી દીધા અને તેમને મુક્ત કર્યા.2140.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਭੂਪਤਿ ਤਾਹੀ ਕੋ ਬਾਲਕ ਥਾਪਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨਿਧਿ ਛੋਰਨ ਬੰਦਿ ਸਿਧਾਯੋ ॥

bhoopat taahee ko baalak thaap kripaanidh chhoran band sidhaayo |

પોતાના (ભુમાસુરના) પુત્રને રાજા બનાવીને, શ્રી કૃષ્ણ જેલમાં ગયા (બંદીવાસીઓને મુક્ત કરવા).

ਸੋਲਹ ਸਹੰਸ੍ਰ ਭੂਪਨ ਕੀ ਦੁਹਿਤਾ ਥੀ ਜਹਾ ਤਿਹ ਠਉਰਹਿ ਆਯੋ ॥

solah sahansr bhoopan kee duhitaa thee jahaa tih tthaureh aayo |

પોતાના પુત્રને સિંહાસન પર બેસાડીને, કૃષ્ણ તે સ્થાને પહોંચ્યા, જ્યાં સોળ હજાર રાજકુમારીઓને ભૂમાસુર દ્વારા કેદ કરવામાં આવી હતી.

ਸੁੰਦਰ ਹੇਰਿ ਕੈ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਕਉ ਤਿਨ ਤ੍ਰੀਅਨ ਕੋ ਅਤਿ ਚਿਤ ਲੁਭਾਯੋ ॥

sundar her kai sayaam joo kau tin treean ko at chit lubhaayo |

સુંદર શ્રી કૃષ્ણને જોઈને તે સ્ત્રીઓ (રાજકુમારીઓ)ના હૃદયમાં ઈર્ષ્યા આવી ગઈ.

ਯਾ ਲਖਿ ਪਾਇ ਬਿਵਾਹ ਸਭੋ ਕਰਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਜਸੁ ਡੰਕ ਬਜਾਯੋ ॥੨੧੪੧॥

yaa lakh paae bivaah sabho kar sayaam bhanai jas ddank bajaayo |2141|

કૃષ્ણની સુંદરતા જોઈને તે સ્ત્રીઓનું મન મોહી ગયું અને કૃષ્ણે પણ તેમની ઈચ્છા જોઈને તે બધા સાથે લગ્ન કર્યા અને આ માટે તેમને સર્વવ્યાપી પ્રશંસા પ્રાપ્ત થઈ.2141.

ਚੌਪਈ ॥

chauapee |

ચૌપાઈ

ਜੇ ਸਭ ਜੋਰਿ ਭੂਮਾਸੁਰ ਰਾਖੀ ॥

je sabh jor bhoomaasur raakhee |

જે તમામ (રાજ કુમારીઓને) ભૂમાસુરે એક સાથે રાખ્યા હતા.

ਕਹਿ ਲਗਿ ਗਨਉ ਤਿਨਨ ਕੀ ਸਾਖੀ ॥

keh lag gnau tinan kee saakhee |

ભૂમાસુરે જેમને ત્યાં ભેગા કર્યા હતા તે બધા, તે સ્ત્રીઓનું મારે અહીં શું વર્ણન કરવું

ਤਿਨਿ ਯੌ ਕਹਿਯੋ ਇਹੀ ਹਉ ਕਰਿ ਹੋ ॥

tin yau kahiyo ihee hau kar ho |

તેણે આમ કહ્યું, આ હું કરીશ (એટલે કે કહીશ).

