શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 495

ਪਤੀਆ ਦੈ ਕੋਊ ਭੇਜ ਹੋਂ ਪ੍ਰਭ ਦੈ ਹੈ ਸੁਧਿ ਜਾਇ ॥੧੯੭੩॥

pateea dai koaoo bhej hon prabh dai hai sudh jaae |1973|

કોઈ વ્યક્તિ દ્વારા પત્ર મોકલવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવી શકે છે, જે આ બધું કૃષ્ણને જાણ કરી શકે છે.” 1973.

ਇਹ ਚਿੰਤਾ ਕਰਿ ਚਿਤ ਬਿਖੈ ਇਕ ਦਿਜ ਲਯੋ ਬੁਲਾਇ ॥

eih chintaa kar chit bikhai ik dij layo bulaae |

આ વિચારને ધ્યાનમાં રાખીને તેણે એક બ્રાહ્મણને બોલાવ્યો

ਬਹੁ ਧਨੁ ਦੈ ਤਾ ਕੋ ਕਹਿਓ ਪ੍ਰਭ ਦੇ ਪਤੀਆ ਜਾਇ ॥੧੯੭੪॥

bahu dhan dai taa ko kahio prabh de pateea jaae |1974|

આ વિચાર તેમના મનમાં રાખીને, તેઓએ એક બ્રાહ્મણને બોલાવ્યો અને તેને સારા પૈસા આપીને કૃષ્ણ પાસે પત્ર લઈ જવા કહ્યું.1974.

ਰੁਕਮਿਨੀ ਪਾਤੀ ਪਠੀ ਕਾਨ੍ਰਹ ਪ੍ਰਤਿ ॥

rukaminee paatee patthee kaanrah prat |

કૃષ્ણને રુકમણિનો પત્ર:

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਲੋਚਨ ਚਾਰੁ ਬਿਚਾਰ ਕਰੋ ਜਿਨਿ ਬਾਚਤ ਹੀ ਪਤੀਆ ਉਠਿ ਧਾਵਹੁ ॥

lochan chaar bichaar karo jin baachat hee pateea utth dhaavahu |

“ઓ મોહક આંખોવાળા! વધુ વિચારોમાં ડૂબે નહીં અને પત્ર વાંચ્યા પછી તરત જ આવો

ਆਵਤ ਹੈ ਸਿਸਪਾਲ ਇਤੈ ਮੁਹਿ ਬ੍ਯਾਹਨ ਕਉ ਪ੍ਰਭ ਢੀਲ ਨ ਲਾਵਹੁ ॥

aavat hai sisapaal itai muhi bayaahan kau prabh dteel na laavahu |

શિશુપાલ મારી સાથે લગ્ન કરવા આવી રહ્યો છે, તેથી તમારે સહેજ પણ વિલંબ ટાળવો જોઈએ

ਮਾਰਿ ਇਨੈ ਮੁਹਿ ਜੀਤਿ ਪ੍ਰਭੂ ਚਲੋ ਦ੍ਵਾਰਵਤੀ ਜਗ ਮੈ ਜਸੁ ਪਾਵਹੁ ॥

maar inai muhi jeet prabhoo chalo dvaaravatee jag mai jas paavahu |

"તેને મારી નાખો અને મને જીતી લો, મને દ્વારકા લઈ જાઓ અને વિશ્વમાં પ્રતિષ્ઠા મેળવો

ਮੋਰੀ ਦਸਾ ਸੁਨਿ ਕੈ ਸਭ ਯੌ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਕਰਿ ਪੰਖਨ ਆਵਹੁ ॥੧੯੭੫॥

moree dasaa sun kai sabh yau kab sayaam kahai kar pankhan aavahu |1975|

મારી આ દુર્દશા સાંભળીને, તમારા શરીર પરની પાંખો મારી તરફ ઉડે છે.” 1975.

