श्री दसाम ग्रंथ

पान - 944


ਬਜੈ ਸਾਰ ਭਾਰੋ ਕਿਤੇ ਹੀ ਪਰਾਏ ॥
बजै सार भारो किते ही पराए ॥

किती लोखंड खाली ठोठावले गेले, किती पडले (किंवा पळून गेले).

ਕਿਤੇ ਚੁੰਗ ਬਾਧੇ ਚਲੇ ਖੇਤ ਆਏ ॥
किते चुंग बाधे चले खेत आए ॥

किती जण गटातटात युद्धभूमीवर आले आहेत.

ਪਰੀ ਬਾਨ ਗੋਲਾਨ ਕੀ ਮਾਰਿ ਐਸੀ ॥
परी बान गोलान की मारि ऐसी ॥

गोळ्या आणि बाणांचा असा मारा झाला आहे

ਮਨੋ ਕ੍ਵਾਰ ਕੇ ਮੇਘ ਕੀ ਬ੍ਰਿਸਟਿ ਜੈਸੀ ॥੨੩॥
मनो क्वार के मेघ की ब्रिसटि जैसी ॥२३॥

जणू आसूच्या महिन्यात बदलांचा पाऊस पडतो. 23.

ਪਰੀ ਮਾਰਿ ਭਾਰੀ ਮਚਿਯੋ ਲੋਹ ਗਾਢੋ ॥
परी मारि भारी मचियो लोह गाढो ॥

बरेच काही मारले गेले आहे आणि बरेच लोखंड एकमेकांना भिडले आहेत (उदा.

ਅਹਿਲਾਦ ਜੋਧਾਨ ਕੈ ਚਿਤ ਬਾਢੋ ॥
अहिलाद जोधान कै चित बाढो ॥

ज्याने वीरांचे मन प्रसन्न झाले आहे.

ਕਹੂੰ ਭੂਤ ਔ ਪ੍ਰੇਤ ਨਾਚੈ ਰੁ ਗਾਵੈ ॥
कहूं भूत औ प्रेत नाचै रु गावै ॥

कुठेतरी भूत-प्रेत नाचत-गातात

ਕਹੂੰ ਜੋਗਿਨੀ ਪੀਤ ਲੋਹੂ ਸੁਹਾਵੈ ॥੨੪॥
कहूं जोगिनी पीत लोहू सुहावै ॥२४॥

आणि कुठेतरी जोगणे रक्त पिताना दिसतात. २४.

ਕਹੂੰ ਬੀਰ ਬੈਤਲਾ ਬਾਕੇ ਬਿਹਾਰੈ ॥
कहूं बीर बैतला बाके बिहारै ॥

कुठेतरी बांके बीर बैताल मुक्काम आहे

ਕਹੂੰ ਬੀਰ ਬੀਰਾਨ ਕੋ ਮਾਰਿ ਡਾਰੈ ॥
कहूं बीर बीरान को मारि डारै ॥

आणि कुठेतरी योद्धे योद्ध्यांना मारत आहेत.

ਕਿਤੇ ਬਾਨ ਲੈ ਸੂਰ ਕੰਮਾਨ ਐਂਚੈ ॥
किते बान लै सूर कंमान ऐंचै ॥

कुठेतरी योद्धे धनुष्यबाण मारत आहेत

ਕਿਤੇ ਘੈਂਚਿ ਜੋਧਾਨ ਕੇ ਕੇਸ ਖੈਂਚੈ ॥੨੫॥
किते घैंचि जोधान के केस खैंचै ॥२५॥

आणि कुठेतरी लढवय्ये केसेस करून ओढले जात आहेत. २५.

ਕਹੂੰ ਪਾਰਬਤੀ ਮੂਡ ਮਾਲਾ ਬਨਾਵੈ ॥
कहूं पारबती मूड माला बनावै ॥

कुठेतरी पार्वती मस्तकाला हार घालत आहे,

ਕਹੂੰ ਰਾਗ ਮਾਰੂ ਮਹਾ ਰੁਦ੍ਰ ਗਾਵੈ ॥
कहूं राग मारू महा रुद्र गावै ॥

कुठेतरी महारुद्र मारू राग गात आहे.

ਕਹੂੰ ਕੋਪ ਕੈ ਡਾਕਨੀ ਹਾਕ ਮਾਰੈ ॥
कहूं कोप कै डाकनी हाक मारै ॥

कुठेतरी पोस्टमन रागाने ओरडत आहेत.