ਬੀਸ ਹਜਾਰ ਏਕਠੀ ਬਰਿ ਹੋ ॥੨੧੪੨॥

bees hajaar ekatthee bar ho |2142|

કૃષ્ણે કહ્યું, "તેમની ઈચ્છા પ્રમાણે હું વીસ હજાર સ્ત્રીઓ સાથે લગ્ન કરીશ."2142.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા

ਜੁਧ ਸਮੈ ਅਤਿ ਕ੍ਰੋਧ ਹੁਇ ਜਦੁਪਤਿ ਬਧਿ ਕੈ ਤਾਹਿ ॥

judh samai at krodh hue jadupat badh kai taeh |

યુદ્ધ દરમિયાન અત્યંત ક્રોધિત થઈને શ્રીકૃષ્ણે તેને મારી નાખ્યો

ਸੋਰਹ ਸਹਸ੍ਰ ਸੁੰਦਰੀ ਆਪਹਿ ਲਈ ਬਿਵਾਹਿ ॥੨੧੪੩॥

sorah sahasr sundaree aapeh lee bivaeh |2143|

યુદ્ધમાં ક્રોધિત થઈને અને ભૂમાસુરને માર્યા પછી, કૃષ્ણએ સોળ હજાર સુંદર સ્ત્રીઓ સાથે લગ્ન કર્યા.2143.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਜੁਧ ਸਮੈ ਅਤਿ ਕ੍ਰੋਧ ਹੁਇ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਸਤ੍ਰ ਸਭੈ ਛਿਨ ਮਾਹਿ ਪਛਾਰੇ ॥

judh samai at krodh hue sayaam joo satr sabhai chhin maeh pachhaare |

યુદ્ધમાં ક્રોધિત થઈને શ્રી કૃષ્ણએ બધા શત્રુઓને મારી નાખ્યા.

ਰਾਜੁ ਦਯੋ ਫਿਰਿ ਤਾ ਸੁਤ ਕੋ ਸੁਖੁ ਦੇਤ ਭਯੋ ਤਿਨ ਸੋਕ ਨਿਵਾਰੇ ॥

raaj dayo fir taa sut ko sukh det bhayo tin sok nivaare |

યુદ્ધમાં ક્રોધિત થઈને કૃષ્ણે પોતાના બધા શત્રુઓને એક જ ક્ષણમાં મારી નાખ્યા અને ભૂમાસુરના પુત્રને રાજ્ય આપીને તેના દુઃખ દૂર કર્યા.

ਫੇਰਿ ਬਰਿਯੋ ਤ੍ਰੀਅ ਸੋਰਹ ਸਹੰਸ੍ਰ ਸੁ ਤਾ ਪੁਰ ਮੈ ਅਤਿ ਕੈ ਕੈ ਅਖਾਰੇ ॥

fer bariyo treea sorah sahansr su taa pur mai at kai kai akhaare |

પછી તેણે સોળ હજાર સ્ત્રીઓ સાથે લગ્ન કર્યા અને તે શહેરમાં (શ્રી કૃષ્ણએ) આવી હત્યા કરી.

ਬਿਪਨ ਦਾਨ ਦੈ ਲੈ ਤਿਨ ਕੋ ਸੰਗਿ ਦੁਆਰਵਤੀ ਜਦੁਰਾਇ ਸਿਧਾਰੇ ॥੨੧੪੪॥

bipan daan dai lai tin ko sang duaaravatee jaduraae sidhaare |2144|

પછી યુદ્ધ પછી તેણે સોળ હજાર સ્ત્રીઓ સાથે લગ્ન કર્યા અને બ્રાહ્મણોને ભેટ આપી, કૃષ્ણ દ્વારકા પાછા ફર્યા.2144.

ਸੋਰਹ ਸਹੰਸ੍ਰ ਕਉ ਸੋਰਹ ਸਹੰਸ੍ਰ ਹੀ ਧਾਮ ਦੀਏ ਸੁ ਹੁਲਾਸ ਬਢੈ ਕੈ ॥

sorah sahansr kau sorah sahansr hee dhaam dee su hulaas badtai kai |

તેમણે સોળ હજાર (પત્નીઓ)ને માત્ર સોળ હજાર મકાનો આપ્યા અને તેમનો ઉત્સાહ વધાર્યો.

