શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 439

ਯੌ ਖੜਗੇਸ ਰਹਿਓ ਥਿਰੁ ਹ੍ਵੈ ਜਿਮ ਪਉਨ ਲਗੈ ਨ ਹਲੇ ਕਨਕਾਚਲੁ ॥

yau kharrages rahio thir hvai jim paun lagai na hale kanakaachal |

ખડગ સિંહ પવનના ફૂંકાતા સુમેરુ પર્વતની જેમ સ્થિર રહ્યો

ਤਾ ਪੈ ਬਸਾਵਤੁ ਹੈ ਨ ਕਛੁ ਸਬ ਹੀ ਜਦੁ ਬੀਰਨ ਕੋ ਘਟਿ ਗਯੋ ਬਲੁ ॥੧੪੨੨॥

taa pai basaavat hai na kachh sab hee jad beeran ko ghatt gayo bal |1422|

તેના પર કોઈ અસર ન થઈ, પરંતુ યાદવોનું બળ ઓછું થવા લાગ્યું.1422.

ਕੋਪ ਕੀਯੋ ਧਨੁ ਲੈ ਕਰ ਮੈ ਜੁਗ ਭੂਪਨ ਕੀ ਬਹੁ ਸੈਨ ਹਨੀ ਹੈ ॥

kop keeyo dhan lai kar mai jug bhoopan kee bahu sain hanee hai |

તેના ક્રોધમાં, ખડગ સિંહે બંને રાજાઓની ઘણી સેનાનો નાશ કર્યો

ਬਾਜ ਘਨੇ ਰਥਪਤਿ ਕਰੀ ਅਨੀ ਜੋ ਬਿਧਿ ਤੇ ਨਹੀ ਜਾਤ ਗਨੀ ਹੈ ॥

baaj ghane rathapat karee anee jo bidh te nahee jaat ganee hai |

તેણે ઘણા ઘોડા, રથ વગેરેનો નાશ કર્યો.

ਤਾ ਛਬਿ ਕੀ ਉਪਮਾ ਮਨ ਮੈ ਲਖ ਕੇ ਮੁਖ ਤੇ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੀ ਹੈ ॥

taa chhab kee upamaa man mai lakh ke mukh te kab sayaam bhanee hai |

કવિ શ્યામે એ છબીની ઉપમાનો વિચાર કરીને ચહેરા પરથી (આવું) કહ્યું છે.

ਜੁਧ ਕੀ ਠਉਰ ਨ ਹੋਇ ਮਨੋ ਰਸ ਰੁਦ੍ਰ ਕੇ ਖੇਲ ਕੋ ਠਉਰ ਬਨੀ ਹੈ ॥੧੪੨੩॥

judh kee tthaur na hoe mano ras rudr ke khel ko tthaur banee hai |1423|

કવિ કહે છે કે યુદ્ધનું મેદાન યુદ્ધના મેદાન જેવું લાગવાને બદલે રુદ્ર (શિવ)ની રમતનું સ્થળ જેવું લાગતું હતું.1423.

ਲੈ ਧਨੁ ਬਾਨ ਧਸਿਓ ਰਨ ਮੈ ਤਿਹ ਕੇ ਮਨ ਮੈ ਅਤਿ ਕੋਪ ਬਢਿਓ ॥

lai dhan baan dhasio ran mai tih ke man mai at kop badtio |

(ખડગ સિંહ) ધનુષ્ય અને બાણ સાથે યુદ્ધના મેદાનમાં ડૂબકી માર્યો છે અને તેનો ગુસ્સો ઘણો વધી ગયો છે.

ਜੁ ਹੁਤੋ ਦਲ ਬੈਰਨ ਕੋ ਸਬ ਹੀ ਰਿਸ ਤੇਜ ਕੇ ਸੰਗਿ ਪ੍ਰਤਛ ਡਢਿਓ ॥

ju huto dal bairan ko sab hee ris tej ke sang pratachh ddadtio |

તેના મનમાં ગુસ્સે થઈને તે દુશ્મનની સેનામાં ઘૂસી ગયો અને બીજી બાજુથી દુશ્મનની સેના ખૂબ જ હિંસક બની ગઈ.

ਅਰਿ ਸੈਨ ਕੋ ਨਾਸ ਕੀਓ ਛਿਨ ਮੈ ਜਸੁ ਤਾ ਛਬਿ ਕੋ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਪਢਿਓ ॥

ar sain ko naas keeo chhin mai jas taa chhab ko kab sayaam padtio |

(તેણે) એક જ ઝાટકે દુશ્મનની સેનાનો નાશ કર્યો છે. તે તસવીર કવિ શ્યામ (એન્જિ.) દ્વારા વાંચવામાં આવી છે.