ਗਏ ਜੂਝਿ ਜੋਧਾ ਬਿਨਾ ਹੀ ਸੰਘਾਰੈ ॥੨੬॥
गए जूझि जोधा बिना ही संघारै ॥२६॥

कोठें योद्धे न मारता मारले गेले आहेत. २६.

ਕਹੂੰ ਦੁੰਦਭੀ ਢੋਲ ਸਹਨਾਇ ਬਜੈ ॥
कहूं दुंदभी ढोल सहनाइ बजै ॥

कुठे दुंदभी, ढोलकी, शहनाई वाजत आहेत

ਮਹਾ ਕੋਪ ਕੈ ਸੂਰ ਕੇਤੇ ਗਰਜੈ ॥
महा कोप कै सूर केते गरजै ॥

आणि किती योद्धे रागाने गर्जत आहेत.

ਪਰੇ ਕੰਠ ਫਾਸੀ ਕਿਤੇ ਬੀਰ ਮੂਏ ॥
परे कंठ फासी किते बीर मूए ॥

जाळ्यात पडून किती वीर मरण पावले

ਤਨੰ ਤ੍ਯਾਗ ਗਾਮੀ ਸੁ ਬੈਕੁੰਠ ਹੂਏ ॥੨੭॥
तनं त्याग गामी सु बैकुंठ हूए ॥२७॥

आणि शरीराचा त्याग करून स्वर्गात गेले आहेत. २७.

ਕਿਤੇ ਖੇਤ ਮੈ ਦੇਵ ਦੇਵਾਰਿ ਮਾਰੇ ॥
किते खेत मै देव देवारि मारे ॥

रणांगणात देवांनी किती दैत्यांचा वध केला आहे

ਕਿਤੇ ਪ੍ਰਾਨ ਸੁਰ ਲੋਕ ਤਜਿ ਕੈ ਬਿਹਾਰੇ ॥
किते प्रान सुर लोक तजि कै बिहारे ॥

आणि किती जण जीवनाचा त्याग करून सुर-लोकात राहत आहेत.

ਕਿਤੇ ਘਾਇ ਲਾਗੋ ਮਹਾਬੀਰ ਝੂਮੈ ॥
किते घाइ लागो महाबीर झूमै ॥

किती सैनिक जखमी होऊन मरत आहेत. (असे दिसते)

ਮਨੋ ਪਾਨਿ ਕੈ ਭੰਗ ਮਾਲੰਗ ਘੂਮੈ ॥੨੮॥
मनो पानि कै भंग मालंग घूमै ॥२८॥

जणू मलंग लोक भांग पिऊन फिरत असतात. २८.

ਬਲੀ ਮਾਰ ਹੀ ਮਾਰਿ ਕੈ ਕੈ ਪਧਾਰੇ ॥
बली मार ही मारि कै कै पधारे ॥

शूरवीर ओरडले 'किल मार'

ਹਨੇ ਛਤ੍ਰਧਾਰੀ ਮਹਾ ਐਠਿਯਾਰੇ ॥
हने छत्रधारी महा ऐठियारे ॥

अनेक अकरख छत्रधारी मारले गेले आहेत.

ਕਈ ਕੋਟਿ ਪਤ੍ਰੀ ਤਿਸੀ ਠੌਰ ਛੂਟੇ ॥
कई कोटि पत्री तिसी ठौर छूटे ॥

तेथे अनेक कोटींची 'पत्री' (पिसे असलेले बाण) सोडण्यात आले आहेत

ਊਡੇ ਛਿਪ੍ਰ ਸੌ ਪਤ੍ਰ ਸੇ ਛਤ੍ਰ ਟੂਟੇ ॥੨੯॥
ऊडे छिप्र सौ पत्र से छत्र टूटे ॥२९॥

आणि लवकरच छत्रीचे तुकडे पत्रासारखे उडून गेले आहेत. 29.

ਮਚਿਯੋ ਜੁਧ ਗਾੜੋ ਮੰਡੌ ਬੀਰ ਭਾਰੇ ॥
मचियो जुध गाड़ो मंडौ बीर भारे ॥

श्यामला माहीत, किती नेस्तनाबूत झाले.

ਚਹੂੰ ਓਰ ਕੇ ਕੋਪ ਕੈ ਕੈ ਹਕਾਰੇ ॥
चहूं ओर के कोप कै कै हकारे ॥

महान योद्धे संतप्त होत असताना मोठी लढाई विकसित झाली होती.