ਦੇਤ ਭਯੋ ਸਭ ਤ੍ਰੀਅਨ ਕੋ ਸੁਖ ਰੂਪ ਅਨੇਕਨ ਭਾਤਿ ਬਨੈ ਕੈ ॥

det bhayo sabh treean ko sukh roop anekan bhaat banai kai |

તેમણે સોળ હજાર સ્ત્રીઓ માટે સોળ હજાર ઘરો બાંધ્યા અને બધાને આરામ આપ્યો

ਐਸੇ ਲਖਿਯੋ ਸਭਹੂੰ ਹਮਰੇ ਗ੍ਰਿਹਿ ਸ੍ਯਾਮ ਬਸੈ ਨ ਬਸੈ ਅਨਤੈ ਕੈ ॥

aaise lakhiyo sabhahoon hamare grihi sayaam basai na basai anatai kai |

બધાને ખબર પડી ગઈ છે કે કૃષ્ણ મારા ઘરમાં જ રહે છે, બીજાના ઘરમાં નહીં.

ਸੋ ਕਬ ਸ੍ਯਾਮ ਪੁਰਾਨਨ ਤੇ ਸੁਨਿ ਭੇਦੁ ਕਹਿਯੋ ਸਭ ਸੰਤ ਸੁਨੈ ਕੈ ॥੨੧੪੫॥

so kab sayaam puraanan te sun bhed kahiyo sabh sant sunai kai |2145|

તેમાંના દરેક ઇચ્છતા હતા કે કૃષ્ણ તેમની સાથે રહે અને આ એપિસોડનું વર્ણન કવિએ સંતોની ખાતર પુરાણ વાંચ્યા અને સાંભળ્યા પછી નોંધ્યું છે.2145.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਭੂਮਾਸੁਰ ਬਧ ਕੈ ਸੁਤ ਕੋ ਰਾਜੁ ਦੇਇ ਸੋਰਹ ਸਹੰਸ੍ਰ ਰਾਜ ਸੁਤਾ ਬਿਵਾਹਤ ਭਏ ॥

eit sree bachitr naattak granthe bhoomaasur badh kai sut ko raaj dee sorah sahansr raaj sutaa bivaahat bhe |

ભૂમાસુરની હત્યા, તેના પુત્રને રાજ્ય આપવા અને સોળ હજાર રાજકુમારીઓ સાથે લગ્ન કરવાના વર્ણનનો અંત.

ਅਥ ਇੰਦ੍ਰ ਕੋ ਜੀਤ ਕੈ ਕਲਪ ਬ੍ਰਿਛ ਲਿਆਇਬੋ ਕਥਨੰ ॥

ath indr ko jeet kai kalap brichh liaaeibo kathanan |

(હવે ઇન્દ્રને જીતવા અને એલિશિયન વૃક્ષ કલપ વૃક્ષ લાવવાનું વર્ણન શરૂ થાય છે)

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਯੌ ਸੁਖ ਦੈ ਤਿਨ ਤ੍ਰੀਅਨ ਕੋ ਫਿਰਿ ਸ੍ਯਾਮ ਪੁਰੰਦਰ ਲੋਕ ਸਿਧਾਯੋ ॥

yau sukh dai tin treean ko fir sayaam purandar lok sidhaayo |

આ રીતે તે સ્ત્રીઓને આરામ આપીને કૃષ્ણ ઈન્દ્રના ધામમાં ગયા

ਕੰਕਨ ਕੁੰਡਲ ਦੇਤ ਭਯੋ ਤਿਹ ਪਾਇ ਕੈ ਸੋਕ ਸਭੈ ਬਿਸਰਾਯੋ ॥

kankan kunddal det bhayo tih paae kai sok sabhai bisaraayo |

ઈન્દ્રએ તેને ટપાલનો કોટ (કવચ) અને રીંગલેટ (કુંડલ) આપ્યો જે તમામ દુ:ખ દૂર કરે છે.