ਹੇ ਪਤਿ ਚਉਦਹਿ ਲੋਕਨ ਕੇ ਸੁਨੀਐ ਚਿਤ ਦੈ ਜੁ ਸੰਦੇਸ ਕਹੇ ਹੈ ॥

he pat chaudeh lokan ke suneeai chit dai ju sandes kahe hai |

“હે ચૌદ લોકના પ્રભુ! કૃપા કરીને મારા સંદેશને ધ્યાનથી સાંભળો

ਤੇਰੇ ਬਿਨਾ ਸੁ ਅਹੰ ਅਰੁ ਕ੍ਰੋਧੁ ਬਢਿਓ ਸਭ ਆਤਮੇ ਤੀਨ ਬਹੇ ਹੈ ॥

tere binaa su ahan ar krodh badtio sabh aatame teen bahe hai |

તમારા સિવાય બધાના આત્મામાં અહંકાર અને ક્રોધ વધી ગયો છે

ਯੌ ਸੁਨੀਐ ਤਿਪੁਰਾਰਿ ਤੇ ਆਦਿਕ ਚਿਤ ਬਿਖੈ ਕਬਹੂੰ ਨ ਚਹੇ ਹੈ ॥

yau suneeai tipuraar te aadik chit bikhai kabahoon na chahe hai |

“હે ત્રણે લોકના સ્વામી અને સંહારક! મારા પિતા અને ભાઈ જે ઈચ્છે છે તે હું ક્યારેય ઈચ્છતો નથી

ਬਾਚਤ ਹੀ ਪਤੀਯਾ ਉਠਿ ਆਵਹੁ ਜੂ ਬ੍ਯਾਹ ਬਿਖੈ ਦਿਨ ਤੀਨ ਰਹੇ ਹੈ ॥੧੯੭੬॥

baachat hee pateeyaa utth aavahu joo bayaah bikhai din teen rahe hai |1976|

કૃપા કરીને આ પત્ર વાંચવા આવો, કારણ કે લગ્નને માત્ર ત્રણ દિવસ બાકી છે.” 1976.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા

ਤੀਨ ਬ੍ਯਾਹ ਮੈ ਦਿਨ ਰਹੇ ਇਉ ਕਹੀਐ ਦਿਜ ਗਾਥ ॥

teen bayaah mai din rahe iau kaheeai dij gaath |

હે બ્રાહ્મણ! આ રીતે લગ્નમાં માત્ર ત્રણ દિવસ જ બાકી રહ્યા છે.

ਤਜਿ ਬਿਲੰਬ ਆਵਹੁ ਪ੍ਰਭੂ ਪਤੀਆ ਪੜਿ ਦਿਜ ਸਾਥ ॥੧੯੭੭॥

taj bilanb aavahu prabhoo pateea parr dij saath |1977|

“હે બ્રાહ્મણ! કૃપા કરીને (કૃષ્ણને) કહો કે લગ્નને માત્ર ત્રણ દિવસ બાકી છે અને હે ભગવાન! કૃપા કરીને આ બ્રાહ્મણ સાથે વિલંબ કર્યા વિના આવો.1977.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਅਉ ਜਦੁਬੀਰ ਸੋ ਯੌ ਕਹੀਯੋ ਤੁਮਰੇ ਬਿਨੁ ਦੇਖਿ ਨਿਸਾ ਡਰੁ ਆਵੈ ॥

aau jadubeer so yau kaheeyo tumare bin dekh nisaa ddar aavai |

શ્રી કૃષ્ણને પણ કહેવું કે તમને જોયા વિના રાત્રે ડર લાગે છે.

ਬਾਰ ਹੀ ਬਾਰ ਅਤਿ ਆਤੁਰ ਹ੍ਵੈ ਤਨ ਤਿਆਗਿ ਕਹਿਯੋ ਜੀਅ ਮੋਰ ਪਰਾਵੈ ॥

baar hee baar at aatur hvai tan tiaag kahiyo jeea mor paraavai |

"કૃષ્ણને કહો, કે તેમના વિના હું આખી રાત ડરી ગયો છું અને મારો આત્મા, અત્યંત ઉશ્કેરાઈને, શરીર છોડવા માંગે છે:

ਪ੍ਰਾਚੀ ਪ੍ਰਤਛ ਭਯੋ ਸਸਿ ਪੂਰਨ ਸੋ ਹਮ ਕੋ ਅਤਿਸੈ ਕਰਿ ਤਾਵੈ ॥

praachee pratachh bhayo sas pooran so ham ko atisai kar taavai |

પૂર્વમાંથી ઉગતો પૂર્ણ ચંદ્ર મને ખૂબ જ બાળી રહ્યો છે.

ਮੈਨ ਮਨੋ ਮੁਖ ਆਰੁਨ ਕੈ ਤੁਮਰੇ ਬਿਨੁ ਆਇ ਹਮੋ ਡਰ ਪਾਵੈ ॥੧੯੭੮॥

main mano mukh aarun kai tumare bin aae hamo ddar paavai |1978|

"પૂર્વમાં ઉગતો ચંદ્ર તારા વિના મને બાળી રહ્યો છે, પ્રેમના દેવનો લાલ ચહેરો મને ડરાવે છે." 1978.

