શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 944


ਬਜੈ ਸਾਰ ਭਾਰੋ ਕਿਤੇ ਹੀ ਪਰਾਏ ॥
bajai saar bhaaro kite hee paraae |

કેટલું લોખંડ નીચે પછાડ્યું છે, કેટલા પડ્યા છે (અથવા ભાગી ગયા છે).

ਕਿਤੇ ਚੁੰਗ ਬਾਧੇ ਚਲੇ ਖੇਤ ਆਏ ॥
kite chung baadhe chale khet aae |

કેટલાય જૂથોમાં યુદ્ધના મેદાનમાં આવ્યા છે.

ਪਰੀ ਬਾਨ ਗੋਲਾਨ ਕੀ ਮਾਰਿ ਐਸੀ ॥
paree baan golaan kee maar aaisee |

ગોળી અને તીરના આવા પ્રહાર થયા છે

ਮਨੋ ਕ੍ਵਾਰ ਕੇ ਮੇਘ ਕੀ ਬ੍ਰਿਸਟਿ ਜੈਸੀ ॥੨੩॥
mano kvaar ke megh kee brisatt jaisee |23|

જાણે કે આસો મહિનામાં પરિવર્તનનો વરસાદ વરસતો હોય. 23.

ਪਰੀ ਮਾਰਿ ਭਾਰੀ ਮਚਿਯੋ ਲੋਹ ਗਾਢੋ ॥
paree maar bhaaree machiyo loh gaadto |

ઘણું મારવામાં આવ્યું છે અને ઘણું લોખંડ અથડાયું છે (દા.ત.

ਅਹਿਲਾਦ ਜੋਧਾਨ ਕੈ ਚਿਤ ਬਾਢੋ ॥
ahilaad jodhaan kai chit baadto |

જેનાથી યોદ્ધાઓના હૃદય પ્રસન્ન થયા છે.

ਕਹੂੰ ਭੂਤ ਔ ਪ੍ਰੇਤ ਨਾਚੈ ਰੁ ਗਾਵੈ ॥
kahoon bhoot aau pret naachai ru gaavai |

ક્યાંક ભૂત-પ્રેત નાચતા-ગાતા હોય છે

ਕਹੂੰ ਜੋਗਿਨੀ ਪੀਤ ਲੋਹੂ ਸੁਹਾਵੈ ॥੨੪॥
kahoon joginee peet lohoo suhaavai |24|

અને ક્યાંક જોગણો લોહી પીતા જોવા મળે છે. 24.

ਕਹੂੰ ਬੀਰ ਬੈਤਲਾ ਬਾਕੇ ਬਿਹਾਰੈ ॥
kahoon beer baitalaa baake bihaarai |

ક્યાંક બાંકે બીર બૈતાલ રહે છે

ਕਹੂੰ ਬੀਰ ਬੀਰਾਨ ਕੋ ਮਾਰਿ ਡਾਰੈ ॥
kahoon beer beeraan ko maar ddaarai |

અને ક્યાંક યોદ્ધાઓ યોદ્ધાઓને મારી રહ્યા છે.

ਕਿਤੇ ਬਾਨ ਲੈ ਸੂਰ ਕੰਮਾਨ ਐਂਚੈ ॥
kite baan lai soor kamaan aainchai |

ક્યાંક યોદ્ધાઓ ધનુષ અને તીર મારી રહ્યા છે

ਕਿਤੇ ਘੈਂਚਿ ਜੋਧਾਨ ਕੇ ਕੇਸ ਖੈਂਚੈ ॥੨੫॥
kite ghainch jodhaan ke kes khainchai |25|

અને ક્યાંક યોદ્ધાઓને કેસ દ્વારા ખેંચવામાં આવી રહ્યા છે. 25.

ਕਹੂੰ ਪਾਰਬਤੀ ਮੂਡ ਮਾਲਾ ਬਨਾਵੈ ॥
kahoon paarabatee moodd maalaa banaavai |

ક્યાંક પાર્વતી મસ્તકની માળા ચઢાવી રહી છે,

ਕਹੂੰ ਰਾਗ ਮਾਰੂ ਮਹਾ ਰੁਦ੍ਰ ਗਾਵੈ ॥
kahoon raag maaroo mahaa rudr gaavai |

ક્યાંક મહા રુદ્ર મારુ રાગ ગાતા હોય છે.

ਕਹੂੰ ਕੋਪ ਕੈ ਡਾਕਨੀ ਹਾਕ ਮਾਰੈ ॥
kahoon kop kai ddaakanee haak maarai |

ક્યાંક પોસ્ટમેન ગુસ્સાથી બૂમો પાડી રહ્યા છે.