ਤਮ ਜਿਉ ਡਰ ਕੇ ਅਰਿ ਭਾਜਿ ਗਏ ਇਹ ਸੂਰ ਨਹੀ ਮਾਨੋ ਸੂਰ ਚਢਿਓ ॥੧੪੨੪॥

tam jiau ddar ke ar bhaaj ge ih soor nahee maano soor chadtio |1424|

ખડગ સિંહે દુશ્મનની સેનાનો નાશ કર્યો જે સૂર્યથી ડરીને અંધકાર દૂર ઉડે છે તેમ ભાગી ગયો.1424.

ਕੋਪਿ ਝਝਾਝੜ ਸਿੰਘ ਤਬੈ ਅਸਿ ਤੀਛਨ ਲੈ ਕਰਿ ਤਾਹਿ ਪ੍ਰਹਾਰਿਓ ॥

kop jhajhaajharr singh tabai as teechhan lai kar taeh prahaario |

ત્યારે ઝરાઝર સિંહ ગુસ્સે થઈ ગયો અને તેના (ખડગ સિંહ) પર તેના હાથમાં ધારદાર તલવાર વડે હુમલો કર્યો.

ਭੂਪ ਛਿਨਾਇ ਲੀਯੋ ਕਰ ਤੇ ਬਰ ਕੈ ਅਰਿ ਕੇ ਤਨ ਊਪਰਿ ਝਾਰਿਓ ॥

bhoop chhinaae leeyo kar te bar kai ar ke tan aoopar jhaario |

ત્યારે ઝરાઝર સિંહે ગુસ્સે થઈને હાથમાં તલવાર લઈને ખડગ સિંહ પર એક તમાચો માર્યો, જે તેના હાથમાંથી છીનવાઈ ગયો.

ਲਾਗਤ ਹੀ ਕਟਿ ਮੂੰਡ ਗਿਰਿਓ ਧਰਿ ਤਾ ਛਬਿ ਕੋ ਕਬਿ ਭਾਉ ਨਿਹਾਰਿਓ ॥

laagat hee katt moondd girio dhar taa chhab ko kab bhaau nihaario |

તેણે તે જ તલવાર દુશ્મનના શરીર પર માર્યો, જેનાથી તેની થડ કાપીને તે પૃથ્વી પર પડી.

ਮਾਨਹੁ ਈਸ੍ਵਰ ਕੋਪ ਭਯੋ ਸਿਰ ਪੂਤ ਕੋ ਕਾਟਿ ਜੁਦਾ ਕਰਿ ਡਾਰਿਓ ॥੧੪੨੫॥

maanahu eesvar kop bhayo sir poot ko kaatt judaa kar ddaario |1425|

કવિના કહેવા પ્રમાણે એવું દેખાય છે કે શિવે ભારે ક્રોધમાં ગણેશનું માથું કાપી નાખ્યું હતું.1425.

ਬੀਰ ਹਨਿਓ ਜਬ ਹੀ ਰਨ ਮੈ ਤਬ ਦੂਸਰ ਕੇ ਮਨਿ ਕੋਪ ਛਯੋ ॥

beer hanio jab hee ran mai tab doosar ke man kop chhayo |

જ્યારે આ યોદ્ધા માર્યા ગયા, ત્યારે બીજા (જુઝાન સિંહ) તેના મનમાં ગુસ્સે થયા

ਸੁ ਧਵਾਇ ਕੈ ਸ੍ਯੰਦਨ ਤਾਹੀ ਕੀ ਓਰ ਗਯੋ ਅਸਿ ਤੀਛਨ ਪਾਨਿ ਲਯੋ ॥

su dhavaae kai sayandan taahee kee or gayo as teechhan paan layo |

તેણે તેના રથને હાંકી કાઢ્યો અને તરત જ તેની તલવાર હાથમાં લઈને તેની તરફ ગયો (ખડગ સિંહ)

ਤਬ ਭੂਪ ਸਰਾਸਨੁ ਬਾਨ ਲਯੋ ਅਰਿ ਕੋ ਅਸਿ ਮੂਠ ਤੇ ਕਾਟਿ ਦਯੋ ॥

tab bhoop saraasan baan layo ar ko as mootth te kaatt dayo |

પછી રાજા (ખડગ સિંહ) એ ધનુષ્ય અને બાણ (હાથમાં) લીધા અને દુશ્મનની તલવારને પટ્ટામાંથી કાપી નાખ્યું,

ਮਾਨੋ ਜੀਹ ਨਿਕਾਰਿ ਕੈ ਧਾਇਓ ਹੁਤੋ ਜਮੁ ਜੀਭ ਕਟੀ ਬਿਨੁ ਆਸ ਭਯੋ ॥੧੪੨੬॥

maano jeeh nikaar kai dhaaeio huto jam jeebh kattee bin aas bhayo |1426|

પછી રાજાએ પણ તેના ધનુષ અને તીર વડે તેનું માથું કાપી નાખ્યું અને તે લોભથી તેની જીભ હલાવતા આગળ જતા દેખાયા, પરંતુ તેની જીભ કપાઈ જવાને કારણે, તેની સ્વાદ મેળવવાની આશા સમાપ્ત થઈ ગઈ.1426.