ਲਾਗਿ ਰਹਿਓ ਤੁਹਿ ਓਰਹਿ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਮੈ ਇਹ ਬੇਰ ਘਨੀ ਹਟ ਕੇ ॥

laag rahio tuhi oreh sayaam joo mai ih ber ghanee hatt ke |

“હે કૃષ્ણ! મારું મન તેને સંયમિત કરવા છતાં પણ વારંવાર તમારા તરફ વળે છે અને તમારી મોહક સ્મૃતિમાં ફસાઈ ગયું છે.

ਘਨਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕੀ ਬੰਕ ਬਿਲੋਕਨ ਫਾਸ ਕੇ ਸੰਗਿ ਫਸੇ ਸੁ ਨਹੀ ਛੁਟਕੇ ॥

ghan sayaam kee bank bilokan faas ke sang fase su nahee chhuttake |

હું તેને લાખો વખત સૂચના આપું છતા તે સલાહ સ્વીકારતો નથી

ਨਹੀ ਨੈਕੁ ਮੁਰਾਏ ਮੁਰੈ ਹਮਰੇ ਤੁਹਿ ਮੂਰਤਿ ਹੇਰਨ ਹੀ ਅਟਕੇ ॥

nahee naik muraae murai hamare tuhi moorat heran hee attake |

“અને તમારા પોટ્રેટમાંથી સ્થાવર બની ગયું છે

ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੇ ਸੰਗਿ ਲਾਜ ਕੇ ਆਜ ਭਏ ਦੋਊ ਨੈਨ ਬਟਾ ਨਟ ਕੇ ॥੧੯੭੯॥

kab sayaam bhane sang laaj ke aaj bhe doaoo nain battaa natt ke |1979|

સંકોચને કારણે મારી બંને આંખો બજાણિયાની જેમ પોતપોતાની જગ્યાએ સ્થિર થઈ ગઈ છે.” 1979.

ਸਾਜ ਦਯੋ ਰਥ ਬਾਮਨ ਕੋ ਬਹੁਤੈ ਧਨੁ ਦੈ ਤਿਹ ਚਿਤ ਬਢਾਯੋ ॥

saaj dayo rath baaman ko bahutai dhan dai tih chit badtaayo |

(રુકમણી) એ બ્રાહ્મણને રથ આપ્યો અને પુષ્કળ ધન આપીને ખુશ કર્યા.

ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਲਿਆਵਨ ਕਾਜ ਪਠਿਯੋ ਚਿਤ ਮੈ ਤਿਨ ਹੂੰ ਸੁਖੁ ਪਾਯੋ ॥

sree brijanaath liaavan kaaj patthiyo chit mai tin hoon sukh paayo |

બ્રાહ્મણને મોકલ્યા પછી, કૃષ્ણને લાવવા માટે રથ, પૈસા અને પ્રોત્સાહન આપ્યા પછી બધાએ આરામદાયક અનુભવ્યું.

ਯੌ ਸੋਊ ਲੈ ਪਤੀਯਾ ਕੋ ਚਲਿਯੋ ਸੁ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਥਾ ਕਹਿ ਸ੍ਯਾਮ ਸੁਨਾਯੋ ॥

yau soaoo lai pateeyaa ko chaliyo su prabandh kathaa keh sayaam sunaayo |

આમ તે પત્ર લઈને ચાલ્યો ગયો. કવિ શ્યામે આ વ્યવસ્થાને વાર્તા તરીકે વર્ણવી છે.

ਮਾਨਹੁ ਪਉਨ ਕੇ ਗਉਨ ਹੂੰ ਤੇ ਸੁ ਸਿਤਾਬ ਦੈ ਸ੍ਰੀ ਜਦੁਬੀਰ ਪੈ ਆਯੋ ॥੧੯੮੦॥

maanahu paun ke gaun hoon te su sitaab dai sree jadubeer pai aayo |1980|

પત્ર લઈને તે કૃષ્ણના સ્થાને વહેલા પહોંચવા માટે પાંખની ઝડપ કરતાં પણ વધુ ઝડપે ગયો.1980.

ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਕੋ ਬਾਸ ਜਹਾ ਸੁ ਕਹੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਪੁਰੀ ਅਤਿ ਨੀਕੀ ॥

sree brijanaath ko baas jahaa su kahai kab sayaam puree at neekee |

કવિ શ્યામ કહે છે, જ્યાં શ્રી કૃષ્ણ રહે છે, (તે) શહેર ખૂબ સુંદર હતું.

ਬਜ੍ਰ ਖਚੇ ਅਰੁ ਲਾਲ ਜਵਾਹਿਰ ਜੋਤਿ ਜਗੈ ਅਤਿ ਹੀ ਸੁ ਮਨੀ ਕੀ ॥

bajr khache ar laal javaahir jot jagai at hee su manee kee |

કૃષ્ણના નિવાસસ્થાનની નગરી અત્યંત સુંદર હતી અને ચારે બાજુ મોતી, માણેક અને ઝવેરાત ઝળહળતી રોશનીથી જડેલી હતી.

