શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 1132


ਭੇਤ ਚਿਤ ਕੌ ਨ੍ਰਿਪਹਿ ਜਤਾਵਾ ॥੫॥
bhet chit kau nripeh jataavaa |5|

અને રાજાને પોતાનો ઈરાદો સમજાવ્યો. 5.

ਕਬਿਤੁ ॥
kabit |

કમ્પાર્ટમેન્ટ:

ਤਾਜੀ ਕੂੰ ਤੁਰਾਇ ਕੈ ਅਸਾੜੀ ਓੜਿ ਰਾਹ ਪੌਣਾ ਜਾਲਿਮ ਜਵਾਲ ਦੁਹਾ ਨੈਨਾ ਨੂੰ ਨਚਾਵਣਾ ॥
taajee koon turaae kai asaarree orr raah pauanaa jaalim javaal duhaa nainaa noo nachaavanaa |

હે પ્રિય મિત્ર! ઘોડાને નીચે ઉતારવું, આપણી બાજુના રસ્તે પડવું અને જુલમી અને અગ્નિ બંનેને માપવા (બર્નિંગ જેવું).

ਅੰਜਨ ਦਿਵਾਇ ਬਾੜ ਬਿਸਿਖ ਚੜਾਇ ਕੈ ਖੁਸਾਲੀ ਨੂੰ ਬੜਾਇ ਨਾਲੇ ਕੈਫਾ ਨੂੰ ਚੜਾਵਣਾ ॥
anjan divaae baarr bisikh charraae kai khusaalee noo barraae naale kaifaa noo charraavanaa |

સુરમા મૂકીને અને સાન પર નૈન રૂપા કેળા ચડાવીને અને દારૂ પીને મારી ખુશીમાં ઘણો વધારો કર્યો.

ਬਦਨ ਦਿਖਾਣਾ ਸਾਨੂੰ ਛਾਤੀ ਨਾਲ ਲਾਣਾ ਅਤੇ ਨੈਣਾ ਨਾਲਿ ਨੈਣ ਜੋੜਿ ਵੇਹਾ ਨੇਹੁ ਲਾਵਣਾ ॥
badan dikhaanaa saanoo chhaatee naal laanaa ate nainaa naal nain jorr vehaa nehu laavanaa |

અમને (તમારો) ચહેરો દેખાડવા માટે, છાતી પર લગાવવા અને નૈનાથી નૈનામાં જોડાઈને આ પ્રકારનું વલણ બનાવવું.

ਬਾਚੇ ਪਤ੍ਰ ਆਣਾ ਮੈਹੀ ਮਿਲੇ ਬ੍ਯਾਂ ਨ ਜਾਣਾ ਸਾਈ ਯਾਰੋ ਜੀ ਅਸਾਡੇ ਪਾਸ ਆਵਣਾ ਹੀ ਆਵਣਾ ॥੬॥
baache patr aanaa maihee mile bayaan na jaanaa saaee yaaro jee asaadde paas aavanaa hee aavanaa |6|

પત્ર વાંચતી વખતે આવો, મને મળ્યા વિના ન જશો અને મારી પાસે જ આવો (એટલે ચોક્કસ આવજો) 2.6.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਗੁਡੀਯਾ ਬਿਖੈ ਸੰਦੇਸ ਲਿਖਿ ਦੀਨੋ ਕੁਅਰਿ ਪਠਾਇ ॥
guddeeyaa bikhai sandes likh deeno kuar patthaae |

કુમારીએ ઢીંગલીમાં મેસેજ લખ્યો અને (પ્રિયાને) મોકલ્યો.

ਤਨਿਕ ਬਾਰ ਲਾਗੀ ਨਹੀ ਨ੍ਰਿਪਹਿ ਪਹੂੰਚੀ ਜਾਇ ॥੭॥
tanik baar laagee nahee nripeh pahoonchee jaae |7|

તે પૂરતું ન હતું કે (ઢીંગલી) રાજા પાસે પહોંચી.7.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਪਤੀਯਾ ਛੋਰਿ ਲਖੀ ਪ੍ਰਿਯ ਕਹਾ ॥
pateeyaa chhor lakhee priy kahaa |

પત્ર ખોલીને પ્રિયાએ શું જોયું?