ਹੂਏ ਪਾਕ ਸਾਹੀਦ ਜੰਗਾਹ ਮ੍ਯਾਨੈ ॥
हूए पाक साहीद जंगाह म्यानै ॥

(अनेक योद्ध्यांनी) युद्धात लढून पवित्र हौतात्म्य प्राप्त केले आहे.

ਗਏ ਜੂਝਿ ਜੋਧਾ ਘਨੋ ਸ੍ਯਾਮ ਜਾਨੈ ॥੩੦॥
गए जूझि जोधा घनो स्याम जानै ॥३०॥

युद्धात काही धार्मिक लोक मरण पावले. (कवी) श्यामला माहीत आहे की मोठ्या संख्येने योद्धे मारले गेले.(30)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਅਜਿ ਸੁਤ ਜਹਾ ਚਿਤ ਲੈ ਜਾਵੈ ॥
अजि सुत जहा चित लै जावै ॥

दशरथाच्या चितला कुठे जायचे आहे,

ਤਹੀ ਕੇਕਈ ਲੈ ਪਹੁਚਾਵੈ ॥
तही केकई लै पहुचावै ॥

दशरथ कुठल्या दिशेला बघितले, क्षणार्धात कैकेयी तिथे पोहोचले.

ਅਬ੍ਰਿਣ ਰਾਖਿ ਐਸੋ ਰਥ ਹਾਕ੍ਰਯੋ ॥
अब्रिण राखि ऐसो रथ हाक्रयो ॥

(दशरथ) कोणतीही इजा झाली नाही आणि (त्याने) रथ चालविला

ਨਿਜੁ ਪਿਯ ਕੇ ਇਕ ਬਾਰ ਨ ਬਾਕ੍ਯੋ ॥੩੧॥
निजु पिय के इक बार न बाक्यो ॥३१॥

तिने रथ अशा प्रकारे चालविला की तिने राजाला दुखापत होऊ दिली नाही आणि त्याचा एक केसही फुटला नाही (31)

ਜਹਾ ਕੇਕਈ ਲੈ ਪਹੁਚਾਯੋ ॥
जहा केकई लै पहुचायो ॥

ज्याच्यावर कैकेयी (त्याला) घेईल,

ਅਜਿ ਸੁਤ ਤਾ ਕੌ ਮਾਰਿ ਗਿਰਾਯੋ ॥
अजि सुत ता कौ मारि गिरायो ॥

कोणत्याही शूर (शत्रूला) तिने राजाला पकडले, त्याने मारणे वाढवले.

ਐਸੋ ਕਰਿਯੋ ਬੀਰ ਸੰਗ੍ਰਾਮਾ ॥
ऐसो करियो बीर संग्रामा ॥

(त्या) योद्ध्याने असे युद्ध केले

ਖਬਰੈ ਗਈ ਰੂਮ ਅਰੁ ਸਾਮਾ ॥੩੨॥
खबरै गई रूम अरु सामा ॥३२॥

राजा इतका पराक्रमाने लढला की त्याच्या पराक्रमाची बातमी रोम आणि शाम या देशांत पोहोचली (३२)

ਐਸੀ ਭਾਤਿ ਦੁਸਟ ਬਹੁ ਮਾਰੇ ॥
ऐसी भाति दुसट बहु मारे ॥

अशा प्रकारे अनेक दुष्ट लोक मारले गेले

ਬਾਸਵ ਕੇ ਸਭ ਸੋਕ ਨਿਵਾਰੇ ॥
बासव के सभ सोक निवारे ॥

अशा प्रकारे अनेक शत्रूंचा नाश झाला आणि इंद्रदेवाच्या सर्व शंकांचे निरसन झाले.

ਗਹਿਯੋ ਦਾਤ ਤ੍ਰਿਣ ਉਬਰਿਯੋ ਸੋਊ ॥
गहियो दात त्रिण उबरियो सोऊ ॥

(ज्याने) दातांमध्ये टील घेतला, तो वाचला.

ਨਾਤਰ ਜਿਯਤ ਨ ਬਾਚ੍ਰਯੋ ਕੋਊ ॥੩੩॥
नातर जियत न बाच्रयो कोऊ ॥३३॥

फक्त तेच वाचले गेले ज्यांनी घास खाल्ले (पराजय स्वीकारला) अन्यथा इतर कोणालाही सोडले नाही (33)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਪਤਿ ਰਾਖ੍ਯੋ ਰਥ ਹਾਕਿਯੋ ਸੂਰਨ ਦਯੋ ਖਪਾਇ ॥
पति राख्यो रथ हाकियो सूरन दयो खपाइ ॥

तिने रथ चालवून प्रतिष्ठा जपली