ਕਉਨ ਸਰਾਹ ਕਰੈ ਤਿਹ ਕੀ ਤੁਮ ਹੀ ਨ ਕਹੋ ਐਸੀ ਬੁਧਿ ਕਿਸੀ ਕੀ ॥

kaun saraah karai tih kee tum hee na kaho aaisee budh kisee kee |

એમના વખાણ કોણ કરે, તમે જ કહો, કોની પાસે આવી અક્કલ છે.

ਸੇਸ ਨਿਸੇਸ ਜਲੇਸ ਕੀ ਅਉਰ ਸੁਰੇਸ ਪੁਰੀ ਜਿਹ ਅਗ੍ਰਜ ਫੀਕੀ ॥੧੯੮੧॥

ses nises jales kee aaur sures puree jih agraj feekee |1981|

તે શહેરનું વર્ણન દરેકની સમજની બહાર છે, કારણ કે દ્વારકા શહેરની સામે શેષનાગ, ચંદ્ર, વરુણ અને ઈન્દ્રના પ્રદેશો નિસ્તેજ દેખાતા હતા.1981.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા

ਐਸੀ ਪੁਰੀ ਨਿਹਾਰ ਕੈ ਅਤਿ ਚਿਤਿ ਹਰਖ ਬਢਾਇ ॥

aaisee puree nihaar kai at chit harakh badtaae |

આવી નગરી જોઈને (તેના) મનમાં ખૂબ પ્રસન્ન થયા,

ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਿਜਪਤਿ ਕੋ ਗ੍ਰਿਹ ਜਹਾ ਤਹਿ ਦਿਜ ਪਹੁਚਿਓ ਜਾਇ ॥੧੯੮੨॥

sree brijapat ko grih jahaa teh dij pahuchio jaae |1982|

શહેરને જોઈને અત્યંત પ્રસન્ન થઈને બ્રાહ્મણ કૃષ્ણના મહેલમાં પહોંચ્યો.1982.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਦੇਖਤ ਹੀ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਦਿਜੋਤਮ ਠਾਢ ਭਯੋ ਉਠਿ ਆਗੇ ਬੁਲਾਯੋ ॥

dekhat hee brijanaath dijotam tthaadt bhayo utth aage bulaayo |

બ્રાહ્મણને જોઈને કૃષ્ણ ઊભા થયા અને તેમને બોલાવ્યા

ਲੈ ਦਿਜੈ ਆਗੈ ਧਰੀ ਪਤੀਆ ਤਿਹ ਬਾਚਤ ਹੀ ਪ੍ਰਭ ਜੀ ਸੁਖ ਪਾਯੋ ॥

lai dijai aagai dharee pateea tih baachat hee prabh jee sukh paayo |

બ્રાહ્મણે પત્ર તેમની સમક્ષ મૂક્યો, જે વાંચીને કૃષ્ણ અત્યંત પ્રસન્ન થયા

ਸ੍ਯੰਦਨ ਸਾਜਿ ਚੜਿਓ ਅਪੁਨੇ ਸੋਊ ਸੰਗਿ ਲਯੋ ਮਨੋ ਪਉਨ ਹ੍ਵੈ ਧਾਯੋ ॥

sayandan saaj charrio apune soaoo sang layo mano paun hvai dhaayo |

રથને શણગારીને (અને તેને ચડાવીને) અને તેને (બ્રાહ્મણને) પોતાની સાથે લઈને (આવી રીતે) તે પવનના રૂપમાં ભાગી ગયો હોય તેમ ગયો.

ਮਾਨੋ ਛੁਧਾਤਰੁ ਹੋਇ ਅਤਿ ਹੀ ਮ੍ਰਿਗ ਝੁੰਡ ਤਕੈ ਉਠਿ ਕੇਹਰਿ ਆਯੋ ॥੧੯੮੩॥

maano chhudhaatar hoe at hee mrig jhundd takai utth kehar aayo |1983|

તેણે તેના રથ પર બેસાડ્યો અને હરણના ટોળાને અનુસરતા ભૂખ્યા સિંહની જેમ પાંખોની ઝડપી ગતિએ આગળ વધ્યો.1983.

