શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 706


ਹਨ੍ਯੋ ਰੋਹ ਮੋਹੰ ਸਕਾਮੰ ਕਰਾਲੰ ॥
hanayo roh mohan sakaaman karaalan |

કપટ (છેતરપિંડી)નું માથું ભાંગી નાખ્યું અને તેને મારી નાખવામાં આવ્યો અને રોષ (ક્રોધ), મોહ (આસક્તિ), કામ (વાસના) વગેરે જેવા ભયંકર યોદ્ધાઓ પણ ભારે ક્રોધમાં માર્યા ગયા,

ਮਹਾ ਕ੍ਰੁਧ ਕੈ ਕ੍ਰੋਧ ਕੋ ਬਾਨ ਮਾਰ੍ਯੋ ॥
mahaa krudh kai krodh ko baan maarayo |

અત્યંત ક્રોધિત થઈને તેણે ('ક્રોધ' નામના યોદ્ધાને) તીર માર્યું છે.

ਖਿਸ੍ਰਯੋ ਬ੍ਰਹਮ ਦੋਖਾਦਿ ਸਰਬੰ ਪ੍ਰਹਾਰ੍ਯੋ ॥੩੧੭॥
khisrayo braham dokhaad saraban prahaarayo |317|

તેણે કરોધ (ક્રોધ) પર બાણ માર્યા અને આ રીતે ક્રોધમાં ભગવાને તમામ કષ્ટોનો નાશ કર્યો.90.317.

ਰੂਆਲ ਛੰਦ ॥
rooaal chhand |

રૂઆલ સ્ટેન્ઝા

ਸੁ ਦ੍ਰੋਹ ਅਉ ਹੰਕਾਰ ਕੋ ਹਜਾਰ ਬਾਨ ਸੋ ਹਨ੍ਯੋ ॥
su droh aau hankaar ko hajaar baan so hanayo |

દ્રોહ (દ્વેષ) અને અહંકાર (અહંકાર) પણ હજાર તીરોથી માર્યા ગયા

ਦਰਿਦ੍ਰ ਅਸੰਕ ਮੋਹ ਕੋ ਨ ਚਿਤ ਮੈ ਕਛ ਗਨ੍ਯੋ ॥
daridr asank moh ko na chit mai kachh ganayo |

દરિદર્તા (સુસ્તી) અને મોહ (આસક્તિ) તરફ ધ્યાન આપવામાં આવ્યું ન હતું, સહેજ પણ નહીં.

ਅਸੋਚ ਅਉ ਕੁਮੰਤ੍ਰਤਾ ਅਨੇਕ ਬਾਨ ਸੋ ਹਤ੍ਰਯੋ ॥
asoch aau kumantrataa anek baan so hatrayo |

અશોચ (અશુદ્ધતા) અને કુમંતર્ણા (ખરાબ સલાહ) ઘણા તીરોથી નાશ પામ્યા.

ਕਲੰਕ ਕੌ ਨਿਸੰਕ ਹ੍ਵੈ ਸਹੰਸ੍ਰ ਸਾਇਕੰ ਛਤ੍ਰਯੋ ॥੩੧੮॥
kalank kau nisank hvai sahansr saaeikan chhatrayo |318|

કલંક (દોષ) ને નિર્ભયતાથી હજારો તીરોથી વીંધવામાં આવ્યા હતા.91.318.

ਕ੍ਰਿਤਘਨਤਾ ਬਿਸ੍ਵਾਸਘਾਤ ਮਿਤ੍ਰਘਾਤ ਮਾਰ੍ਯੋ ॥
kritaghanataa bisvaasaghaat mitraghaat maarayo |

કૃતઘંટા (કૃતઘ્નતા), વિશ્વઘાટ (વિશ્વાસનો ભંગ) અને મિત્રઘાટ (અમિત્રતા) પણ માર્યા ગયા

ਸੁ ਰਾਜ ਦੋਖ ਬ੍ਰਹਮ ਦੋਖ ਬ੍ਰਹਮ ਅਸਤ੍ਰ ਝਾਰ੍ਯੋ ॥
su raaj dokh braham dokh braham asatr jhaarayo |

બ્રહ્મદોષ અને રાજદોષ બ્રમાસ્ત્ર (બ્રાહ્મણનો હાથ) સાથે સમાપ્ત થયા.