ਸੁੰਦਰ ਏਕ ਪਿਖਿਯੋ ਤਹ ਰੂਖ ਤਿਹੀ ਪਰ ਸ੍ਯਾਮ ਕੋ ਚਿਤ ਲੁਭਾਯੋ ॥

sundar ek pikhiyo tah rookh tihee par sayaam ko chit lubhaayo |

કૃષ્ણે ત્યાં એક સુંદર વૃક્ષ જોયું અને તેણે ઈન્દ્રને વૃક્ષ આપવા કહ્યું

ਮਾਗਤਿ ਭਯੋ ਨ ਦਯੋ ਸੁਰਰਾਜ ਤਹੀ ਹਰਿ ਸਿਉ ਹਰਿ ਜੁਧੁ ਮਚਾਯੋ ॥੨੧੪੬॥

maagat bhayo na dayo suraraaj tahee har siau har judh machaayo |2146|

જ્યારે ઇન્દ્રએ વૃક્ષ ન આપ્યું, ત્યારે કૃષ્ણે તેની સાથે યુદ્ધ શરૂ કર્યું.2146.

ਰਿਸਿ ਸਾਜਿ ਪੁਰੰਦਰ ਸੈਨ ਚੜਿਯੋ ਚਲਿ ਕੈ ਸਭ ਸ੍ਯਾਮ ਕੇ ਸਾਮੁਹੇ ਆਏ ॥

ris saaj purandar sain charriyo chal kai sabh sayaam ke saamuhe aae |

તે પણ, ક્રોધમાં, તેની સેના લઈને આવ્યો અને કૃષ્ણ પર હુમલો કર્યો

ਘੋਰਤ ਮੇਘ ਲਸੈ ਚਪਲਾ ਬਰਖਾ ਬਰਸੇ ਰਥ ਸਾਜ ਬਨਾਏ ॥

ghorat megh lasai chapalaa barakhaa barase rath saaj banaae |

જ્યારે વાદળો ગર્જના કરે છે અને રોશની ઝગમગતી હોય ત્યારે ચારેય બાજુએ રથને ફરતા જોવા મળ્યા હતા.

ਦ੍ਵਾਦਸ ਸੂਰ ਸਬੈ ਉਮਡੈ ਬਸੁ ਰਾਵਨ ਸੇ ਜਿਨ ਹੂ ਬਿਚਲਾਏ ॥

dvaadas soor sabai umaddai bas raavan se jin hoo bichalaae |

બાર સૂર્યો પણ ઉદભવ્યા જેણે બાસુ (ભગવાન) અને રાવણની જેમ વિચલિત કર્યા. (અર્થ- જેમણે રાવણની જેમ જીતીને પીછો કર્યો છે).

સૂચિ (1 - 1428)

જાપ પાન: 1 - 10

અਕਾਲ ઉસ્તਤ પાન: 11 - 38

બચિત્તર નાટક પાન: 39 - 73

ચાંદી ચરિત્તર ઉકાત બિલાસ પાન: 74 - 99

ચાંદી ચરિત્તર પાન: 100 - 118

વાર શ્રી ભૌગૌતિ જી કી પાન: 119 - 126

જ્ઞાન પ્રબોધ પાન: 127 - 154

ચૌબીસ અવતાર પાન: 155 - 610

બ્રહ્મ અવતાર પાન: 611 - 634

રુદ્ર અવતાર પાન: 635 - 708

શબ્દ હજારે પાન: 709 - 712

૩૩ સ્વૈયાય પાન: 712 - 716

ખાલસા મહિમા પાન: 716 - 716

શસ્ત્ર નામ માળા પાન: 717 - 808

ચરિત્રોપાખ્યાણ પાન: 809 - 1388

જફરનામા પાન: 1389 - 1394

હિકાયત પાન: 1394 - 1428