ਇਤ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਸ੍ਯੰਦਨ ਸਾਜਿ ਚੜਿਯੋ ਉਤ ਲੈ ਸਿਸੁਪਾਲ ਘਨੋ ਦਲੁ ਆਯੋ ॥

eit sayaam joo sayandan saaj charriyo ut lai sisupaal ghano dal aayo |

આ બાજુ કૃષ્ણ પોતાના રથ પર ચાલ્યા અને બીજી બાજુ શિશુપાલ સારી સેના સાથે પહોંચી ગયા.

ਆਵਤ ਸੋ ਇਨ ਹੂੰ ਸੁਨਿ ਕੈ ਪੁਰ ਦ੍ਵਾਰ ਬਜਾਰ ਜੁ ਥੇ ਸੁ ਬਨਾਯੋ ॥

aavat so in hoon sun kai pur dvaar bajaar ju the su banaayo |

શિશુપાલ અને રુકમીના આગમનની જાણ થતાં શહેરમાં વિશેષ દરવાજા ઉભા કરવામાં આવ્યા હતા અને શણગારવામાં આવ્યા હતા.

ਸੈਨ ਬਨਾਇ ਭਲੀ ਇਤ ਤੇ ਰੁਕਮਾਦਿਕ ਆਗੇ ਤੇ ਲੈਨ ਕਉ ਧਾਯੋ ॥

sain banaae bhalee it te rukamaadik aage te lain kau dhaayo |

અને અન્ય લોકો તેમના સ્વાગત માટે સેના સાથે આવ્યા હતા

ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਸਭ ਹੀ ਭਟਵਾ ਅਪਨੇ ਮਨ ਮੈ ਅਤਿ ਹੀ ਸੁਖੁ ਪਾਯੋ ॥੧੯੮੪॥

sayaam bhanai sabh hee bhattavaa apane man mai at hee sukh paayo |1984|

કવિ શ્યામના જણાવ્યા મુજબ, બધા યોદ્ધાઓ તેમના મનમાં અત્યંત પ્રસન્ન હતા.1984.

ਅਉਰ ਬਡੇ ਨ੍ਰਿਪ ਆਵਤ ਭੇ ਚਤੁਰੰਗ ਚਮੂੰ ਸੁ ਘਨੀ ਸੰਗਿ ਲੈ ਕੇ ॥

aaur badde nrip aavat bhe chaturang chamoon su ghanee sang lai ke |

બીજા ઘણા રાજાઓ તેમની સાથે ચતુરંગાણીની મોટી સેના લઈને આવ્યા છે.

ਹੇਰਨ ਬ੍ਯਾਹ ਰੁਕੰਮਨਿ ਕੋ ਅਤਿ ਹੀ ਚਿਤ ਮੈ ਸੁ ਹੁਲਾਸ ਬਢੈ ਕੈ ॥

heran bayaah rukaman ko at hee chit mai su hulaas badtai kai |

બીજા ઘણા રાજાઓ તેમની ચતુરાઈ સૈન્ય સાથે ત્યાં પહોંચ્યા, ખુશ થઈને, રુમ્માની વિવાહ જોવા માટે ત્યાં પહોંચ્યા.

ਭੇਰਿ ਘਨੀ ਸਹਨਾਇ ਸਿੰਗੇ ਰਨ ਦੁੰਦਭਿ ਅਉ ਤੁਰਹੀਨ ਬਜੈ ਕੈ ॥

bher ghanee sahanaae singe ran dundabh aau turaheen bajai kai |

(તેઓ પાસે) ઘણા ઘંટ, ઘંટ, ટ્રમ્પેટ્સ, ટ્રમ્પેટ્સ અને ટ્રમ્પેટ્સ સાથે આવ્યા છે.

સૂચિ (1 - 1428)

જાપ પાન: 1 - 10

અਕਾਲ ઉસ્તਤ પાન: 11 - 38

બચિત્તર નાટક પાન: 39 - 73

ચાંદી ચરિત્તર ઉકાત બિલાસ પાન: 74 - 99

ચાંદી ચરિત્તર પાન: 100 - 118

વાર શ્રી ભૌગૌતિ જી કી પાન: 119 - 126

જ્ઞાન પ્રબોધ પાન: 127 - 154

ચૌબીસ અવતાર પાન: 155 - 610

બ્રહ્મ અવતાર પાન: 611 - 634

રુદ્ર અવતાર પાન: 635 - 708

શબ્દ હજારે પાન: 709 - 712

૩૩ સ્વૈયાય પાન: 712 - 716

ખાલસા મહિમા પાન: 716 - 716

શસ્ત્ર નામ માળા પાન: 717 - 808

ચરિત્રોપાખ્યાણ પાન: 809 - 1388

જફરનામા પાન: 1389 - 1394

હિકાયત પાન: 1394 - 1428