ਗਏ ਜੂਝਿ ਜੋਧਾ ਬਿਨਾ ਹੀ ਸੰਘਾਰੈ ॥੨੬॥
ge joojh jodhaa binaa hee sanghaarai |26|

ક્યાંક યોદ્ધાઓ માર્યા વિના માર્યા ગયા છે. 26.

ਕਹੂੰ ਦੁੰਦਭੀ ਢੋਲ ਸਹਨਾਇ ਬਜੈ ॥
kahoon dundabhee dtol sahanaae bajai |

ક્યાંક દુંદભી, ઢોલ અને શહનાઈ વગાડતા હોય છે

ਮਹਾ ਕੋਪ ਕੈ ਸੂਰ ਕੇਤੇ ਗਰਜੈ ॥
mahaa kop kai soor kete garajai |

અને કેટલા યોદ્ધાઓ ક્રોધથી ગર્જના કરી રહ્યા છે.

ਪਰੇ ਕੰਠ ਫਾਸੀ ਕਿਤੇ ਬੀਰ ਮੂਏ ॥
pare kantth faasee kite beer mooe |

જાળમાં ફસાઈ જવાથી કેટલા વીરોના મૃત્યુ થયા છે

ਤਨੰ ਤ੍ਯਾਗ ਗਾਮੀ ਸੁ ਬੈਕੁੰਠ ਹੂਏ ॥੨੭॥
tanan tayaag gaamee su baikuntth hooe |27|

અને દેહ છોડીને સ્વર્ગમાં ગયા છે. 27.

ਕਿਤੇ ਖੇਤ ਮੈ ਦੇਵ ਦੇਵਾਰਿ ਮਾਰੇ ॥
kite khet mai dev devaar maare |

યુદ્ધના મેદાનમાં દેવોએ કેટલા દૈત્યોને માર્યા છે

ਕਿਤੇ ਪ੍ਰਾਨ ਸੁਰ ਲੋਕ ਤਜਿ ਕੈ ਬਿਹਾਰੇ ॥
kite praan sur lok taj kai bihaare |

અને કેટલાએ પોતાના જીવનનો ત્યાગ કરીને સુર-લોકમાં જીવી રહ્યા છે.

ਕਿਤੇ ਘਾਇ ਲਾਗੋ ਮਹਾਬੀਰ ਝੂਮੈ ॥
kite ghaae laago mahaabeer jhoomai |

કેટલા સૈનિકો ઘાયલ થવાને કારણે મૃત્યુ પામી રહ્યા છે. (હોય એવું લાગે છે)

ਮਨੋ ਪਾਨਿ ਕੈ ਭੰਗ ਮਾਲੰਗ ਘੂਮੈ ॥੨੮॥
mano paan kai bhang maalang ghoomai |28|

જાણે મલંગ લોકો ભાંગ પીને ફરતા હોય. 28.

ਬਲੀ ਮਾਰ ਹੀ ਮਾਰਿ ਕੈ ਕੈ ਪਧਾਰੇ ॥
balee maar hee maar kai kai padhaare |

શૂરવીરોએ બૂમો પાડી 'કિલ મારી'

ਹਨੇ ਛਤ੍ਰਧਾਰੀ ਮਹਾ ਐਠਿਯਾਰੇ ॥
hane chhatradhaaree mahaa aaitthiyaare |

ઘણા અકરખ છત્રધારીઓ માર્યા ગયા છે.

ਕਈ ਕੋਟਿ ਪਤ੍ਰੀ ਤਿਸੀ ਠੌਰ ਛੂਟੇ ॥
kee kott patree tisee tthauar chhootte |

ત્યાં કરોડો રૂપિયાની 'પત્રી' (પીંછાવાળા તીર) બહાર પાડવામાં આવ્યા છે

ਊਡੇ ਛਿਪ੍ਰ ਸੌ ਪਤ੍ਰ ਸੇ ਛਤ੍ਰ ਟੂਟੇ ॥੨੯॥
aoodde chhipr sau patr se chhatr ttootte |29|

અને ટૂંક સમયમાં જ છત્રીના ટુકડા અક્ષરોની જેમ ઉડી ગયા છે. 29.

ਮਚਿਯੋ ਜੁਧ ਗਾੜੋ ਮੰਡੌ ਬੀਰ ਭਾਰੇ ॥
machiyo judh gaarro manddau beer bhaare |

શ્યામ જાણે, કેટલાનો નાશ થયો.

ਚਹੂੰ ਓਰ ਕੇ ਕੋਪ ਕੈ ਕੈ ਹਕਾਰੇ ॥
chahoon or ke kop kai kai hakaare |

મહાન યોદ્ધાઓ ગુસ્સે થઈ રહ્યા હોવાથી મહાન લડાઈ વિકસિત થઈ હતી.

ਹੂਏ ਪਾਕ ਸਾਹੀਦ ਜੰਗਾਹ ਮ੍ਯਾਨੈ ॥
hooe paak saaheed jangaah mayaanai |

(ઘણા યોદ્ધાઓ) યુદ્ધમાં લડીને પવિત્ર શહીદી પ્રાપ્ત કરી છે.