ਇਹ ਪਠਿਯੋ ਤਰੁਨੀ ਲਿਖਿ ਉਹਾ ॥
eih patthiyo tarunee likh uhaa |

તે મહિલાએ તેમાં લખ્યું છે.

ਯਾ ਗੁਡੀਯਾ ਪਰ ਬੈਠਹੁ ਧਾਈ ॥
yaa guddeeyaa par baitthahu dhaaee |

આ ઢીંગલીમાં જલ્દી બેસો

ਚਿੰਤ ਨ ਕਰਹੁ ਚਿਤ ਮੈ ਰਾਈ ॥੮॥
chint na karahu chit mai raaee |8|

અને ઓ રાજન! (અમુક પ્રકારની) ચિટ વિશે વધારે ચિંતા કરશો નહીં. 8.

ਕੈ ਗੁਡੀਯਾ ਉਪਰ ਚੜਿ ਆਵਹੁ ॥
kai guddeeyaa upar charr aavahu |

કાં તો ઢીંગલી પર આવો,

ਨਾਤਰ ਟਾਗ ਤਰੇ ਕਰਿ ਜਾਵਹੁ ॥
naatar ttaag tare kar jaavahu |

નહિંતર તાંગ હેઠળ પસાર.

ਜੋ ਤੁਹਿ ਗਿਰਨ ਧਰਨ ਪਰ ਦੇਊ ॥
jo tuhi giran dharan par deaoo |

જો તમે જમીન પર પડો છો,

ਸ੍ਵਰਗ ਸਾਚ ਕਰਿ ਬਾਸ ਨ ਲੇਊ ॥੯॥
svarag saach kar baas na leaoo |9|

તો ખરેખર સ્વર્ગના રહેવાસી ન બનો. 9.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਮਾਤ੍ਰ ਪਛ ਸਤ ਸਪਤ ਪਿਤੁ ਪਰੈ ਨਰਕ ਕੁਲ ਸੋਇ ॥
maatr pachh sat sapat pit parai narak kul soe |

(મારા) માતૃપક્ષના સાત કુળ અને મારા દાદાના પક્ષના સાત કુળ નરકમાં પડશે.

ਜੌ ਗੁਡੀਯਾ ਤੇ ਭੂਮਿ ਪਰਿ ਪਤਨ ਤਿਹਾਰੋ ਹੋਇ ॥੧੦॥
jau guddeeyaa te bhoom par patan tihaaro hoe |10|

ઢીંગલી પરથી જમીન પર પડો તો. 10.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਤੁਮ ਯਾ ਕੌ ਪਿਯ ਡੋਰਿ ਨ ਜਾਨਹੁ ॥
tum yaa kau piy ddor na jaanahu |

ઓ ડિયર! તેને ગ્રાન્ટેડ ન લો.

ਸਗੂਆ ਕੈ ਯਾ ਕੌ ਪਹਿਚਾਨਹੁ ॥
sagooaa kai yaa kau pahichaanahu |

તેને પારણું તરીકે ઓળખો.

ਤੁਮਰੋ ਬਾਲ ਬਿਘਨ ਨਹਿ ਹ੍ਵੈ ਹੈ ॥
tumaro baal bighan neh hvai hai |

તમારા વાળને પણ નુકસાન નહીં થાય.

ਯਾ ਮੈ ਦੇਖਿ ਪਾਵ ਧਰਿ ਲੈ ਹੈ ॥੧੧॥
yaa mai dekh paav dhar lai hai |11|

(તમે) તેમાં ઊભા રહો અને જુઓ. 11.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਮੰਤ੍ਰ ਸਕਤਿ ਤੇ ਮੈ ਕਿਯਾ ਸਗੂਆ ਯਾਹਿ ਬਨਾਇ ॥
mantr sakat te mai kiyaa sagooaa yaeh banaae |

મેં તેને (મારી) મંત્ર શક્તિથી પારણું બનાવ્યું છે.

