શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 304


ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਫੇਰਿ ਉਠੀ ਜਸੁਦਾ ਪਰਿ ਪਾਇਨ ਤਾ ਕੀ ਕਰੀ ਬਹੁ ਭਾਤ ਬਡਾਈ ॥
fer utthee jasudaa par paaein taa kee karee bahu bhaat baddaaee |

પછી યશોદા કૃષ્ણના ચરણોમાંથી ઉભી થઈ અને તેણે અનેક રીતે કૃષ્ણની સ્તુતિ કરી

ਹੇ ਜਗ ਕੇ ਪਤਿ ਹੇ ਕਰੁਨਾ ਨਿਧਿ ਹੋਇ ਅਜਾਨ ਕਹਿਓ ਮਮ ਮਾਈ ॥
he jag ke pat he karunaa nidh hoe ajaan kahio mam maaee |

�હે પ્રભુ! તમે જગતના માલિક છો અને દયાના સાગર છો, મેં અજ્ઞાનતામાં મારી જાતને મા માની હતી.

ਸਾਰੇ ਛਿਮੋ ਹਮਰੋ ਤੁਮ ਅਉਗਨ ਹੁਇ ਮਤਿਮੰਦਿ ਕਰੀ ਜੁ ਢਿਠਾਈ ॥
saare chhimo hamaro tum aaugan hue matimand karee ju dtitthaaee |

હું નીચી બુદ્ધિનો છું, મારા બધા અવગુણોને માફ કરો

ਮੀਟ ਲਯੋ ਮੁਖ ਤਉ ਹਰਿ ਜੀ ਤਿਹ ਪੈ ਮਮਤਾ ਡਰਿ ਬਾਤ ਛਿਪਾਈ ॥੧੩੫॥
meett layo mukh tau har jee tih pai mamataa ddar baat chhipaaee |135|

��� પછી હરિ (કૃષ્ણ) એ પોતાનું મોં બંધ કર્યું અને સ્નેહના પ્રભાવ હેઠળ આ હકીકત છુપાવી.135.

ਕਬਿਤੁ ॥
kabit |

કબિટ

ਕਰੁਨਾ ਕੈ ਜਸੁਧਾ ਕਹਿਯੋ ਹੈ ਇਮ ਗੋਪਿਨ ਸੋ ਖੇਲਬੇ ਕੇ ਕਾਜ ਤੋਰਿ ਲਿਆਏ ਗੋਪ ਬਨ ਸੌ ॥
karunaa kai jasudhaa kahiyo hai im gopin so khelabe ke kaaj tor liaae gop ban sau |

જસોધાએ દયાથી ગોપીઓને કહ્યું કે ગવાલ છોકરાઓએ રમવા માટે બનમાંથી લાકડીઓ (નાના ટુકડા) તોડી નાખી છે.

ਬਾਰਕੋ ਕੇ ਕਹੇ ਕਰਿ ਕ੍ਰੋਧ ਮਨ ਆਪਨੇ ਮੈ ਸ੍ਯਾਮ ਕੋ ਪ੍ਰਹਾਰ ਤਨ ਲਾਗੀ ਛੂਛਕਨ ਸੌ ॥
baarako ke kahe kar krodh man aapane mai sayaam ko prahaar tan laagee chhoochhakan sau |

યશોદાએ ખૂબ જ દયાથી કૃષ્ણને ગોપના બાળકો સાથે જંગલમાં જવાની મંજૂરી આપી, પરંતુ અન્ય બાળકોની ફરિયાદ પર માતાએ કૃષ્ણને ફરીથી લાકડીઓથી મારવાનું શરૂ કર્યું.

ਦੇਖਿ ਦੇਖਿ ਲਾਸਨ ਕੌ ਰੋਵੈ ਸੁਤ ਰੋਵੈ ਮਾਤ ਕਹੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਮਹਾ ਮੋਹਿ ਕਰਿ ਮਨ ਸੌ ॥
dekh dekh laasan kau rovai sut rovai maat kahai kab sayaam mahaa mohi kar man sau |

પછી કૃષ્ણના શરીર પર લાકડીઓના નિશાન જોઈને માતા આસક્ત થઈને રડવા લાગી.

ਰਾਮ ਰਾਮ ਕਹਿ ਸਭੋ ਮਾਰਬੇ ਕੀ ਕਹਾ ਚਲੀ ਸਾਮੁਹੇ ਨ ਬੋਲੀਐ ਰੀ ਐਸੇ ਸਾਧੁ ਜਨ ਸੌ ॥੧੩੬॥
raam raam keh sabho maarabe kee kahaa chalee saamuhe na boleeai ree aaise saadh jan sau |136|

કવિ શ્યામ કહે છે કે આવા સંત વ્યક્તિત્વને મારવાનું વિચારી ન શકાય, તેની આગળ ગુસ્સો પણ ન કરવો જોઈએ.136.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਖੀਰ ਬਿਲੋਵਨ ਕੌ ਉਠੀ ਜਸੁਦਾ ਹਰਿ ਕੀ ਮਾਇ ॥
kheer bilovan kau utthee jasudaa har kee maae |