ਗਏ ਜੂਝਿ ਜੋਧਾ ਘਨੋ ਸ੍ਯਾਮ ਜਾਨੈ ॥੩੦॥
ge joojh jodhaa ghano sayaam jaanai |30|

યુદ્ધમાં કેટલાક ધર્મનિષ્ઠ મૃત્યુ પામ્યા. (કવિ) શ્યામ જાણે છે કે મોટી સંખ્યામાં યોદ્ધાઓનો નાશ થયો હતો.(30)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਅਜਿ ਸੁਤ ਜਹਾ ਚਿਤ ਲੈ ਜਾਵੈ ॥
aj sut jahaa chit lai jaavai |

દશરથનું ચિત્ત જ્યાં જવા માંગે છે,

ਤਹੀ ਕੇਕਈ ਲੈ ਪਹੁਚਾਵੈ ॥
tahee kekee lai pahuchaavai |

દશરથે જે દિશામાં જોયું, તરત જ કૈકેયી ત્યાં પહોંચી ગયા.

ਅਬ੍ਰਿਣ ਰਾਖਿ ਐਸੋ ਰਥ ਹਾਕ੍ਰਯੋ ॥
abrin raakh aaiso rath haakrayo |

(દશરથ)ને કોઈ ઈજા થઈ ન હતી અને (તેણે) આ રીતે રથ ચલાવ્યો

ਨਿਜੁ ਪਿਯ ਕੇ ਇਕ ਬਾਰ ਨ ਬਾਕ੍ਯੋ ॥੩੧॥
nij piy ke ik baar na baakayo |31|

તેણીએ રથને એવી રીતે ચલાવ્યો કે તેણીએ રાજાને ઘાયલ ન થવા દીધો, અને તેનો એક વાળ પણ વિભાજિત ન થયો.(31)

ਜਹਾ ਕੇਕਈ ਲੈ ਪਹੁਚਾਯੋ ॥
jahaa kekee lai pahuchaayo |

કૈકાઈ જેને લઈ જશે (તેમને)

ਅਜਿ ਸੁਤ ਤਾ ਕੌ ਮਾਰਿ ਗਿਰਾਯੋ ॥
aj sut taa kau maar giraayo |

કોઈપણ બહાદુર (દુશ્મન) તરફ તેણીએ રાજાને પકડ્યો, તેણે હત્યાનો વિસ્તાર કર્યો.

ਐਸੋ ਕਰਿਯੋ ਬੀਰ ਸੰਗ੍ਰਾਮਾ ॥
aaiso kariyo beer sangraamaa |

(તે) યોદ્ધાએ આવું યુદ્ધ કર્યું

ਖਬਰੈ ਗਈ ਰੂਮ ਅਰੁ ਸਾਮਾ ॥੩੨॥
khabarai gee room ar saamaa |32|

રાજા એટલો બહાદુરીથી લડ્યો કે તેની વીરતાના સમાચાર રોમ અને શામના દેશોમાં પહોંચ્યા.(32)

ਐਸੀ ਭਾਤਿ ਦੁਸਟ ਬਹੁ ਮਾਰੇ ॥
aaisee bhaat dusatt bahu maare |

આ રીતે, ઘણા દુષ્ટ લોકો માર્યા ગયા

ਬਾਸਵ ਕੇ ਸਭ ਸੋਕ ਨਿਵਾਰੇ ॥
baasav ke sabh sok nivaare |

આ રીતે ઘણા શત્રુઓનો નાશ થયો, અને ઈન્દ્ર દેવની બધી શંકાઓ દૂર થઈ ગઈ.

ਗਹਿਯੋ ਦਾਤ ਤ੍ਰਿਣ ਉਬਰਿਯੋ ਸੋਊ ॥
gahiyo daat trin ubariyo soaoo |

(જેણે) ટીલ તેના દાંતમાં લીધી, તે બચી ગયો.

ਨਾਤਰ ਜਿਯਤ ਨ ਬਾਚ੍ਰਯੋ ਕੋਊ ॥੩੩॥
naatar jiyat na baachrayo koaoo |33|

ફક્ત તે જ બચી ગયા જેમણે ઘાસ ખાધું (હાર સ્વીકારી) અન્યથા કોઈને છોડવામાં આવતું ન હતું.(33)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਪਤਿ ਰਾਖ੍ਯੋ ਰਥ ਹਾਕਿਯੋ ਸੂਰਨ ਦਯੋ ਖਪਾਇ ॥
pat raakhayo rath haakiyo sooran dayo khapaae |

તેણીએ રથ ચલાવીને અને તેને બચાવીને પ્રતિષ્ઠા સાચવી