ਸੰਕ ਤ੍ਯਾਗਿ ਕਰਿ ਆਈਯੈ ਸੁਨੁ ਰਾਜਨ ਕੇ ਰਾਇ ॥੧੨॥
sank tayaag kar aaeeyai sun raajan ke raae |12|

હે રાજાઓના રાજા! ચાલો સાથે છોડીએ. 12.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਜਬ ਰਾਜੈ ਐਸੀ ਸੁਨਿ ਪਾਈ ॥
jab raajai aaisee sun paaee |

જ્યારે રાજાએ આવી (વાત) સાંભળી (અથવા વાંચી)

ਚਿਤ ਕੀ ਸੰਕ ਸਗਲ ਬਿਸਰਾਈ ॥
chit kee sank sagal bisaraaee |

એટલે મનનો બધો સંકોચ દૂર થયો.

ਹਯ ਤੇ ਉਤਰਿ ਡੋਰਿ ਪਰ ਚਢਿਯੋ ॥
hay te utar ddor par chadtiyo |

તે ઘોડા પરથી ઉતરીને દોરડા પર બેસી ગયો.

ਆਨੰਦ ਅਧਿਕ ਚਿਤ ਮੈ ਬਢਿਯੋ ॥੧੩॥
aanand adhik chit mai badtiyo |13|

મનમાં ખુશી ઘણી વધી ગઈ. 13.

ਅੜਿਲ ॥
arril |

અડગ

ਕੁਅਰ ਕੁਅਰਿ ਕੇ ਤੀਰ ਪਹੂਚ੍ਯੋ ਆਇ ਕੈ ॥
kuar kuar ke teer pahoochayo aae kai |

કુંવર કુમારી પાસે આવ્યો

ਕਾਮ ਭੋਗ ਕੌ ਕੀਯੋ ਹਰਖ ਉਪਜਾਇ ਕੈ ॥
kaam bhog kau keeyo harakh upajaae kai |

અને (તેઓએ) ખુશીથી વ્યભિચાર કર્યો.

ਸਾਹ ਤਬ ਲਗੇ ਦ੍ਵਾਰ ਪਹੂਚ੍ਯੋ ਆਇ ਕਰਿ ॥
saah tab lage dvaar pahoochayo aae kar |

ત્યાં સુધીમાં શાહ પણ દરવાજે પહોંચી ગયા.

ਹੋ ਤਬੈ ਤਰੁਨਿ ਸੌ ਬਾਤ ਕਹੀ ਪਿਯ ਨੈਨ ਭਰਿ ॥੧੪॥
ho tabai tarun sau baat kahee piy nain bhar |14|

પછી પ્રેમીએ આંખોમાં આંસુ સાથે કુમારીને કહ્યું. 14.

ਅਬ ਤ੍ਰਿਯ ਤੁਮਰੋ ਸਾਹ ਮੈ ਗਹਿ ਮਾਰਿ ਹੈ ॥
ab triy tumaro saah mai geh maar hai |

ઓ ડિયર! તમારો રાજા હવે મને પકડીને મારી નાખશે

ਇਹੀ ਧੌਲਹਰ ਊਪਰ ਤੇ ਮੁਹਿ ਡਾਰਿ ਹੈ ॥
eihee dhaualahar aoopar te muhi ddaar hai |

અને મને આ મહેલમાંથી નીચે ફેંકી દેશે.

ਟੂਕ ਟੂਕ ਹ੍ਵੈ ਸਭੈ ਪਸੁਰਿਯਾ ਜਾਇ ਹੈ ॥
ttook ttook hvai sabhai pasuriyaa jaae hai |

મારી બધી પાંસળીઓ તૂટી જશે.

ਹੋ ਤੁਹਿ ਭੇਟੇ ਹਮ ਆਜੁ ਇਹੈ ਫਲ ਪਾਇ ਹੈ ॥੧੫॥
ho tuhi bhette ham aaj ihai fal paae hai |15|

તમને મળવાનું આ ફળ અમને મળશે. 15.