ਉਚਾਟ ਮਾਰਣਾਦਿ ਬਸਿਕਰਣ ਕੋ ਸਰੰ ਹਨ੍ਯੋ ॥
auchaatt maaranaad basikaran ko saran hanayo |

ઉચ્છતન, મારણ અને વશીકર્ણ વગેરેને તીરથી માર્યા

ਬਿਖਾਧ ਕੋ ਬਿਖਾਧ ਕੈ ਨ ਬ੍ਰਿਧ ਤਾਹਿ ਕੋ ਗਨ੍ਯੋ ॥੩੧੯॥
bikhaadh ko bikhaadh kai na bridh taeh ko ganayo |319|

વિષાદ (દ્વેષ), જો કે જૂનો માનવામાં આવે છે, તે છોડતો નથી.92.319.

ਭਜੇ ਰਥੀ ਹਈ ਗਜੀ ਸੁ ਪਤਿ ਤ੍ਰਾਸ ਧਾਰਿ ਕੈ ॥
bhaje rathee hee gajee su pat traas dhaar kai |

સારથિ, ઘોડા અને હાથીઓના ધણીઓ ભયભીત થઈને ભાગ્યા

ਭਜੇ ਰਥੀ ਮਹਾਰਥੀ ਸੁ ਲਾਜ ਕੋ ਬਿਸਾਰਿ ਕੈ ॥
bhaje rathee mahaarathee su laaj ko bisaar kai |

તેના મહાન રથ-માલિકો, તેમની શરમ છોડીને ભાગી ગયા

ਅਸੰਭ ਜੁਧ ਜੋ ਭਯੋ ਸੁ ਕੈਸ ਕੇ ਬਤਾਈਐ ॥
asanbh judh jo bhayo su kais ke bataaeeai |

આ અશક્ય અને ભયાનક યુદ્ધનું વર્ણન કેવી રીતે કરવું જોઈએ કે તે કેવી રીતે લડવામાં આવ્યું?

ਸਹੰਸ ਬਾਕ ਜੋ ਰਟੈ ਨ ਤਤ੍ਰ ਪਾਰ ਪਾਈਐ ॥੩੨੦॥
sahans baak jo rattai na tatr paar paaeeai |320|

જો તેનું વર્ણન સેંકડો કે હજારો વખત કરવામાં આવે તો પણ તેની મહાનતાનો અંત જાણી શકાતો નથી.93.320.

ਕਲੰਕ ਬਿਭ੍ਰਮਾਦਿ ਅਉ ਕ੍ਰਿਤਘਨ ਤਾਹਿ ਕੌ ਹਨ੍ਯੋ ॥
kalank bibhramaad aau kritaghan taeh kau hanayo |

કલંક, વિભારામ અને કૃતઘંટા વગેરે માર્યા ગયા

ਬਿਖਾਦ ਬਿਪਦਾਦਿ ਕੋ ਕਛੂ ਨ ਚਿਤ ਮੈ ਗਨ੍ਯੋ ॥
bikhaad bipadaad ko kachhoo na chit mai ganayo |

વિષાદ, વીઆઇપીડીએ વગેરે તરફ સહેજ પણ ધ્યાન આપવામાં આવ્યું ન હતું.

ਸੁ ਮਿਤ੍ਰਦੋਖ ਰਾਜਦੋਖ ਈਰਖਾਹਿ ਮਾਰਿ ਕੈ ॥
su mitradokh raajadokh eerakhaeh maar kai |

મિત્રદોષ, રાજદોષ, ઇર્શા વગેરેને માર્યા પછી.

ਉਚਾਟ ਅਉ ਬਿਖਾਧ ਕੋ ਦਯੋ ਰਣੰ ਨਿਕਾਰਿ ਕੈ ॥੩੨੧॥
auchaatt aau bikhaadh ko dayo ranan nikaar kai |321|

ઉચ્છતન અને વિષાદને યુદ્ધના મેદાનમાંથી હાંકી કાઢવામાં આવ્યા હતા.94.321

ਗਿਲਾਨਿ ਕੋਪ ਮਾਨ ਅਪ੍ਰਮਾਨ ਬਾਨ ਸੋ ਹਨ੍ਯੋ ॥
gilaan kop maan apramaan baan so hanayo |

ગલાની (દ્વેષ)ને ઘણા તીરોથી વીંધવામાં આવ્યા હતા

ਅਨਰਥ ਕੋ ਸਮਰਥ ਕੈ ਹਜਾਰ ਬਾਨ ਸੋ ਝਨ੍ਰਯੋ ॥
anarath ko samarath kai hajaar baan so jhanrayo |