માતા યશોદા દહીં મંથન કરવા ઉભી થઈ છે

ਮੁਖ ਤੇ ਗਾਵੈ ਪੂਤ ਗੁਨ ਮਹਿਮਾ ਕਹੀ ਨ ਜਾਇ ॥੧੩੭॥
mukh te gaavai poot gun mahimaa kahee na jaae |137|

તેણી તેના મુખમાંથી તેના પુત્રની સ્તુતિ બોલી રહી છે અને તેની પ્રશંસા વર્ણવી શકાતી નથી.137.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਏਕ ਸਮੈ ਜਸੁਧਾ ਸੰਗਿ ਗੋਪਿਨ ਖੀਰ ਮਥੇ ਕਰਿ ਲੈ ਕੈ ਮਧਾਨੀ ॥
ek samai jasudhaa sang gopin kheer mathe kar lai kai madhaanee |

એકવાર યશોદા ગોપીઓ સાથે દહીં મંથન કરી રહી હતી

ਊਪਰ ਕੋ ਕਟਿ ਸੌ ਕਸਿ ਕੈ ਪਟਰੋ ਮਨ ਮੈ ਹਰਿ ਜੋਤਿ ਸਮਾਨੀ ॥
aoopar ko katt sau kas kai pattaro man mai har jot samaanee |

તેણીએ તેની કમર બાંધી હતી અને તે કૃષ્ણનું ધ્યાન કરી રહી હતી

ਘੰਟਕਾ ਛੁਦ੍ਰ ਕਸੀ ਤਿਹ ਊਪਰਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੀ ਤਿਹ ਕੀ ਜੁ ਕਹਾਨੀ ॥
ghanttakaa chhudr kasee tih aoopar sayaam kahee tih kee ju kahaanee |

કમરપટ ઉપર નાની નાની ઘંટીઓ બાંધેલી હતી

ਦਾਨ ਔ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਮ ਕੀ ਸੁਧਿ ਕੈ ਮੁਖ ਤੈ ਹਰਿ ਕੀ ਸੁਭ ਗਾਵਤ ਬਾਨੀ ॥੧੩੮॥
daan aau praakram kee sudh kai mukh tai har kee subh gaavat baanee |138|

કવિ શ્યામ કહે છે કે દાન અને તપનો મહિમા વર્ણવી શકાય તેમ નથી, માતા આનંદમાં, તેમના મુખમાંથી કૃષ્ણ વિશેના ગીતો ગાઈ રહી છે.138.

ਖੀਰ ਭਰਿਯੋ ਜਬ ਹੀ ਤਿਹ ਕੋ ਕੁਚਿ ਤਉ ਹਰਿ ਜੀ ਤਬ ਹੀ ਫੁਨਿ ਜਾਗੇ ॥
kheer bhariyo jab hee tih ko kuch tau har jee tab hee fun jaage |

જ્યારે માતા યશોદાના ટીપા દૂધથી ભરાઈ ગયા, ત્યારે કૃષ્ણ જાગી ગયા

ਪਯ ਸੁ ਪਿਆਵਹੁ ਹੇ ਜਸੁਦਾ ਪ੍ਰਭੁ ਜੀ ਇਹ ਹੀ ਰਸਿ ਮੈ ਅਨੁਰਾਗੇ ॥
pay su piaavahu he jasudaa prabh jee ih hee ras mai anuraage |

તેણી તેને દૂધ આપવા લાગી અને કૃષ્ણ તે આનંદમાં લીન થઈ ગયા

ਦੂਧ ਫਟਿਯੋ ਹੁਇ ਬਾਸਨ ਤੇ ਤਬ ਧਾਇ ਚਲੀ ਇਹ ਰੋਵਨ ਲਾਗੇ ॥
doodh fattiyo hue baasan te tab dhaae chalee ih rovan laage |

બીજી બાજુ વાસણમાં દૂધ ખાટું થઈ ગયું, તે વાસણ વિશે વિચારીને માતા તેને જોવા ગઈ, તો કૃષ્ણ રડવા લાગ્યા.

ਕ੍ਰੋਧ ਕਰਿਓ ਮਨ ਮੈ ਬ੍ਰਿਜ ਕੇ ਪਤਿ ਪੈ ਘਰਿ ਤੇ ਉਠਿ ਬਾਹਰਿ ਭਾਗੇ ॥੧੩੯॥
krodh kario man mai brij ke pat pai ghar te utth baahar bhaage |139|

તે (બ્રજનો રાજા) એટલો ગુસ્સે થયો કે તે ઘરની બહાર ભાગી ગયો.139.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਕ੍ਰੋਧ ਭਰੇ ਹਰਿ ਜੀ ਮਨੈ ਘਰਿ ਤੇ ਬਾਹਰਿ ਜਾਇ ॥
krodh bhare har jee manai ghar te baahar jaae |

મનમાં ક્રોધથી ભરેલા શ્રી કૃષ્ણ બહાર નીકળી ગયા