ਨ੍ਰਿਪ ਚਿੰਤਾ ਚਿਤ ਭੀਤਰ ਕਛੂ ਨ ਕੀਜਿਯੈ ॥
nrip chintaa chit bheetar kachhoo na keejiyai |

(રાણીએ કહ્યું) હે રાજા! મનમાં ચિંતા ન કરો.

ਨਿਰਖਿ ਹਮਾਰੋ ਚਰਿਤ ਅਬੈ ਹੀ ਲੀਜਿਯੈ ॥
nirakh hamaaro charit abai hee leejiyai |

(તમે) હવે મારું પાત્ર જોશો.

ਬਾਰ ਤਿਹਾਰੋ ਏਕ ਨ ਬਾਕਨ ਪਾਇ ਹੈ ॥
baar tihaaro ek na baakan paae hai |

તમારો એક વાળ પણ પૂર્વવત્ થશે નહીં.

ਹੋ ਹਮ ਸੋ ਭੋਗ ਕਮਾਇ ਹਸਤ ਗ੍ਰਿਹ ਜਾਇ ਹੈ ॥੧੬॥
ho ham so bhog kamaae hasat grih jaae hai |16|

મારી સાથે સંભોગ કર્યા પછી તમે હસતા હસતા ઘરે જશો. 16.

ਮੰਤ੍ਰ ਸਕਤਿ ਹੁੰਡੀਆ ਤਿਹ ਕਿਯੋ ਬਨਾਇ ਕੈ ॥
mantr sakat hunddeea tih kiyo banaae kai |

મંત્રની શક્તિથી તે રામ ('હુન્ડિયા') બન્યો.

ਪਕਰਿ ਕਾਨ ਤੇ ਪਤਿ ਕੋ ਦਿਯੋ ਦਿਖਾਇ ਕੈ ॥
pakar kaan te pat ko diyo dikhaae kai |

અને કાન પાસે લઈ પતિને બતાવ્યું.

ਬਹੁਰਿ ਮੇਖ ਭੇ ਬਾਧ੍ਰਯੋ ਨ੍ਰਿਪਹਿ ਬਨਾਇ ਕਰਿ ॥
bahur mekh bhe baadhrayo nripeh banaae kar |

પછી (તેણે) રાજાને કિલ્લામાં બાંધી દીધો.

ਹੋ ਬਹੁਰਿ ਤਵਨ ਕੋ ਕਿਯੋ ਸੁਦੇਸ ਉਠਾਇ ਕਰਿ ॥੧੭॥
ho bahur tavan ko kiyo sudes utthaae kar |17|

પછી તેણે તેને ઉછેર્યો અને તેને તેના ઘરે ('સુદેસ') મોકલ્યો. 17.

ਸਾਹ ਨਿਰਖ ਤੇ ਗੁਡਿਯਾ ਦਈ ਚੜਾਇ ਕੈ ॥
saah nirakh te guddiyaa dee charraae kai |

શાહને જોઈને (સ્ત્રીએ) ઢીંગલી ઓફર કરી.

ਕਰਿ ਕੈ ਸੰਗ ਸ੍ਵਾਰ ਦਯੋ ਨ੍ਰਿਪੁਡਾਇ ਕੈ ॥
kar kai sang svaar dayo nripuddaae kai |

રાજા એક (ઢીંગલી) પર ઉડી ગયો.

ਪਿਯਹਿ ਨਿਰਖਿਤੇ ਮੀਤ ਦਯੋ ਪਹੁੰਚਾਇ ਘਰ ॥
piyeh nirakhite meet dayo pahunchaae ghar |

પ્રીતમને તેના પતિ સાથે જોઈને ઘરે લઈ ગયા.

ਹੋ ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਕਛੁ ਜੜ ਸਕ੍ਯੋ ਬਿਚਾਰ ਕਰਿ ॥੧੮॥
ho bhed abhed na kachh jarr sakayo bichaar kar |18|

તે મૂર્ખ તફાવત ઓળખી શક્યો નહીં. 18.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਸਾਹੁ ਸੁਤਾ ਨਿਰਖਿਤਿ ਪਤਿਹ ਗੁਡਿਯਾ ਦਈ ਚੜਾਇ ॥
saahu sutaa nirakhit patih guddiyaa dee charraae |

શાહની દીકરીએ ઢીંગલીને ઉડાવી દીધી જ્યારે તેનો પતિ જોઈ રહ્યો હતો.