અનર્થને સંપૂર્ણ શક્તિ સાથે હજાર બાણોથી વીંધવામાં આવ્યો

ਕੁਚਾਰ ਕੋ ਹਜਾਰ ਬਾਨ ਚਾਰ ਸੋ ਪ੍ਰਹਾਰ੍ਯੋ ॥
kuchaar ko hajaar baan chaar so prahaarayo |

કુચાલ પર હજારો સુંદર તીરોથી હુમલો કરવામાં આવ્યો

ਕੁਕਸਟ ਅਉ ਕੁਕ੍ਰਿਆ ਕੌ ਭਜਾਇ ਤ੍ਰਾਸੁ ਡਾਰ੍ਯੋ ॥੩੨੨॥
kukasatt aau kukriaa kau bhajaae traas ddaarayo |322|

કશાટ અને કુતરીયા ભાગી જવાના કારણે થયા હતા.95.322.

ਛਪਯ ਛੰਦ ॥
chhapay chhand |

છપાઈ સ્તંભ

ਅਤਪ ਬੀਰ ਕਉ ਤਾਕਿ ਬਾਨ ਸਤਰਿ ਮਾਰੇ ਤਪ ॥
atap beer kau taak baan satar maare tap |

તપસ્યાએ આટપ પર સિત્તેર બાણ માર્યા

ਨਵੇ ਸਾਇਕਨਿ ਸੀਲ ਸਹਸ ਸਰ ਹਨੈ ਅਜਪ ਜਪ ॥
nave saaeikan seel sahas sar hanai ajap jap |

શીલને નવ્વાણું બાણો માર્યા, જાપે હજાર બાણ અજપને માર્યા,

ਬੀਸ ਬਾਣ ਕੁਮਤਹਿ ਤੀਸ ਕੁਕਰਮਹਿ ਭੇਦ੍ਯੋ ॥
bees baan kumateh tees kukarameh bhedayo |

કુમતને વીસ બાણોથી અને કુકરમને ત્રીસ બાણોથી વીંધવામાં આવ્યા હતા

ਦਸ ਸਾਇਕ ਦਾਰਿਦ੍ਰ ਕਾਮ ਕਈ ਬਾਣਨਿ ਛੇਦ੍ਯੋ ॥
das saaeik daaridr kaam kee baanan chhedayo |

દરિદર્તા પર દસ તીર મારવામાં આવ્યા હતા અને કામને ઘણા તીરોથી વીંધવામાં આવ્યા હતા

ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਬਿਰੋਧ ਕੋ ਬਧ ਕੀਯੋ ਅਬਿਬੇਕਹਿ ਸਰ ਸੰਧਿ ਰਣਿ ॥
bahu bidh birodh ko badh keeyo abibekeh sar sandh ran |

યોદ્ધા અવિવેકે યુદ્ધના મેદાનમાં યોદ્ધા વિરોધનો વધ કર્યો

ਰਣਿ ਰੋਹ ਕ੍ਰੋਹ ਕਰਵਾਰ ਗਹਿ ਇਮ ਸੰਜਮ ਬੁਲ੍ਯੋ ਬਯਣ ॥੩੨੩॥
ran roh kroh karavaar geh im sanjam bulayo bayan |323|

સંજમે હાથમાં તલવાર લઈને યુદ્ધના મેદાનમાં ગુસ્સે થતા કહ્યું.96.323.

ਅਰੁਣ ਪਛਮਹਿ ਉਗ੍ਵੈ ਬਰੁਣੁ ਉਤਰ ਦਿਸ ਤਕੈ ॥
arun pachhameh ugvai barun utar dis takai |

ભલે સૂર્ય પશ્ચિમ દિશામાં ઉગે કે વાદળો ઉત્તર તરફથી આવવા લાગે

ਮੇਰੁ ਪੰਖ ਕਰਿ ਉਡੈ ਸਰਬ ਸਾਇਰ ਜਲ ਸੁਕੈ ॥
mer pankh kar uddai sarab saaeir jal sukai |

જો મેરુ પર્વત ઊડી જાય અને સાગરનું બધું પાણી સુકાઈ જાય

ਕੋਲ ਦਾੜ ਕੜਮੁੜੈ ਸਿਮਟਿ ਫਨੀਅਰ ਫਣ ਫਟੈ ॥
kol daarr karramurrai simatt faneear fan fattai |

ભલે કાલના દાંત વાંકા હોય અને શેષનાગાનું હૂડ પલટી જાય

ਉਲਟਿ ਜਾਨ੍ਰਹਵੀ ਬਹੈ ਸਤ ਹਰੀਚੰਦੇ ਹਟੈ ॥
aulatt jaanrahavee bahai sat hareechande hattai |

ભલે ગંગા વિપરીત રીતે વહેતી હોય અને હરીશચંદ્ર સત્યનો માર્ગ છોડી દે

ਸੰਸਾਰ ਉਲਟ ਪੁਲਟ ਹ੍ਵੈ ਧਸਕਿ ਧਉਲ ਧਰਣੀ ਫਟੈ ॥
sansaar ulatt pulatt hvai dhasak dhaul dharanee fattai |

દુનિયાને ઊંધી વળવા દો, ધૂળને (પૃથ્વીમાં) ડૂબી જવા દો અને પૃથ્વીને ફૂટવા દો,

ਸੁਨਿ ਨ੍ਰਿਪ ਅਬਿਬੇਕ ਸੁ ਬਿਬੇਕ ਭਟਿ ਤਦਪਿ ਨ ਲਟਿ ਸੰਜਮ ਹਟੈ ॥੩੨੪॥
sun nrip abibek su bibek bhatt tadap na latt sanjam hattai |324|

ભલે જગત ઊથલપાથલ થઈ જાય અને બળદની પીઠ પર સ્થિર થઈ ગયેલી ધરતી ડૂબતી વખતે ફાટી જાય, પણ હે અવિવેક રાજા, વિવેકની પરાક્રમી અનુશાસન તો પણ પાછળ હટશે નહીં.97.324.

ਤੇਰੇ ਜੋਰਿ ਮੈ ਗੁੰਗਾ ਕਹਤਾ ਹੋ ॥
tere jor mai gungaa kahataa ho |

તમારા બળ પર હું મૂંગો કહું છું.

ਤੇਰਾ ਸਦਕਾ ਤੇਰੀ ਸਰਣਿ ॥
teraa sadakaa teree saran |

હું, એક મૂંગો, તમારી કૃપાથી બોલું છું, હું તમારા માટે અને તમારા આશ્રય હેઠળ બલિદાન છું.

ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੰਦ ॥
bhujang prayaat chhand |

ભુજંગ પ્રયાત શ્લોક

ਕੁਪ੍ਰਯੋ ਸੰਜਮੰ ਪਰਮ ਜੋਧਾ ਜੁਝਾਰੰ ॥
kuprayo sanjaman param jodhaa jujhaaran |

ખૂબ જ લડાયક યોદ્ધા 'સંજમ'એ ગુસ્સો કર્યો.

ਬਡੋ ਗਰਬਧਾਰੀ ਬਡੋ ਨਿਰਬਿਕਾਰੰ ॥
baddo garabadhaaree baddo nirabikaaran |

મહાન યોદ્ધા સંજમ ગુસ્સે થઈ ગયો અને તે ગર્વ અનુભવતો હતો

ਅਨੰਤਾਸਤ੍ਰ ਲੈ ਕੈ ਅਨਰਥੈ ਪ੍ਰਹਾਰ੍ਯੋ ॥
anantaasatr lai kai anarathai prahaarayo |

(તેણે) અનંત અસ્ત્રથી 'અનર્થ'નો વધ કર્યો છે.

ਅਨਾਦਤ ਕੇ ਅੰਗ ਕੋ ਛੇਦ ਡਾਰ੍ਯੋ ॥੩੨੫॥
anaadat ke ang ko chhed ddaarayo |325|

તેના અસંખ્ય હથિયારો લઈને, તેણે અનર્થ પર હુમલો કર્યો અને અનાદતના અંગોને વીંધી નાખ્યા.98.325.

ਤੇਰੇ ਜੋਰਿ ਕਹਤ ਹੌ ॥
tere jor kahat hau |

હું તમારી શક્તિ સાથે બોલું છું:

ਇਸੋ ਜੁਧੁ ਬੀਤ੍ਯੋ ਕਹਾ ਲੌ ਸੁਨਾਊ ॥
eiso judh beetayo kahaa lau sunaaoo |

એવું યુદ્ધ હતું કે મારે તેનું વર્ણન ક્યાં સુધી કરવું જોઈએ?

ਰਟੋ ਸਹੰਸ ਜਿਹਵਾ ਨ ਤਉ ਅੰਤ ਪਾਊ ॥
ratto sahans jihavaa na tau ant paaoo |

જો હું હજારો જીભથી બોલું તો પણ હું અંત જાણી શકતો નથી

ਦਸੰ ਲਛ ਜੁਗ੍ਰਯੰ ਸੁ ਬਰਖੰ ਅਨੰਤੰ ॥
dasan lachh jugrayan su barakhan anantan |

દસ મિલિયન યુગ અને અનંત વર્ષો માટે