ਤਾ ਪਰ ਬਧੇ ਬਜੰਤ੍ਰ ਥੇ ਬਾਜਤ ਭਏ ਬਨਾਇ ॥੧੯॥
taa par badhe bajantr the baajat bhe banaae |19|

તેના પર બાંધેલી ઘંટડીઓ વાગવા લાગી. 19.

ਬਿਹਸਿ ਨਾਰਿ ਨਿਜ ਨਾਥ ਸੋ ਕਹਿਯੋ ਪਿਯਹਿ ਪਹੁਚਾਇ ॥
bihas naar nij naath so kahiyo piyeh pahuchaae |

પ્રીતમને (તેના ઘરે) લાવ્યા પછી રાનીએ હસીને તેના પતિને કહ્યું.

ਮਿਤ੍ਰ ਹਮਾਰੋ ਸਾਹ ਇਹ ਦਏ ਦਮਾਮੋ ਜਾਇ ॥੨੦॥
mitr hamaaro saah ih de damaamo jaae |20|

અમારા મિત્ર આ શાહ છે જે ઢોલ વગાડે છે. 20.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਇਹ ਛਲ ਮੀਤ ਸਦਨ ਪਹੁਚਾਯੋ ॥
eih chhal meet sadan pahuchaayo |

આ યુક્તિથી તે મિત્રાને (તેના) ઘરે લઈ આવ્યો.

ਤਾ ਕੋ ਬਾਰ ਨ ਬਾਕਨ ਪਾਯੋ ॥
taa ko baar na baakan paayo |

તેના વાળ પણ પૂર્વવત્ કરવા દેવાયા ન હતા.

ਨਿਜੁ ਪਤਿ ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਚੀਨੋ ॥
nij pat bhed abhed na cheeno |

તેના પતિને આ રહસ્ય સમજાયું નહીં.

ਕਬਿ ਪ੍ਰਸੰਗ ਪੂਰਨ ਤਬ ਕੀਨੋ ॥੨੧॥
kab prasang pooran tab keeno |21|

પછી કવિએ સંદર્ભ પૂરો કર્યો. 21.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦੋਇ ਸੌ ਅਠਾਈਸ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੨੮॥੪੩੩੪॥ਅਫਜੂੰ॥
eit sree charitr pakhayaane triyaa charitre mantree bhoop sanbaade doe sau atthaaees charitr samaapatam sat subham sat |228|4334|afajoon|

અહીં શ્રી ચારિત્રોપાખ્યાનના ત્રિય ચરિત્રના મંત્રી ભૂપ સંવાદનો 228મો અધ્યાય સમાપ્ત થાય છે, બધું જ શુભ છે. 228.4334. ચાલે છે

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਪਲਵਲ ਦੇਸ ਛਤ੍ਰਿਨੀ ਰਹੈ ॥
palaval des chhatrinee rahai |

પલવલ દેશમાં (a) છત્રાણી રહેતી હતી.

ਬੁਧਿ ਮਤੀ ਜਾ ਕੋ ਜਗ ਕਹੈ ॥
budh matee jaa ko jag kahai |

લોકો તેમને બુદ્ધી મતી કહેતા.

ਜਬ ਤਨ ਤਾਹਿ ਬਿਰਧਤਾ ਆਇਸ ॥
jab tan taeh biradhataa aaeis |

જ્યારે તેનું શરીર વૃદ્ધ થઈ ગયું,

ਤਬ ਤਿਨ ਏਕ ਚਰਿਤ੍ਰ ਬਨਾਇਸ ॥੧॥
tab tin ek charitr banaaeis |1|

પછી તેણે એક પાત્ર ભજવ્યું.1.

ਦ੍ਵੈ ਸੰਦੂਕ ਜੂਤਿਯਨ ਭਰੇ ॥
dvai sandook jootiyan bhare |

(તેણે) પગરખાંથી બે છાતી ભરી